<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><rss xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/" xmlns:content="http://purl.org/rss/1.0/modules/content/" xmlns:atom="http://www.w3.org/2005/Atom" version="2.0" xmlns:media="http://search.yahoo.com/mrss/"><channel><title><![CDATA[Skandinaviske verden]]></title><description><![CDATA[Alt om de nordiske landene]]></description><link>https://www.scandinavian.world/</link><image><url>https://www.scandinavian.world/favicon.png</url><title>Skandinaviske verden</title><link>https://www.scandinavian.world/</link></image><generator>Modernblogging.net</generator><lastBuildDate>Fri, 10 Jan 2025 21:19:52 GMT</lastBuildDate><atom:link href="https://www.scandinavian.world/rss/" rel="self" type="application/rss+xml"/><language><![CDATA[no]]></language><ttl>60</ttl><item><title><![CDATA[Skandinaviske skrivebord]]></title><description><![CDATA[Oppdag elegansen i et skandinavisk skrivebord. Oppdag hvordan minimalistisk design kompletterer ethvert rom og finner den rette plassen i hjemmet.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/skandinaviske-skrivebord/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/skandinaviske-skrivebord/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/57f58e4576fe40b80603e2e507b4862f02ad585e-664x448.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2>Skandinavisk skrivebord</h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/57f58e4576fe40b80603e2e507b4862f02ad585e-664x448.jpg" alt="Skandinaviske skrivebord"/><p><a href="https://amzn.to/3StkqBV" target="_blank" rel="noopener">Skandinaviske skrivebord</a> er kjent for sin elegante, moderne og minimalistiske design, noe som gjør dem ideelle for hjemmekontorer eller arbeidsplasser. Disse skrivebordene er ofte laget av trevirke fra bærekraftige kilder og har en moderne stil. De er tilgjengelige i ulike nettbutikker som IconByDesign, Etsy, Scandinavian Designs, Wayfair og Target.</p><p>Enten du er på utkikk etter et skrivebord, et hjørnebord eller et skrivebord til datamaskinen, finnes det mange alternativer som passer dine behov.</p><p/><h2>Hvor skal det skandinaviske skrivebordet stå?</h2><p>Når du skal plassere et skandinavisk skrivebord, bør du tenke på å velge et <a href="https://www.hunker.com/13764736/scandinavian-desks-for-home-office" target="_blank" rel="noopener">rent og enkelt design</a> i tre av høy kvalitet, med rene linjer, vinklede ben, minimalistiske detaljer og et snev av moderne design fra midten av århundret. Skrivebord i skandinavisk stil foretrekkes av minimalister og er funksjonelle med strømlinjeformede skuffer og kuber. Enten du har et hjemmekontor som er dedikert til skandinavisk stil, eller du rett og slett ønsker å gå den minimalistiske veien med alle kontormøblene dine, kan du ikke gå galt i byen med et skandinavisk skrivebord. Du lurer kanskje på noe: Hva kjennetegner egentlig et skandinavisk skrivebord? Når du er på jakt etter et skandinavisk skrivebord, bør du holde utkikk etter design i tre av høy kvalitet - spesielt skrivebord med rene linjer, vinklede ben, minimalistiske detaljer, hint til moderne design fra midten av århundret og til tider hårnålsben...</p><p>Endre fremtiden din, gjør skandinavisk stil til din eiendom...</p><p>Du kan gjøre drømmer til virkelighet...</p><p>La oss drømme sammen... </p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Skandinaviske duftlys]]></title><description><![CDATA[Skandinaviske stearinlys er kjent for å skape en koselig og varm atmosfære, spesielt i de lange vinternettene i Skandinavia. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/skandinaviske-duftlys/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/skandinaviske-duftlys/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e338862179abe32ca4124c669624b33ddf05cfeb-1210x720.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2>Skandinaviske stearinlys</h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e338862179abe32ca4124c669624b33ddf05cfeb-1210x720.jpg" alt="Skandinaviske duftlys"/><p>Skandinaviske stearinlys er kjent for å skape en koselig og varm atmosfære, spesielt i de lange vinternettene i Skandinavia. <br/>De <a href="https://www.scandinaviancandle.com/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Candle Co.</a> tilbyr et luksuriøst stearinlyssett med tilbehør som voks, duftoljer, veker og dekorative etiketter, som inneholder alt du trenger for å lage håndlagde stearinlys.</p><p>I tillegg tilbyr forhandlere som <a href="https://www.touchoffinland.com/collections/candles" target="_blank" rel="noopener">Touch of Finland</a> og <a href="https://scandinaviangifts.com/nordic-home/candles/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Gift Shop</a> en rekke lys og lysestaker inspirert av skandinavisk og finsk design.</p><p><a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisk</a>, et selskap som spesialiserer seg på dufter og produkter for personlig pleie, har også vinterdufter av stearinlys inspirert av naturen og hjemmets hygge.</p><p/><h2>Hvorfor vegetabilsk voks i stearinlys?</h2><p><a href="https://www.cargill.com/bioindustrial/vegetable-waxes" target="_blank" rel="noopener">Vegetabilsk voks</a> brukes i stearinlys av flere grunner, blant annet bærekraft, ren forbrenning og bedre duft. I motsetning til parafin er vegetabilsk voks laget av <a href="https://cherrytreecandlecompany.co.uk/blogs/news/benefits-of-a-vegetable-wax-candle" target="_blank" rel="noopener">fornybare ressurser</a> som raps-, kokos-, soya- eller palmeolje, noe som gjør det til et mer miljøvennlig valg.</p><p>Den brenner renere og avgir minimalt med sot og ingen kjente kreftfremkallende stoffer, og den har også lengre brenntid enn parafinvoks.</p><p>I tillegg er søl av vegetabilsk voks lettere å rengjøre, siden den er biologisk nedbrytbar.</p><p>Alt i alt anses vegetabilsk voks som et mer bærekraftig og sunnere alternativ til parafinvoks når det gjelder stearinlys.<br/></p><p><a href="https://www.slatehome.co/skandinavisk-seasonal-candle-90g.html" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisk Seasonal Candle Collection:</a></p><p>Laget i Sverige med svensk rapsvoks og FSC-sertifiserte, graverte lokk og gaveemballasje i bøk for en ekte skandinavisk opplevelse.</p><p>Kolleksjonen inneholder 5 duftfavoritter som er fullstendig redesignet og endret i størrelse for å skape en unik, ny sesonglyskolleksjon.</p><p>Den oppdaterte sesonglyskolleksjonen har større glass, nytt design, FSC-sertifisert bøkelokk og gaveemballasje i hard box. </p><p><a href="https://candlelore.com/collections/scandinavian-candles" target="_blank" rel="noopener">Candlelore&#x27;s Scandinavian Candle Collection:</a></p><p>Viking Candle Collection av Candlelore er inspirert av de mytiske landskapene i det gamle Skandinavia og har som mål å skape en sensorisk bro mellom vår verden og det norrøne panteonet.<br/><br/>Hvert enkelt vikinglys er designet for å gi deg mulighet til å fordype deg i , og til å utforske den rike historien og de fascinerende områdene i den gamle norrøne kulturen.</p><p><a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/home/seasonal-candle" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisks nye vinterlyskolleksjon:</a></p><p>Disse miljøvennlige, 100 % veganske lysene er laget i Sverige av svensk rapsvoks og oppbevares i kar.</p><p>Disse kolleksjonene tilbyr en rekke ulike dufter og design som passer til ulike preferanser og temaer, fra sesongbaserte dufter til lys inspirert av .</p><h2>Scandinavia Standard i stearinlys</h2><p>Skandinavia er kjent for sin forkjærlighet for levende lys, som ofte forbindes med begrepet "hygge" og de lange, mørke vintrene. Bruken av stearinlys i skandinaviske hjem er ikke begrenset til vintermånedene, de brukes også om våren og sommeren for å skape en koselig og innbydende atmosfære. Flere skandinaviske stearinlysmerker, som <a href="https://amoln.com/" target="_blank" rel="noopener">Amoln</a>, <a href="https://www.scandinaviastandard.com/the-best-scandi-hand-soaps/" target="_blank" rel="noopener">L:A Bruket</a> og <a href="https://www.scandinaviastandard.com/scandi-dandies-nordic-aesthetic-japanese-minimalism-with-iiuvo-candles/" target="_blank" rel="noopener">IIUVO</a>, tilbyr en rekke duft- og miljøvennlige stearinlys inspirert av <a href="https://www.scandinaviastandard.com/an-illuminating-candle-guide/" target="_blank" rel="noopener">skandinavisk design</a> og minimalistisk estetikk. I tillegg er <a href="https://www.candles.se/" target="_blank" rel="noopener">Candles Scandinavia</a> en fremtredende produsent av bærekraftige, plantebaserte vokslys i regionen. Stearinlysets popularitet i Skandinavia gjenspeiler regionens fokus på å skape varme og innbydende rom, uansett årstid.</p><h2>En skandinavisk lysguide</h2><p><a href="https://www.scandinaviancandle.com/blogs/our-hygge-blog/step-by-step-guide-to-making-your-own-candles" target="_blank" rel="noopener">De skandinaviske stearinlysene</a> er en viktig del av den skandinaviske kulturen, spesielt i den mørke og kalde årstiden. De forbindes med begrepet "hygge", som står for hygge og komfort. Lysene finnes i ulike varianter, blant annet med duft, miljøvennlig og minimalistisk design. Noen av de populære <a href="https://www.scandinaviastandard.com/an-illuminating-candle-guide/" target="_blank" rel="noopener">skandinaviske lysmerkene</a> er Amoln Candles, L:A Bruket og Byredo, som tilbyr en rekke ulike dufter og design. I tillegg finnes det ressurser for hvordan du kan lage dine egne lys, blant annet trinn-for-trinn-veiledninger og stearinlyssett. Når du brenner et stearinlys, anbefales det å trimme veken før du tenner det for første gang, ikke brenne det i mer enn tre timer om gangen og ha lokket på når det ikke er i bruk for å beskytte voks og duft.</p><p>Hvis du er interessert i å kjøpe luksuriøst stearinlysutstyr, har <a href="https://www.etsy.com/shop/ScandinavianCandleCo" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Candle Co på Etsy</a> en rekke alternativer med høye kundevurderinger.</p><p/><h2>Luksuriøse skandinaviske duftlys og duftdiffusorer</h2><p>Basert på søkeresultatene kan du finne luksuriøse skandinaviske duftlys og duftspredere fra <a href="https://www.scandinaviastandard.com/an-illuminating-candle-guide/" target="_blank" rel="noopener">ulike merker</a> som Meraki og Skandinavisk. Disse produktene er kjent for sin stilrene design og dufter av høy kvalitet. Nordic Nest tilbyr et bredt utvalg av duftlys og duftspredere, blant annet fra populære merker. Produktene er designet for å skape en behagelig atmosfære, øke stemningen og nøytralisere lukt. I tillegg tilbyr The Copenhagen Company luksuriøse diffusorer som kompletterer stearinlysene, og som gir en jevn tilførsel av favorittduften din hele dagen. Victoria Ford London tilbyr også et Nordic Spruce-sett med duftrørdiffusor og stearinlys, som inkluderer et votivlys, en 100 ml sivdiffusor og svarte fiberrør, alt vakkert presentert i en stor pakke. Skandinavisk, et varemerke som er designet for å etterlate et lettere fotavtrykk, tilbyr skandinaviske dufthistorier og produkter for personlig pleie, inkludert vinterdufter fra stearinlys. Produktene er naturlige, økologiske, veganske og grusomhetsfrie.</p><p/><h2>Skandinavisk - Duftene av Skandinavia</h2><p><a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/voicesjournal/refilling-a-sense-of-scandinavia.html" target="_blank" rel="noopener"><br/>Skandinavisk</a> tilbyr en rekke dufter inspirert av duftene i Skandinavia. Selskapet fanger essensen av regionen ved å bruke opptil femti råvarer i hver duft, og blander naturlige eteriske oljer med trygge syntetiske ingredienser for å skape unike noter og akkorder som gjenspeiler den skandinaviske regionen.</p><p>Produktene omfatter duftlys, duftdiffusorer og refiller, alle designet for å bringe duftene fra Skandinavia inn i hjemmet ditt.</p><p>Skandinavisks dufter er naturlige, økologiske, veganske og grusomhetsfrie, og selskapet har forpliktet seg til å etterlate et mindre miljøavtrykk.</p><p>Duftene er inspirert av naturen, hjemmets hygge og , med noter av pepperkaker, nellik, appelsiner og gløgg.</p><p/><h2>Hvilke er de mest populære Skandinavisk-duftene?</h2><p>De mest populære <a href="https://www.nordicnest.com/brands/skandinavisk/" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisk-duftene inkluderer</a>:</p><p>Skog: <br/>Denne duften blander lukten av furu med bjørkesaft, grankongler og liljekonvall for å skape en duft som minner om skogene i nord.<br/></p><p>Hav: <br/>Denne duften inneholder en blanding av hagtorn og strandtre, sammen med tang og saltsprøyt, og skaper en forfriskende duft som minner om den skandinaviske kysten.</p><p>Hygge: <br/>Denne duften er en blanding av tørkede epler og kanel, sammen med svart te og mynteblader, designet for å skape en varm og innbydende atmosfære.</p><p>Øy: <br/>Denne duften har en frisk og elegant duft med innslag av hunderose, ananas, grønne blader og vannmose, og bringer duften av skandinaviske skoger inn i hjemmet ditt.</p><p>Disse duftene er inspirert av nordiske landskap og natur, og de er tilgjengelige som duftlys og duftpinner.</p><h2>Aery botaniske stearinlys</h2><p><a href="https://aeryliving.com/collections/botanical-collection" target="_blank" rel="noopener">Aery Living</a> tilbyr en rekke <a href="https://blueribbongeneralstore.com/products/aery-botanical-green-scented-votive-candle-gift-set" target="_blank" rel="noopener">botaniske lys</a> laget av 100 % plantebasert voks, fri for parafin, palmeolje og GMO. Lysene finnes i ulike dufter, blant annet treaktige og musky dufter, samt grønne dufter som kamille, sypress og sedertre. <a href="https://cornucopia-candles.com/product/aery-botanical-collection-votive-candle-set/" target="_blank" rel="noopener">Disse lysene</a> er designet for å skape en oppkvikkende og oppløftende atmosfære og fylle hjemmet ditt med frodige og friske dufter.</p><p/><h2>Meraki duftlys</h2><p><a href="https://www.nordicnest.com/brands/meraki/meraki-scented-candle-35-hours/" target="_blank" rel="noopener">Meraki</a> tilbyr en rekke forskjellige duftlys, blant annet "Wild meadow", "Shadow lake", "Forest rain", "Sandalwood & jasmine" og "Nordic pine". <a href="https://merakimoments.com/product/scented-candle-forest-rain-360-g-burning-time-60-hours/" target="_blank" rel="noopener">Forest Rain-lyset</a>, for eksempel, har en lett og forfriskende duft av appelsin, blomster, oleander og moskus, og gir en følelse av å gå i skogen etter at regnet nettopp har falt.</p><p>Selskapets misjon er å skape duftlys som gir ro og inspirasjon.</p><p><a href="https://merakicandlesco.com/" target="_blank" rel="noopener">Meraki-duftlysene</a> er dessuten tilgjengelige med ulike brenntider, for eksempel 35 timer og 60 timer.</p><p/><h2>Syrlige duftlys i leirgryter</h2><p><a href="https://www.naturalbedcompany.co.uk/product/aery-scented-candles-in-clay-pots/" target="_blank" rel="noopener">Aery Living</a> tilbyr duftlys i matte keramikkpotter av leire. Disse lysene er 100 % veganske, cruelty-free og produsert i Storbritannia. Lysene er laget av ren og langtidsbrennende, biologisk nedbrytbar soyavoks med blyfri bomullsveke, og de presenteres i vakre, matte porselenspotter. Blant duftene finnes blant annet <a href="https://aeryliving.com/products/persian-thyme-scented-candle" target="_blank" rel="noopener">Persian Thyme</a>, <a href="https://aeryliving.com/products/japanese-garden-scented-candle" target="_blank" rel="noopener">Japanese Garden</a> og <a href="https://casadesantal.com/products/aery-living-indian-sandalwood-scented-candle" target="_blank" rel="noopener">Indian Sandalwood</a>, hver med sine unike duftnoter. Keramikkpottene kan gjenbrukes etter at lyset er ferdigbrent, noe som gjør dem både miljøvennlige og estetisk tiltalende.</p><p/><h2>Woodwick duftlys</h2><p><a href="https://www.thewoodsgifts.com/candles/woodwick.html" target="_blank" rel="noopener">Woodwick-lys</a> er kjent for sine knitrende veker som skaper en multisensorisk opplevelse. De finnes i ulike dufter, størrelser og stiler, inkludert lys med knitrende veke, julelys, lavendel spa-lys og mye mer. The <a href="https://www.woodwick-candles.com/" target="_blank" rel="noopener">Woods Shop</a> tilbyr et bredt utvalg av <a href="https://www.walmart.com/browse/home/woodwick-candles/4044_133012_2622648_8397936" target="_blank" rel="noopener">Woodwick duftlys</a>, voks smelter, diffusorer og annet tilbehør som kan forsterke atmosfæren i ethvert rom i hjemmet ditt.</p><p>Lysene er tilgjengelige hos ulike forhandlere, blant annet The Woods Gifts, Walmart og andre butikker.</p><p>Duftene spenner fra forfriskende, rene aromaer til høytidsdufter, noe som gir muligheter for ulike preferanser og anledninger.</p><p>Hvis du er på utkikk etter duftlys som tilfører hjemmet ditt en herlig duft, kan Woodwick-lys være et godt valg.</p><p/><h2>L:A Bruket</h2><p><a href="https://www.shopbeautybykroonen.com/collections/l-a-bruket-bath-body" target="_blank" rel="noopener">L:A Bruket</a> er et svensk hudpleieselskap som er kjent for sine naturlige og økologiske produkter. Varemerket ble grunnlagt av <a href="https://barenordicbeauty.com/pages/female-founder-l-a-bruket" target="_blank" rel="noopener">Mats Johansson og Monica Kylén</a> og legger vekt på innovasjon drevet av naturen, ikke kjemikalier. Produktsortimentet omfatter hudpleie, bad- og kroppsprodukter, hjemmedufter og oljer. L:A Brukets produkter er designet for å bringe spa-opplevelsen inn i hjemmet, med en rikholdig apotekeremballasje. Selskapets produkter er tilgjengelige flere steder, blant annet i Berlin, Paris og Stockholm. I tillegg er L:A Brukets produkter tilgjengelige for kjøp på nettet via selskapets offisielle nettside og på plattformer som Amazon. Varemerket har fått en betydelig tilhengerskare, noe de <a href="https://www.instagram.com/labruket/?hl=en" target="_blank" rel="noopener">72 000 følgerne på Instagram</a> er et bevis på.</p><p/><h2>Stearinlys fra Muro Scents</h2><p><a href="https://muroscents.com/" target="_blank" rel="noopener">Muro Scents</a> tilbyr en rekke luksuriøse stearinlys med unike dufter. <a href="https://muroscents.com/product-category/home-fragrance/candle/" target="_blank" rel="noopener">Stearinlysene</a> er designet for å skape en spesiell atmosfære i hjemmet. Noen av lysene er "Berså", "No 1 - Tanqueray", "No 2 - Tanqueray", "No 3 - Tanqueray", "<a href="https://muroscents.com/product/bakai-candle/" target="_blank" rel="noopener">Bakai</a>", "<a href="https://muroscents.com/product/kyara-candle/" target="_blank" rel="noopener">Kyara</a>", "Nordic Musk" og "<a href="https://muroscents.com/product/palo-candle/" target="_blank" rel="noopener">Palo</a>".</p><p>Hvert stearinlys er utformet for å frigjøre Muros signaturdufter og skape stemning i hjemmet.</p><p>Duftene er inspirert av naturen og er designet for å fremkalle spesifikke sanseopplevelser, for eksempel kulden i et mørkerom og en naturnær filosofi.</p><p/><h2>Broste København</h2><p><a href="https://www.normode.com/collections/broste-copenhagen" target="_blank" rel="noopener">Broste Copenhagen</a> er et dansk interiørdesignmerke som tilbyr et bredt spekter av produkter, inkludert servise, dekorasjoner og møbler. Merket, som ble grunnlagt i 1955, er kjent for sitt ærlige håndverk, ekte kvalitet og en vakker blanding av trend og tradisjon, og tilbyr alt som trengs i et skandinavisk hjem. Noen av de populære designseriene er Nordic Sea, Nordic Sand og Esrum, som har blitt moderne designklassikere. Broste Copenhagen presenterer en <a href="https://royaldesign.com/us/brands/broste-copenhagen" target="_blank" rel="noopener">ny designkolleksjon</a> to ganger i året, og steintøyproduktene er håndlaget med omhu, noe som gir hvert enkelt produkt et distinkt preg. I tillegg til servise tilbyr varemerket også tepper, puter og sesongprodukter, som stearinlys og julepynt, for å skape et stilfullt og <a href="https://www.nordicnest.com/brands/broste-copenhagen/" target="_blank" rel="noopener">innbydende nordisk uttrykk</a> i ulike rom. Broste Copenhagen er basert i København og regnes som et av Skandinavias ledende interiørmerker.</p><p/><h2>Mirins København</h2><p><a href="https://mirins.dk/" target="_blank" rel="noopener">Mirins Copenhagen</a> er et varemerke som spesialiserer seg på håndlagde, naturlige kroppspleieprodukter med aromaterapi. Utvalget omfatter kroppsoljer, sheasmørsåpe, ansiktsmasker og andre produkter uten parabener.</p><p>Selskapet tilbyr <a href="https://www.stuffandall.co.uk/collections/mirins" target="_blank" rel="noopener">naturlige bade- og kroppspleieprodukter</a> som alle er håndlaget for å sikre høyeste kvalitet.</p><p>Produktene er basert på aroma og er laget av naturlige og økologiske ingredienser, uten parabener.</p><p>Hvis du vil ha mer informasjon, kan du besøke <a href="https://www.linkedin.com/company/mirins-copenhagen/about/" target="_blank" rel="noopener">hjemmesiden</a> deres på</p><p>mirins.dk</p><p/><h2>Hav-lys</h2><p><a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/hav.html" target="_blank" rel="noopener">Duftlyset &quot;HAV&quot;</a> er en del av <a href="https://www.amazon.com/Skandinavisk-Hav-Scented-Candle-200g/dp/B086K8DBD2?th=1" target="_blank" rel="noopener">Hav-kolleksjonen</a> fra Skandinavisk. Det er en blanding av parfyme og svensk rapsvoks i malt glass med veke av ren bomull og gravert lokk av bøketre. Duftnotene er blant annet saltspray og tare, hagtorn og strandrose. Lyset er designet for å utfylle rommet uten å overdøve det. Lyset fås i ulike størrelser, blant annet 200 g og 7,0 oz, og er laget av delvis resirkulert og oppvaskmaskintett glass produsert i EU med metallfrie vannfarger. Lokket i bøketre er FSC-sertifisert fra skogbruk i EU, og emballasjekortet er FSC-sertifisert fra svensk skogbruk med naturlige fargestoffer.<a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/hav-scented-candle.html" target="_blank" rel="noopener"> Duften</a> er inspirert av det skandinaviske havet og har som mål å fremkalle naturens dramatikk og duften av det kalde havet i nord.</p><h2>Hygge-lys</h2><p><a href="https://www.hyggelife.com/products/the-all-day-hygge-candle" target="_blank" rel="noopener">Hyggelys</a> er en viktig del av å skape en koselig og behagelig atmosfære, og gjenspeiler det danske begrepet "hygge", som omfatter en følelse av tilfredshet og velvære. <a href="https://www.hyggelife.com/collections/candles" target="_blank" rel="noopener">Disse lysene</a> er ofte uparfymerte og designet for å gi en varm og innbydende glød. De er som regel håndstøpte og finnes i ulike størrelser og materialer, for eksempel hvite søylelys eller matte keramikkbeholdere. <a href="https://www.labcandles.com/collections/hygge" target="_blank" rel="noopener">Noen produsenter</a> tilbyr duftlys som er inspirert av hyggekonseptet og som skal fremkalle en følelse av hygge og varme. Lysene er ofte laget av materialer av høy kvalitet, for eksempel en blanding av kokosvoks, for å sikre en ren og vakker brenning. Uansett om de er parfymerte eller uparfymerte, er <a href="https://paddywax.com/collections/hygge" target="_blank" rel="noopener">hygge-lysene</a> ment å bidra til en følelse av komfort og avslapning i hjemmet.</p><h2>Øy stearinlys</h2><p><a href="https://www.libertylondon.com/us/%C3%B8y-scented-candle-200g-000704323.html" target="_blank" rel="noopener">Øy duftlys</a> er en del av Øy-kolleksjonen fra<a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/oy.html" target="_blank" rel="noopener"> Skandinavisk</a>. Duftlyset er inspirert av stillheten på en øy og er designet for å fremkalle de beroligende duftene fra øyas omgivelser, som for eksempel crabapple, hunderose, vannmoser og grønne blader. Lyset er laget av en blanding av parfyme og svensk rapsvoks, og det leveres i malt glass med veke av ren bomull og lokk av gravert bøketre. Duften beskrives som noe som minner om stille innsjøer, øde øyer og rolige skoger. <a href="https://cphagen.com/products/skandinavisk-oy-scented-candle" target="_blank" rel="noopener">Øy-lyset</a> finnes i ulike størrelser og er designet for gjenbruk med lysrefiller. Det oppgis også å ha en brenntid på 50 timer. Navnet "Øy" betyr "øy" på norsk.</p><blockquote><br/>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme... </blockquote><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Skandinavisk juletre]]></title><description><![CDATA[Vakre skandinaviske juletreideer - fra tradisjonelle til helt sprø! Utforsk unike pyntegjenstander og festlig innredning. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/skandinavisk-juletre/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/skandinavisk-juletre/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b4aa85ad15dff3db9637ab083436b5fa6c5f83a1-980x588.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2>Skandinavisk jul</h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b4aa85ad15dff3db9637ab083436b5fa6c5f83a1-980x588.jpg" alt="Skandinavisk juletre"/><p><br/>Yule (også kalt Jul, jól eller joulu) er en vinterfest som historisk sett ble feiret av germanerne, og som ble innlemmet i julen under kristningen av germanerne.<br/>I Norge, Danmark, Sverige, Island, Grønland, Skottland og Færøyene kalles .<br/>I vår tid feirer tilhengere av enkelte nyreligiøse bevegelser jul uavhengig av den kristne høytiden. Forskere har knyttet den opprinnelige feiringen av jól til den ville jakten, guden Odin og den hedenske angelsaksiske Mōdraniht ("Mothers' Night"). Begrepet Yule og beslektede begreper brukes fortsatt på engelsk og de skandinaviske språkene, samt på finsk og estisk, for å beskrive jul og andre høytider som inntreffer i vinterhalvåret. Noen av dagens juleskikker og -tradisjoner, som julekubben, julebukken, julesvinet, julesangen og andre, kan dessuten ha forbindelser til eldre hedenske juletradisjoner.</p><h2>Vakre skandinaviske juletreideer - fra tradisjonelle til helt sprø!</h2><p>De skandinaviske juletreideene spenner fra tradisjonelle til mer utradisjonelle stiler, ofte med vekt på en koselig, minimal og naturlig estetikk. Noen av de mest populære ideene er å bruke <a href="https://www.myscandinavianhome.com/2022/12/21-beautiful-scandinavian-christmas.html?m=1" target="_blank" rel="noopener">grener fra skogbunnen</a>, skape et minimalistisk uttrykk med en kurv til treet, bruke friskt grønt, henge opp pepperkaker som pynt og bruke naturlige treelementer i treet. I tillegg kjennetegnes <a href="https://town-n-country-living.com/celebrating-a-scandinavian-style-christmas.html" target="_blank" rel="noopener">skandinavisk julepynt</a> ofte av enkle linjer, naturlig skjønnhet og fokus på rene linjer og minimalisme uten at det går på bekostning av skjønnheten. Denne stilen forbindes ofte med det danske og norske begrepet "hygge", som formidler en følelse av hygge og tilfredshet. I det store og hele har <a href="https://www.thatscandinavianfeeling.com/inspiration/10-scandinavian-christmas-decoration-ideas-for-your-home" target="_blank" rel="noopener">skandinaviske juletreideer</a> som mål å skape en varm og innbydende atmosfære med et snev av enkelhet og naturlig sjarm.</p><h2>Skandinavisk gran</h2><p>Begrepet "<a href="https://www.treetime.com/scandinavian-fir-artificial-christmas-trees" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Fir</a>" (skandinavisk gran) refererer til en type kunstig juletre og et metallkledningsmateriale. <a href="https://www.treetime.com/Scandinavian-Fir" target="_blank" rel="noopener">Treetime</a> tilbyr kunstige juletrær av typen Scandinavian Fir med egenskaper som lange greinspisser, mørk eviggrønn farge og et lagdelt design som passer til mellomstore til store pyntegjenstander.</p><p>Trærne er designet for å være realistiske og består av materialer av høy kvalitet.</p><p>Scandinavian Fir er også et metallkledningsprodukt som tilbys av MAC Metal og selges av ulike leverandører, for eksempel <a href="https://www.brickworkssupply.com/" target="_blank" rel="noopener">Brickworks Supply</a> og <a href="https://spauldingbrick.com/" target="_blank" rel="noopener">Spaulding Brick Company, Inc.</a></p><p>Denne metallkledningen er tilgjengelig i jordfarger og brukes til ytterkledning. "Scandinavian Fir" kan derfor referere til både en type kunstig juletre og et metallkledningsmateriale.</p><h2>Juletrepynt i de skandinaviske landene</h2><p>Den skandinaviske juletrepynten er kjent for sin <a href="https://www.routesnorth.com/language-and-culture/scandinavian-christmas-decor-the-coolest-decorations-from-the-nordic-countries/" target="_blank" rel="noopener">naturlige og minimalistiske stil</a>, ofte med pynt av tre, halm og filt, samt et fargetema i gull og/eller sølv. Dekorasjonene går gjerne i arv fra generasjon til generasjon, og det er vanlig å plassere lys i lysestaker og tenne dem på julaften. I tillegg pyntes juletreet med lyskjeder og flagg, og i Danmark og Sverige er det vanlig å henge nasjonalflagget rundt treet. Det generelle uttrykket er <a href="https://julieblanner.com/scandinavian-christmas/" target="_blank" rel="noopener">raffinert, litt minimalistisk</a> og ofte med tradisjonelle elementer som stjerner, engler og håndlaget pynt. <br/></p><p>Det skandinaviske juletreet er lett pyntet, og det brukes sparsomt med lys og pynt. Stilen kjennetegnes av en varm, rolig og elegant estetikk som blander moderne design med naturlige elementer og varme tresorter. Filosofien bak <a href="https://www.kathykuohome.com/blog/five-secrets-to-scandinavian-christmas-decor/" target="_blank" rel="noopener">den skandinaviske juleinnredningen</a> er forankret i minimalisme, med fokus på naturlig grønt og en nøytral fargepalett, ofte med pastellfarger, gråtoner og nøytrale farger sammen med klassiske farger som rødt, grønt, gull og sølv. <a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisk julepynt</a> tas på alvor i hele regionen, med fokus på klassisk juletrepynt som<a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Dalahest" target="_blank" rel="noopener"> dalahesten</a>, <a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Adventsstj%C3%A4rna" target="_blank" rel="noopener">adventsstjärna</a>, <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Julebukk" target="_blank" rel="noopener">julebukk</a> og <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Juletrekurv" target="_blank" rel="noopener">julekurver</a>, samt lysestaker, lyskjeder og flagg. Stilen er kjent for sin feiring av høytiden.<br/></p><p/><h2>Ferm Living Copenhagen juletrepynt til juletreet</h2><p/><p><a href="https://fermliving.us/collections/christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">Ferm Living</a> tilbyr en rekke juletrepynt, blant annet <a href="https://olson-house.com/products/ferm-living-copenhagen-embroidered-ornament" target="_blank" rel="noopener">Copenhagen Embroidered Ornament</a> - <a href="https://www.connox.com/categories/accessories/home-decor/christmas/ferm-living-copenhagen-ornaments-christmas-tree-decorations.html" target="_blank" rel="noopener">Church of our Saviour</a>, som leveres i en liten gaveeske med en akvarellillustrasjon og en kort introduksjon til synet.</p><p>Du kan kjøpe disse pyntegjenstandene på Ferm Livings hjemmeside</p><p>og andre nettbutikker</p><p>Kolleksjonen inneholder også en toppstjerne i messing.</p><p>Hvis du er i København, kan du besøke <a href="https://www.connox.com/categories/accessories/home-decor/christmas/ferm-living-copenhagen-ornaments-christmas-tree-decorations.html" target="_blank" rel="noopener">ferm LIVING-butikken</a>, som har en rating på 4,2 basert på 51 anmeldelser.</p><p/><h2>Skandinaviske juletrelys og flaggguirlander</h2><p><a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">Den skandinaviske julepynten</a> består ofte av flaggguirlander og lys. I Skandinavia er det vanlig å henge nasjonalflagget rundt juletreet, og det er vanlig å bruke hvite lyskjeder i hele regionen.</p><p>Disse dekorasjonene er en del av det generelle fokuset på naturlige elementer som tre, blomster og grønt, samt klassiske farger som rødt, grønt, gull og sølv.</p><p><a href="https://www.ingebretsens.com/flag-garlands" target="_blank" rel="noopener">Flaggkransene</a> er vanligvis laget av dekorative papirflagg og finnes i varianter som representerer Norge, Sverige, Danmark eller Finland.</p><p>I tillegg er svenske flaggguirlander ofte 58 cm lange og kommer i pakker med 2 strenger.</p><p>Hvis du er på utkikk etter skandinavisk julepynt, kan du finne en rekke flaggkranser og lys på nettsteder som <a href="https://www.etsy.com/market/scandinavian_garland" target="_blank" rel="noopener">Etsy</a> og <a href="https://www.hemslojd.com/product/2895.html" target="_blank" rel="noopener">Hemslojd</a>.</p><p/><h2>Stjernelys i papir</h2><p>Stjernelys i papir er en populær juledekorasjon både i og utenfor Skandinavia. Disse håndlagde papirstjernelysene finnes i ulike farger, design og størrelser, og brukes ofte til å skape en koselig og festlig atmosfære i juletiden. <br/></p><p><br/>De finnes i både hengende og stående utgaver, og de plasseres gjerne i vinduer eller brukes som generell dekorasjon i hjemmet for å skape julestemning. <a href="https://paperstarlights.com/en-us" target="_blank" rel="noopener">Papirstjerner</a> er ofte laget av miljøvennlige materialer og er designet for å kaste vakre skygger, noe som gjør dem ekstra attraktive. De lyser vanligvis ved hjelp av elektriske lyspærer eller LED, og anses som trygge for innendørs bruk, i samsvar med British Standards tester og anbefalinger. Disse stjernelysene kan kjøpes hos ulike forhandlere, blant annet i nettbutikker som tilbyr et bredt utvalg av stilige julestjerner fra <a href="https://www.nordicnest.com/lighting/christmas-lighting/christmas-stars/" target="_blank" rel="noopener">skandinaviske merker og designere</a>.</p><p/><h2>Scanidavian varmhvite lyslenker</h2><p>Søkeresultatene viser at du kan kjøpe skandinaviske, varmhvite lyskilder fra ulike forhandlere. Disse lysene har vanligvis en varmhvit lysfarge og egner seg både til jul og til helårsbruk. De er ofte batteridrevne og kan ha spesielle egenskaper som vanntetthet og oppladbare batterier. Lysene er designet for å skape en koselig og innbydende atmosfære.</p><p><a href="https://www.nordicnest.com/lighting/lamps/light-strings--decorative-lighting/" target="_blank" rel="noopener">NordicNest.com</a> tilbyr for eksempel en rekke lyskjeder og dekorativ belysning fra skandinaviske merker og designere, inkludert hvite lyskjeder.</p><p>Disse lysene er designet for å gi et varmt og innbydende lys som passer til ulike innendørs- og utendørsmiljøer.</p><p>I tillegg har <a href="https://www.amazon.com/Soltuus-Rechargeable-Lighting-Waterproof-Included/dp/B07BYC7K9F?th=1" target="_blank" rel="noopener">Amazon.com</a> en rekke lyslenker i nordisk stil med varmhvitt lys og vanntette egenskaper.</p><p>Et annet produkt på Amazon er en pakke med oppladbare lyskæder med varmhvite LED-lys, som egner seg til å skape en levende og dynamisk atmosfære.</p><p><a href="https://jsloves.com/products/warm-white-led-star-fairy-lights" target="_blank" rel="noopener">JS Loves </a>tilbyr dessuten varmhvite LED-stjernelys som passer både til jul og året rundt, og som er batteridrevne og skaper en koselig atmosfære.</p><p>Oppsummert kan vi si at du kan kjøpe skandinaviske, <a href="https://www.amazon.com/Operated-Romantic-Birthday-Christmas-Decoration/dp/B09JBDZ425" target="_blank" rel="noopener">varmhvite lyskjeder</a> hos flere forhandlere, og de er designet for å gi et varmt og innbydende lys som skaper en koselig atmosfære både innendørs og utendørs.</p><p/><h2>Skandinavisk juletrepynt<br/></h2><p>Skandinavisk juletrepynt er kjent for sin særegne og elegante design, ofte med elementer som julenisser, tomtefigurer, trestjerner og minimalistiske dekorasjoner. Disse pyntegjenstandene gir juletrepynten et unikt preg, og de er ofte håndlaget eller laget av anerkjente skandinaviske og internasjonale designere og merkevarer. De er tilgjengelige i en rekke stilarter, blant annet i sart karmosinrød, perle og platina, og kjennetegnes av en blanding av moderne design og minimalisme, rustikke elementer som tre og eviggrønne planter og en nøytral palett som ofte går i nyanser av hvitt og sølv. Den nordiske julepynten er gjerne enkel, men likevel elegant, og gjenspeiler den skandinaviske tradisjonen med å finne trøst i enkle ting og skape en koselig atmosfære. De brukes ofte til å pynte juletrær, vinduer og andre deler av hjemmet, og er tilgjengelige hos ulike forhandlere og nettbutikker som <a href="https://www.fjorn.com/collections/shop-by-category-christmas" target="_blank" rel="noopener">Fjorn</a>, <a href="https://scandinavianshoppe.com/jul-christmas/ornaments/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Shoppe</a>, <a href="https://www.nordicnest.com/home-accessories/decoration/christmas-decorations/" target="_blank" rel="noopener">Nordic Nest</a>, <a href="https://www.balsamhill.com/c/nordic-christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">Balsam Hill</a> og<a href="https://www.amazon.com/Nordic-Christmas-Ornaments/s?k=Nordic+Christmas+Ornaments" target="_blank" rel="noopener"> Amazon</a>.</p><p/><h2>Skandinavisk tradisjonell halmpynt</h2><p><br/>Tradisjonell <a href="https://www.byerschoice.com/christmas-traditions/scandanavia" target="_blank" rel="noopener">skandinavisk halmpynt</a> er en viktig del av julepynten i den skandinaviske kulturen. Disse <a href="https://www.etsy.com/market/swedish_straw" target="_blank" rel="noopener">pyntegjenstandene</a> er vanligvis laget av halm og kommer i<a href="https://www.scandinavian-south.com/strawstars.html" target="_blank" rel="noopener"> ulike former</a> som stjerner, hjerter, kranser, engler og mye mer. Tradisjonen med å lage halmpynt går langt tilbake i tid i Skandinavia og er knyttet til ulike skikker og feiringer. For eksempel har julebukken, en halmpynt dekorert med rødt bånd, eksistert i hundrevis av år og er et viktig symbol i skandinaviske juletradisjoner. I tillegg brukes halmpynt til <a href="https://www.ingebretsens.com/traditional-straw-ornaments-box-of-28" target="_blank" rel="noopener">vindus- og dørdekorasjoner</a> og kan også brukes som uroer. Disse pyntegjenstandene er tilgjengelige i sortimenter og sett, noe som gjør dem egnet til å dekorere trær, kranser og ulike håndverksprosjekter. De er ofte håndlaget og regnes som en form for <a href="https://scandinavianshoppe.com/jul-christmas/ornaments/straw-ornaments/" target="_blank" rel="noopener">tradisjonell folkekunst</a> i skandinavisk julepynt.</p><p/><h2>Nordstjerne pyntegjenstander i papir</h2><p><br/><a href="https://www.nordstjernecph.com/en-us/products/paper-jewel" target="_blank" rel="noopener">Nordstjerne</a> tilbyr en rekke elegante <a href="https://www.nordstjernecph.com/en-us/collections/christmas-folded-ornaments" target="_blank" rel="noopener">papirdekorasjoner</a> til juledekorasjonen. Pynten er designet i skandinavisk stil og er håndlaget med magnetisk lukking som gjør det enkelt å oppbevare den flatt. Kolleksjonen består blant annet av brettede <a href="https://www.nordstjernecph.com/en-us/collections/christmas-1" target="_blank" rel="noopener">pyntegjenstander, papirtrær og papirjuveler</a>, som alle er enkle å brette ut og inn for praktisk bruk og oppbevaring. Pynten er festet til svarte skinnsnorer, noe som gjør den ekstra estetisk tiltalende.</p><p/><h2>Stilleben papirdekorasjoner</h2><p><a href="https://www.etsy.com/market/stilleben" target="_blank" rel="noopener">Stilleben</a> Paper Ornaments er håndlaget, unik julepynt skapt av kunstneren <a href="https://stilleben.dk/blogs/nyheder/handmade-christmas-magic-by-lene-lykke-davidsen" target="_blank" rel="noopener">Lene Lykke Davidsen</a>. Pynten er en del av en begrenset kolleksjon og beskrives som "ren julemagi".</p><p>Pynten kommer i ulike former som sopp, frukt og andre juletilknyttede gjenstander, noe som gjør den ideell for både barn og voksne.</p><p>De er sjarmerende, enkle å henge opp og kan brukes alene eller sammen med annen julepynt.</p><p>Det danske designstudioet og arkitektfirmaet Stilleben er kjent for å lage disse <a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">unike papirdekorasjonene</a>, som kan kjøpes på blant annet Etsy.</p><p/><h2>ARKET pyntegjenstander</h2><p><br/><a href="https://www.arket.com/en_eur/homeware/ornaments.html" target="_blank" rel="noopener">ARKET</a> tilbyr en rekke nøye utvalgte pyntegjenstander som setter et personlig preg på moderne interiør. Pynten består blant annet av <a href="https://www.arket.com/en_gbp/homeware/in-season/seasonal-decorations-and-ornaments/product.honeycomb-ornaments-set-of-2-white.0707660002.html" target="_blank" rel="noopener">håndlaget papirpynt</a>, for eksempel stjerneformet pynt laget av bomullspapir, snøfnuggformet pynt håndlaget med papirquilling-teknikk og bikubeformet pynt håndlaget av kraftig papir. Pynten er designet av de svenske Fairtrade-merkene Afroart og A World of Craft, og er tilgjengelig i ulike farger og design. Afroart Quilled Paper Ornaments fås for eksempel i lys beige og A World of Craft Paper Ornaments i offwhite/rød. Størrelsen på <a href="https://www.arket.com/en_eur/homeware/in-season/seasonal-decorations-and-ornaments/product.a-world-of-craft-paper-ornaments-set-of-2-white.1111034001.html" target="_blank" rel="noopener">pyntegjenstandene</a> varierer, og bikakedekorasjonene har en diameter på 6 cm, mens <a href="https://www.arket.com/en_eur/homeware/in-season/seasonal-decorations-and-ornaments/product.a-world-of-craft-snowflake-paper-ornaments-white.1009061001.html" target="_blank" rel="noopener">papirdekorasjonene</a> har en diameter på 5,5 cm. Ornamentene selges i sett og leveres i gaveesker som gjør det enkelt å gi dem bort.</p><p/><h2>Royal Copenhagen juledråpepynt</h2><p><br/><a href="https://www.dphtrading.com/items/collectibles/other-collectibles/christmas-drop/royal-copenhagen/" target="_blank" rel="noopener">Royal Copenhagen Christmas Drop Ornament</a> er et samleobjekt i porselen. Den har motiver fra juletallerkenene og er prydet med gulldekorasjoner knyttet til årets tema.</p><p>Pynten ble produsert av Royal Copenhagen fra 1991 til 2020.</p><p>Pynten kan kjøpes hos flere forhandlere, blant annet Danish Porcelain House, <a href="https://www.replacements.com/collectibles-royal-copenhagen-christmas-drop-ornament-porcelain/c/15150" target="_blank" rel="noopener">Replacements Ltd.</a>, <a href="https://www.amazon.com/Christmas-Ornaments-Royal-Copenhagen-Seasonal-D%C3%A9cor/s?" target="_blank" rel="noopener">Amazon</a> og <a href="https://www.fjorn.com/collections/royal-copenhagen-annual-collectibles" target="_blank" rel="noopener">FJØRN</a> Scandinavian.</p><p>Prisen på disse pyntegjenstandene varierer avhengig av det spesifikke designet, fra $103,99 til $119,99.</p><h2>Skandinaviske juletrelysestaker</h2><p><a href="https://scandinavianshoppe.com/" target="_blank" rel="noopener">De skandinaviske juletrelysestakene</a> er en tradisjonell dekorasjon til høytiden. De er vanligvis laget av tre og designet for å romme flere lys. Lysestakene finnes i ulike størrelser, for eksempel 8 tommer og 13 tommer, og har plass til mellom 5 og 9 kubbelys. De importeres ofte fra Sverige og er en del av den klassiske skandinaviske høytidsstilen.</p><p>Hvis du er ute etter å kjøpe disse lysestakene, kan du finne dem på ulike nettportaler som <a href="https://www.amazon.com/Swedish-Christmas-Tree-Candleholder-13/dp/B00CULSHFW" target="_blank" rel="noopener">Amazon</a>, <a href="https://www.etsy.com/market/swedish_christmas_candle_holder" target="_blank" rel="noopener">Etsy</a> og skandinaviske spesialbutikker.</p><p/><h2>Applicata Luna lysestake</h2><p><br/><a href="https://www.nordicnest.com/brands/applicata/luna-maxi-candle-sticks/" target="_blank" rel="noopener">Applicata Luna lysestake</a> er en allsidig og elegant lysestake <a href="https://www.nordicnest.com/brands/applicata/luna-candleholder/" target="_blank" rel="noopener">designet av Anders Nørgaard</a>. Den består av et brett i eiketre og fire lysestaker som fleksibelt kan flyttes, fjernes og festes rundt brettet.</p><p>Designet er inspirert av den skiftende nattehimmelen med månen som fokuspunkt og stjernene rundt den.</p><p><a href="https://www.connox.com/categories/home-decor/candle-holders/applicata-luna-candleholder.html" target="_blank" rel="noopener">Luna-lysestaken</a> kan brukes som en hverdagslysestake på spisebordet med nøtter eller frukt, eller den kan dekoreres til høytidene.</p><p>Luna er en stilig og funksjonell lysestake som passer til både hverdag og fest</p><p/><h2>Skultana adventslysestake</h2><p><a href="https://skultuna.com/int/advent-candleholder.html" target="_blank" rel="noopener">Skultuna adventslysestake</a> er en klassisk lysestake i polert messing, designet på 1980-tallet. Skultuna har produsert lysestaker i over 400 år, nesten utelukkende i ren messing. Adventsstaken Nattlight, som er designet av <a href="https://www.richardhutten.com/" target="_blank" rel="noopener">Richard Hutten</a>, er også laget av polert messing og leveres i spesifikke mål. Adventsstaken fra Skultuna Messingsbruk 1607 er også laget av polert messing og har spesifikke mål. <br/></p><p><br/>Disse lysestakene er en del av Skultunas lange tradisjon for å produsere <a href="https://skultuna.com/us/home-decor/candleholders.html" target="_blank" rel="noopener">messingprodukter</a> av høy kvalitet.</p><p/><h2>Skandinaviske juletrelysestaker med klips</h2><p>De skandinaviske lysestakene til juletreet er en tradisjonell og elegant måte å pynte juletreet på. Disse lysestakene er designet for å klipses fast på grenene på juletreet, slik at lysene kan plasseres trygt og skape en varm og festlig stemning. De er ofte laget av tre og har et klassisk skandinavisk design.</p><p>Du finner skandinaviske lysestaker til juletreet på ulike nettbutikker som Etsy og Amazon. Disse lysestakene er vanligvis beregnet på klokkelys og finnes i ulike størrelser og stiler. Det finnes for eksempel svenske juletrelysestaker som har plass til 9 klokkelys og er 13" høye, og klassiske, kamtakkede lysestaker som har plass til lys med en diameter på 1/2".</p><p>Hvis du ønsker å tilføre julepynten din et snev av skandinavisk stil, kan disse clip-on-lysestakene være et sjarmerende og tradisjonelt tilskudd til juletreet.</p><p/><h2>Skandinaviske julelys og lysestaker</h2><p><a href="https://scandinavianshoppe.com/scandinavian-home/candles-candle-holders-candle-rings/" target="_blank" rel="noopener">Skandinaviske julelysestaker og lysestaker</a> er populære pyntegjenstander som bidrar til en varm og koselig atmosfære i juletiden. Lysestakene finnes i mange <a href="https://scandinavianshoppe.com/jul-christmas/home-decor-candles-accessories/" target="_blank" rel="noopener">forskjellige utførelser og størrelser,</a> fra tradisjonelle til moderne. De brukes ofte til å skape en festlig stemning i hjemmet og kan være et vakkert innslag på julebordet.</p><p>Flere kjente skandinaviske merker tilbyr et bredt utvalg av julelysestaker og telys, blant annet danske julelysestaker fra <a href="https://www.glassoginterior.no/julen/kahler-jul.html?hr-page=%7B%22product_count%22%3A51%2C%22position%22%3A4300%7D" target="_blank" rel="noopener">Kähler</a> og svenske lysestaker fra Born In Sweden.</p><p>Disse lysestakene fås i ulike materialer, som keramikk og jern, og har både moderne og tradisjonell design.</p><p>Nettbutikker som <a href="https://www.nordicnest.com/occasions/christmas/christmas-candle-holders/" target="_blank" rel="noopener">NordicNest.com</a> og Scandinavianshoppe.com tilbyr en rekke skandinaviske julelysestaker, blant annet luciakroneringer, danske hjerter og lysestaker i jern.</p><p>I tillegg tilbyr plattformer som<a href="https://www.etsy.com/market/swedish_christmas_candle_holder" target="_blank" rel="noopener"> Etsy</a> og <a href="https://store.swedensfinest.com/christmas/candleholders" target="_blank" rel="noopener">Sweden&#x27;s Finest</a> unike og skreddersydde svenske julelysestaker.</p><p>Generelt er skandinaviske julelysestaker og lysestaker verdsatt for sin evne til å skape en varm og fredelig atmosfære i høytiden, noe som gjør dem til populære pyntegjenstander til julefeiringen.</p><p/><h2>Kähler adventslys</h2><p>Kähler tilbyr en rekke adventslys og lysestaker som hjelper deg med å telle ned til jul. <a href="https://www.nordicnest.com/brands/kahler/nobili-oval-advent-candle-33-cm/" target="_blank" rel="noopener">Kählers adventslys</a> sprer hygge og julestemning, og setter et stilfullt preg på julehøytiden.</p><p>Den ovale adventsstaken fra <a href="https://www.connox.com/categories/accessories/home-decor/candlestick/kahler-design-nobili-advent-candle-holder.html" target="_blank" rel="noopener">Nobili har plass til fire lys</a>, ett for hver helg frem til jul, og har bevegelige juletrær.</p><p>I tillegg tilbyr Kähler en<a href="https://www.fjorn.com/products/kahler-nobili-oval-advent-candle-holder-snow-white-h-6-1" target="_blank" rel="noopener"> oval adventslysestake i benporselen</a> og en adventslysestake i glasert porselen med plass til fire lysestaker, som er perfekt til å feire adventstiden.</p><p>Disse produktene er designet for å gi varme og eleganse til høytiden.</p><h2>Skandinavisk stearinlys</h2><p>Skandinavisk stearinlys er designet for å gi et mindre miljøavtrykk. De er laget av bærekraftig dyrket, sporbar og <a href="https://buntblomster.no/produktkategori/duftlys/?product_count=24&product_view=list&product_order=desc" target="_blank" rel="noopener">GMO-fri svensk rapsolje</a>, noe som gir lengre brenntid med lavest mulig miljøpåvirkning. Glasset er designet for å kunne gjenbrukes lenge etter at lyset er ferdig, og lyslokkene er laget av FSC-sertifisert bøketre fra europeiske skoger. Vekkene er laget av ren bomull og er tilpasset hver enkelt duft for å gi en ren og jevn forbrenning. Lysduftene er blandet av naturlige eteriske oljer og trygge syntetiske ingredienser, og de finnes i mer enn et dusin dufter, i mini eller større størrelser. Lysene hyller det unike og mangfoldige i Skandinavia og er laget av en blanding av parfyme og vegetabilsk voks med en veke av 100 % bomull.</p><p>Spesielt <a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/hygge.html" target="_blank" rel="noopener">HYGGE-kolleksjonen</a> gir liv til det uoversettelige begrepet HYGGE, en idé om å leve livet godt og omfavne lykken i alle små og store detaljer.<br/></p><p>I tillegg tilbyr <a href="https://www.skandinavisk.com/en-us/home/candle-refill" target="_blank" rel="noopener">Skandinavisk lysrefiller</a> for å forlenge lysglassets levetid, noe som bidrar ytterligere til bærekraft.</p><p/><h2>Svensk julelysestakebro</h2><p><a href="https://www.fagerhult.com/innovator/the-electric-advent-candelabra/" target="_blank" rel="noopener">Den svenske julelysestaken</a>, også kjent som "elektrisk adventsbelysning" eller "en julstake", er en tradisjonell svensk lysdekorasjon som ofte plasseres i vinduer for å signalisere at julen nærmer seg. Den består vanligvis av flere stearinlyslignende lys som er plassert i en brolignende struktur. <a href="https://www.scandinaviastandard.com/its-all-jul-swedish-christmas-traditions/" target="_blank" rel="noopener">Lysstakebroene</a> er en populær og nostalgisk dekorasjon som finnes i de fleste svenske og norske hjem, og som gir et lite streif av spenning i tiden før jul. De kalles også elektriske adventskandelabre og er en viktig del av svenske juletradisjoner. De symboliserer høytiden og gir varme og hygge til omgivelsene.</p><p/><h2>Skandinavisk utvendig julepynt</h2><p><a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener"><br/>Skandinavisk julepynt</a> er kjent for sin enkelhet, eleganse og fokus på naturlige elementer. De inneholder ofte elementer av moderne design med innslag av rustikke elementer som tre og eviggrønne planter, noe som skaper et koselig og minimalistisk uttrykk som sømløst smelter sammen med helårsdekorasjoner. Fargepaletten består gjerne av tradisjonelle nyanser som rødt, grønt, gull og sølv, i tillegg til moderne nyanser som pasteller, gråtoner og nøytrale farger. Vanlige materialer i julepynten er tre, halm, filt og glass. Den nordiske julepynten er enkel, men likevel elegant og passer godt inn i denne stilen. Noen av de mest populære produktene er håndmalte dekorasjoner i sart karmosinrød, perle og platina, samt glasskuler, krystallfronter og frostede dekorasjoner. I tillegg omfatter skandinavisk juletrepynt ofte pyntegjenstander, lysestaker, lyskjeder og flagg, med et typisk fargetema i gull og/eller sølv. Det er også vanlig å bruke stearinlys for å skape et vakkert og blendende uttrykk. Skandinavisk julepynt finner du hos ulike nettbutikker som <a href="https://www.balsamhill.com/c/nordic-christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">Balsam Hill</a>, <a href="https://www.fjorn.com/collections/shop-by-category-christmas" target="_blank" rel="noopener">Fjorn</a>, <a href="https://www.nordicnest.com/home-accessories/decoration/christmas-decorations/" target="_blank" rel="noopener">Nordic Nest </a>og <a href="https://scandinavianshoppe.com/jul-christmas/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Shoppe</a>.</p><p/><h2>Skandinavisk julepynt til hjemmet</h2><p>Skandinavisk julepynt er kjent for sitt fokus på naturlige elementer som tre, blomster og grønt, samt klassiske farger som rødt, grønt, gull og sølv. De inneholder også trendfarger som pasteller, gråtoner og nøytrale nyanser. <a href="https://ahundredaffections.com/40-scandinavian-christmas-decorating-ideas-diys-minimalists/" target="_blank" rel="noopener">Tradisjonelle dekorasjoner</a> omfatter pyntegjenstander, lysestaker, lyskjeder og flagg, ofte med et fargetema i gull og/eller sølv. Vanlige dekorasjonsmaterialer er malt tre, halm og filt. <a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">Den nordiske juleinnredningen</a> blander moderne design med minimalisme og rustikke elementer som tre og vintergrønt. Det danske konseptet "hygge", som handler om å finne trøst i det enkle, er ofte brukt i den nordiske innredningen. En nøytral palett, inkludert nyanser av hvitt og sølv, omfavnes sammen med kontrastfarger som rødt og grønt. Skandinavisk julepynt kan kjøpes på nettet hos ulike forhandlere som Finnish Design Shop, <a href="https://www.balsamhill.com/c/nordic-christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">Balsam Hill</a> og <a href="https://scandinavianshoppe.com/jul-christmas/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Shoppe.com</a>, som tilbyr et bredt utvalg av produkter som skaper en festlig og elegant skandinavisk julestemning.</p><p/><h2>Skandinaviske julekranser</h2><p><br/><a href="https://tribeofburton.com/create-a-scandinavian-christmas-wreath/" target="_blank" rel="noopener">Skandinaviske julekranser</a> er kjent for sin enkle og elegante design, ofte med naturlige elementer og en nøytral fargepalett. Disse kransene er vanligvis laget av friske eviggrønne planter som edelgran, furu og eukalyptus, og er ofte pyntet med minimalistisk pynt eller uten pynt for et mer organisk uttrykk. Den nordiske julepyntstilen legger vekt på enkelhet, minimalisme og en koselig atmosfære, ofte med rustikke elementer som tre og eviggrønne planter. Når du pynter opp til nordisk jul, kan du velge sparsomt med kunstige trær med vidt spredte grener og minimalistisk nordisk julepynt, glasskuler, krystallkuler og andre frostede dekorasjoner. Fargepaletten i den nordiske julepynten består gjerne av hvitt, sølv og kontrastfarger som rødt og grønt, inspirert av de snødekte områdene i Nord-Europa.</p><p>For å skape en skandinavisk julekrans kan man bruke friske eviggrønne planter og nøytrale undertoner for å oppnå et naturlig og elegant uttrykk. I tillegg kan du finne skandinaviske julekranser på ulike nettsteder som <a href="https://www.etsy.com/market/scandinavian_christmas_wreath" target="_blank" rel="noopener">Etsy</a>, <a href="https://www.amazon.com/Christmas-Wreaths-Scandinavian-Garlands-Swags/s?c=ts&keywords=Christmas+Wreaths&rh=n%3A16175663011%2Cp_n_feature_twenty-seven_browse-bin%3A262985011&ts_id=16175663011" target="_blank" rel="noopener">Amazon</a> og spesialforretninger som <a href="https://www.vancortlandtfarms.com/products/fresh-evergreens-scandinavian-christmas-wreath" target="_blank" rel="noopener">VanCortlandt Farms</a> og <a href="https://www.balsamhill.com/c/nordic-christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">Balsam Hill</a>.</p><p/><h2>Skandinaviske juletekstiler</h2><p><br/><a href="https://www.spoonflower.com/en/shop/scandinavian-christmas" target="_blank" rel="noopener">Skandinaviske juletekstiler</a> er kjent for sin tradisjonelle og festlige design. De har ofte elementer som stjerner, reinsdyr, hus, snøfnugg og <a href="https://www.fatquartershop.com/andover-fabrics/scandi-christmas-makower-andover-fabrics" target="_blank" rel="noopener">andre klassiske julemotiver</a>. Disse tekstilene er tilgjengelige i ulike former, blant annet som metervis stoff, tapet, interiørartikler og quiltemønstre. De tilbys av skandinaviske merker og designere, og du finner dem på plattformer som <a href="https://www.etsy.com/market/christmas_scandinavian_fabric" target="_blank" rel="noopener">Etsy</a>, <a href="https://www.nordicnest.com/rugs--textiles/christmas-textiles/" target="_blank" rel="noopener">NordicNest</a>, <a href="https://www.spoonflower.com/en/shop/scandinavian-christmas" target="_blank" rel="noopener">Spoonflower</a> og <a href="https://www.littlequiltstore.com/products/scandinavian-christmas-pattern-set" target="_blank" rel="noopener">Little Quilt Store</a>.</p><p/><h2>Skandinavisk julebordsservise</h2><p>Skandinavisk juleservise omfatter en rekke <a href="https://www.nordicnest.com/occasions/christmas/christmas-plates/" target="_blank" rel="noopener">festlige tallerkener og serviser</a> som kan bidra til å skape en vakker og tradisjonell juledekking. Disse servisene har ofte tidløs design og er produsert av anerkjente merker. Den svenske kolleksjonen Grace Winter fra<a href="https://www.rorstrand.com/" target="_blank" rel="noopener"> Rörstrand</a> inneholder for eksempel juletallerkener, servietter, krus, skåler og kjøkkenhåndklær med festlig mønster.</p><p><a href="https://www.fjorn.com/collections/royal-copenhagen-star-fluted-christmas" target="_blank" rel="noopener">Royal Copenhagen</a> har også et julebestikk med stjernemønstre, med granguirlander og dekorative elementer som sløyfer, hjerter, trommer og engler.</p><p>I tillegg finnes det unike, håndlagde juletallerkener fra ulike selgere, for eksempel på <a href="https://www.etsy.com/market/sweden_christmas_plate" target="_blank" rel="noopener">Etsy</a>.</p><p>Disse servisene kan tas vare på og gå i arv i generasjoner, noe som gjør dem til en spesiell del av høytidstradisjonene.</p><p/><h2>Royal Copenhagen Stjernemønstret juleservise</h2><p><a href="https://www.royalcopenhagen.com/en-us/inspirations/collection-stories/star-fluted-christmas" target="_blank" rel="noopener">Royal Copenhagens julekolleksjon</a> med Musselmalte stjerner ble skapt i 2006 og er inspirert av en kolleksjon fra 1783 med en blå granguirlande. Kolleksjonen består blant annet av fat og <a href="https://www.royalcopenhagen.com/en-us/collections/all-collections/flora-danica/star-fluted-christmas-plate-19-cm-1017455" target="_blank" rel="noopener">tallerkener prydet med sjarmerende ornamenter</a> og en klassisk grankrans. Fatet på 32 cm er perfekt til julens tradisjonelle fruktkaker og søtsaker, mens <a href="https://www.royalcopenhagen.com/en-us/collections/all-collections/flora-danica/star-fluted-christmas-plate-27-cm-1017457" target="_blank" rel="noopener">tallerkenen på 27 cm</a> kan brukes som middagstallerken eller serveringsfat, med gylne detaljer som skinner i lyset fra stearinlysene på julebordet.<br/></p><p/><h2>Marimekko Oiva Unikko servise</h2><p><a href="https://www.marimekko.com/us_en/home/kitchen-dining/ceramics/plates" target="_blank" rel="noopener">Marimekko</a> tilbyr en rekke serviser, deriblant Oiva Unikko-kolleksjonen. <a href="https://www.marimekko.com/us_en/oiva-unikko-dinner-plate-white-white-072867-100" target="_blank" rel="noopener">Oiva-tallerkenen</a> er laget av hvitt stentøy som tåler oppvaskmaskin, stekeovn, mikrobølgeovn og fryser.</p><p>De små Oiva/Unikko-tallerkenene kommer i et sett på to og er laget av hvitt steintøy med Unikko-mønster og sølvfargede metallpigmentdetaljer.</p><p>Oiva-serien, designet av Sami Ruotsalainen, består av kopper, tallerkener, skåler og mer.<br/></p><p>Kolleksjonen har interessante former, livlige mønstre, minimalistisk design og klassiske nyanser.</p><p>Marimekko-serviset, som er laget i hvitt stentøy av høy kvalitet, består av klassiske tallerkener, boller, serveringsfat og tekanner som gjenspeiler Marimekkos kjennetegn - glede i enkelhet og funksjonalitet.</p><p/><h2>Rörstrand Swedish Grace Vinterservise</h2><p><a href="https://www.rorstrand.com/products/swedish-grace-winter" target="_blank" rel="noopener">Rörstrands servisekolleksjon Swedish Grace Winter</a> byr på en blanding av mønstre og fargede serviser som kan kombineres med hvit eller lys glasur. Winter Edition har delikate mønstre med granbar, snøfnugg og misteltein, designet av Katarina Brieditis. Kolleksjonen omfatter tallerkener i ulike størrelser, for eksempel 21 cm og 27 cm, samt mindre tallerkener med en diameter på 17 cm. Designet er klassisk og allsidig, og passer til ulike borddekkinger og anledninger.</p><p/><h2>Wik & Walsøe Julmorgen Servise</h2><p><a href="https://www.wik-walsoe.com/collections/julemorgen/" target="_blank" rel="noopener">Wik &amp; Walsøes Julemorgen-kolleksjon</a> består av vakre serviser og interiørdetaljer med et elegant juletema. Serviset i benporselen i Julemorgen-kolleksjonen er designet for å vekke personlige juleminner. Kolleksjonen omfatter blant annet kakestativer og annet servise. <a href="https://www.wik-walsoe.com/" target="_blank" rel="noopener">Designstudioet Wik &amp; Walsøe</a>, som ble grunnlagt i 2006, har skapt denne kolleksjonen for å fange stemningen fra julemorgen. Julemorgen-kolleksjonen kan kjøpes hos flere forhandlere, blant annet <a href="https://www.nordicnest.com/brands/wik--walsoe/" target="_blank" rel="noopener">NordicNest.com</a> og <a href="https://royaldesign.com/us/series/wik-walsoe-julemorgen" target="_blank" rel="noopener">RoyalDesign.com</a>.</p><p/><h2>Julekolleksjon fra skandinaviske merker</h2><p>J<a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">ulekolleksjonene fra skandinaviske varemerker</a> inneholder en rekke håndlagde dekorasjoner, pyntegjenstander og tilbehør som gir en særegen smak til juleinnredningen. <br/></p><p><br/>Anerkjente merker som Georg Jensen, Royal Copenhagen, Kay Bojesen Denmark og Pluto tilbyr julepynt av høy kvalitet, inkludert kuler, pynt og tilbehør til juletreet, samt juletretepper, sokler og toppers. Skandinavisk julepynt er kjent for sitt fokus på naturlige elementer som tre, blomster og grønt, samt klassiske farger som rødt, grønt, gull og sølv, med noen moderne og lekne elementer som passer til ulike innredningsstiler. Tradisjonelle juletallerkener fra Royal Copenhagen og servise fra merker som Rörstrand og Wik & Walsøe er også populære valg i julesesongen.</p><p/><h2>Iitala glasskuler</h2><p><a href="https://www.iittala.com/en-it/home-decor/home-storage-and-accessories/seasonal-decorations" target="_blank" rel="noopener"><br/>Iittala</a> tilbyr et stort utvalg av <a href="https://www.nordicnest.com/brands/iittala/iittala-christmas-bauble-glass-o4-cm-5-pieces/" target="_blank" rel="noopener">glasskuler</a>, blant annet julekulesett i forskjellige røde nyanser, elegante 4 cm store kuler i fem vakre farger</p><p>og sesongbaserte dekorasjoner med moderne design og harmoniske farger.</p><p>Disse kulene er laget av munnblåst glass og er designet for å skape en koselig atmosfære i juletiden. <a href="https://www.amazon.com/Iittala-Set-Red-Glass-Ball/dp/B07CWZDSRN" target="_blank" rel="noopener">Iittala julekulesett i glass</a> inneholder fem munnblåste julekuler i matchende nyanser som reflekterer lyset på en </p><h2>Svensk englespill</h2><p><br/><a href="https://www.nordicnest.com/occasions/christmas/angel-chimes/" target="_blank" rel="noopener">Swedish Angel Chimes</a>, kjent som <a href="https://www.ingebretsens.com/swedish-angel-chimes" target="_blank" rel="noopener">&quot;Änglaspel&quot;</a> på svensk, er tradisjonelle pyntegjenstander som snurrer i takt med varmen fra stearinlysene, slik at klokkene ringer forsiktig. De er vanligvis laget av messingbelagt stål og leveres med små, hvite, koniske stearinlys. Varmen fra lysene får kjerubene og klokkespillet til å bevege seg, slik at det oppstår en svak klang når de beveger seg forbi klokkene. <a href="https://www.bronners.com/brass-angel-chimes-with-candles" target="_blank" rel="noopener">Engleklokkene</a> er en nostalgisk og sjarmerende juledekorasjon, og de fås i ulike utførelser, blant annet med englefigurer, snøfnugg og krybbescener. Det originale svenske engleklokkespillet ble designet i 1948 og har blitt populært både i Europa og Nord-Amerika.</p><p/><h2>Maileg Pixies (Nisse eller Tomte)</h2><p><a href="https://www.mailegusa.com/en-ca/blogs/press/the-magical-maileg-pixies" target="_blank" rel="noopener">Maileg-nisser</a>, også kjent som , er populære pyntegjenstander i skandinaviske hjem, særlig i juletiden. De beskrives gjerne som små menn eller kvinner med røde luer og forbindes med magiske krefter og rampestreker. Maileg-nissene er designet som klassiske pyntegjenstander i eksklusive materialer og tekstiler av høy kvalitet, og ligner ofte på figurer fra en eventyrbok. I Danmark sies det at nissene styrer juletiden, på samme måte som "Elf on a Shelf"-tradisjonen i USA. Nissene er kjent for å bringe med seg en adventskalender full av små gaver for hver dag i desember, og det sies at de flyr tilbake til Nordpolen i julenissens slede på julaften, for så å komme tilbake år etter år for å gi oss mer juleglede...</p><p>Nissene finnes i ulike størrelser og utførelser, og noen har bevegelige ben som kan gjøre triks om natten, mens andre har magneter i hendene. Familier har ofte én nisse til å passe på hele familien eller en nisse til hvert barn, og noen kjøper til og med sett med nisser som representerer søsken i ulike aldre.</p><p>Maileg Pixies er designet for å være søte og kosete, noe som gjør at de egner seg både til barnelek og julepynt. De blir ofte beholdt som designobjekter når barna har sluttet å leke med dem.</p><p>Hvis du er interessert i å kjøpe <a href="https://www.scandinaviastandard.com/all-the-best-scandinavian-christmas-decorations-for-your-home/" target="_blank" rel="noopener">Scandinavian Pixies</a>, kan du finne dem på <a href="https://www.etsy.com/market/scandinavian_pixies" target="_blank" rel="noopener">plattformer som Etsy</a>, der du kan kjøpe unike og håndlagde produkter.</p><p/><h2>Lovi grantre i naturlig tre</h2><p><a href="https://hedgehogneedlepoint.com/products/lovi-spruce-tree-natural-wood-100cm" target="_blank" rel="noopener">Lovi Natural Wood Spruce Tree</a> er en samling 3D-figurer i tre som er designet for å ligne grantrær. De kommer i <a href="https://lovi.fi/product/lovi-spruce-180cm/" target="_blank" rel="noopener">ulike størrelser, fra 25 cm til 180 cm</a>, og er laget av finsk bjørkekryssfiner, noe som gjør dem til et naturlig og unikt dekorasjonsalternativ til høytiden. <br/></p><p><br/>Trærne er designet for enkel montering uten bruk av lim eller verktøy, noe som gjør dem til et morsomt og miljøvennlig innslag i enhver festlig setting. <a href="https://olson-house.com/products/lovi-spruce-tree" target="_blank" rel="noopener">Lovi Spruce Trees</a> er tilgjengelige i ulike farger og passer til både små og store rom, noe som gjør dem til en allsidig og sjarmerende juledekorasjon.</p><p/><h2>Kay Bojesen Danmark Julefigurer<br/></h2><p><a href="https://kaybojesen.com/" target="_blank" rel="noopener">Den danske designeren Kay Bojesen</a> er kjent for sine ikoniske trefigurer, blant annet med juletema. Noen av hans populære julefigurer er julenissen, <a href="https://www.danishdesignstore.com/products/kay-bojesen-christmas-ole-figurine" target="_blank" rel="noopener">jule-Ole</a> og <a href="https://www.nordicnest.com/brands/kay-bojesen-denmark/kay-bojesen-christmas-lise/" target="_blank" rel="noopener">jule-Lise</a>. <a href="https://www.nordicnest.com/brands/kay-bojesen-denmark/kay-bojesen-santa-claus/" target="_blank" rel="noopener">Julenissefiguren</a>, som ble designet på 1940-tallet, ble relansert i 2013 og har et tredesign med sekk og spaserstokk.</p><p>Jule-Ole-figuren, i røde og hvite farger, er laget av FSC-sertifisert malt bøk.</p><p>På samme måte er julepynten Lise en sjarmerende trefigur inspirert av Kay Bojesens klassiske Lise.</p><p>Disse figurene er elsket for sin tidløse og lekne design og setter et festlig preg på julefeiringen.</p><p/><h2>Demelza Hill Design Branch Tree</h2><p><a href="http://www.demelzahill.com/shop/branch" target="_blank" rel="noopener">Demelza Hill</a> tilbyr det håndlagde juletreet "Branch", som er laget av tre fra bærekraftige kilder som lønn og ask. Treet er designet for å skape en moderne utendørsfølelse i hjemmet i julesesongen. Treet kan kjøpes på Demelza Hills nettsted og <a href="https://www.etsy.com/shop/Demelzahill" target="_blank" rel="noopener">Etsy-butikk</a>, og det var også med i en Kickstarter-kampanje. Produktet ser ut til å være populært, noe antallet som legger det i handlekurven på Etsy, tyder på. Hvis du vil ha mer informasjon eller kjøpe treet, kan du gå til <a href="http://www.demelzahill.com/branch" target="_blank" rel="noopener">Demelza Hills</a> nettsted eller Etsy-butikk.</p><p/><h2>Georg Jensens julekolleksjon</h2><p><a href="https://www.georgjensen.com/global/explore/christmas-collectibles" target="_blank" rel="noopener"><br/>Georg Jensens julekolleksjon</a> for 2023 består av en imponerende serie med <a href="https://www.georgjensen.com/global/christmas/scandinavian-christmas-decorations" target="_blank" rel="noopener">årstidsbestemte pyntegjenstander</a>, blant annet julemobilen med en sovende hjort, høytidspynt i ulike design som sopp, kongler og mus, samt lysestaker og bordtrær. Kolleksjonen er tilgjengelig i 18 karat gull og palladium, og hvert design er et minneverdig samlerobjekt som skaper julestemning i ethvert hjem. Prisene varierer fra $19,00 for enkelte ornamenter til $229,00 for et gavesett med 8 deler. Du kan kjøpe kolleksjonen på nettet, hvor det er enkelt å handle, og hvor du får vakker gaveinnpakning og trygg frakt.</p><p>Hvis du vil ha mer informasjon og <a href="https://www.georgjensen.com/global/christmas/christmas-collectibles" target="_blank" rel="noopener">se kolleksjonen</a>, kan du gå inn på Georg Jensens offisielle nettsted på adressen</p><p>Georg Jensen Jul 2023</p><p/><h2>Georg Jensen SEASON adventslysestake</h2><p><a href="https://www.georgjensen.com/europe/christmas/scandinavian-christmas-decorations/season-candleholder---mirror/3586511.html" target="_blank" rel="noopener">Georg Jensens SEASON adventslysestake</a> er en elegant og moderne lysestake designet med et skandinavisk preg. Den fås i ulike materialer som gullbelagt rustfritt stål og speilpolert rustfritt stål, og kan tilpasses med fargede bånd eller grønne planter. Den milde, snirklete formen minner om en adventskrans, noe som gjør den til et tidløst midtpunkt i julepynten.</p><p/><h2>Georg Jensen juletrekrone til juletreet<br/></h2><p>Georg Jensen tilbyr en <a href="https://www.georgjensen.com/europe/christmas/scandinavian-christmas-decorations/top-star-large/3406000.html" target="_blank" rel="noopener">rekke juletrekroner</a>, blant annet "Top Star" i både stor og medium størrelse. Den store toppen måler 240 mm i høyden og er laget av 18 kt. gullbelagt messing, mens den mellomstore toppen måler 190 mm i høyden. Den store toppen fås også i palladiumbelagt messing og leveres med et rødt silkebånd som enkelt kan festes i toppen av treet. Disse toppene er moderne og festlige, noe som gjør dem til et populært valg til juletrepynten.</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[De beste skandinaviske krimromanene]]></title><description><![CDATA[La oss bli kjent med bøkene for alle skandinaviske krimfans, spesielt de som foretrekker å lære mer om tidløse mordmysterier.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/de-beste-skandinaviske-krimromanene/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/de-beste-skandinaviske-krimromanene/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c84cc233dc9ca52c326fe18d0deaa05d7f3de85d-1280x853.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2><em>Norske krimromanene</em></h2><h3>Jo Nesbø</h3><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c84cc233dc9ca52c326fe18d0deaa05d7f3de85d-1280x853.jpg" alt="De beste skandinaviske krimromanene"/><p>Jo Nesbø (født 1960 i Oslo) er en norsk musiker, forfatter, siviløkonom og tidligere fotballspiller. Han er utdannet siviløkonom og finansanalytiker fra Norges handelshøyskole og har arbeidet både som aksjemegler og journalist, i tillegg til å være vokalist og låtskriver i popgruppa Di Derre. Nesbøs bøker er utgitt på mer enn 50 språk og har solgt over 50 millioner eksemplarer.</p><h4>Snømannen av Jo Nesbø</h4><p><a href="https://amzn.to/482r1ZB" target="_blank" rel="noopener">&quot;Snømannen&quot;</a> er en roman av den norske krimforfatteren Jo Nesbø, og er den syvende delen i hans <a href="https://www.goodreads.com/series/51155-harry-hole" target="_blank" rel="noopener">Harry Hole-serie</a>.</p><p>Handlingen dreier seg om en rekke drap på kvinner i Oslo, der drapsmannens signatur er en snømann som er bygget utenfor kvinnenes hjem.</p><p>Handlingen begynner i 1980, da en gift kvinne har ulovlig sex med en elsker mens hennes tenåringssønn venter i en bil utenfor. Elskovsakten blir avbrutt da de tror at noen ser på dem fra vinduet, men det viser seg å være en høy snømann. Tjuefire år senere etterforsker den norske politiinspektøren Harry Hole drapene.</p><p>Romanen har blitt hyllet for sin tette handling, sitt medrivende tempo og sin fantasifulle prosa, noe som gjør den til en fantastisk norsk thriller som får deg til å sitte på kanten av stolen.</p><p>Boken ble også tildelt Bokhandlerprisen og Bokklubbens pris for årets beste roman i 2007.</p><p>Romanen er filmatisert av det britiske produksjonsselskapet Working Title Films <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Snowman_(2017_film)" target="_blank" rel="noopener">&quot;Snømannen&quot; er en psykologisk thriller</a> fra 2017. <br/>"Snømannen" er en psykologisk thrillerfilm fra 2017, regissert av Tomas Alfredson og skrevet av Peter Straughan, Hossein Amini og Søren Sveistrup. Filmen er basert på romanen med samme navn av Jo Nesbø fra 2007 og har Michael Fassbender, Rebecca Ferguson, Charlotte Gainsbourg, Val Kilmer og J. K. Simmons i hovedrollene. </p><p>Historien følger en politietterforsker som etterforsker en seriemorder som er ute etter kvinner. Filmen hadde premiere 7. oktober 2017 på Haifa International Film Festival og hadde kinopremiere 14. oktober 2017 i Storbritannia og Sverige og 20. oktober 2017 i USA på Universal Pictures. Filmen spilte inn 43 millioner dollar på verdensbasis, mot et budsjett på 35 millioner dollar, og fikk mye kritikk av kritikerne, som kalte den "klisjéaktig og uengasjerende".<br/><br/>Alt i alt er "Snømannen" en gripende og <a href="https://booksfromnorway.com/books/521-the-snowman" target="_blank" rel="noopener">spennende kriminalroman</a> som har fått gode kritikker for sin intrikate handling og levende skrivestil.</p><h4>Tørsten av Jo Nesbo</h4><p><a href="https://amzn.to/3StIswz" target="_blank" rel="noopener">&quot;Tørsten&quot;</a> er en kriminalroman av den norske forfatteren Jo Nesbø, og er den ellevte boken i Harry Hole-serien. </p><p>Boken følger kriminalinspektør Harry Hole i jakten på en seriemorder som jakter på ofrene sine på Tinder.</p><p>Romanen har fått blandede anmeldelser; noen lesere roser Nesbøs forfatterskap og bokens mørke og spennende handling, mens andre kritiserer bokens handling og manglende troverdighet. For å være helt sikker på hvilke lesere som har rett, anbefaler vi deg å kjøpe boken og lese den selv.</p><h4>Rødstrupe av Jo Nesbø</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/R%C3%B8dstrupe_(bok)" target="_blank" rel="noopener">&quot;Rødstrupe&quot;</a> er en kriminalroman av den norske forfatteren Jo Nesbø, og er den tredje boken i Harry Hole-serien. </p><p><a href="https://amzn.to/49DYVFx" target="_blank" rel="noopener">Boken </a>ble først utgitt på norsk i 2000 og ble senere oversatt til engelsk av <a href="https://amzn.to/3HHhhJI" target="_blank" rel="noopener">Don Bartlett</a> i 2006.</p><p>Romanen utspiller seg i Oslo og handler om Harry Hole, en politietterforsker som etterforsker en rekke drap som er knyttet til andre verdenskrig.</p><p><a href="https://www.krimklubben.no/_skj%C3%B8nnlitteratur/krim-og-spenning/r%C3%B8dstrupe-jo-nesb%C3%B8-9788203185359" target="_blank" rel="noopener">Ved et uhell skyter Harry Hole</a> en amerikansk Secret Service-agent under president Clintons Norges-besøk. Saken blir dysset ned og Harry overføres til Overvåkningspolitiet. En faks tikker inn om en våpenliga som er blitt rullet opp i Johannesburg og avslører at en attentatrifle har havnet i Oslo.<br/><br/>Harry blir satt på saken og sammen med sin tidligere partner, den ukonvensjonelle småfugleksperten Ellen Gjelten, finner de spor som peker i retning av norske frontkjempere, det nynazistiske miljøet og en kontakt med kodenavnet Prinsen som synes å ha forbindelser innenfor politiets egne rekker. En frontkjemper blir funnet med overskåret strupe. En morder har gjort scenen klar for sin siste opptreden.</p><p>Boken berører det følsomme temaet norsk samarbeid med nazistene og den frivillige rekrutteringen av nordmenn til Waffen SS.</p><p>Rødstrupen er en ekte rødstrupe som Harry og hans midlertidige partner og gode venn, Ellen, får øye på på toppen av en kontrollbås mens de jobber som vakter under etterforskningen.</p><p>Romanen ble kåret til tidenes beste norske kriminalroman og ble nominert til krimforfatterforeningens Duncan Lawrie International Dagger.</p><p>Ifølge Kirkus Reviews er "Rødstrupe" en dristig og ambisiøs thriller som gjør Norge til en seriøs konkurrent til Sverige som Skandinavias krimsentrum.</p><h4>Nemesis (Sorgenfri) av Jo Nesbø </h4><p><br/><a href="https://amzn.to/3vEL3fc" target="_blank" rel="noopener">&quot;Nemesis&quot; (Sorgenfri)</a> er norske forfatteren Jo Nesbøs fjerde kriminalroman i Harry Hole-serien.<br/>Dette er en gripende roman, og det er bare å bøye seg i støvet for Jo Nesbø som har et så solid grep om leseren fra første til siste side. </p><p><br/><br/><a href="https://www.barnesandnoble.com/w/nemesis-jo-nesbo/1101077901" target="_blank" rel="noopener">Historien følger kriminaletterforsker</a> Harry Hole i etterforskningen av en rekke brutale bankran og en kvinnelig kunstners mistenkelige selvmord.<br/><br/>Den unge kvinnen dør, og to millioner norske kroner forsvinner sporløst. Etter en fylleaften med sin tidligere kjæreste Anna Bethsen blir Harry Hole satt til å etterforske drapet.<br/><br/>Under et bankran i Oslo holder en enslig raner en kasserer som gissel og truer med å drepe henne hvis ikke minibanken tømmes innen 25 sekunder før politiet når frem. Da overføringen tar 31 sekunder, henretter raneren gisselet og flykter. Saken forblir uoppklart helt til politiets ekspert på videobevis, Beate Lønn, ut fra opptakene antar at raneren og gisselet kjente hverandre. Lønn og kriminalinspektør Harry Hole blir satt på drapsetterforskningen.<br/><br/>I mellomtiden fortsetter bankranene med en grusomhet uten sidestykke, noe som sender etterforsker Hole fra Oslos gater til et dampende Brasil i et kappløp for å oppklare to saker og renvaske seg selv.<br/></p><p><br/>Boken har fått gode anmeldelser, og noen lesere har berømmet plottets vendinger og Harry Holes karakter.<br/>La oss liste opp noen av disse anmeldelsene;</p><blockquote>– Etter tre gode romaner om den alkoholiserte politimannen Harry Hole, skulle man nesten tro at Harry Hole var rett og slett oppbrukt. Men så enkelt skulle det ikke være. I den fjerde bok av hittil seks bøker, har det skjedd et ran der raneren merkelig nok uten grunn har drept en av de kvinne ansatte. Harry måtte ta saken, for han er den eneste som de kan stole på vil løse saken, og mot et løfte om han kan få fortsette saken om hans tidligere medarbeider og venn tar Harry motvillig saken sammen med Beate Lønn. Samtidig dukker det opp en gammel flamme opp og de innleder en slags forhold, selv om han er i en forhold med den annen kvinne som er i Russland for å få foreldrerett over hennes sønn. Som alle de damene Harry har elsket, blir også denne flammen drept og Harry har plutselig to saker som han må løse for å forhindre en skandale både for seg selv og politiet samtidig som han hat sine egne tidligere problemer å slite med.<br/>Romanen er like spennende, velskrevet og overraskende som alle de andre romanene om Harry. Anbefales på det sterkeste.<br/>basto – 28.02.2006</blockquote><blockquote><br/>– Det er bare til å bøye seg i støvet for Jo Nesbø, han er og blir en hinsides fantastisk forfatter! Sorgenfri er den fjerde boken i serien om Harry Hole, og for en bok det er! En bankraner retter en AG3 mot en kvinnelig ansatt i en bank i hovedstaden, fillialsjefen får tjuefem sekunder til å tømme minibanken, men bruker trettifem. Raneren skyter. Slik starter handlingen, og vi blir med på en fantastisk leseropplevelse, der språket, dialogen, handlingen og fremgangen er så enormt bra at man har vanskelig for å tro det! Hole og hans kollega Beate Lønn går i gang med etterforskningen, men har kun en overvåkningsvideo å gå etter. Etter at Hole ødelegger mye for seg selv på hjemmebane, blir nok en bank ranet og en heseblesende jakt er i gang. Historien er meget spennende, genialt satt sammen og har en enorm fortellerglede! Språket er så bra at ord ikke kan beskrive det, mens handlingen ikke nøler med å forbause oss og leke seg fremover til sjokkerende konklusjoner. Humoren er genial og ironisk, handlingen fantastisk og alt er rett og slett hinsides enorm! Anbefales på det aller sterkeste!<br/>S – 01.08.2008 </blockquote><blockquote><br/>– Denne boken var min introduksjon til forfatteren Jo Nesbø, og Harry Hole. Lite visste jeg om den pulserende opplevelsen jeg hadde i vente. Bokens hovedemne er etterforskningen av en ransbølge, hvor en brutal, iskald og kompromissløs raner herjer fritt. Skildringen av denne etterforskningen sørger for at denne boken havner i den klassen av bøker, som du ikke legger fra deg uten en god grunn. Allikevel skinner den levende og dype personskildringen av Hole frem uten at du egentlig merker det.<br/>JM – 08.11.2011</blockquote><h4><br/>Marekors by Jo Nesbø<br/></h4><p><a href="https://amzn.to/3SKy4BZ" target="_blank" rel="noopener">&quot;Djevelens stjerne&quot; (Marekors)</a> er en kriminalroman av den norske forfatteren Jo Nesbø, og er den femte boken i Harry Hole-serien.<br/><br/>Boken ble opprinnelig utgitt på norsk i 2003 under tittelen "Marekors", som betyr "Marerittkorset".<br/></p><p><br/>Den engelske versjonen av boken ble oversatt av Don Bartlett og utgitt i 2005.<br/><br/>Historien følger etterforsker Harry Hole i etterforskningen av drapet på en ung kvinne i leiligheten hennes i Oslo.<br/><br/>En finger er kuttet av hennes venstre hånd, og bak øyelokket hennes ligger en liten diamant formet som en femtakket stjerne - et pentagram, djevelens stjerne.<br/><br/>Hole blir satt på saken sammen med sin mangeårige motstander Tom Waaler, og i utgangspunktet vil han ikke ha noe med saken å gjøre.<br/><br/>Hole har imidlertid allerede fått beskjed om å slutte i politiet og har ikke noe annet valg enn å komme seg ut av sin alkoholiserte rus og sette i gang med arbeidet.<br/><br/>En bølge av lignende drap er i emning, og et mønster som avtegner seg, tyder på at Oslo har en seriemorder på halsen, og den femtakkede djevelstjernen ser ut til å være nøkkelen til å løse gåten.<br/><br/>Ifølge en anmeldelse fra Kirkus Reviews er "The Devil's Star" en intrikat og spennende roman.<br/><br/>Boken har fått positive anmeldelser fra lesere på Goodreads, og mange roser den fartsfylte handlingen og de spennende karakterene.</p><h4>Flaggermusen av Jo Nesbø<br/></h4><p>"Flaggermusen" er en kriminalroman av den norske forfatteren Jo Nesbø, og er den første boken i Harry Hole-serien.<br/><br/>Historien følger kriminalinspektør Harry Hole, som er sendt til Sydney i Australia av sin norske politiavdeling for å etterforske drapet på en ung norsk kvinne.<br/><br/>Boken ble opprinnelig utgitt på norsk i 1997 og ble oversatt til engelsk i 2012.<br/><br/>Boken utspiller seg i Australia, og tittelen "Flaggermusen" refererer til aboriginernes symbol på døden.<br/><br/>Drapsetterforskningen i boken er selvstendig, men det kan være lurt å begynne med "Flaggermusen" for å unngå at plotelementer fra denne boken og andre tidlige verk ødelegges i senere romaner.<br/><br/>Det er viktig å merke seg at "Flaggermusen" fra 2017 er en kjapp og lettlest thriller som passer ganske godt inn i kategorien "thriller".<br/></p><p><br/>Noen lesere har kritisert boken for å ligne mer på en amerikansk TV-thriller enn på Nordic Noir, mens andre har berømmet den for de interessante karakterene og den drivende historien.</p><h4>Kongeriket av Jo Nesbø<br/></h4><p><a href="https://amzn.to/49aB7sz" target="_blank" rel="noopener">&quot;Kongeriket&quot;</a> er en frittstående spenningsroman av Jo Nesbø.<br/><br/><a href="http://crimebythebook.com/blog/2020/11/9/book-review-the-kingdom-by-jo-nesbo" target="_blank" rel="noopener">Historien</a> dreier seg om to brødre, Roy og Carl, og deres hjemkomst som blir dødelig og bringer lenge begravde familiehemmeligheter til overflaten.<br/><br/>Roy har aldri forlatt den rolige fjellbyen han vokste opp i, i motsetning til lillebroren Carl, som dro for å skape seg et navn.<br/><br/><a href="https://www.lifeinnorway.net/the-kingdom-jo-nesbo/" target="_blank" rel="noopener">Romanen utspiller seg</a> i en liten, avsidesliggende norsk by, og er et mesterlig verk av rural noir.<br/><br/>I motsetning til Nesbøs Harry Hole-serie, som har en tendens til å starte med en forbrytelse og deretter forfølge den ubønnhørlig, begynner "Riket" langsomt og øker bare gradvis farten, helt til Roy blir revet med av sin egen historie.<br/><br/>Romanen utforsker temaer som familie, kjærlighet og lojalitet, alt pakket inn i en dyster, langsomt brennende, rural noir-pakke.<br/><br/>"The Kingdom" er en ulmende og kompleks thriller full av uventede vendinger, ødeleggende familiearv og et stadig økende antall lik.</p><h3>Alex Dahl</h3><p>Alexandria Bockfeldt Dahl (født 1982 i Oslo), kjent som Alex Dahl og tidligere som Alexandria Bockfeldt, er en norsk-amerikansk krimforfatter bosatt i Sandefjord og London, som skriver i sjangeren Nordic noir. Hun er oversatt til ti språk.</p><p><br/>Hun har studert russisk, tysk og internasjonale studier i Oslo, og tok senere mastergrader i skrivekunst ved Bath Spa University og i ledelse ved Bath University. Hun debuterte under navnet Alexandra Bockfeldt med den norskspråklige romanen Før jeg forlater deg på Juritzen Forlag i 2013. I 2018 utgav hun den engelskspråklige romanen The Boy at the Door på forlaget Penguin Random House, som toppet listen over de mest solgte e-bøkene i England og som ble kåret av Sunday Times til en av de beste krimbøkene i 2018. Romanen er oversatt til ti språk.<br/>The Boy at the Door er nominert til den prestisjetunge bransjeprisen CWA Dagger Awards.<br/>The Heart Keeper toppet Rakuten Kobo's eboklister.</p><h4>Hjertevokteren av Alex Dahl</h4><p><a href="https://amzn.to/48YXW2o" target="_blank" rel="noopener">&quot;Hjertevokteren&quot; (The Heart Keeper) er en roman av Alex Dahl</a> som utforsker temaer som kjærlighet, sorg og besettelse.<br/><br/>Handlingen handler om en mors sorg og skyldfølelse som utvikler seg til en besettelse etter at hun mister datteren sin.<br/><br/>Romanen utspiller seg i Norge og fortelles fra begge mødrene, hvis liv går i helt motsatte retninger.<br/><br/>Boken er en langsom krimroman, og tempoet er avmålt, men med hensikt<br/><br/>Forfatteren trekker leserne effektivt mellom Alison og Iselins fortellinger og skisserer sakte, men sikkert kollisjonskursen disse to kvinnene er på.<br/><br/>Romanen er emosjonelt sterk og avhengighetsskapende, med akkurat passe mye saftig dramatikk<br/><br/>De sterke følelsene som kommer til syne i denne historien, og Dahls forbløffende evne til å skrive karakterer hvis forskrudde handlinger ikke gjør at vi føler mindre sympati for dem, gjør "Hjertevokteren" til en enestående roman.<br/><br/>Boken er en sterkt emosjonell, karakterdrevet mysterie-thriller som er verdt å holde fast ved.</p><h3>Samuel Bjørk<br/>(Frode Sander Øien)</h3><blockquote>Frode Sander Øien (født 12. mai 1969) er en norsk musiker og forfatter. Han spiller i bandet I Love Wynona, og har tidligere spilt i Sanderfinger, hvor han var «primus motor». <br/><br/>21st Century Boy<br/>fra albumet A Beautiful Noise<br/>1. video fra det norske bandet I Love Wynona.</blockquote><p>Han vokste opp i Steinkjer, hvor han spilte i bandet Flippa Hormoner sammen med Øyvind Brandtsegg, Stig Holum og Bent Sæther. Frode Sander Øien er forfatteren bak pseudonymet Samuel Bjørk som i 2013 utga boken Det henger en engel alene i skogen (Vigmostad & Bjørke). Boken er den første i en serie og er solgt for utgivelse i 22 land. </p><p/><h4>Jeg reiser alene av Samuel Bjørk<br/></h4><p><a href="https://amzn.to/48Y2OoD" target="_blank" rel="noopener">&quot;Jeg reiser alene&quot;</a> er en roman av Samuel Bjørk. Det er første del i Mia og Munch-serien, som har høstet gode kritikker og fenget lesere over hele verden.<br/><br/>Historien følger den erfarne politietterforskeren Holger Munch, som gjenåpner en spesialenhet for drap i Oslo for å etterforske drapet på en seks år gammel jente som ble funnet hengende i et tre på den norske landsbygda med et hoppetau rundt halsen. Han overtaler sin beste etterforsker, den ekstremt talentfulle, men dypt deprimerte Mia Kruger, til å forlate den ensomme øya hun har trukket seg tilbake til for å ta sitt eget liv, for å hjelpe ham med å løse saken.<br/><br/>Jenta hadde på seg en ryggsekk og et skilt rundt halsen med teksten <a href="https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/max-brooks/devolution/" target="_blank" rel="noopener">&quot;I am traveling alone&quot;</a>, som blir tittelen på boken.<br/><br/>Mia er et geni til å lese åsteder, og hennes samarbeid med Munch er avgjørende for å finne morderen som jakter på unge jenter.<br/><br/>Boken er en spennende thriller som har blitt sammenlignet med både Stieg Larsson og Jo Nesbø.</p><h3>Karin Fossum</h3><p>Karin Fossum (tidligere Karin Mathisen; født 6. november 1954 i Sandefjord) er en norsk forfatter. Hun er mest kjent som krimforfatter. </p><p>Hun debuterte i 1974 med diktsamlingen Kanskje i morgen, som hun fikk Tarjei Vesaas' debutantpris for.</p><p>Fossums bøker er oversatt til 25 språk, og er belønnet med en rekke priser. I 2005 var den engelske oversettelsen av Elskede Poona «runner up» i konkurransen om britiske Crime Writers' Associations Gold Dagger-pris. Djevelen holder lyset (oversatt som When the Devil Holds the Candle) vant i 2007 The Gumshoe Award for beste europeiske kriminalroman utgitt i USA i foregående år. I 2008 ble Elskede Poona (oversatt som The Indian Bride) tildelt Los Angeles Times Book Prize, i klassen Mystery/Thriller for foregående år.</p><h4>Se deg ikke tilbake av Karin Fossum</h4><p>"<a href="https://amzn.to/3SEqhpl" target="_blank" rel="noopener">Se deg ikke tilbake&quot;</a> (1996) er en roman av den norske forfatteren Karin Fossum, og er den andre boken i serien om kriminalinspektør Sejer.<br/><br/>Boken følger kriminalinspektør Konrad Sejer i etterforskningen av mordet på en ung kvinne som var kjent for å være smart, omsorgsfull, ryddig, pliktoppfyllende, hengiven og vakker.<br/><br/>Romanen utspiller seg i en liten bygd i Norge, og den utforsker de vanskelige prosessene sorg, tap og sjokk innebærer.<br/><br/>Boken ble oversatt til engelsk og vant Glassnøkkelprisen i 1997.<br/><br/>Den ble også filmatisert i 2007 under tittelen "La ragazza del lago" (også kjent som "Jenta ved sjøen").<br/><br/>Romanen er kritikerrost over hele Europa og er mesterlig konstruert, psykologisk overbevisende og svært leseverdig.</p><h4>Den som frykter ulven av Karin Fossum</h4><p><a href="https://amzn.to/48TIEfp" target="_blank" rel="noopener">&quot;Den som frykter ulven&quot;</a> er en roman av Karin Fossum og er den tredje boken i serien om kriminalinspektør Konrad Sejer. </p><p><br/><br/>Boken handler om den schizofrene gutten Errki som jages som mistenkt for et brutalt mord på en gammel dame. En bankraner kidnapper Errki, og historien kretser rundt det usannsynlige forholdet mellom dem.<br/><br/>Boken gir et innblikk i verdenen til et plaget individ som lider av schizofreni.<br/><br/>Ifølge anmelderne er boken et perfekt mysterium og et forlokkende portrett av samtidens Venezia.<br/><br/>Det sarkastiske blikket på amerikansk politi er også verdt å merke seg.<br/><br/>Boken ble utgitt første gang 1. januar 1997 og er på 304 sider.</p><h4>Djevelen holder lyset av Karin Fossum</h4><p><br/><a href="https://amzn.to/3SFsUqT" target="_blank" rel="noopener">&quot;Djevelen holder lyset (1998)&quot; er kriminalroman</a> av den norske forfatteren Karin Fossum, og er den fjerde boken i serien om kriminalinspektør Konrad Sejer.</p><p><br/>Boken er en psykologisk thriller snarere enn en politietterforskning, og den utspiller seg i Norge.<br/><br/>Romanen handler om den unge mannen Andreas som er forsvunnet, og bestevennen hans, Sivert, som er den siste som har sett ham i live. Kriminalinspektør Sejer leder etterforskningen, og han må løse mysteriet rundt Andreas' forsvinning.<br/><br/>Boken har blitt beskrevet som en annerledes krimroman som bryter med konvensjonene.<br/><br/>Den er oversatt til flere språk og har vunnet flere priser.</p><h3>Anne Holt</h3><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Anne_Holt" target="_blank" rel="noopener">Anne Holt (født 16. november 1958 i Larvik)</a> er en norsk forfatter, advokat og tidligere politiker for Arbeiderpartiet (Ap). </p><p>Holt var justisminister i Thorbjørn Jaglands regjering fra 25. oktober 1996 til 4. februar 1997, da hun gikk av etter lange sykefravær. Hun ble erstattet av Gerd-Liv Valla. Senere samme år ga Holt ut romanen Mea Culpa.</p><p>Hun er utdannet cand. jur. ved Universitetet i Bergen i 1986. Holt var ansatt som programsekretær i NRK 1984–1988 og 1990–1991 og jobbet bl.a. som programleder i Dagsrevyen. I perioden 1988–1990 var hun politifullmektig ved Oslo politikammer.</p><p>I 2022 ble Holt tildelt krimprisen Sølvkniven for «Det ellevte manus». </p><p>Holt er særlig kjent for sine realistiske politiromaner om den lesbiske politibetjenten Hanne Wilhelmsen. Hun regnes som en av de viktigste forfatterne av feministisk kriminallitteratur i Norge og er en av Norges mestselgende krimforfattere.</p><p>Hun er oppvokst på Nanset, Lillestrøm og i Tromsø og er datter av fysikeren Olav Holt, tidligere rektor ved Universitetet i Tromsø. I 2000 inngikk Holt registrert partnerskap med forleggeren Tine Kjær.</p><h4>Anne Holt: <a href="https://amzn.to/3vUZHiG" target="_blank" rel="noopener">serien om etterforsker Hanne Wilhelmsen</a></h4><p>Anne Holt er en norsk forfatter som har skrevet en serie krimromaner med etterforsker Hanne Wilhelmsen i hovedrollen. Her er titlene på bøkene i serien, i utgivelsesrekkefølge:</p><p><em>Blind gudinne (1993)<br/><br/>Salige er de som tørster (1994)<br/><br/>Demonens død (1995)<br/><br/>Løvens munn (1997)<br/><br/>Dead Joker (1999)<br/><br/>No Echo (2000)<br/><br/>Hinsides sannheten (2003)<br/><br/>Det siste mordet (2004)<br/><br/>1222 (2007)<br/><br/>Offline (2009)<br/><br/>Blind Alley (2014)<br/><br/>I støv og aske (2018)</em></p><p>Serien følger Hanne Wilhelmsen, en lesbisk politibetjent i Oslo.<br/><br/>Bøkene er politiprosedyrer som utspiller seg i Oslo og er skrevet av den bestselgende krimforfatteren Anne Holt.<br/><br/>Den første boken i serien, Blind gudinne, ble nominert til en Edgar Award.</p><h3>Jørn Lier Horst</h3><h4>Ordeal av Jørn Lier Horst</h4><p><a href="https://amzn.to/47XhByv" target="_blank" rel="noopener">&quot;Ordeal&quot; er en kriminalroman av Jørn Lier Horst</a>, tidligere etterforskningsleder i norsk politi.<br/><br/>Boken er en del av serien William Wisting Mystery, som følger politietterforskeren William Wisting.<br/><br/>"Ordeal" er en langsom, detaljorientert politiprosakrimi som har fått gode kritikker for sin komplekse intrige og sine elskverdige karakterer.<br/><br/>Historien dreier seg om Frank Mandt, som døde etter et fall ned kjellertrappen. Barnebarnet hans, Sofie Lund, arver huset, men vil ikke ha noe med pengene hans å gjøre. Hun mener at den gamle mannen lot moren dø i fengsel og er bittert forbannet. William Wisting får i oppdrag å finne den sanne morderen, noe som fører til at han avdekker hemmeligheter om familien...<br/><br/>Boken har fått mye skryt for sitt suverene plott og sine vanedannende karakterer, noe som gjør den til et must for fans av Nordic Noir.</p><p/><h2><em>Svenske krimromanene</em></h2><h3>Stieg Larsson</h3><blockquote><em>For tiden den mest kjente skandinaviske krimforfatteren i verden</em></blockquote><p><br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Stieg_Larsson" target="_blank" rel="noopener">Stieg Larsson (1954 - 2004)</a>, døpenavn Karl Stig-Erland Larsson, var en svensk forfatter, journalist og redaktør. </p><p><br/>Larsson arbeidet i 20 år som nyhetsgrafiker og journalist i Tidningarnas Telegrambyrå. Han var en av initiativtagerne til stiftelsen eXpo med formål å «studere og kartlegge antidemokratiske, høyreekstreme og rasistiske tendenser i samfunnet». De siste årene av sitt liv arbeidet han som sjefredaktør for stiftelsens tidsskrift Expo.<br/><br/>Før han begynte å skrive kriminalromaner, manifesterte Larssons interesse for sjangerlitteratur seg først og fremst gjennom at han tidlig i livet utga science fiction-fanziner. Han satt lenge i styret for og ble tilsist (1980) formann i Skandinavisk förening för science fiction.<br/><br/>På 2000-tallet forfattet Larsson kriminalromaner under samlenavnet Millennium-serien, med en handling vevd rundt det umake paret Mikael Blomkvist og Lisbeth Salander. Ingen av bøkene var utgitt før Larssons død, men da den første (Män som hatar kvinnor, 2005) kom et år etter dødsfallet ble den en øyeblikkelig bestselger. Romanen ble belønnet med Skandinaviska Kriminalsällskapets pris Glassnøkkelen. En fjerde bok i serien var påbegynt da Larsson døde brått av hjerteinfarkt, men familien har blitt enige om at den ikke vil bli publisert.</p><p><br/>Romanene hans er kjent for sitt fokus på systematisk vold mot kvinner, noe som av enkelte kritikere har blitt oppfattet som komplisert på grunn av overdrevent grafiske skildringer av slik vold.<br/><br/>Til tross for dette ble trilogien svært populær både i og utenfor Sverige, og til sammen er Larssons romaner oversatt til mer enn 30 språk og solgt i flere titalls millioner eksemplarer verden over.<br/><br/>Larssons ettermæle er fortsatt merkbart i den litterære verden, og i 2019 ble hans etterforskning av mordet på Sveriges statsminister Olof Palme avslørt i en ny true crime-bok.<br/><br/>Selv om Larsson aldri fikk oppleve hvilken innvirkning hans fenomenale trilogi skulle få på verden, har hans verk satt varige spor i krimsjangeren.</p><h4>Män som hatar kvinnor av Stieg Larsson</h4><p><a href="https://amzn.to/3ugqWDN" target="_blank" rel="noopener">The Girl with the Dragon Tattoo</a> (original title in Swedish: Män som hatar kvinnor) er en psykologisk thrillerroman av den svenske forfatteren og journalisten Stieg Larsson, utgitt posthumt i 2005 og oversatt til engelsk i 2008.<br/><br/>Det er den første boken i Millennium-serien, som ble utvidet til ytterligere tre bøker av David Lagercrantz, og i 2021 var rettighetene solgt til Karin Smirnoff for å skrive tre bøker til.<br/><br/>Romanen handler om journalisten Mikael Blomkvists etterforskning for å finne ut hva som skjedde med en jente fra en velstående familie som forsvant for 40 år siden. Han får hjelp av den unge datahackeren Lisbeth Salander til å finne ut hva som har skjedd.<br/><br/>Romanen ble filmatisert i 2009 i regi av Niels Arden Oplev, og en ny filmatisering kom i 2011 i regi av David Fincher.<br/><br/>Filmen fra 2011 hadde Daniel Craig i hovedrollen som Mikael Blomkvist og Rooney Mara som Lisbeth Salander. </p><h4>Jenta som lekte med ilden av Stieg Larsson</h4><p><a href="https://amzn.to/49iN8w8" target="_blank" rel="noopener">Jenta som lekte med ilden (svensk: Flickan som lekte med elden)</a> er en roman av den svenske forfatteren Stieg Larsson, utgitt posthumt på svensk i 2006 og på engelsk i januar 2009.<br/><br/>Det er den andre boken i den bestselgende Millennium-serien, med hovedpersonen Lisbeth Salander, en briljant datahacker og sosialt utilpass, og Mikael Blomkvist, en undersøkende journalist og utgiver av tidsskriftet Millennium.<br/><br/>Boken ble av mange oppfattet som en kritikersuksess og var den første og eneste oversatte romanen som ble nummer én på den britiske innbundetlisten.<br/><br/>Romanen ble i 2009 filmatisert som en svensk-dansk krimthriller med tysk samproduksjon i regi av Daniel Alfredson, også med tittelen "Jenta som lekte med ilden". </p><p><br/>Filmen har Michael Nyqvist og Noomi Rapace i hovedrollene, og følger Lisbeth Salander når hun vender tilbake til Sverige etter et år i utlandet. Hun blir mistenkt for å ha drept en journalist og kjæresten hans, i tillegg til sin egen verge, Nils Bjurman, mens Mikael Blomkvist forsøker å finne henne før myndighetene kommer på sporet av henne.</p><p>Romanen er tilgjengelig for kjøp på Amazon... </p><h4>Luftslottet som sprengtes av Stieg Larsson</h4><p><a href="https://amzn.to/3UlFkoY" target="_blank" rel="noopener">Luftslottet som sprengtes (svensk Luftslottet som sprängdes)</a> er en roman av den svenske forfatteren Stieg Larsson, utgitt på svensk i 2007 og på engelsk i 2009. (The Girl Who Kicked the Hornet's Nest).eng<br/><br/>Det er den tredje og siste boken i Millennium-serien. Handlingen fortsetter der den andre boken, "Jenta som lekte med ilden", sluttet, med Lisbeth Salander på sykehus i påvente av rettssak for tre mord.<br/><br/>To personer blir fraktet med helikopter til et sykehus i Stockholm. En av dem er Lisbeth Salander, som nylig har blitt skutt i hodet og levende begravd. Mannen som forårsaket hendelsene, hennes egen far, er også livstruende skadet etter at Lisbeth angrep han med en øks. Lisbeth kjemper en kamp for å overleve, både skuddet i hodet og mot faren som ligger på samme sykehus, i tillegg er hun mistenkt for å ha drept flere mennesker. I mens graver journalisten Mikael Blomkvist i Lisbeths fortid, og gjør alt han kan for å få henne frikjent for anklagene.<br/><br/>Boken ble en bestselger og ble filmatisert i 2009.<br/>Den tredje delen i trilogien, "Jenta som sparket i vepsebolet", kom ut to måneder senere, 27. november 2009.<br/></p><p>Filmen fikk blandet kritikk av kritikerne...</p><h3>David Lagercrantz</h3><p>David Gunnar Fransiscus Lagercrantz (født 4. september 1962 i Solna) er en svensk journalist og forfatter. Han er blant annet kjent for å ha skrevet boken Jag är Zlatan Ibrahimović samt den fjerde boken i den såkalte Millennium-serien, Det som inte dödar oss.<br/><br/>Lagercrantz vokste opp i Solna og på Drottningholm. Han studerte filosofi, religion og gikk på Journalisthögskolan i Göteborg. Han ble reporter i den svenske avisen Expressen der han dekket den tidens største kriminalsaker, blant annet et trippelmord i Åmsele, en sak han senere skildret i sin reportasjebok Änglarna i Åmsele. Han sluttet i avisen i 1993, og debuterte som forfatter fire år senere.<br/><br/>David Lagercrantz debuterte i 1997 med boken Göran Kropp 8000 plus om eventyreren Göran Kropp.<br/><br/>Tre år senere publiserte han biografien over oppfinneren Håkan Lans, Ett svenskt geni. Han fikk sitt skjønnlitterære gjennombrudd med Syndafall i Wilmslow, en roman om den engelske matematikern Alan Turing. I Himmel över Everest skaper Lagercrantz en fiktiv skildring av katastrofen på fjellet i 1996.</p><p>I desember 2013 ble det kjent at Lagercrantz hadde fått i oppdrag å skrive en fjerde bok i Stieg Larssons Millennium-serie, noe som ble kritisert av mange, blant annet av Larssons samboer Eva Gabrielsson.[7] Boken Det som inte dödar oss ble møtt av høye forventninger da den ble lansert på verdensbasis 27. august 2015. </p><h4>Mannen Som Sökte Sin Skugga av David Lagercrantz</h4><p><a href="https://amzn.to/49ffvel" target="_blank" rel="noopener">The Girl Who Takes an Eye for an Eye (original title in Swedish: Mannen Som Sökte Sin Skugga)</a> er den femte romanen i Millennium-serien, med fokus på karakterene Lisbeth Salander og Mikael Blomkvist.<br/><br/>Den er skrevet av David Lagercrantz og er den andre romanen i serien som ikke er skrevet av seriens skaper og forfatteren av de tre første Millennium-bøkene, Stieg Larsson, som døde av hjerteinfarkt i 2004.<br/><br/>Romanen ble utgitt over hele verden 7. september 2017.<br/><br/>Handlingen i romanen kretser rundt Lisbeth Salander, som sitter på den sikrede avdelingen i et kvinnefengsel med vold rundt seg. </p><p><br/>Hun etterforsker saken om en fange fra Bangladesh, mens Mikael Blomkvist dykker ned i Lisbeths barndom.<br/><br/>Romanen har fått blandede anmeldelser. I en anmeldelse i Washington Post heter det at Jenta som tar et øye for et øye "intensiverer de mytiske elementene i Larssons visjon" og er underholdende.<br/><br/>The Guardian skriver imidlertid at "handlingen er treg, og mye av spenningen er avhengig av orkestrerte avbrytelser og forsinkelser, noe som irriterer".<br/><br/>Anmeldelsen i USA Today kaller Salander en fascinerende karakter, men advarer potensielle lesere om at hun ikke er til stede i store deler av romanen.<br/><br/>En annen anmeldelse i Publishers Weekly beskriver romanen som et "utmerket bidrag" til serien.</p><h4>Det som inte dödar oss av David Lagercrantz <br/></h4><p><a href="https://amzn.to/3w10Rcz" target="_blank" rel="noopener">The Girl in the Spider&#x27;s Web</a> (original title in Swedish: Det som inte dödar oss) er en roman skrevet av David Lagercrantz, og er den fjerde romanen i Millennium-serien.<br/><br/>Boken fokuserer på karakterene Lisbeth Salander og Mikael Blomkvist.<br/><br/>Det er den første romanen i serien som ikke er skrevet av Stieg Larsson, som døde av hjerteinfarkt i 2004.<br/><br/>Romanen er oversatt til 38 forskjellige språk, inkludert en engelsk oversettelse av George Goulding.<br/><br/>Boken ble utgitt i 2015 og ble en bestselger i USA.<br/><br/>Ifølge en anmeldelse på Amazon er "The Girl in the Spider's Web" utmerket lesning.<br/><br/>Anmelderen påpeker at boken er en fortsettelse av Stieg Larssons trilogi, og at forventningene til utgivelsen av denne romanen var enorme.<br/><br/>Anmelderen nevner også at boken gir mulighet til å treffe noen gamle venner igjen.<br/><br/>På Goodreads finnes det flere sitater fra "The Girl in the Spider's Web".<br/><br/>Et av sitatene lyder: "Ha, nei, det er alltid feil mennesker som har dårlig samvittighet. De som virkelig er ansvarlige for lidelsene i verden, kunne ikke bry seg mindre. Det er de som kjemper for det gode som plages av dårlig samvittighet."<br/><br/>Et annet sitat lyder: "Money talks, bullshit walks".<br/><br/>Alt i alt er "The Girl in the Spider's Web" en roman som har fått gode anmeldelser og blitt godt mottatt av leserne.</p><h3>Camilla Läckberg</h3><p>Jean Edith Camilla Läckberg Sköld (en periode Eriksson), (født 30. august 1974) er en svensk forfatter.<br/><br/>Hun er utdannet siviløkonom og bor med ektemannen Simon Sköld og fire barn på Södermalm i Stockholm. Läckbergs kriminalromaner er lagt til Fjällbacka i Bohuslän, der forfatteren selv vokste opp. Gjennomgangspersoner er forfatteren Erica Falck og politimannen Patrik Hedström, med Hedströms kolleger ved Tanumshede politistasjon i biroller. Romanene Isprinsessan og Predikanten er filmatisert av SVT2, med planlagt premiere i 2007.<br/><br/>Flere av Läckbergs bøker har toppet bestselgerlisten i hjemlandet. Hun har solgt over tre millioner eksemplarer bare i Sverige, og er oversatt til seks språk.</p><h4>Gullburet av Camilla Läckberg</h4><p><a href="https://amzn.to/49fmqEx" target="_blank" rel="noopener">&quot;Gullburet&quot; er en roman av Camilla Läckberg</a> som handler om den forsmådde kona til en milliardær og hennes plan om å hevne seg og tvinge ham i kne. </p><p>Boken er en over-the-top psykologisk thriller som utforsker temaer som kvinnelig selvstendighet, triumf over patriarkatet og kvinners vennskap.</p><p>Hovedpersonen, Faye Adelheim, er en mørk og komplisert antiheltinne som både er overgriper og overgriper, offer og overgriper.</p><p>Romanen utspiller seg i en verden av svært rike og svært fabelaktige mennesker, og Lackberg tegner et levende portrett av denne verdenen.</p><p>Boken har blitt beskrevet som en pageturner fra første stund, full av store personligheter, store følelser, stor seksuell appetitt og store overraskelser.</p><p>Det er en forrykende, brutal fortelling om svik og hevn som garantert vil begeistre Lackbergs internasjonale fanskare.</p><p>Boken er oversatt til engelsk av Neil Smith og er tilgjengelig både som Kindle og lydbok.</p><h4>Isprinsessen av Camilla Läckberg </h4><p><a href="https://amzn.to/3HEwmLR" target="_blank" rel="noopener">&quot;Isprinsessen&quot; er Camilla Läckbergs første bok</a> i Fjällbacka-serien, som følger etterforskeren Patrik Hedström og forfatteren Erica Falck i etterforskningen av et mistenkelig selvmord. Kriminalromanen "Isprinsessen" ble opprinnelig utgitt på svensk i 2003 under tittelen Isprinsessan.<br/><br/>Handlingen utspiller seg i en tilsynelatende idyllisk fiskerby i Sverige, der en vakker og tilbaketrukket ung kvinne ved navn Alex blir funnet død i foreldrenes hjem, tilsynelatende etter å ha tatt sitt eget liv. Han styrter ut og kaster seg over den første han møter. Det er forfatteren Erica Falck, som er i Fjällbacka for å gjøre opp boet etter sine avdøde foreldre.<br/>Alexandra er hennes bestevenninne fra barndommen, unnfanger en bok om henne.<br/><br/>Romanen kan bedre karakteriseres som et "psykologisk mysterium" enn en thriller, med stor vekt på personkarakteristikker og utviklingen av den lille byen der forbrytelsen skjer.<br/><br/>Stedets betydning understrekes av et kart over Fjällbacka, og landskapsskildringene er både fargerike og viktige for handlingen.<br/><br/>Den vanskelige relasjonen mellom foreldre og barn er et gjennomgående tema i boken.<br/>Romanen kan bedre karakteriseres som et "psykologisk mysterium" enn en "psykologisk thriller", ettersom den er et cerebralt koldtbord av karakterutvikling og politiets mentale gymnastikk for å løse et vanskelig og svært personlig motivert mord.<br/><br/>Isprinsessen er en spennende bok helt fra starten av, og den har fått gode kritikker for sin spennende historie og sine velutviklede karakterer.<br/><br/>Camilla Läckberg er en av Sveriges mest lest forfattere. Bøkene hennes er solgt i over 30 millioner eksemplarer i 60 land.</p><h3>Lars Kepler</h3><h4>Sandmannen av Lars Kepler</h4><p><a href="https://amzn.to/3Un9SXy" target="_blank" rel="noopener">&quot;Sandmannen&quot; er en roman av Lars Kepler,</a> som er en del av Joona Linna-serien.</p><p>Den forteller historien om en manipulerende seriemorder og de to geniale detektivene som prøver å fange ham. </p><h3>Erik Axl Sund</h3><p>Erik Axl Sund är ett samlingsnamn för författarna Jerker Eriksson och Håkan Axlander Sundquist. De debuterade med den kritikerrosade trilogin (Kråkflickan, Hungerelden och Pythians anvisningar) om Victoria Bergman som sålts till över 35 länder, bland annat till amerikanska Knopf Publishing och som redan hyllas runtom i Europa.<br/><br/>Sundquist har tillsammans med Jerker Eriksson, under pseudonymen Erik Axl Sund, skrivit trilogin Victoria Bergmans svaghet, som består av böckerna Kråkflickan (2010), Hungerelden (2011) och den avslutande delen Pythians anvisningar, (2012). Böckerna är numera sälda till 33 länder och våren 2014 utkommer Crowgirl i USA (Knopf). Sundquist har spelat bas i I love you baby!, Metal Mean Machine och Los Bohemos.</p><h4>Kråkejenta av Erik Axl Sund</h4><p><a href="https://amzn.to/47VqGrP" target="_blank" rel="noopener">Kråkejenta (Kråkflickan) er en roman skrevet av Erik Axl Sund</a>, som er pseudonymet til den svenske forfatterduoen Jerker Eriksson og Håkan Axlander Sundquist.</p><p><br/>Romanen er en svensk thriller som er oversatt til engelsk og har fått gode kritikker for sin mørke og urovekkende tematikk.<br/><br/>Historien begynner med funnet av det lemlestede, torturerte og mumifiserte liket av en ung gutt ved en T-banestasjon i Stockholm. Kriminalkommissær Jeanette Kihlberg tar seg av saken, som leder henne til Victoria Bergman, en av terapeuten Sofia Zetterlunds klienter, som lider av personlighetsforstyrrelser.<br/><br/>Romanen veksler mellom Kihlbergs, Zetterlunds og Bergmans perspektiver og utforsker temaer som barnemishandling, voldtekt, sadisme, tortur og mord.<br/><br/>Kråkejenta er en innlevelsesrik og krevende reise ned i dypet av menneskelig fordervelse, og den er blitt beskrevet som en kompleks, oppslukende og urovekkende fortelling som er like lang og nifst som en skandinavisk midvinternatt.<br/><br/>Romanen er nesten 800 sider lang og er et krimmesterverk som har flyttet grensene for hva man kan skrive om. <br/>Romanen er tilgjengelig for kjøp på Amazon - The Crow Girl (eng.)</p><h3>Camilla Grebe</h3><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Camilla_Grebe" target="_blank" rel="noopener">Camilla Grebe (1968)</a> er en svensk forfatter, oppvokst i Älvsjö utenfor Stockholm.</p><p>Hun var blant annet med og grunnla det svenske lydbokforlaget Storyside og har også jobbet som markedssjef og administrerende direktør. Ved siden av forfattervirksomheten driver hun et konsulentfirma.</p><p>I 2009 debuterte hun med krimboka Någon sorts frid, som hun skrev sammen med sin søster Åsa Träff. I 2010 kom uppfølgeren Bittrare än döden og i 2012 den tredje delen: Innan du dog. Bittrare än döden og Innan du dog ble begge nominert til Svenska Deckarakademins pris for beste svenske kriminalroman.</p><p>I 2013 kom thrilleren Dirigenten från St Petersburg, skrevet sammen med Paul Leander Engström. Året etter kom thrillern Handlaren från Omsk, også den skrevet med Engström. Ytterligere en bok er varslet i denne Moskva Noir-trilogien.</p><p>Grebe har en siviløkonomeksamen fra Handelshøyskolen i Stockholm. </p><h4>Når isen brister av Camilla Grebe</h4><p><a href="https://amzn.to/4bjLMTv" target="_blank" rel="noopener">&quot;Når isen brister&quot;(The Ice Beneath Her)</a> er en psykologisk spenningsroman av den svenske forfatteren Camilla Grebe. </p><p><br/>Handlingen kretser rundt en uidentifisert kvinne som blir funnet halshugget i et fornemt forstadshjem, og etterforskningen som følger.<br/><br/>Romanen er skrevet i jeg-form, men fra flere fortelleres perspektiv.<br/><br/>Ifølge en anmeldelse fra Crime by the Book er boken et "must for fans av Nordic Noir" og er en "snirklete, gripende skandinavisk krimroman".<br/><br/>Anmeldelsen berømmer forfatterens evne til å blande det beste fra Nordic Noir med en plottwist som tok anmelderen fullstendig med storm. Boken sies å være skreddersydd for lesere som elsker Camilla Läckberg, Sara Blaedel og Jo Nesbø.<br/><br/>The Ice Beneath Her er oversatt til engelsk av Elizabeth Clark Wessel.<br/><br/>Den har fått gode anmeldelser i Publishers Weekly og Kirkus Reviews, der sistnevnte kaller den en "tour de force som løfter forfatteren opp i første rekke i det stadig mer overfylte feltet av nordic noir".</p><h3>Henning Mankell</h3><p>Henning Georg Mankell (1948 - 2015) var en svensk forfatter og teaterregissør. Med bøkene om politietterforskeren Kurt Wallander fra Ystad i Skåne ble han en suksessforfatter ikke bare i Sverige og resten av Norden, men også internasjonalt. </p><p>I 1968 ble det første teaterstykket hans oppført i Stockholm. Han var i begynnelsen av 1970-tallet med på å starte det nye länsteateret Dalateatern i Falun.</p><p>Mankell debuterte i 1973 med boken Bergsprängaren. Han fikk prisen for beste svenske kriminalroman i 1991. Han startet Leopard forlag i 2001.</p><p>Hans fire barnebøker om Joel, som begynte med Hunden som sprang mot en stjerne (1990) skildrer oppvekst i Norrland på sent 1950-tall.</p><h4>Morder uten ansikt av Henning Mankell</h4><p><a href="https://amzn.to/49l1sE6" target="_blank" rel="noopener">&quot;Morder uten ansikt&quot;(Mördare utan ansikte)</a> er en kriminalroman skrevet av den svenske forfatteren Henning Mankell og utgitt i 1991. Det er den første boken i Kurt Wallander-serien, som følger etterforskningen til en lokal detektiv i Sverige.<br/><br/>Kurt Wallander-serien (11 bøker) er en samling kriminalromaner skrevet av den svenske forfatteren Henning Mankell. Serien kretser rundt hovedpersonen Kurt Wallander, en kriminalinspektør i den lille byen Ystad i Sverige.<br/><br/>Wallander er en politimann som ser ut som en vanlig middelaldrende mann med kone og barn som elsker ham og støtter ham gjennom alt. Han er imidlertid en sammensatt karakter med feil og problemer i privatlivet som går igjen i alle bøkene i serien.<br/><br/>Wallander-serien regnes som en av de beste representantene for Nordic Noir-sjangeren.<br/><br/>Mankell skapte Wallander fordi han ønsket å skrive om den sjokkerende fremmedfrykten han var vitne til i det svenske samfunnet, og siden han anså rasisme som en forbrytelse, mente han at en politimann var den mest passende karakteren å bruke for å utforske temaet.</p><p><br/>Romanen "Morder uten ansikter" oversatt til engelsk av Steven T. Murray og utgitt i 1997.<br/><br/>Handlingen dreier seg om mordet på en gammel mann og hans kone, som lever nærmest isolert på en gård. Det eneste sporet er det eneste ordet "fremmed" som den døende kona sier før hun dør.<br/><br/>Etterforskningen ledes av kriminalinspektør Kurt Wallander, som sliter med personlige problemer som et mislykket familieliv, vektøkning og alkoholisme.<br/><br/>Romanen tar opp temaer som fremmedfrykt, innvandringspolitikk og individuelle rettigheter.<br/><br/>Boken har fått gode kritikker for sin stramme og stemningsfulle skrivestil og sine samfunnskommentarer.<br/><br/>Den vant den første Glassnøkkelen i 1992, en pris som deles ut til krimforfattere fra de nordiske landene.<br/><br/>"De ansiktsløse morderne" er også blitt filmatisert til en 90 minutter lang TV-episode i BBCs Wallander-serie med Kenneth Branagh i hovedrollen som Wallander.<br/></p><h3>Maj Sjöwall & Per Wahlöö</h3><h4>Forfatterparet Maj Sjöwall & Per Wahlöö</h4><p>Maj Sjöwall (1935 - 2020) var en svensk forfatter og oversetter.<br/><br/>Sammen med Per Wahlöö (1925–1975), som hun bodde sammen med fra 1963, utgjorde hun forfatterduoen Sjöwall & Wahlöö, som sammen skrev ti kriminalromaner med politietterforskeren Martin Beck som hovedperson.<br/><br/>I filmserien med Gösta Ekman som Martin Beck hadde hun ofte cameo-roller. I filmen Stockholm Marathon fra 1994, en filmatisering av Terroristene (Terroristerna) fra 1975, spilte hun løpets starter. I Brandbilen som försvann (1993) var hun en av passasjerene på flyet, i Roseanna (1993) spilte hun Per Månssons sekretær, i Mannen på balkongen (1993) ser man henne som lærer, og i Polis polis potatismos (1993) er hun en gjest i restauranten akkurat når mordet skal skje.<br/><br/>Per Fredrik Wahlöö (1926 -1975) var en svensk forfatter, journalist og oversetter. Han debuterte i 1959 med romanen Himmelsgeten.<br/><br/>Han er mest kjent for romanserien Roman om ett brott som ble gitt ut mellom 1965 og 1975 og som han skrev sammen med sin partner Maj Sjöwall.</p><h4>Roseanna av Maj Sjöwall & Per Wahlöö</h4><p><a href="https://amzn.to/3HLilfq" target="_blank" rel="noopener">&quot;Roseanna&quot;</a> er en kriminalroman av de svenske forfatterne Maj Sjöwall og Per Wahlöö, utgitt første gang i 1965.<br/><br/>Det er den første romanen i deres krimserie om Martin Beck og hans team.<br/><br/>Handlingen i romanen kretser rundt liket av en ukjent ung kvinne som blir funnet ved en kanal.<br/><br/>I begynnelsen vet ikke politiet hvem hun er eller hvor hun ble drept.<br/><br/>Blant bipersonene som dukker opp i senere romaner, er kriminalbetjent Ahlberg fra Motala-politiet og kriminalbetjent Sonja Hansson fra Stockholm-politiet.<br/><br/>Leseren blir også introdusert for Becks kone, sønn og datter.<br/><br/>Romanen har blitt filmatisert to ganger. I 1967 ble filmen "Roseanna" den første filmen om Martin Beck, med Keve Hjelm i rollen som Beck.</p><p><br/>I 1993 kom en ny film basert på romanen og med samme navn, denne gangen med Gösta Ekman i rollen som Beck.<br/><br/>"Roseanna" er den mesterlige første romanen i Martin Beck-serien av den internasjonalt anerkjente krimforfatterduoen Maj Sjöwall og Per Wahlöö.</p><h3>Åsa Larsson</h3><p>Åsa Larsson er en svensk forfatter og jurist.<br/><br/>Larsson flyttet fire år gammel med sin familie til Kiruna, hvor hun vokste opp. Hun studerte jus ved Uppsala universitet, og har arbeidet som skattejurist.</p><p><br/>I 2003 debuterte hun med kriminalromanen Solstorm lagt til hennes barndoms Kiruna. Den ble en øyeblikkelig bestselger i hjemlandet og ble tildelt Svenska Deckarakademins pris for årets beste debutant. Allerede året etter fikk hun prisen for årets beste svenske kriminalroman (Det blod som spillts, 2004).<br/><br/>Larssons kriminalromaner om advokaten Rebecka Martinsson er ifølge hennes forlag solgt til 10 land, inkludert USA.<br/><br/>Hun er barnebarn til langrennsløperen Erik «Kiruna-Lasse» Larsson.</p><h4>Solstorm av Åsa Larsson<br/></h4><p><a href="https://amzn.to/489hdgI" target="_blank" rel="noopener">&quot;Solstorm&quot;(Sun Storm)</a> er en roman av den svenske krimforfatteren Åsa Larsson, og den første i serien om Rebecka Martinsson.<br/><br/>Romanen utspiller seg i Kiruna, en by helt nord i Sverige, om vinteren, med nordlyset virvlende over landskapet.<br/><br/>Handlingen begynner med at den lemlestede kroppen til en mann ligger på gulvet i en kirke på landsbygda, og gjennom vinduene slynger nordlyset seg på nattehimmelen og gir assosiasjoner til en drage.<br/><br/>Romanen vant Sveriges pris for beste første kriminalroman og ble nominert til Duncan Lawrie International Dagger, som deles ut av CWA for oversatte kriminalromaner.<br/><br/>Romanen er oversatt til engelsk av Marlaine Delargy.<br/><br/>Historien følger Rebecka Martinsson, en advokat fra Stockholm med smertefulle bånd til Viktors kirke, som kjemper for å løse forbrytelsen og finne den virkelige morderen til en mann hun en gang elsket, men som hun nå ikke er sikker på om hun noensinne har kjent.<br/><br/>For å finne den virkelige morderen må Rebecka ta et oppgjør med sin brutale fortid og konfrontere de religiøse lederne som sviktet tilliten hennes.<br/><br/>I et forrykende tempo reiser "Solstorm" provoserende spørsmål om makt, tro og rettferdighet.<br/><br/>"Solstorm" ble kåret til beste debut av Svenska Deckarakademin og ble nominert til Duncan Lawrie International Dagger Award.</p><h3>Helene Tursten</h3><p>Helene Tursten (født 1954 i Göteborg) er en svensk forfatter.<br/><br/>Helene Tursten er utdannet sykepleier og tannlege, men måtte på grunn av revmatisme slutte å arbeide. I stedet begynte hun å skrive kriminalromaner. Bøkene om kriminalinspektør Irene Huss ved Göteborg-politiet er oversatt til flere språk. Tursten er en av få samtidige svenske forfattere som er utgitt i USA, og Den krossade tanghästen var blant de mestselgende oversatte krimbøker utgitt i Tyskland.</p><h4>Jagtmark av Helene Tursten</h4><p><a href="https://amzn.to/3HIdVpF" target="_blank" rel="noopener">&quot;Jagtmark&quot; (Hunting Game)</a> er en bok av Helene Tursten med kriminalinspektør Embla Nyström som hovedperson. </p><p><br/>Boken er en del av en serie og ble utgitt i 2019.<br/><br/>Handlingen utspiller seg på den svenske landsbygda, der et jaktlag er samlet til den årlige elgjakten.<br/><br/>Boken beskrives som en langsom krimhistorie med avmålt tempo, men den er også verdt å sluke i seg selv.<br/><br/>Forfatteren er kjent for krimserien om Irene Huss.<br/><br/>Embla Nyström er en skarp og nådeløs kvinne i en mannsverden, og hun er en vinnende ny skandinavisk noir-hovedperson.<br/><br/>Boken har blitt hyllet for sin levende prosa som umiddelbart hensetter leseren til den svenske landsbygda, og som får leseren til å leve seg inn i detaljene, prosedyrene og opplevelsen av en elgjakt.<br/><br/>Den har også blitt beskrevet som en solid og engasjerende historie som fokuserer på fine beskrivelser av det barske miljøet og den engasjerende, tøffe unge detektiven.</p><h2><em>Danske kriminalromane</em></h2><h3/><h3>Peter Høeg</h3><p>Peter Høeg er en dansk forfatter, som ble verdensberømt for romanen Frøken Smillas fornemmelse for sne (1992). Før Høeg begynte å skrive bøker, arbeidet han blant annet som danser og idrettslærer.<br/><br/>Høeg har mottatt flere priser for sine bøker, bl.a. Glassnøkkelen i 1993 for Frøken Smillas fornemmelse for sne. Hans bøker har blitt oversatt til en rekke språk og blir solgt i over 30 land.</p><h4>Frøken Smillas fornemmelse for snø av Peter Høeg</h4><p><br/><a href="https://amzn.to/3um0j0n" target="_blank" rel="noopener">&quot;Frøken Smillas fornemmelse for snø&quot; </a>(Frøken Smillas fornemmelse for sne) er en roman fra 1992 av den danske forfatteren Peter Høeg, oversatt til engelsk av Tiina Nunnally (Smilla's Sense of Snow). <br/><br/>Romanen følger etterforskningen av en grønlandsk gutts mistenkelige død i Danmark.<br/><br/>Hovedpersonen, Smilla Qaaviqaaq Jaspersen, er en kvinne i midten av trettiårene som har en nærmest intuitiv forståelse av alle typer snø og deres egenskaper, noe hun utviklet i løpet av barndommen på Grønland. Som voksen arbeidet hun en periode som forsker med snø og is som spesialitet. Det er denne "fornemmelsen for snø" som gjør henne sikker på hvordan barnet døde.<br/><br/>Romanen ble en verdensomspennende bestselger og har vunnet flere priser.<br/><br/>Den ble filmatisert i 1997 under tittelen "Smillas fornemmelse for snø" med Julia Ormond, Jim Broadbent, Gabriel Byrne, Richard Harris, Jürgen Vogel, Mario Adorf og Tom Wilkinson i hovedrollene, regissert av Bille August.</p><p>Filmen hadde noen endringer i handlingen, spesielt en mer konkluderende slutt der skurken Tørk Hviid blir drept, i stedet for bokens bevisst tvetydige slutt.<br/><br/>Noen lesere har berømmet romanen for dens vakre skrivemåte og originalitet, mens andre har kritisert den for å være kjedelig og ha for mange beskrivelser...<br/><br/>"Frøken Smillas fornemmelse for snø" regnes likevel som en klassisk krimroman og et mesterverk innen Nordic Noir.</p><h3>Jussi Adler-Olsen</h3><p>Carl Valdemar Jussi Henry Adler-Olsen er en dansk forlagsredaktør, oversetter og forfatter.</p><p>Adler-Olsen har vært forlegger, administrerende direktør i Semic Interpresse A/S og redaktør for ukebladet TV Guiden. Han har utgitt sakprosa, manus til tegneserier og flere romaner. I 1985 utga han Danmarks første tegneserieleksikon. </p><p>I 2007 debuterte han som krimforfatter med Kvinden i buret, den første romanen i en serie om «Afdeling Q», en oppdiktet enhet i det danske politiet. Serien er oversatt til flere språk. Filmrettighetene til bøkene om Afdeling Q er kjøpt opp av Lars von Trier og Peter Aalbæk Jensens selskap Zentropa. </p><h4>Kvinden i buret av Jussi Adler-Olsen</h4><p><a href="https://amzn.to/3vVFJUS" target="_blank" rel="noopener">&quot;Kvinden i buret&quot;</a> (The Keeper of lost causes) er en roman av Jussi Adler-Olsen. Det er den første boken i serien om Afdeling Q, som handler om den dypt mangelfulle førstebetjenten Carl Mørck, som tidligere var en god drapsetterforsker, men som nå er forvist til den nyopprettede Afdeling Q, som tar seg av uoppklarte saker. Boken handler om Merete Lynggaard, som forsvant for fem år siden, og alle tror at hun er død. Carl Mørck mener imidlertid at de tar feil og bestemmer seg for å etterforske saken. Boken er en nervepirrende thriller med et djevelsk, grusomt og uforutsigbart plot.<br/><br/>Historien handler om en ekstremt umenneskelig hevn, minutiøst planlagt over lang tid for å torturere offeret i en lang femårsperiode siden bortføringen før hun ble drept.<br/><br/>Boken har fått gode kritikker, og mange lesere anbefaler den som en nervepirrende thriller, men likevel fortalt med herlig humor og emosjonelle observasjoner.</p><h4>Fasandræberne av Jussi Adler-Olsen<br/></h4><p>"Fasandræberne" er en roman av Jussi Adler-Olsen, som er den andre boken i serien om <a href="https://amzn.to/3wbam8Q" target="_blank" rel="noopener">Afdeling Q</a>.<br/><br/>Handlingen følger etterforsker Carl Mørcks etterforskning av en rekke uoppklarte voldelige overfall og drap i København.<br/><br/>Hovedpersonen Kimmie er en hjemløs kvinne som har lært seg å stjele for å overleve.<br/><br/>I 1987 findes et søskendepar brutalt myrdet i et sommerhus. Politiets efterforskning peger i retning af en gruppe rigmandsbørn fra en nærliggende kostskole, men sagen lukkes, da en lokal outsider erklærer sig skyldig og dømmes for mordene. Mange år senere ender sagen på vicekriminalkommissær Carl Mørcks skrivebord, og han indser hurtigt, at noget er galt. Carl og hans assistent Assad genoptager sagen og finder frem til et gammelt nødopkald fra en desperat pige, der tilsyneladende kender til mordene.<br/><br/>Snart bliver de to kastet ud i en intens søgen efter pigen, Kimmie, der har været forsvundet siden mordene fandt sted. Men Carl og Assad er ikke de eneste, der jagter Kimmie, da hendes viden er til stor fare for en gruppe indflydelsesrige mænd i toppen af samfundet, og de vil gøre alt hvad de kan for at forhindre fortiden i at indhente dem.<br/><br/>Boken har fått blandede anmeldelser, der noen lesere synes den mangler spenning, mens andre liker karakterene og samspillet mellom dem.</p><h4>Flaskepost fra P av Jussi Adler-Olsen</h4><p><a href="https://amzn.to/4bjJTpZ" target="_blank" rel="noopener">&quot;Flaskepost fra P&quot;(Redemption)</a> er en bok av Jussi Adler-Olsen og er den tredje boken i serien om Afdeling Q med kriminalinspektør Carl Mørck fra Københavns politi.<br/><br/>Boken er en thriller og en cold case-historie.<br/><br/>Historien er fylt med dramatikk og spenning, og karakterene er utmerket tegnet.<br/><br/>Boken handler om en skremmende karakter i form av en seriemorder, og Adler-Olsen klarer å skape denne karakteren med kyndig presisjon.<br/><br/>Boken har øyeblikk som hviler på en knivsegg av spenning, og det er nok i boken til å holde leseren engasjert.</p><blockquote>Journal 64 – Afdeling Q nr. 4, 2010<br/><br/>Marco effekten – Afdeling Q nr. 5, 2012<br/><br/>Den grænseløse – Afdeling Q nr. 6, 2014<br/><br/>Selfies - Afdeling Q nr. 7, 2016</blockquote><h4>Offer 2117 av Jussi Adler-Olsen</h4><p><a href="https://amzn.to/3vVLzpg" target="_blank" rel="noopener">&quot;Offer 2117&quot; (Victim 2117</a>) er en roman av Jussi Adler-Olsen og er den åttende delen i serien om Avdeling Q.<br/><br/>Historien dreier seg om en avdød flyktning som blir funnet skylt opp på kysten av Kypros etter å ha forsøkt å ta den farefulle ferden over Middelhavet for å få et bedre liv.<br/><br/>Offeret er kjent som "Offer 2117", og hennes død blir det første skrittet i en terrorhandling utført av Ghaalib, en av de mest brutale torturistene fra Abu Ghraib, Saddam Husseins beryktede fengsel.<br/><br/>Romanen følger Avdeling Q-teamet, inkludert Assad og Mørck, mens de etterforsker saken og prøver å forhindre at terrorplanen utvikler seg.<br/><br/>Historien dykker også ned i Assads dunkle fortid og avslører mer om hans hemmelighetsfulle karakter.<br/><br/>Romanen har fått gode kritikker og regnes som en pageturner med et fartsfylt plot.</p><blockquote>Natrium Chlorid - Afdeling Q nr. 9, 2021<br/><br/>7 m2 med lås - Afdeling Q nr. 10, 2023</blockquote><h3>Katrine Engberg</h3><p>Katrine Engberg er en dansk krimforfatter og tidligere showdanser, koreograf, skuespiller og regissør.</p><p>Katrine Engberg har skrevet to bøker med selvbiografiske elementer, deriblant en reisebok. Hun debuterte som krimforfatter i 2016 med sin første roman "Krokodillevogteren", om etterforskerne Jeppe Kørner og Anette Werner. Boken ble godt mottatt av kritikerne og lå tre år senere fortsatt på førsteplass på bestselgerlisten for pocketbøker. I 2017 fulgte det andre bindet i serien, "Blodmåne", og i 2018 det tredje, "Glasvinge", som lå på førsteplass på den danske bestselgerlisten fem uker før utgivelsen, etterfulgt av "Vådeskud" i 2019 og det siste bindet i serien, "Isola", i 2020.<br/>Bokserien har solgt mer enn 500 000 eksemplarer bare i Danmark.<br/><br/>Kørner/Werner-serien er solgt til utgivelse i 28 land, deriblant USA, Russland, Tyskland, Sverige og Norge. I Russland, Tyskland, Sverige, USA, Canada og Norge har bøkene toppet bestselgerlistene.<br/><br/>Hun ble nominert i 2017, 2018 og 2019 og vant Martha-prisen i 2020.<br/>Både i 2018 og 2019 ble hun nominert til publikumsprisen på Krimimessen.</p><h4>Krokodillevogteren av Katrine Engberg</h4><p><a href="https://amzn.to/3w1bufr" target="_blank" rel="noopener">&quot;Krokodillevogteren&quot;</a> er en bok skrevet av Katrine Engberg, en internasjonalt bestselgende forfatter.<br/><br/>Det er en litterær spennings- og kriminalroman som ble utgitt første gang 26. februar 2016.<br/><br/>Boken handler om en ung kvinne som blir funnet brutalt myrdet i sin egen leilighet, med et intrikat mønster av linjer risset inn i ansiktet.<br/><br/>Romanen er en blanding av en politisak og et menneskelig drama, og den har blitt beskrevet som en overbevisende krimroman som er større enn livet.<br/><br/>Boken har fått gode kritikker og er blitt hyllet som en "fantastisk debut" av New York Times' bestselgende forfatter Harlan Coben.</p><h3>Sara Blædel</h3><p>Sara Blædel er en dansk forfatter og journalist.</p><p>Blædel har arbeidet som servitør og kokk. Hun har grafisk utdannelse som reprokopist, og arbeidet i en periode som grafisk koordinator hos det danske forlaget Gyldendal.<br/><br/>I 1993 startet hun forlaget Sara B, som speisaliserte seg på å utgi kriminallitteratur. I 1995 begynte hun som journalist, og fra 2001 er hun tilknyttet dansk fjernsyn som researcher, tilrettelegger og redaksjonssjef.<br/><br/>Hun debuterte i 2004 som forfatter med kriminalromanen Grønt støv, den første i en planlagt serie med kriminalassistent Louise Rick og journalisten Camilla Lind som etterforskere.</p><h4>De glemte piger av Sara Blædel</h4><p><a href="https://amzn.to/3HMIR8p" target="_blank" rel="noopener">&quot;De glemte piger&quot; (The Forgotten Girls)</a> er en roman av Sara Blædel som tilhører Louise Rick-serien.</p><p>Historien handler om kvinnen Lisemette, som ble forlatt av familien og etterlatt på en statlig psykiatrisk institusjon. Hun var en av de "glemte jentene" som fikk utstedt dødsattester for mer enn tretti år siden. Hovedpersonen Louise Rick etterforsker saken og oppdager at Lisemette hadde en tvillingsøster. Etterforskningen fører Louise nærmere barndomshjemmet, og hun avdekker flere forbrytelser som ble begått og gjemt i skogen. Romanen utspiller seg i et stemningsfullt og atmosfærisk landskap, og den beskrives som både snirklete, spennende og emosjonelt intens.<br/><br/>Boken har fått gode kritikker og har blitt hyllet for sitt intrikate mysterium, sine velutviklede karakterer og sin dyktige historiefortelling.</p><h3>Lene Kaaberbøl </h3><p>Lene Kaaberbøl er en dansk forfatter. Hun er utdannet cand.mag. i engelsk og dramaturgi ved Århus Universitet. Kaaberbøl har undervist i videregående skole, arbeidet som tekstforfatter, forlagsredaktør og ridelærer. Hun er medeier og kreativ direktør i det danske forlaget Phabel.</p><p>Kaaberbøl fikk utgitt sine første bøker allerede som femtenåring. Hun har skrevet prisbelønnede barne- og ungdomsbøker, lisensierte bokserier satt i samme univers som Disney-tegneserien W.I.T.C.H. og romaner for voksne. I 2009 mottok hun sammen med Agnete Friis Harald Mogensen-prisen for beste danske kriminalroman utgitt i 2008. Bøkene hennes er oversatt til et tyvetalls språk.</p><p>Mange av hennes bøker for barn og ungdom er fantastisk litteratur lagt til mytiske middelalderuniverser eller til vår egen tid som i serien Villheks. Bak dette gjemmer seg fine personskildringer og meget jordnære problemstillinger omkring å vokse opp og bli voksen.</p><p>I Norge fikk Øystein Rosse i 2003 Kultur- og kirkedepartementets oversetterpris for barne- og ungdomslitteratur for sitt arbeide med å oversette Kaaberbøls bøker Skammarens dotter og Skammarteiknet til nynorsk.</p><h3>Agnete Friis</h3><p>Agnete Friis er en dansk forfatter som er mest kjent for å ha skrevet Drengen i kufferten sammen med Lene Kaaberbøl. Boken ble nominert til den skandinaviske Glasnøglen i konkurranse med The Girl with the Dragon Tattoo og mottok Harald Mogensen-prisen for beste kriminalroman i 2008.<br/><br/>Den er oversatt til ti språk og er trykket i mer enn to millioner eksemplarer. Den ble oversatt til engelsk i 2011. Boken ble anmeldt av Sarah Weinman som "en av årets beste kriminalromaner".<br/><br/>Agnete Friis arbeider også som journalist, og har også utgitt barne- og ungdomslitteratur.</p><h4>Drengen i kufferten av Lene Kaaberbøl og Agnete Friis</h4><p><a href="https://amzn.to/48QILIJ" target="_blank" rel="noopener">&quot;Drengen i kufferten&quot; (The Boy in the Suitcase)</a> er en roman av de danske forfatterne Lene Kaaberbøl og Agnete Friis. Det er den første boken i serien om Nina Borg.<br/><br/>Historien følger Nina Borg, Røde Kors-sykepleier, kone og tobarnsmor, som er en tvangsnevrotiker og ikke kan si nei når noen ber om hjelp, selv om hun vet bedre. Da hun får en nøkkel til et offentlig skap på togstasjonen i København av venninnen Karin, finner Nina en koffert i skapet med en tre år gammel gutt i, naken og dopet, men i live. Historien dreier seg om Ninas forsøk på å finne ut hvem gutten er, hvorfor han ble dopet ned og lagt i kofferten, og hvor familien hans er...</p><h2><em>Finske kriminalromane</em></h2><h3>Max Seeck</h3><p>Max Seeck er en finsk forfatter, filmprodusent, manusforfatter og filmregissør.<br/>Max Seeck er også en av eierne av ishockeylaget Helsingin Jokerei.</p><p>I 2021 var Max Seecks krimromaner oversatt til 40 språk. Han har en Master of Business Administration (MBA).</p><h4>Heksejakt av Max Seeck</h4><p><a href="https://amzn.to/4boz8CU" target="_blank" rel="noopener">&quot;Uskollinen lukija&quot; (The Witch Hunter)</a> er en roman av den finske forfatteren Max Seeck. Det er en Nordic Noir-politiprosakrimi med noen okkulte innslag. </p><p>Boken følger etterforskningen av et sjokkerende drap i en velstående forstad til Helsingfors som har tilknytning til heksekunst og okkultisme.</p><p>Historien kretser rundt hovedetterforskeren Jessica Niemi, en kvinne med en mørk fortid som skjuler sin rikdom og til og med sitt virkelige navn for alle sine kolleger unntatt sin nærmeste overordnede.</p><p>Boken har fått skryt for sine korte, skarpe kapitler i nåtid, noe som bidrar til den ubarmhjertige spenningen.</p><p>Boken har fått gode kritikker for sin originalitet, sin spennende kvalitet og sin skremmende atmosfære.</p><h3>John Swallow</h3><h4>The Paintings of Rauma av John Swallow</h4><p><a href="https://amzn.to/3vYNvxw" target="_blank" rel="noopener">&quot;Maleriene fra Rauma&quot; (The Paintings of Rauma)</a>: Nordic Noir fra Finland" er en bok av John Swallow som tilhører Jussi Alonen Mysteries-serien.<br/><br/>Historien er et Nordic Noir-mysterium som utspiller seg i kystbyen Rauma i Finland. Den begynner med en mindre hendelse som setter i gang en kjede av hendelser som involverer tyveri, mord, lidenskap og en skjult skatt.<br/><br/>Hovedpersonen er politibetjent Jussi Alonen, som reiser til forskjellige andre steder i løpet av historien.</p><h2><em>Islandske kriminalromane</em></h2><h3>Arnaldur Indriðason</h3><p>Arnaldur Indriðason er en islandsk forfatter.</p><p>Fra 1981 til 1982 var han journalist i Morgunblaðið. Etter dette arbeidet han som frilans-skribent. Han tok i 1996 B.A. i historie ved Háskóli Íslands (Universitetet i Reykjavik).<br/><br/>Arnaldur debuterte med kriminalromanen Synir duftsins i 1997. I 2004 kom han for første gang ut på norsk, med romanen Myren.<br/><br/>I flere år på 2000-tallet har Arnaldur vært Islands mest populære forfatter. Han har toppet bestselgerlistene år etter år, og i 2004 var sju av de ti mest utlånte bøkene ved Reykjavík bibliotek forfattet av ham.<br/><br/>Kriminalromanene hans er oversatt til mer enn 40 språk, og mer enn 14 millioner eksemplarer er solgt.<br/><br/>Indridason har mottatt en rekke priser. I to år på rad fikk han Glassnøkkelprisen, og i 2005 vant han den prestisjefulle Gold Dagger Award fra britiske Crime Writers' Association.<br/>I 2021 mottok han, på det islandske språkets dag, Jónas Hallgrímsson-prisen for sitt bidrag til det islandske språket.</p><h4><strong><em>Mýrin</em></strong> av Arnaldur Indridason</h4><p><a href="https://amzn.to/3Opymvy" target="_blank" rel="noopener">&quot;Mýrin&quot;(Jar City) er en kriminalroman</a> av den islandske forfatteren Arnaldur Indridason, først utgitt på Island i 2000.</p><p>Den er også kjent som "Besudlet blod" eller "Mosen" på islandsk.</p><p>Romanen er den første i en serie krimromaner med kriminalinspektør Erlendur</p><p>Handlingen i "<strong><em>Mýrin</em></strong>" dreier seg om drapet på en 70 år gammel mann som ble slått i hodet med et glassaskebeger i leiligheten sin i Reykjavík.</p><p>De eneste sporene som etterlates, er et fotografi av en ung jentes grav og en kryptisk lapp på liket.</p><p>Etterforsker Erlendur oppdager at offeret ble anklaget for en voldsom voldtekt førti år tidligere, men aldri ble dømt.</p><p>Romanen er hyllet for sin spennende handling, sitt tette psykologiske drama, sin unike setting og sine emosjonelle øyeblikk.</p><p>"<strong><em>Mýrin</em></strong>" vant de skandinaviske krimforfatternes pris Glassnøkkelen i 2002 for beste nordiske kriminalroman.</p><p>Den ble også filmatisert i 2006, regissert av Baltasar Kormákur. </p><p>Romanen er tilgjengelig i trykt utgave og som e-bok.</p><p/><h4><em>Grafarþögn</em> av Arnaldur Indridason</h4><p/><p><a href="https://amzn.to/4910n4F" target="_blank" rel="noopener">&quot;Grafarþögn&quot; (Silence of the Grave)</a> er en kriminalroman av den islandske forfatteren Arnaldur Indridason, som er en del av forfatterens regionalt populære Murder Mystery-serie med kriminalbetjent Erlendur</p><p>Romanen ble opprinnelig utgitt på islandsk i 2001 og ble oversatt til engelsk av Bernard Scudder i 2005, og vant den britiske krimforfatterforeningens Gold Dagger-pris for årets beste kriminalroman.</p><p>Historien dreier seg om funnet av et skjelett som har ligget begravd i mer enn 50 år på en byggeplass i utkanten av Reykjavik.</p><p>Hovedpersonen Erlendur hjemsøkes av de glemte ofrene for uløste forbrytelser, og han blir fortvilet når han tar opp saker om omsorgssvikt av barn og forlatte ektefeller som han møter på jobben og kjenner til av bitter personlig erfaring.</p><p>Samtidig som han forsøker å løse den uoppklarte saken om skjelettet, må han også redde sin narkomane datter fra selvdestruksjon og på en eller annen måte lime sammen den håpløst splittede familien sin igjen.</p><p>Romanen beskrives som en klangfull psykologisk kriminalroman rik på ubarmhjertige observasjoner av familierelasjoner.</p><p>Det er en fengslende søken etter svar med en flersjiktet fortelling som langsomt forener fortid og nåtid.</p><p>Romanens tempo er langsomt, og forfatterens stramme stil bidrar til den melankolske stemningen i historien.</p><p/><h4><strong>Vetrarborgin</strong> av Arnaldur Indridason</h4><p><a href="https://amzn.to/3OsP2Ch" target="_blank" rel="noopener">&quot;Vetrarborgin&quot; (Arctic Chill)</a> er en kriminalroman av den islandske forfatteren Arnaldur Indridason, utgitt i 2005 og oversatt til engelsk i 2008.</p><p>Boken er en del av serien Detektiv Erlendur og er den syvende boken i serien.</p><p>Handlingen utspiller seg i Reykjavik på Island, der politiet blir tilkalt til en hage en iskald januardag for å etterforske drapet på en ung, mørkhudet gutt som er frosset fast til bakken i en pøl av sitt eget blod.</p><p>Etterforskningen avdekker spenninger som ulmer under overflaten i Islands utad liberale, multikulturelle samfunn.</p><p>"Vetrarborgin" er en spennende og fartsfylt politiroman som gir et levende portrett av Islands brutale og lite kjente kulturkriger.</p><p>Boken har blitt hyllet for sin emosjonelle dybde, resonans og overbevisende bevissthet om det islandske samfunnet.</p><p>Den har også blitt sammenlignet med Henning Mankells Kurt Wallander-serie.</p><h3>Yrsa Sigurðardóttir</h3><p>Yrsa Sigurðardóttir er en islandsk forfatter. Hun skriver både kriminalromaner og barnebøker. Hun har virket som forfatter siden 1998 og hennes debutbok som kriminalforfatter ble oversatt til norsk i 2006 av Tone Myklebost. Hun har ved siden av skrivingen en karriere som sivilingeniør.</p><h4>Brakið av Yrsa Sigurðardóttir</h4><p><a href="https://amzn.to/3uiCCpM" target="_blank" rel="noopener">&quot;Brakið&quot;</a> er en spenningsroman av den islandske forfatteren Yrsa Sigurðardóttir. Historien følger Aldis, som hater jobben sin på et ungdomshjem på landsbygda på Island. Guttene er vanskelige, eierne er ubehagelige, og det skjer mystiske hendelser på senteret. Romanen har en nervepirrende og stemningsfull tone, og den kryper helt inn under huden på leseren, fra den direkte åpningen til den ytterst rystende siste setningen<br/><br/>Romanen begynner med at Odinn og datteren hans kjører nær døden i en bil. Deretter går historien tilbake til hendelsene som førte til ulykken.<br/><br/>Romanen er en spennende thriller som holder leseren engasjert gjennom hele historien. Yrsa Sigurðardóttir er en stor europeisk bestselger både med sine krim- og skrekkromaner, og "Brakið" er intet unntak. Romanen har fått gode kritikker og anbefales for lesere som liker thrillere og skrekkromaner.</p><p/><h3>Ragnar Jónasson</h3><p>Ragnar Jónasson er en islandsk krimforfatter. Han har skrevet bestselgerserien Dark Iceland, som utspiller seg i og rundt Siglufjörður, med kriminalbetjent Ari Thor i hovedrollen.<br/><br/>Hans bøger har solgt 1,5 millioner eksemplarer verden over og udkommer i 32 lande. Bøgerne hyldes af internationale kritikere, og The Sunday Times har udråbt ham til at være en af verdens bedste krimiforfattere i dag.<br/><br/>Ragnar Jónasson er uddannet jurist, og når han ikke skriver eller rejser rundt i verden for at promovere sine bøger, arbejder han som investment banker i Reykjavik eller underviser i jura på universitetet. Han er kæmpe fan af den engelske krimiforfatter Agatha Christie og har, siden han var 17 år, oversat 14 af hendes bøger. Jónasson er desuden medstifter af den internationale krimifestival ”Iceland Noir”. </p><h4>Jenta som døde av Ragnar Jónasson</h4><p><a href="https://amzn.to/4bqzrwI" target="_blank" rel="noopener">&quot;Jenta som døde&quot; (The Girl Who Died)</a> er en frittstående spenningsroman av Ragnar Jónasson.</p><p>Historien følger en ung kvinne som tar imot en lærerstilling i en avsidesliggende islandsk landsby, bare for å oppdage at hun ikke er velkommen der.</p><p>Romanen beskrives som en spøkelseshistorie/mysterium med kriminelle elementer.</p><p>Det er en klaustrofobisk og nervepirrende fortelling som tar leseren med til verdens ytterkant.</p><p>Boken ble utgitt 24. mai 2022 og er på 320 sider.</p><h4>Mørket av Ragnar Jónasson</h4><p><a href="https://amzn.to/49fOp6Q" target="_blank" rel="noopener">&quot;Mørket&quot; (The Darkness)</a> er en spenningsroman av Ragnar Jónasson og er den første boken i "Hulda-serien".<br/><br/>Handlingen utspiller seg på Island og følger etterforskningen av dødsfallet til en kvinnelig russisk innvandrer, som ble erklært som selvmord, men som mistenkes å være et drap.<br/><br/>Romanen er stemningsfull og kompleks, og handlingen spenner over Reykjaviks iskalde gater, det islandske høylandet og kalde, isolerte fjorder.<br/><br/>Romanens hovedperson er en eldre politikvinne ved navn Hulda, noe som er et unikt perspektiv i krimhistorier.<br/><br/>Noen lesere synes imidlertid at Hulda er en slitsom karakter, som stadig beklager seg over at hun er pensjonist, samtidig som hun forteller oss hvor sexistiske hennes overveiende yngre, mannlige kolleger er.<br/><br/>Romanen har fått blandede anmeldelser, der noen roser ideen om å fortelle historien fra en eldre kvinnelig etterforskers perspektiv, mens andre mener at historien er klønete skrevet og middelmådig.</p><h3>Bjørn Larssen</h3><p>Bjørn Larssen er en prisbelønt forfatter av historisk skjønnlitteratur og fantasy, mørk og morsom i varierende proporsjoner. Forfatterskapet hans har blitt beskrevet som "mørkt", "litterært", "filmatisk", "hysterisk morsomt" og "enkelte ganger måtte jeg nesten lese gjennom et lite gap mellom fingrene".<br/><br/>Bjørn er utdannet sivilingeniør i matematikk og har tidligere jobbet som grafisk designer, modell, bartender og smed.</p><h4>Storytellers av Bjørn Larssen</h4><p><a href="https://amzn.to/4bmL3kw" target="_blank" rel="noopener">&quot;Storytellers&quot;</a> er en roman skrevet av Bjørn Larssen, en prisbelønt forfatter av historiske romaner og fantasy.<br/><br/>Boken utspiller seg på Island i 1920 og handler om Gunnar, en eremittsmed som lever med dyrene sine, mørket og hjemmebrent.<br/><br/>Handlingen kretser rundt Gunnars møte med en skadet leieboer, som han først ikke vil ha, men som han til slutt aksepterer på grunn av sin snille natur.<br/><br/>Romanen har blitt beskrevet som "overjordisk", "følelsesladet" og en "saga om kjærlighet og ensomhet, lettelse og lidelse".<br/><br/>Boken har fått gode kritikker og har ligget som bestselger nr. 1 på Amazon.<br/><br/>Romanen er også tilgjengelig som lydbok.</p><h3>Sara Winokur</h3><p><a href="https://www.sarawinokur.com/about-sara-winokur/" target="_blank" rel="noopener">Sara Winokur</a> - genetiker og forfatter.<br/>Sara Winokur er doktorgrad i molekylærgenetikk og forfatter av den islandske krimromanen Double Blind: The Icelandic Manuscript Murders. Hun har arbeidet med DNA-analyse av humangenetiske sykdommer og var en del av teamet som oppdaget genene som er forbundet med dvergvekst, muskeldystrofi og Huntingtons sykdom.</p><p>Flere titalls av artiklene hennes er publisert i vitenskapelige tidsskrifter. Forskningen hennes er publisert i Human Molecular Genetics, Nature Genetics og Cell Stem Cell. Sara er fortsatt en respektert skikkelse i det vitenskapelige miljøet.</p><h3>Double Blind: The Icelandic Manuscript Murders av Sara Winokur</h3><p><a href="https://amzn.to/483ZTcS" target="_blank" rel="noopener">&quot;Dobbeltblind: De islandske manuskriptmordene&quot;</a> er en krimroman av Sara Winokur.</p><p>Handlingen utspiller seg på Island og har et plot som er brodert med informasjon om de gamle islandske sagaene.</p><p>Hovedpersonen er genetiker, og forfatteren bruker sin erfaring som genetiker i denne spennende romanen.</p><p>Boken har blitt beskrevet som en fartsfylt og spennende kriminalroman med en overbevisende hovedperson.</p><p>Boken er tilgjengelig i både Kindle- og pocketformat.</p><p>En svært kortfattet historie om Nordic Noir. Deretter en undersøkelse av hvordan de fire landene med den mest rettferdige levestandarden, laveste kriminaliteten og lykkeligste livssynet også er kilden til krimsjangerens mørkeste, voldeligste og mest uhyggelige thrillerkreasjoner. </p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Verdens beste oster i Trondheim]]></title><description><![CDATA[Blåmuggosten Nidelven Blå har blitt kåret til verdensmesterost under World Cheese Awards (WCA) 2023.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/verdens-beste-oster-i-trondheim/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/verdens-beste-oster-i-trondheim/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/8d163de82a4d749a7427bcdd5017e804b1543ac1-2637x1770.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h4>Blåmuggosten Nidelven Blå har blitt kåret til verdensmesterost under World Cheese Awards (WCA) 2023.</h4><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/8d163de82a4d749a7427bcdd5017e804b1543ac1-2637x1770.jpg" alt="Verdens beste oster i Trondheim"/><p>Nidelven Blå, som er oppkalt etter elven i Trøndelag, lages av tredjegenerasjons bønder, ekteparet Maren og Ole Gangstadt på <a href="https://ysteri.no/" target="_blank" rel="noopener">Gangstadt Gårdsysteri</a>.<br/>Den håndlagde blåmuggosten av kumelk, som lagres i seks til ni måneder, er allerede deres bestselgende ost - delvis takket være suksessene ved tidligere <a href="https://gff.co.uk/third-victory-for-nidelven-bla-crowned-winner-of-the-world-cheese-awards-2023/" target="_blank" rel="noopener">World Cheese Awards</a>: Den vant prisen for beste norske ost i 2019 og Super Gold i 2020.<br/></p><p>Den 35. utgaven av den unike ostekonkurransen i verden, som første gang ble arrangert i 1988, fant sted i Trondheim fredag 27. oktober.<br/><br/>I år var det rekordmange påmeldte oster - 4 502 fra 43 land - som ble bedømt av et internasjonalt panel bestående av 264 dommere fra 38 nasjoner. Juryen besto av noen av de mest kunnskapsrike fagfolkene i ostebransjen, samt matjournalister, innkjøpere og eksperter i andre matvarekategorier, for å sikre at ostene ble vurdert på en grundig og avrundet måte.<br/></p><p><br/>I løpet av den første delen av bedømmelsesprosessen ble ostene vurdert ut fra smak, aroma, aroma og tekstur, og de fikk en poengsum på 100 for å avgjøre om de var verdige en bronse-, sølv- eller gullmedalje.</p><p>Maren Gangstadt, daglig leder ved Gangstadt Gårdsysteri, sier at det betyr mye for dem som et lite, lokalt meieri å vinne prisen.</p><p>"Det betyr mye at dette skjer på hjemmebane, og det at hele meieribesetningen er her, gir bare en ekstra gnist."</p><p>Hun sier at det faktum at den 11 måneder gamle osten var tilbake på topplasseringen "gjenspeiler arbeidet som er lagt ned i å opprettholde kvaliteten og konsistensen."<br/></p><h4><strong>Historien om Gangstad Gårdsysteri og Øvre Gangstad gård</strong></h4><p>Astrid og Perry grunnla Gangstad Gårdsysteri i 1998 som landets første autoriserte melkeproduksjon basert på kumelk. Astrid vokste opp på gården, og sammen med ektemannen Perry tok hun over driften etter foreldrene i 1983. Øvre Gangstad har vært i familiens eie siden 1913, da Astrids bestefar John kjøpte gården.<br/></p><p><br/>I dag bor det tre generasjoner på gården. Ole Morten, sønnen til Astrid og Perry, har tatt over ansvaret for gårdsdriften og melkeproduksjonen, mens svigerdatteren Maren jobber i meieriet. Sammen har de tre barn, som er femte generasjon som vokser opp på Øvre Gangstad. Generasjonene samarbeider om drift og utvikling. Gården sysselsetter 12 årsverk og ytterligere to i den tradisjonelle delen av gården som produserer melk.<br/><br/>Det er ekstremt viktig for et lokalsamfunn i en distriktskommune å tilby arbeid i nærheten av der folk bor.<br/>Det er Gangstad Gårdsysteri stolte av å kunne tilby, i tillegg til at vi produserer kvalitetsprodukter som har fått internasjonale priser.<br/>En viktig suksessfaktor for Gangstad Gårdsysteri er samarbeidet med 20 andre bedrifter, kjent som Den Gyldne Omvei i Inderøy kommune. Her finnes gallerier, kunstverksted, middelalderkirker, båtturer på fjorden, gårdsbutikker, hoteller, restauranter, slakteri, bryggeri og brenneri.<br/>Til sammen skaper Gangstad Gårdsysteri en destinasjon med et mangfold som er vel verdt å oppleve. Da sier det seg selv at et besøk i Gangstad Gårdsysteris velassorterte gårdsbutikk er en naturlig del av opplevelsen.<br/></p><p>En superjury bestående av 16 eksperter - deriblant den mangeårige WCA-dommeren Cathy Strange fra Whole Foods Market og nykommere i panelet, som Ana Belén fra González Pinõs i Spania, Aki Sakagami, administrerende direktør i The Cheese Association i Japan, og Georgina Yescas, administrerende direktør i den meksikanske håndverks- og grossistvirksomheten Lactography - smakte deretter på de 100 Super Gold-ostene og valgte ut hver sin favoritt til en siste vurderingsrunde.<br/>Blant disse 16 ostene var det to fra Storbritannia, tre fra Italia, to fra Nederland, to fra Sveits, to - for øvrig fra samme produsent - fra Tyskland, og enkeltoster fra India, Østerrike, Belgia og vertslandet Norge.<br/></p><p><br/>Norton and Yarrows melkeost Sinodun Hill fra Norton and Yarrow ble kåret til Storbritannias beste ost, mens en myk, pasteurisert saueost - Goustal la Bergère fra Société des Caves - ble kåret til beste franske ost. Beste cheddar var irske Mount Leinster Clothbound fra Coolattin Cheddar, som også ble kåret til beste irske ost. Prisen for beste nye ost gikk til en norsk brunost fra Cheese Store i Japan.<br/>Arrangementet ble avholdt i Spektrum innendørsarena, som en del av Oste-VM-festivalen - en fagkonferanse og et forbrukerarrangement om ost som fant sted fredag 27. og lørdag 28. oktober. Publikum fikk tilgang til arenaen, slik at de kunne se bedømmelsesarenaen og besøke utstillerne på World Cheese Market.<br/>Fredagen var også vertskap for finalen i Academy of Cheese's Young Cheesemonger of the Year-konkurranse for andre år på rad. Seks finalister var invitert til å delta, og etter fire runder - en presentasjon av utvalget på ostebordet, en demonstrasjon av deres "cut & wrap"-ferdigheter, en osteidentifikasjonsrunde ved hjelp av Strategic Approach to Tasting Cheese og en quiz - ble årets vinner Lily Morris fra Morris's of Usk Garden Centre and Nurseries.</p><h4><strong>Den fullstendige listen over trofévinnere for 2023, organisert etter region og kategori, er som følger:</strong></h4><blockquote>Verdensmesterost 2023-24 - <a href="https://ysteri.no/" target="_blank" rel="noopener">Nidelven Blå fra Gangstad Gårdsysteri</a> (Norge). En pasteurisert blåmuggost av kumelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 6 til 9 måneder.</blockquote><blockquote>Beste amerikanske ost - <a href="https://www.jasperhillfarm.com/" target="_blank" rel="noopener">Harbison fra Cellars at Jasper Hill (USA)</a>. En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert kumelksost, innpakket i håndhøstet granbark. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 6 uker til 3 måneder.</blockquote><blockquote>Beste australske ost - <a href="https://www.brunyislandcheese.com.au/" target="_blank" rel="noopener">C2 fra Bruny Island Cheese Co. i Australia</a>. En hard, rå kumelksost. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 6 til 12 måneder. </blockquote><blockquote>Beste østerrikske ost - <a href="https://www.kaerntnermilch.at/der-sammelspass-geht-wieder-los-mitmachen-und-wertvolle-preise-gewinnen/" target="_blank" rel="noopener">Kärntnermilch Mölltaler Almkäse</a> Selektion 50% F.i.T. fra Kärntnermilch (Østerrike). En hard, pasteurisert ost av kumelk. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 12 måneder.</blockquote><blockquote>Beste britiske ost - <a href="https://www.nortonandyarrow.co.uk/" target="_blank" rel="noopener">Sinodun Hill fra Norton and Yarrow Cheese</a> (Storbritannia). En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert geitemelkost med Geotrichum-skorpe. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 1 til 3 uker.<br/></blockquote><blockquote>Beste kanadiske ost - Alexis de Portneuf La Sauvagine fra <a href="https://saputo.com/" target="_blank" rel="noopener">Saputo Dairy Products Canada (Canada)</a>. En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert kumelksost med smidig skorpe. Syrnet med animalsk løpe og modnet i 2 til 6 uker.</blockquote><blockquote>Beste franske ost - Le Goustal la Bergère fra Société des Caves (Frankrike). En myk, pasteurisert sauemelksost. Laget med animalsk løpe og modnet i 6 uker til 3 måneder.</blockquote><blockquote>Beste tyske ost - Michel fra <a href="https://backensholz.de/" target="_blank" rel="noopener">Rohmilchkäserei Backensholz (Tyskland)</a>. En hard, rå ost av ku- og geitemelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 12 til 18 måneder.</blockquote><blockquote>Beste greske ost - Truffeta fra <a href="https://www.kissas.gr/" target="_blank" rel="noopener">D. Kissas Bros &amp; Co. fra Hellas</a>. En pasteurisert ost av saue- og geitemelk med sommertrøffel. Laget med animalsk løpe og modnet i 3 til 6 måneder.</blockquote><blockquote>Beste irske ost - Mount Leinster Clothbound fra <a href="http://coolattincheddar.ie/" target="_blank" rel="noopener">Coolattin Cheddar (Irland)</a>. En gårdscheddar av rå kumelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 14 måneder.</blockquote><blockquote>Beste italienske ost - Parmigiano Reggiano 30-39 måneder fra <a href="https://caseificiorastelli.it/" target="_blank" rel="noopener">Nazionale Parmigiano Reggiano Rastelli Fratelli (Italia)</a>. En hard, rå PDO-ost av kumelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 30 til 39 måneder.</blockquote><blockquote>Beste japanske ost - Tokyo Brown Cheese fra <a href="https://cheese-stand.com/" target="_blank" rel="noopener">Cheese Stand (Japan)</a>. En pasteurisert brunost laget av kumelk og myse og modnet i 0 til 2 uker.</blockquote><blockquote>Beste latinamerikanske ost - Morro Azul fra <a href="https://www.pomerodealimentos.com.br/" target="_blank" rel="noopener">Pomerode Alimentos (Brasil)</a>. En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert kumelksost innpakket i eikebark. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 2 til 6 uker.</blockquote><blockquote>Beste nederlandske ost - Holland Delta - 1 år gammel fra <a href="https://vanderheidenkaas.nl/#the-dutch-farmer" target="_blank" rel="noopener">Van der Heiden Kaas (Nederland)</a>. En hard, pasteurisert Gouda av kumelk. Laget med en "hemmelig" animalsk løpe og modnet i 9 til 12 måneder.</blockquote><blockquote>Beste norske ost - Nidelven Blå fra <a href="https://ysteri.no/produkter/" target="_blank" rel="noopener">Gangstad Gårdsysteri (Norge)</a>. En pasteurisert blåmuggost av kumelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 6 til 9 måneder.</blockquote><blockquote>Beste portugisiske ost - São Jorge PDO 4 måneder fra <a href="https://www.lactacores.pt/pt/" target="_blank" rel="noopener">LactAçores (Portugal)</a>. En halvhard, rå kumelksost med beskyttet geografisk betegnelse. Laget med animalsk løpe og modnet i 3 til 6 måneder.</blockquote><blockquote>Beste sørafrikanske ost - Simonsberg Gouda 6 måneder fra <a href="https://lactalis.co.za/" target="_blank" rel="noopener">Lactalis South Africa (Sør-Afrika)</a>. En pasteurisert Gouda av kumelk. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 6 måneder.</blockquote><blockquote>Beste spanske ost - Myk ost Capricho Homenaje fra <a href="https://granjarinya.com/" target="_blank" rel="noopener">Formatgeria Granja Rinya (Spania)</a>. En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert kumelksost. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 0 til 2 uker.</blockquote><blockquote>Beste sveitsiske ost - Eberle würzig seit 5 Generationen fra <a href="https://kaeserei-muolen.ch/" target="_blank" rel="noopener">Dorfkäserei Muolen (Sveits)</a>. En hard, rå kumelksost. Laget med animalsk løpe og modnet i 6 til 9 måneder.</blockquote><blockquote>Beste ukrainske ost - Tverdyy vytrymanyy z pazhytnykom fra <a href="https://zinka.ua/" target="_blank" rel="noopener">Zinka (Ukraina)</a>. En hard, pasteurisert ost av geitemelk med tørket bukkehornkløver. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 6 måneder.</blockquote><blockquote>Beste cheddarost - Mount Leinster Clothbound fra <a href="http://coolattincheddar.ie/" target="_blank" rel="noopener">Coolattin Cheddar (Irland)</a>. En gårdsysteriost av rå kumelk. Laget med animalsk løpe og modnet i 14 måneder.</blockquote><blockquote>Beste Le Gruyère-ost - Le Gruyère AOP Premier Cru - Châtonnaye fra <a href="https://www.cremo.ch/en/" target="_blank" rel="noopener">Cremo (Sveits)</a>. En hard, upasteurisert kumelksost laget med animalsk løpe og modnet i mer enn 10 måneder.</blockquote><blockquote>Beste nye ost - <a href="https://cheese-stand.com/" target="_blank" rel="noopener">Tokyo Brown Cheese</a> fra Cheese Stand (Japan).<br/>En pasteurisert brunost laget av kumelk og myse og modnet i 0 til 2 uker.</blockquote><blockquote>Beste røkte ost - Nero Fumè fra <a href="https://www.moroformaggi.it/" target="_blank" rel="noopener">Latteria Moro di Moro Sergio (Italia)</a>. En blåmuggost av pasteurisert kumelk, røkt og smaksatt med svart te Lapsang Souchong. Laget med animalsk løpe og modnet i 6 uker til 3 måneder.</blockquote><blockquote>Beste SCA-medlemsost - Sinodun Hill fra <a href="https://www.nortonandyarrow.co.uk/" target="_blank" rel="noopener">Norton and Yarrow Cheese (Storbritannia).</a> En myk, muggsoppmodnet, pasteurisert geitemelkost med Geotrichum-skorpe. Laget med vegetarisk løpe og modnet i 1 til 3 uker.</blockquote><blockquote>The Ann-Marie Dyas Award for Best Artisan Cheese - presentert av The Fine Cheese Co - <a href="https://romagnaterre.it/" target="_blank" rel="noopener">Lamucca di Castagno fra Romagna Terre (Italia)</a>.</blockquote><blockquote>En hard, pasteurisert kumelksost lagret med kastanjebladpulver. Laget med animalsk løpe og modnet i 3 til 6 måneder.</blockquote><blockquote><a href="https://ysteri.no/kontakt-oss-apningstider/" target="_blank" rel="noopener">Best Female Cheesemakers</a> - ostemakerne i Gangstad Gårdsysteri (Norge) med Maren Gangstad og Astrid Aasen i spissen for Nidelven Blå.</blockquote><blockquote>Exceptional Contribution to Cheese ble tildelt <a href="https://www.instagram.com/p/BNfGIicDq91/?utm_source=ig_embed&utm_medium=loading&utm_campaign=embed_loading_state_control" target="_blank" rel="noopener">Gunnar Waagen fra Tingvollost</a> for hans bidrag til å løfte frem norske håndverksoster.</blockquote><p/><blockquote>Spis med måte, og enda bedre, bare nyt<br/><br/>Smak på en ny matvare, behold en drøm<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Topp viking-museer og steder i Skandinavia]]></title><description><![CDATA[I Skandinavia finnes det mange vikingsteder som gir besøkende et innblikk i vikingenes livsstil og kultur. Her er noen av de beste vikingstedene i Skandinavia]]></description><link>https://www.scandinavian.world/topp-viking-museer-og-steder-i-skandinavia/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/topp-viking-museer-og-steder-i-skandinavia/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd9632ceb63a8bda385fc2d67643538539123c13-1280x853.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2>Vikingene</h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd9632ceb63a8bda385fc2d67643538539123c13-1280x853.jpg" alt="Topp viking-museer og steder i Skandinavia"/><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vikings" target="_blank" rel="noopener">Vikingene</a> var en gruppe mennesker fra Norden, inkludert Norge, Sverige og Danmark, som levde i det som er kjent som vikingtiden, som varte fra ca. 800 e.Kr. til 1050 e.Kr.</p><p><br/>De var kjent for å være krigere, plyndrere og barbarer, men de var også bønder, familiemedlemmer, handelsmenn, skipsbyggere og elskere.<br/>Vikingene la ut på ekspedisjoner til andre deler av Europa for å drive handel og etablere nye bosetninger, men også for å erobre og plyndre.<br/>De var involvert i en rik handelsvirksomhet, ikke bare i Europa, men også i det bysantinske riket og Bagdad-kalifatet.<br/>Vikingene var utmerkede båtbyggere og seilere, og de reiste mye rundt i verden på sine karakteristiske vikingskip.<br/>De norske vikingene var særlig kjent for sitt fantastiske håndverk og sin oppfinnsomhet når det gjaldt vikingskipene sine.<br/><br/>Vikingene var ikke begrenset til Skandinavia, og historiske kilder viser at det også fantes finske, estiske og samiske vikinger.<br/>De satte et stort preg på europeisk historie gjennom handel, kolonisering og utforsking av store områder.<br/>Vikingene skapte også komplekse sosiale institusjoner og sørget for at kristendommen kom til Skandinavia.<br/>Vikingtiden begynte med angrepet på Lindisfarne kloster i 793 e.Kr. <br/>og endte med slaget ved Stamford Bridge i 1066.<br/>Vikingenes sjødyktighet og impulsivitet førte til utvikling av nye områder langs norskekysten og vestover til Island, Færøyene, Shetland, Orknøyene, Skottland, Irland og Grønland.<br/><br/>De oppdaget også Vinland, dagens Amerika, lenge før Columbus.<br/>Bildet av vikingene som blodtørstige, ville plyndrere forteller ikke hele historien.<br/>De var også bønder, sjøfarere, handelsmenn og håndverkere.<br/>Vikingene var ulike grupper som levde i forskjellige områder, men de hadde visse fellestrekk og inngikk av og til allianser med hverandre.<br/>I dag finnes det fremdeles moderne vikinger i de fascinerende og unike levende vikinglandsbyene rundt om i Norge, der besøkende kan få en smakebit av det ekte vikinglivet.</p><h2>De beste vikingstedene i Skandinavia</h2><p><br/>I Skandinavia finnes det mange vikingsteder som gir besøkende et innblikk i vikingenes livsstil og kultur. Her er noen av de beste vikingstedene i Skandinavia: Danmark <a href="https://www.ribevikingecenter.dk/en/home.aspx" target="_blank" rel="noopener">Ribe Vikinge Center i Ribe</a>: <br/>Denne rekonstruerte vikinglandsbyen gir turister muligheten til å oppleve ting slik vikingene gjorde, fra å male mel på kvern til å prøve krigerøvelser, bueskyting og til og med lage sine egne sølvmynter.<br/><br/><a href="https://www.visitdenmark.com/denmark/things-do/history/viking-sites" target="_blank" rel="noopener">Jellingmonumentene</a>: Dette er et av de viktigste historiske stedene i Danmark og hjemsted for de utrolige vikingrunesteinene, kjent som Danmarks fødselsattest.<br/><br/><a href="https://www.guidebook-sweden.com/en/guidebook/destination/trelleborgen-viking-fortress-in-trelleborg" target="_blank" rel="noopener">Trelleborg festning:</a> Her kan besøkende oppleve et vikingmarked og vandre rundt i de stemningsfulle ruinene av en rund vikingborg som var den største i sitt slag.<br/><br/><a href="https://www.lofotr.no/" target="_blank" rel="noopener">Norge Lofotr Vikingmuseum i Lofoten</a>: Dette museet gir besøkende en vikingopplevelse, inkludert en rekonstruert vikingboplass som gir et innblikk i vikingenes hverdag.</p><p><a href="http://otooslo.pl/no/monumenter-og-attraksjoner/polwysep-bygdoy" target="_blank" rel="noopener">Vikingskipsmuseet på Bygdøy-halvøya</a>: Dette museet inneholder tre bevarte vikingskip og er det mest populære vikingmuseet å besøke.<br/><br/><a href="https://www.fotevikensmuseum.se/d/guide" target="_blank" rel="noopener">Fotevikens museum</a>: Dette museet forteller historien om overgangen mellom vikingtiden i Sverige og dannelsen av kongeriket Sverige, med hovedvekt på kristendommens rolle.<br/><br/><a href="https://placeandsee.com/no/hovgarden-stockholm-county-sverige" target="_blank" rel="noopener">Sverige Birkaøya:</a> Dette er fødestedet til vikingenes Sverige og står på UNESCOs verdensarvliste.</p><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Birka" target="_blank" rel="noopener">Vikingmuseet i Birka</a>: Denne landsbyen er befolket av ekte vikinger i alle aldre, som lever som vikingene gjorde. Her får de besøkende et unikt historisk innblikk i dagliglivet til mange i vikingsamfunnet.<br/></p><p><br/>Dette er bare noen av de mange vikingstedene i Skandinavia som gir besøkende muligheten til å oppleve vikingenes kultur og historie.</p><p/><h1>Vikingtidsmuseet</h1><p><a href="https://www.visitoslo.com/en/activities-and-attractions/attractions/%3FTLp%3D181482%26The-Viking-Ship-Museum" target="_blank" rel="noopener">Vikingskipsmuseet</a> er et museum dedikert til vikingtiden og skipene som ble brukt i denne perioden. Det finnes flere vikingskipsmuseer, blant annet ett i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Viking_Ship_Museum_(Roskilde)" target="_blank" rel="noopener">Roskilde i Danmark</a> og ett i <a href="https://www.visitoslo.com/en/activities-and-attractions/attractions/%3FTLp%3D181482%26The-Viking-Ship-Museum" target="_blank" rel="noopener">Oslo i Norge</a>.<br/>Vikingeskibsmuseet i Roskilde er bygget opp rundt de fem originale vikingskipene fra Skuldelev, som er en del av en global historie om skip, mennesker og ting på reise.<br/>Museet forteller historien om hvordan vikingene forandret verden med skipene sine, og tilbyr både permanente og midlertidige utstillinger.<br/></p><p>På Vikingskipshuset kan du oppleve verdens best bevarte vikingskip og mer enn 8000 andre gjenstander fra vikingtiden.<br/>Museet driver også forskning og utdanning innen maritim historie, marinarkeologi og eksperimentell arkeologi.<br/>Besøkende i alle aldre kan ta del i museets mange spennende aktiviteter og opplevelser til lands og til vanns.<br/>Vikingskipshuset er et flott sted å lære om vikingliv, båtbygging og arkeologi.</p><p>Vikingeskibsmuseet i Roskilde i Danmark gir besøkende muligheten til å seile med et rekonstruert vikingskip på den vakre Roskildefjorden.<br/>Museet tilbyr eksklusive seilturer fra mai til september, der alle aktivt deltar i roing og seiling av skipet under oppsyn av erfarne vikingskipsseilere og instruktører.<br/>Turens seilingsrute er helt avhengig av vær, vind og mannskap.<br/>Museet tilbyr også en komplett pakke med deilig vikinginspirert mat å spise på land eller en piknik å ta med seg om bord, og kan arrangere heldagsarrangementer med teambuilding, museumsaktiviteter eller foredrag.<br/>Besøkende kan også oppleve hvordan det var å være om bord på et vikingskip, og få en uforglemmelig opplevelse.<br/><br/>Museet ligger i Roskilde i Danmark, bare 35 minutters biltur eller 25 minutters togtur og 20 minutters gange fra København, noe som gjør det til et fantastisk utfluktsmål.</p><p/><h2>Jorvik Viking Centre</h2><p>York is a historic city in northern England known for its beautiful cathedral, the York Minster, and its well-preserved medieval walls. The city has a rich history dating back to Roman times and later became a major Viking settlement. </p><p>It is the county town of Yorkshire. <br/></p><p>The name York (Old Norse: Jórvík) is derived from the Brittonic name Eburākon, a combination of eburos "yew tree" and a suffix of appurtenance *-āko(n), meaning "belonging to", or "place of" When the Danish army conquered the city in 866, it was renamed Jórvík. The form York was first recorded in the 13th century. The 12th‑century chronicler Geoffrey of Monmouth, in his fictional account of the prehistoric kings of Britain, Historia Regum Britanniae, suggests the name derives from that of a pre-Roman city founded by the legendary king Ebraucus. </p><p>York Castle is a fortified complex in the city of York, England. It consists of a sequence of castles, prisons, law courts and other buildings, which were built over the last nine centuries on the south side of the River Foss. The now-ruined keep of the medieval Norman castle is commonly referred to as Clifford's Tower. Built originally on the orders of William I to dominate the former Viking city of Jórvík, the castle suffered a tumultuous early history before developing into a major fortification with extensive water defences.</p><p><a href="https://www.jorvikvikingcentre.co.uk/" target="_blank" rel="noopener">Jorvik Viking Centre</a> er et museum og en besøksattraksjon i York, England, som ble opprettet av York Archaeological Trust og åpnet for allmennheten lørdag 14. april 1984.<br/></p><p><br/>Senteret inneholder naturtro utstillingsdukker og dioramaer i naturlig størrelse som viser vikingenes liv i byen, og de besøkende føres gjennom dioramaene i små vogner utstyrt med høyttalere.<br/>Stiftelsen har gjenskapt den utgravde delen av Jorvik på stedet, befolket med figurer, lyder og lukter, samt grisehus, fiskemarkeder og latriner, for å gjøre vikingbyen levende ved hjelp av innovative tolkningsmetoder.<br/>Blant utstillingsgjenstandene er en kopi av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Yorkshire_Museum#/media/File:Coppergate_Helmet_YORCM_CA665-1.jpg" target="_blank" rel="noopener">Coppergate-hjelmen</a>, som ble funnet i nærheten av senteret og nå befinner seg på Yorkshire Museum.</p><p>Attraksjonen ble fullstendig gjenoppbygd etter den ødeleggende flommen i desember 2015, og gjenåpnet 8. april 2017 med forestillingen Vikingenes tilbakekomst.<br/>Opplevelsen består i hovedsak av en 10-minutters automatisert tur gjennom en rekke animatronikkbaserte scener med kommentarer og et lite <a href="https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g186346-d211910-Reviews-Jorvik_Viking_Centre-York_North_Yorkshire_England.html" target="_blank" rel="noopener">museum med vikinggjenstander</a>.<br/>Jorvik Viking Centre har hatt over 20 millioner besøkende siden etableringen og har blitt kalt "en av Storbritannias mest populære attraksjoner".<br/>Senteret har imidlertid også blitt kritisert for å være en "popup-bok av historien", og presentasjonen av fortiden har blitt kalt "Disney-aktig".<br/></p><p/><h2>Vikingemuseum Hedeby</h2><p><a href="https://haithabu.de/da/home" target="_blank" rel="noopener">Hedeby Vikingmuseum</a> ligger i nærheten av Hedeby, en tidligere middelalderby i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Schleswig-Holstein" target="_blank" rel="noopener">Schleswig-Holstein</a> i Tyskland, og er et av de viktigste arkeologiske museene i Tyskland.<br/></p><p><br/>Museet fokuserer på vikingtidshistorien i regionen, som en gang var Danmarks eldste by frem til den ble avstått i 1864.</p><p>Museet viser rekonstruksjoner av ulike boliger og skip fra vikingtiden, og huser en rekke gjenstander som er funnet i forbindelse med arkeologiske undersøkelser i området.</p><p>Noen viktige fakta om Hedeby Vikingmuseum er: </p><p>Beliggenhet: Schleswig-Holstein, Tyskland 33 </p><p>Koordinater: 54°29′49″N 9°34′10″E / 54970°N 9694°E33</p><p>Funksjoner: Rekonstruksjoner av ulike boliger og skip fra vikingtiden, en rekke gjenstander funnet under pågående arkeologiske undersøkelser i området og et innendørs museum 223355</p><p>Anerkjennelse: UNESCO har nominert handelsplassen fra vikingtiden og vikingmuseet Haithabu til verdensarven 44</p><p>Besøkende på museet kan utforske vikingenes spennende historie i Tyskland og lære om deres liv, økonomi og kultur.</p><p/><h1>Vikingemuseet Ladby</h1><p><a href="https://vikingemuseetladby.dk/" target="_blank" rel="noopener">Vikingmuseet i Ladby</a> ligger i Kerteminde, Danmark, og er den eneste skipsgraven fra vikingtiden i Danmark.<br/></p><p><br/>Her er noen viktige detaljer om museet: <br/><br/>Utstillinger: Museet viser Ladbyskipet, et vikingskip der en vikinghøvding ble gravlagt med alle sine dyrebare eiendeler.</p><p>Besøkende kan se stedet der kongen av Ladby ble stedt til hvile sammen med fine gjenstander som våpen, smykker og tekstiler.<br/><br/>Utflukter: I løpet av sommeren 2023 seiler museets vikingskip, <a href="https://vikingemuseetladby.dk/ladbydragen-2/" target="_blank" rel="noopener">Ladbydragen</a>, flere turer med mannskapet som består av frivillige fra Ladby skipslaug.<br/><br/>Turer: I løpet av sommeren 2023 seiler museets vikingskip, Ladbydragen, flere turer med skipets besetning av frivillige fra Ladby skipslaug.<br/><br/>Anmeldelser: Besøkende har beskrevet museet som veldig hyggelig, med mye informasjon på et så sjarmerende sted.</p><p>Selve skipet ligger midt på et jorde, og er en av de mer imponerende vikingtidsattraksjonene i Danmark.<br/><br/>Alt i alt er Vikingmuseet i Ladby en attraksjon av internasjonalt format og et must for alle som er interessert i vikingenes historie og kultur.</p><p/><h2><strong>Lofotr Vikingmuseum</strong></h2><p><a href="https://www.lofotr.no/" target="_blank" rel="noopener">Lofotr Vikingmuseum</a> er et museum på Borg i Vestvågøy, bygd opp rundt funn fra vikingtiden. Under utgravningenen avdekket man <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Lofotr_Vikingmuseum" target="_blank" rel="noopener">det største huset</a> som hittil er funnet fra vikingtiden. Dette huset er rekonstruert i full størrelse, hele 83 meter langt.</p><p>Midt i hjertet av Lofoten kan du reise 1000 år tilbake i tid, og oppleve vikingtiden i et aktivt og levende miljø. På Borg finner du verdens lengste rekonstruerte langhus. Kjenn lukten av tjære og bål, hør de lokale vikinghistoriene, lær om håndtverk og opplev hvordan vikingene levde. Tilbring en dag hos oss og få en uforglemmelig opplevelse.<br/></p><p><br/>Gå i fotsporene til vikingene og utforsk vårt fantastiske utendørsområde som er omringet av en storslått nordnorsk natur. Vandre langs gamle stier ned til havnen hvor vikingene seilte med vikingskipene sine. Om sommeren kan du seile eller ro med vikingskipet så lenge været tillater det. Utover høsten vil vikingskipet ligge ved kai. <a href="https://www.lofotr.no/en/festival/" target="_blank" rel="noopener">Prøv øksekasting, pil og bue</a> eller drikk en god kopp kaffe i Skjeltersjåen. På vei ned til havnen kan du se en rekke ulike husdyr som fantes på vikingtiden.</p><p/><p/><h2>Fotevikens museum</h2><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Foteviken_Museum" target="_blank" rel="noopener">Fotevikens museum</a> er et arkeologisk friluftsmuseum som ligger på halvøya Höllviken i Sør-Skåne i Sverige.<br/>Museet ble etablert i 1995 og inneholder en rekonstruksjon av <a href="https://www.fotevikensmuseum.se/d/en/museet/staden" target="_blank" rel="noopener">en stor vikingtidsboplass</a> og et "vikingreservat"1134 AD.<br/>Besøkende kan delta i levende historieskildringer og lære om vikingenes kultur og historie.<br/>Museet driver også med forskning og fungerer som Vellinge kommunes kommunale museum og er en del av <a href="https://www.fotevikensmuseum.se/d/en/museet/staden" target="_blank" rel="noopener">Fotevikens kultursenter</a>, en gruppe kulturfasiliteter på halvøya.<br/></p><p><br/>Museet har blant annet følgende tilbud: </p><p>Levende vikingby: Museet har en rekonstruert vikingby der besøkende kan oppleve hvordan livet kan ha vært i sen vikingtid og tidlig middelalder.<br/><br/>Forskning: Museet forsker på vikingenes historie og kultur.<br/>Muligheter for frivillig arbeid: Museet tilbyr muligheter for frivillige til å delta i levende historieskildringer og andre aktiviteter.<br/><br/>Skoleprogrammer: Museet tilbyr undervisningsprogrammer for skoler.<br/><br/>Arrangementer: Museet har arrangementer gjennom hele året, blant annet vikingmarkeder, festivaler og verksteder.<br/><br/>Hvis du er interessert i å besøke Fotevikens museum, ligger det på Museivägen 27, S-23691 Höllviken, Sverige.</p><p/><h2>Vikingeborgen Trelleborg</h2><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trelleborg_(Slagelse)" target="_blank" rel="noopener">Trelleborg</a> er en vikingborg som ligger på Vest-Sjælland, utenfor den moderne byen Slagelse.</p><p><br/>Det er en type rundborg med en spesiell utforming som ble bygget i Skandinavia i vikingtiden, og samlet kan de også kalles Trelleborg.<br/>Trelleborg ble bygget i 980 under kong <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Harald_Bl%C3%A5tann" target="_blank" rel="noopener">Harald Blåtann</a>, og ble utgravd fra 1934 til 1942, hvor man avdekket 31 hus og tusenvis av gjenstander samt restene av den store, sirkelformede borgen.<br/>Borgen er den best befestede av ringborgene fra vikingtidens Danmark og viser tydelige spor etter angrep.<br/>Ringborgen er et av de mest bemerkelsesverdige monumentene fra vikingtiden, og gjenspeiler en høyt utviklet teknisk ekspertise og organisasjonsform.<br/>Besøkende kan se de imponerende restene av en av vikingenes store ringborgene i et naturskjønt område.</p><p>Festningen består av et sirkelformet festningsverk som var omgitt av en høy palisadevoll og en utvendig vollgrav.<br/>Trelleborgen er den lokale borgen som ble bygget rundt 980 på oppdrag av Harald Blåtand.<br/>Trelleborg Vikingeborg får stadig flere besøk fra inn- og utland, med et besøkstall på mellom 60 000 og 80 000 hvert år.<br/>Trelleborg Vikingefæstning tilbyr et bredt spekter av formidlings- og undervisningsprogrammer med en rekke aktiviteter "på stedet" der vikingene levde og kjempet for mer enn 1000 år siden.<br/>I løpet av de siste fire dagene kan besøkende oppleve det store slaget ved Trelleborg, der rundt 250 krigere kjemper om heder og ære.</p><p/><h2><strong>Moesgaard Museum</strong></h2><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Moesgaard_Museum" target="_blank" rel="noopener">Moesgaard Museum</a> er et dansk regionalmuseum som ligger i Beder, en forstad til Aarhus i Danmark. Museet er dedikert til arkeologi og etnografi.<br/>Museet tilbyr besøkende en kulturhistorisk opplevelse av internasjonalt format med arkeologiske og etnografiske utstillinger.<br/>Utstillingene er basert på den nyeste forskningen og teknologien, og målet er å gi de besøkende et innblikk i forhistorien og antropologien på en underholdende og overraskende måte.<br/>Som friluftsmuseum viser landskapet rundt Moesgaard Museum ulike epoker og tidsaldre fra Danmarks fortid, fra oldtid til moderne tid. En stor del av skogsområdene representerer ulike forhistoriske klimaperioder i holocen, og en rekke rekonstruerte bygninger ligger spredt utover landskapet og strekker seg helt ned til stranden og kysten i øst.<br/></p><p>I nærheten av Moesgaard Strand ligger en rekonstruksjon av en kultbygning fra traktbegerperioden, ca. 2500 f.Kr. Det opprinnelige huset lå i nærheten av to dysser og en jættestue ved Tustrup på Nord-Djursland. Det antas at bygningen ble brukt til religiøse seremonier - kanskje som et hvilested for de døde, inntil kjøttet var forråtnet og knoklene kunne flyttes ned i gravene rundt.<br/>Museet samarbeider med Institutt for forhistorisk arkeologi, middelalder- og renessansearkeologi og antropologi ved Aarhus Universitet.<br/>Museets nåværende direktør er <a href="https://via.ritzau.dk/pressemeddelelse/13716644/direktor-mads-kahler-holst-fylder-50-ar?publisherId=13559584&lang=da" target="_blank" rel="noopener">Mads Kähler Holst</a>.</p><p/><h2>Vikinglandsbyen på Bukkøy</h2><p><a href="https://paganplaces.com/places/viking-village-on-bukkoy/" target="_blank" rel="noopener">Vikinglandsbyen på Bukkøy</a> er et historisk sted som ligger på en liten, skogkledd øy ved Avaldsnes i Norge.<br/>Den ligger ti minutters gange fra middelalderkirken på <a href="https://avaldsnes.info/vikinggard/" target="_blank" rel="noopener">Avaldsnes</a>.<br/>Landsbyen er en vikinggård som har stor historisk betydning.<br/></p><p><br/>Besøkende kan lære om livet som viking og vikingkongenes historie gjennom guidede omvisninger.<br/>Vikinglandsbyen ligger også i nærheten av Nordvegen Historiesenter og Viking Settlement.</p><p/><h2>Viking World Museum - Víkingaheimar</h2><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Viking_World_museum" target="_blank" rel="noopener">Viking World Museum</a> er et museum som ligger i <a href="https://nat.is/njardvik/" target="_blank" rel="noopener">Njarðvík, Reykjanesbær</a>, Island.<br/>Museet åpnet 8. mai 2009, og hovedattraksjonen er det praktfulle vikingskipet Icelander (Íslendingur).</p><p><br/>Islendingen er en kopi i naturlig størrelse av et vikingskip som ble bygget i 1996, og som ble seilt til New York i år 2000 for å minnes <a href="https://www.funiceland.is/facts/settlement-of-iceland/leifur-eiriksson/" target="_blank" rel="noopener">Leifur Eiríkssons</a> reise til den nye verden tusen år tidligere.<br/>Besøkende i Viking World kan se The Icelander på nært hold og klatre inn i skipet, noe som er en unik opplevelse for både barn og voksne.<br/>Museet huser også utstillingen Vikings -The North Atlantic Saga fra Smithsonian Institution i Washington, D.C., som utforsker vikingenes historie og geografi fra det åttende til det ellevte århundre.<br/>Utstillingen gir informasjon om vikingenes langhus, med fokus på ruinene som ble funnet i <a href="https://hotelairport.is/airport-hotel-iceland-about-us/" target="_blank" rel="noopener">Hafnir</a>, en landsby på vestkysten av Reykjanes-halvøya.</p><p>Viking World Museum er åpent fra kl. 07.00 til 18.00 og er tilgjengelig for rullestolbrukere.<br/>Besøkende kan kjøpe billetter på nettet og få 10 % rabatt.<br/>Museumsbygningen har en bemerkelsesverdig design som lar de besøkende absorbere skjønnheten i det islandske landskapet eller den nærliggende havnen.<br/>Museets og butikkens unike interiør vil bidra til en unik shoppingopplevelse, og besøkende kan nyte en kopp nybrygget kaffe og fantastisk utsikt over det islandske landskapet mens de handler.<br/>Ifølge en TripAdvisor-anmeldelse er Viking World Museum et utmerket museum, og det er et must-see vikingskipsmuseum som er bedre enn <a href="https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g189970-d602490-Reviews-Saga_Museum-Reykjavik_Capital_Region.html" target="_blank" rel="noopener">Viking Saga-museet i Reykjavik</a>.</p><p/><h2>Jelling</h2><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jelling" target="_blank" rel="noopener">Jelling</a> er et av de viktigste historiske stedene i Danmark, og her finner du de utrolige vikingrunesteinene, kjent som Danmarks fødselsattest.<br/>Jellingsteinene består av to massive steinmonumenter fra 900-tallet e.Kr. Den eldste ble reist av kong Gorm den gamle for å hedre sin kone Thyra, mens den andre steinen ble reist av sønnen Harald Blåtand for å minnes sine foreldre. Den andre steinen inneholder også intrikate utskjæringer som beskriver Haralds bragder. Markeringene på disse steinene er mer enn imponerende. De inneholder både runeinnskrifter og innrissede bilder - den yngste steinen har det eldste kjente Kristus-bildet i Skandinavia på den ene siden.<br/>Hvis du vil øve deg på runealfabetet, kan du besøke <a href="https://natmus.dk/museer-og-slotte/kongernes-jelling/" target="_blank" rel="noopener">Kongernes Jelling</a> opplevelsessenter ved Jellingmonumentene. Her kan du lære om Jellingmonumentene, livet i vikingtiden og Danmarks gamle konger gjennom unike og moderne digitale sanseopplevelser. Jellingsteinene er også et flott sted å øve seg på runealfabetet. Inskripsjonene på steinene er skrevet på den eldre sannhetslæren, det tidligste runealfabetet, som består av 24 tegn som i stor grad tilsvarer det latinske alfabetet, som det i hovedsak er basert på.</p><p>Jelling er en by i Danmark som ligger i Jelling Sogn, ca. 10 km nordvest for Vejle. Byen ligger 105 meter over havet og har 3 769 innbyggere.<br/>Jelling er først og fremst kjent for Jellingsteinene, som er massive, uthugde runesteiner fra 900-tallet, funnet ved byen Jelling i Danmark. <br/>Jellinghaugene, runesteinene og kirken er samlet på UNESCOs verdensarvliste og ligger midt på Jylland. Anlegget består av to flattoppede hauger, 70 meter i diameter og opptil 11 meter høye, som er nesten identiske i form, størrelse og konstruksjon, og som er bygget av torv, omhyggelig stablet i jevne lag, med gressiden vendt nedover. Anlegget er enestående i Skandinavia og resten av Europa.<br/></p><p>Jellingkomplekset, og spesielt de hedenske gravhaugene og de to runesteinene, er enestående eksempler på den hedenske nordiske kulturen.<br/>I Jelling ligger også Kongernes Jelling, et museum som forteller historien om de danske vikingkongene.</p><h2>Fyrkat</h2><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fyrkat" target="_blank" rel="noopener">Fyrkat</a> er en tidligere vikingringborg i Danmark fra ca. 980 e. Kr.<br/>Den ligger i nærheten av <a href="https://www.youtube.com/watch?v=x35OtgJgWd4" target="_blank" rel="noopener">byen Hobro</a>, et stykke fra den nåværende enden av Mariager Fjord på Nord-Jylland. Borgen er bygget på et smalt stykke land, med en bekk på den ene siden og et sumpområde på de andre sidene.<br/>Samfunnet på Fyrkat var velstående, noe de luksuriøse gravgavene og kisten som ble funnet i de sentrale gravene, vitner om.<br/>Fyrkat ser ut til å ha vært bebodd i en ganske kort periode, kanskje ikke mye mer enn et tiår, kanskje enda kortere. I år 1000 ser fortet ut til å ha vært forlatt, og kort tid etter brant det ned til grunnen uten tegn til kamphandlinger.<br/>I dag er Fyrkat en populær turistattraksjon, og et langhus ble rekonstruert ved siden av vollene, like utenfor fortet.<br/></p><p>I 1993 ble besøkssenteret til Viking Center Fyrkat bygget omtrent en kilometer fra ringborgen.<br/>Senteret ligner en stor vikinggård, med et stort langhus, en smie, en låve og noen mindre bygninger, inkludert utstillingsbygninger og en museumsbutikk - ni bygninger i alt.<br/>Senteret har et pedagogisk fokus og tar sikte på å presentere et komplett vikingtidsmiljø her etter modell fra<br/>Vikinggården på Fyrkat består av ni rekonstruerte hus fra en adelsgård fra Harald Blåtanns tid.<br/>På utvalgte dager kan besøkende oppleve vikingtiden ved å delta i ulike aktiviteter som bueskyting, myntslagning og vikingleker.</p><h2>Vikingemuseet Lindholm Høje</h2><p><a href="https://nordjyskemuseer.dk/u/vikingemuseet-lindholm-hoje/" target="_blank" rel="noopener">Lindholm Høje</a> er et vikinggravsted og en tidligere bosetning som ligger nord for og med utsikt over <a href="https://www.globeguide.ca/viking-graveyard-lindholm-hoje-aalborg-denmark/" target="_blank" rel="noopener">Aalborg i Danmark</a>.<br/>Her finnes det gravplasser fra både germansk jernalder og vikingtid, og det er funnet til sammen 682 graver og 150 steinskip på stedet.<br/>Den sørlige (nedre) delen av Lindholm Høje er datert til 1000-1050 e.Kr., vikingtiden, mens den nordlige (øvre) delen er betydelig eldre, fra 500-tallet e.Kr. i nordisk jernalder.<br/><br/>Området var sterkt plaget av sandflukt, og rundt år 1000 dekket sanden gravfeltet fullstendig, slik at steinsirklene ble bevart sammen med en nypløyd åker som nå kan undersøkes av arkeologer og besøkende på Lindholm Høje.</p><p>Mange av de forhistoriske funnene er utstilt på Lindholm Høje Museum, som ligger der vikinggravene og husene som ble oppdaget under sanddynene på 1950-tallet, ligger.<br/>Museet har to forskjellige temaer, der første etasje viser hvordan livet i landsbyen var, med et typisk hjem og utstilt utstyr som vogner, steingryter, brosjer og kammer som ble funnet under utgravningene.<br/></p><p/><h2>Store norske vikingkonger</h2><p><a href="https://www.visitnorway.com/things-to-do/art-culture/vikings/" target="_blank" rel="noopener">Vikingtiden</a> begynte i år 793 med et angrep på Lindisfarne-klosteret i England, som er det første kjente vikingtoktet. Hendelsen som markerer slutten på vikingenes storhetstid er drapet på kong Harald Hardråde i slaget ved Stamford Bridge i 1066.</p><h4>Harald Hårfagre</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Harald_H%C3%A5rfagre" target="_blank" rel="noopener">Harald I Hårfagre</a>, Harald Halvdanson eller Harald Luva (norrønt: Haraldr hárfagri), født ca. 850–870 og død ca. 931–932, regnes som den første kongen over deler av Norge.</p><p>Utstrekningen for Haralds kongedømme er omdiskutert, men hans rike var trolig på Vestlandet fra Lindesnes og langs kysten til Trøndelag. Kjernen i hans rike var på Sør-Vestlandet, forbundet med kontroll over handelen langs kysten fra Nord-Norge til Viken.</p><h4>Eirik Blodøks</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Eirik_Blod%C3%B8ks" target="_blank" rel="noopener">Eirik I Haraldsson eller Eirik Blodøks</a> (født ca. 895 og død ca. 940 eller ca. 954) var konge på Vestlandet omtrent i perioden ca. 930–935. Det er uvisst om han senere var konge over Northumberland med bosted i York.</p><p>Eirik var sønn av kong Harald Hårfagre og kanskje kongsdatteren Ragnhild Eiriksdatter fra Jylland. Claus Krag trakk Ragnhilds avstamning i tvil. Det er ingen kilder om noen «kong Eirik» i Jylland. Det kan være diktet av Snorre Sturlason for å legitimere Eirik Blodøks' navn og kongeverdighet.</p><h4>Håkon (Haraldsson) Adalsteinfostre</h4><p><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/H%C3%A5kon_I_av_Noreg" target="_blank" rel="noopener">Håkon den gode</a>, også Håkon (Haraldsson) Adalsteinfostre (918–961), på norrønt Hákon góði og Hákon Aðalsteinsfóstri, var konge av Noreg frå midten av 930-talet. <br/></p><p>Håkon var yngste sonen til Harald Hårfagre og Tora Mosterstong, og bror til Eirik Blodøks. Soga fortel at Tora var om bord på båt då ho skulle få barnet. Skipet la til land, og der ho fødde, heiter det Håkonshella. Tilnamnet «Adalsteinsfostre» fekk Håkon etter å ha hatt kong Adalstein av England som fosterfar. I England vart Håkon oppdregen i den kristne trua, og er difor kjend som den fyrste kongen som prøvde å kristna Noreg. Han mislukkast på grunn av stor motstand.</p><h4>Olav Tryggvason</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Olav_Tryggvason" target="_blank" rel="noopener">Olav I Tryggvason</a> (norrønt: Óláfr Tryggvason), født ca. 960, død ca. 999, var konge over deler av dagens Norge ca. 995–999.<br/>Man vet svært lite om Olavs korte periode som konge, og hvilke deler av landet han styrte er usikkert.</p><p>Olav var en vikinghøvding som deltok i angrep mot England. Han hadde økenavnet Olav Kråkebein.</p><p>Olav falt i et sjøslag, som kan ha vært i Øresund i år 999.</p><p>Det fantes ikke noen normalisert skrivenorm på norrønt i Olavs samtid, og det varierer derfor fra dokument til dokument hvordan navnet hans står skrevet. En variant er Óláfr Tryggvasun.</p><h4>Olav II Haraldsson</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Olav_den_hellige" target="_blank" rel="noopener">Olav II Haraldsson</a>, også kalt Olav den hellige, Hellig-Olav, Sankt Olav og Olav Digre (norrønt: Óláfr Haraldsson, Óláfr hinn helgi), født ca. 993 på Ringerike, død 29. juli ca. 1030 på Stiklestad og gravlagt i Nidaros, var Norges konge fra 1015 til 1028.</p><p>Han ble erklært som helgen av biskop Grimkjell 3. august ca. 1031.</p><p>Olav Haraldssons mumifiserte lik ble oppbevart i St. Olavs skrin i Nidarosdomen fra omkring 1090. Dette var et viktig nordisk valfartssted fram til reformasjonen i 1537.</p><h4><strong>Magnus den gode Olavsson</strong></h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Magnus_den_gode" target="_blank" rel="noopener">Magnus den gode Olavsson</a> (norrønt: Magnús góði Ólafsson), født 1024, død 25. oktober 1047, var sønn av Olav Haraldsson, helgenkongen, og dennes frille Alvhild.<br/>Magnus var konge av Norge i tiden fra 1035 til 1047 og konge av Danmark i tiden fra 1042 til 1047. Harald Hardråde, onkel til Magnus, ble medkonge i 1046 og ble enekonge av Norge da Magnus døde.</p><h4>Harald III Hardråde</h4><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Harald_Hardr%C3%A5de" target="_blank" rel="noopener">Harald III Hardråde</a> (norrønt: Haraldr harđrádi), født 1015, død 25. september 1066, var sønn av Åsta Gudbrandsdatter og Sigurd Syr på Ringerike, og Norges konge fra 1046 – først sammen med brorsønnen Magnus den gode, siden enekonge fra 1047 til 1066 da han falt i slaget ved Stamford Bridge. Han ble senere begravet i Mariakirken i Trondheim. Da denne kirken ble revet, ble han begravet på nytt i Helgeseter kloster på den andre siden av Nidelva. Han var halvbror til Olav den hellige med samme mor.</p><h2>Ribe vikingsenter</h2><p><a href="https://www.ribevikingecenter.dk/da/forside.aspx" target="_blank" rel="noopener">Ribe vikingsenter</a> er en rekonstruert vikingby som byr på en praktisk vikingopplevelse.<br/>Besøkende kan delta i ulike aktiviteter og samhandle med utkledde figurer, noe som gjør stedet levende.<br/></p><p><br/>Her er noen av de praktiske aktivitetene som besøkende kan delta i:Mal mel på kvernBake flatbrød over åpen ildLære å spille ulike vikingspill. <br/>På med vikingkappe og -hatt Spør i Tinghallen om du kan hjelpe til med husarbeidene Lag tre-spiker til byggmesteren. Prøv å jobbe med barberhesten ved hjelp av en trekkkniv Disse aktivitetene koster 30 DKK hver, og besøkende kan kjøpe en billett til redusert pris for disse tre praktiske opplevelsene ved inngangen/billettutsalget. Aktivitetskortet koster 60 DKK, og med det kan besøkende prøve hver av de tre aktivitetene én gang.<br/>I tillegg til de praktiske aktivitetene kan besøkende også besøke vikinghusene, hjemmene og verkstedene. Håndverkerne er stolte av arbeidet sitt og forteller gjerne om verktøyene og teknikkene sine, så de besøkende oppfordres til å stille spørsmål.</p><p>Ribe Vikingsenter er åpent til ulike tider i løpet av året, og besøkende kan ta en virtuell rundtur i Viking Ripa for å planlegge besøket.</p><p><br/><a href="https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g315774-d243878-Reviews-Ribe_Vikinge_Center-Ribe_Esbjerg_South_Jutland_Jutland.html" target="_blank" rel="noopener">Senteret</a> har fått gode anmeldelser på TripAdvisor, og de besøkende liker de ulike attraksjonene og de praktiske opplevelsene.<br/>Alt i alt byr Ribe Vikingsenter på en unik og engasjerende vikingopplevelse som besøkende i alle aldre kan glede seg over.</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norske skogkatter]]></title><description><![CDATA[Norsk skogkatt er en rase av huskatt med opprinnelse i Nord-Europa.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norske-skogkatter/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norske-skogkatter/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/03148fb6e98eb41bb2fd72430a30b8d23da33e8e-1280x853.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2>Kjennetegn på norsk skogkatt</h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/03148fb6e98eb41bb2fd72430a30b8d23da33e8e-1280x853.jpg" alt="Norske skogkatter"/><p>Norsk skogkatt, også kjent som "Wegies" eller "skogkatt", er en stor, muskuløs katt med lang, tett pels. Her er noen av de viktigste egenskapene til denne rasen:</p><ul><li>Størrelse og vekt: Norsk skogkatt er en stor katt som vanligvis veier mellom 5 og 7 kg. Hannkatter er vanligvis større enn hunnkatter.</li><li>Pels: De har en lang, tett pels som får dem til å se enda større ut. Pelsen er vannavstøtende og har en ullunderpels som holder dem varme i kaldt klima.</li><li>Temperament: <a href="https://www.thesprucepets.com/norwegian-forest-cat-4170085" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter er vennlige, kjærlige og familieorienterte.</a> De er intelligente, nysgjerrige og lekne, noe som gjør dem til gode følgesvenner for familier med barn. Den er ikke en skødekatt, men liker å være i nærheten av menneskene sine og delta i familielivet.</li></ul><ul><li><br/>Utseende: De har et vilt, naturlig utseende med et trekantet hode, bred brystkasse og lodne ører med gaupetupper. Pelsen finnes i en rekke farger og mønstre.</li><li>Aktivitetsnivå: De er aktive og smidige katter, takket være sin muskuløse kroppsbygning og naturlige jaktinstinkter. De liker å klatre og leke, så det anbefales å gi dem rikelig med leker og et kattetre.</li></ul><p>Alt i alt er den norske skogkatten en kjærlig og leken rase som er et flott tilskudd til enhver familie.</p><h2>Den norske skogkattens historie</h2><p>Norsk skogkatt er en rase av huskatt med opprinnelse i Nord-Europa. Rasen antas å være rundt 1 000-2 000 år gammel, og dens egentlige opprinnelse er fortsatt ukjent. Noen mener at den norske skogkatten er i slekt med korthårede katter fra Storbritannia, som vikingene brukte som mus på skipene sine. Alternativt kan de også være etterkommere av langhårede katter som korsfarerne brakte med seg til Skandinavia. Disse kattene kan ha formert seg med gårds- og villkatter og kan etter hvert ha utviklet seg til dagens norske skogkatt.</p><p><br/>Under andre verdenskrig var den norske skogkatten nesten utryddet, men Norsk Skogkattklubbs avlsprogram økte antallet katter. Den ble registrert som rase hos den europeiske <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_Internationale_F%C3%A9line" target="_blank" rel="noopener">Fédération Internationale Féline</a> på 1970-tallet, da en katteentusiast, Carl-Fredrik Nordane, ble oppmerksom på rasen og gjorde en innsats for å få den registrert1. I 1977 ble norsk skogkatt offisielt akseptert som en anerkjent rase av Fédération Internationale Féline.</p><p>Den norske skogkatten er tilpasset det kalde været i Norge. Forfedrene til rasen kan være kuldetilpassede svart-hvite britisk korthårskatter som ble brakt til Norge fra Storbritannia en gang etter år 1000 e.Kr. av vikingene, og langhårskatter som ble brakt til Norge av korsfarere på 1300-tallet. Rasen har en lang, tett pels som hjalp forfedrene til å overleve i århundrer i de norske skogene. <br/></p><p><br/>Norske skogkatter, også kalt Wedgies, har tilpasset seg det kalde og våte miljøet ved å utvikle en isolert, dobbel pels som er vanntett mot snø og regn. Disse kattedyrene kan variere drastisk i utseende, men de er lettest gjenkjennelige på de store og brede tuftede ørene. Tærne er også tuftet, og denne ekstra pelsen bidrar til å beskytte dem mot været.<br/>Den norske skogkatten er en eldgammel rase som har utviklet seg naturlig uten menneskelig hjelp i hundrevis av år i de norske skogene. Den norske skogkatten kalles skogkatt i hjemlandet, og i USA får den av og til kallenavnet "wegie". <br/></p><p>Norske skogkatter er nysgjerrige, lekne og temperamentsfulle, noe som gjør dem til gode følgesvenner for barnefamilier. De er myke nok til å komme overens med andre kjæledyr, inkludert hunder.</p><h2>Vanlige helseproblemer hos norske skogkatter</h2><p>Norske skogkatter er generelt sett en relativt sunn rase, men de er likevel utsatt for visse helseproblemer. Her er noen av<a href="https://www.hepper.com/norwegian-forest-cat-health-problems/" target="_blank" rel="noopener"> de vanligste helseproblemene </a>hos norsk skogkatt:<br/>Hypertrofisk kardiomyopati (HCM): Dette er den vanligste hjertesykdommen blant katter, og den rammer også norske skogkatter. HCM fører til at en del av hjertets veggmuskulatur blir tykkere, noe som påvirker organets evne til å pumpe blod effektivt. Symptomene inkluderer tungpustethet, slapphet og muligens ingen symptomer i det hele tatt.</p><p><br/>Hofteleddsdysplasi: Dette er en arvelig tilstand som påvirker hofteleddet og forårsaker smerte og ubehag. Det kan føre til leddgikt og problemer med bevegeligheten.<br/>Glykogenlagringssykdom type IV (GSD IV): Dette er en annen arvelig sykdom som rammer norske skogkatter. Katter med denne sykdommen har nedsatt evne til å omsette glykogen, noe som kan bygge seg opp i kroppen og forårsake organdysfunksjon.<br/>Pyruvat kinase mangel (PKD): Dette er en arvelig tilstand som påvirker de røde blodlegemene og forårsaker anemi og andre symptomer.<br/>Polycystisk nyresykdom: Dette er en arvelig tilstand som fører til at det dannes cyster i nyrene, noe som kan føre til nyresvikt.<br/>Retinal dysplasi: Dette er en arvelig tilstand som påvirker øynene og forårsaker synsproblemer.</p><p>Det er viktig å merke seg at selv om du ikke kan gjøre noe for å forebygge arvelige sykdommer, kan det å vite hvilke sykdommer du må forberede deg på, hjelpe deg med å redusere risikoen og lindre symptomene. Den beste måten å holde den norske skogkatten frisk på er å gå til de årlige veterinærbesøkene, holde den oppdatert på vaksiner og undersøkelser, og være proaktiv med hensyn til behandlinger hvis du oppdager endringer i kattens helse.<br/></p><h2>Kosthold og ernæring</h2><p><br/>Norske skogkatter er kjøttetere, noe som betyr at de trenger <a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/nutrition/norwegian-forest-cat-food" target="_blank" rel="noopener">et proteinrikt kosthold</a> for å dekke næringsbehovet sitt. Når du velger fôr til norske skogkatter, er det viktig å se etter alternativer som inneholder mye animalsk protein, for eksempel kylling, kalkun eller fisk. Essensielle fettsyrer er også viktige for å opprettholde en sunn hud og blank pels, så se etter et fôr som inneholder mye omega-3- og omega-6-fettsyrer, for eksempel i laks og linfrø. <br/></p><p>Katter trenger ikke karbohydrater i kosten i samme grad som hunder og mennesker, så det anbefales å velge alternativer som inneholder mindre karbohydrater og mer protein. Norske skogkatter kan være utsatt for overvekt og leddproblemer på grunn av sin størrelse, så det er viktig å velge et fôr som er tilpasset deres spesifikke behov. Noen anbefalte merker for norske skogkatter er Royal Canin og Purina. Det er også viktig å sørge for friskt vann til enhver tid og å gi norske skogkatter to avmålte måltider per dag.</p><h2>Hvor kan man adoptere eller kjøpe en norsk skogkatt?</h2><p>Hvis du ønsker å adoptere eller kjøpe en norsk skogkatt, er det noen alternativer du bør vurdere:<br/>Adopsjonsorganisasjoner: Kontakt <a href="https://gokitty.com/kitten/listing/breed/norwegian-forest/" target="_blank" rel="noopener">redningsorganisasjoner eller herberger</a> som spesialiserer seg på norske skogkatter. De har ofte katter tilgjengelig for adopsjon. Nettsteder som Petfinder, Adopt-a-Pet og Chewy kan hjelpe deg med å finne adopterbare norske skogkatter i ditt område.<br/>Rasespesifikke redningsgrupper: Se etter rasespesifikke redningsgrupper som fokuserer på norske skogkatter. Disse organisasjonene er dedikert til å finne hjem til katter av denne spesielle rasen. Nettsteder som Rescue Me kan gi informasjon om redningsgrupper for norsk skogkatt i ditt område.<br/>Nettbaserte plattformer: Nettsteder som GoKitty tilbyr lister over norske skogkattunger til salgs og katter som er tilgjengelige for adopsjon. Du kan bla gjennom listene og kontakte selgerne eller adopsjonsorganisasjonene direkte.</p><p>Husk å gjøre grundige undersøkelser og ta hensyn til faktorer som kattens helse, temperament og selgerens eller adopsjonsorganisasjonens omdømme før du bestemmer deg. Det er også en god idé å besøke katten personlig og tilbringe tid sammen med den for å sikre at den passer godt for både deg og katten.</p><p/><h2>Kort for kjæledyr</h2><p>Hvis du er på utkikk etter et norsk skogkattkort, finnes det flere alternativer for kjøp på nettet. Her er noen av alternativene:</p><ul><li><a href="https://www.etsy.com/market/norwegian_cat_card " target="_blank" rel="noopener">Etsy</a>: Dette nettstedet har et utvalg av unike og håndlagde norske kattekort fra ulike selgere.</li><li><a href="https://www.redbubble.com/shop/norwegian+forest+cat+greeting-cards" target="_blank" rel="noopener">Redbubble</a>: Dette nettstedet tilbyr norske skogkattkort av høy kvalitet, designet av kunstnere. De har kort til bursdager, jubileer og andre anledninger.</li><li>Amazon: Det er flere alternativer tilgjengelig på Amazon, inkludert <a href="https://amzn.to/3Up1DKz" target="_blank" rel="noopener">&quot;Night Van Gogh Inspired Norwegian Forest Cat&quot;</a><br/><a href="https://fineartamerica.com/shop/greeting+cards/norwegian+forest+cat" target="_blank" rel="noopener">Fine Art America</a>: Dette nettstedet tilbyr gratulasjonskort med norske skogkatter til salgs. Du kan velge mellom tusenvis av tilgjengelige design, og alle kortene sendes innen 48 timer.</li><li><a href="https://www.the-store.com/collections/norwegian-forest-cat/products/ck5137gca7p?_fid=4972a0d5c&_pos=20&_ss=c " target="_blank" rel="noopener">Caroline&#x27;s Treasures</a>: Dette nettstedet tilbyr en pakke med 8 kjærlighetskort og konvolutter med norsk skogkatt. Kortene er blanke på innsiden, slik at du kan legge til en hilsen eller en spesiell høytidsmelding.</li></ul><p>Alt i alt finnes det mange alternativer for kort til norske skogkatter, så du bør kunne finne et som passer dine behov.<br/></p><h2>Finne en norsk skogkatt</h2><p>Hvis du er interessert i å finne en norsk skogkatt, har du flere muligheter:<br/><a href="https://www.petfinder.com/cats-and-kittens/breeds/norwegian-forest-cat/ " target="_blank" rel="noopener">Finn en anerkjent oppdretter</a>: Norske skogkatter er ikke vanlige raser, så det kan hende du må skaffe deg en fra en oppdretter. Hvis du gjør dette, bør du finne en seriøs oppdretter. Denne katten kan være dyr på grunn av at den er vanligst i Norge. Mange oppdrettere reiser til Europa for å undersøke rasen og skaffe katter.<br/><a href="https://www.wikihow.pet/Identify-a-Norwegian-Forest-Cat" target="_blank" rel="noopener">Adopter fra et omplasseringshjem</a>: Den enkleste måten å adoptere en norsk skogkatt på er gjennom et omplasseringshjem som spesialiserer seg på norske skogkatter. Et godt sted å begynne er på en adopsjonsside som Petfinder, som kan gi lokale resultater for både dyrehjem og private redningsgrupper.<br/><a href="https://cats.com/cat-breeds/norwegian-forest-cat" target="_blank" rel="noopener">Vær tålmodig</a>: Det kan ta tid å finne en norsk skogkatt. Oppdrettere lar vanligvis ikke kattunger være tilgjengelige før de er 12 uker gamle, og noen venter til de er 16 uker. Dette bidrar til å sosialisere katten skikkelig. Hvis du ønsker å adoptere eller omplassere, kan det hende du må fortsette å lete etter den rette katten.<br/>Når du skal <a href="https://www.thehappycatsite.com/norwegian-forest-cat/" target="_blank" rel="noopener">identifisere en norsk skogkatt,</a> skal du se etter en katt med lang pels og tykke hårtuster rundt halsen, i ansiktet og på lårene. Se også etter en katt med mandelformede øyne som er grønne, gullfargede, kobberfargede eller blå. Hvis øynene er runde, kan det være en maine coon i stedet for en norsk skogkatt. Du bør også se på kattens ben og nakke, som skal være muskuløse og robuste.</p><p/><h2>Øyefarge på norsk skogkatt</h2><p>Norske skogkatter kan ha grønne, gullfargede, kobberfargede eller blå øyne. Hvite norske skogkatter kan ha blå øyne, eller ett blått og ett grønt eller gullfarget øye.<a href="http://extraloudpurrs.blogspot.com/2011/10/eyes-of-norwegian-forest-cat.html?m=1" target="_blank" rel="noopener"> Øyefargen</a> kan variere fra individ til individ, men store mandelformede øyne er et kjennetegn ved rasen.</p><h2>Forventninger Norsk skogkatt</h2><p>Norske skogkatter er søte, kjærlige og hengivne katter. De setter pris på ros og elsker å være sammen med eierne sine, noe som gjør dem til gode følgesvenner som lett knytter seg til familien. De er også kjent for å være tøffe og i stand til å overleve tøft klima på grunn av sin unike pels og sterke kroppsbygning. Norske skogkatter er lekne og utadvendte, og de elsker å kose og være venner med alle. De er generelt aksepterende overfor omgivelsene og blir ikke så lett stresset.</p><p><br/>Norske skogkatter passer best i et miljø som gir dem frihet til å jakte, leke og utforske, slik at de kan få utløp for lidenskapen sin. De er tilbøyelige til å bli late når de ikke blir utfordret eller stimulert, så det er viktig å holde dem opptatt for å tilfredsstille deres naturlige instinkter når de er i jakthumør. De er ideelle for familier med barn og andre kjæledyr, da de har en tendens til å være svært vennlige og veloppdragne. De er også lite krevende og kan klare seg bra hvis de får være alene i korte perioder.</p><p>Hvis du har en norsk skogkatt, er det viktig at du rådfører deg med veterinæren din om hva slags kosthold og mengde du bør gi katten din i de ulike livsfasene, da ulike raser kan ha større risiko for overvekt basert på kosthold, stoffskifte, aktivitet og alder.<br/></p><h2>Pelsen til norsk skogkatt</h2><p><a href="https://www.thesprucepets.com/norwegian-forest-cat-4170085" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter har en lang, tett pels</a> som hjalp forfedrene deres til å overleve i århundrer i de norske skogene. Pelsen består av to lag med en tykk, ullaktig underpels som holder dem varme, og et vannavstøtende, grovere topplag som holder fuktighet borte fra huden. Pelsen finnes i en rekke farger og mønstre, blant annet hvitt, svart, blått, rødt, kremfarget, sølvfarget og gyllent, og kan også være ensfarget, tofarget, skilpaddeskall, calico og tabby. Norsk skogkatt regnes som en moderat røyter og må kjemmes ukentlig for å unngå floker og holde pelsen frisk. Pelsen floker eller filtrer seg ikke mye, og disse kattene bruker mye tid. I varmt vær kan de trenge en kortere hårklipp og rikelig med skygge, vann og klimaanlegg for å holde seg komfortable.<br/></p><h2>Norske skogkatters livsbehov</h2><p>Norske skogkatter har spesifikke behov som er viktige å ta hensyn til hvis du vurderer å skaffe deg en som kjæledyr. Her er noen viktige punkter om deres behov basert på <a href="https://www.dailypaws.com/cats-kittens/cat-breeds/norwegian-forest-cat" target="_blank" rel="noopener">søkeresultatene</a>:</p><p><a href="https://www.petmd.com/cat/breeds/norwegian-forest-cat" target="_blank" rel="noopener">Helsehensyn</a>: Norske skogkatter har en levetid på 14-16 år og er generelt sunne kjæledyr. De kan imidlertid være utsatt for visse helseproblemer som hofteleddsdysplasi og patellaluksasjon. Regelmessige veterinærkontroller og et balansert kosthold er viktig for den generelle helsen.</p><p>Oppsummert er norske skogkatter vennlige, tilpasningsdyktige og familieorienterte kjæledyr. De kommer godt overens med barn og andre kjæledyr og liker mental stimulering og aktiviteter som tilfredsstiller jaktinstinktene deres. Det er viktig for kattens velvære å gi den et miljø som gir den mulighet til å utforske og leke. Regelmessig veterinærpleie og et balansert kosthold er også viktig for helsen deres.</p><h2>Stell av norsk skogkatt</h2><p><br/><a href="https://www.wikihow.com/Care-for-Norwegian-Forest-Cats" target="_blank" rel="noopener">Fôring:</a><br/>Gi katten kattemat av høy kvalitet som er tilpasset kattens alder og aktivitetsnivå.<br/>Sørg for friskt vann til enhver tid.<br/>Stell:<br/>Børst kattens pels ukentlig for å unngå floker og matter.<br/>Bruk en stålbørste eller en kam med roterende tenner for å fjerne løse hår og forebygge hårballer.<br/>Klipp kattens klør regelmessig.<br/>Rengjør kattens ører etter behov for å forebygge voksdannelse.<br/><a href="https://www.petmd.com/cat/breeds/norwegian-forest-cat" target="_blank" rel="noopener">Helsetjenester:</a><br/>Ta med katten til veterinæren for regelmessige kontroller, vaksinasjoner og testing for sykdommer.<br/>Vær oppmerksom på endringer i kattens atferd, appetitt eller kattedo, da dette kan være tegn på sykdom.<br/>Gi katten rikelig med muligheter for mosjon og lek for å opprettholde den fysiske og mentale helsen.</p><p>Miljø:<br/>Gi katten et trygt og behagelig innemiljø med rikelig med leker, klorestativ og sittepinner å klatre på.<br/>Vurder å gi katten en sittepinne i vinduet eller en utendørs innhegning for å tilfredsstille kattens naturlige nysgjerrighet og utforskertrang.<br/>Generelt er den norske skogkatten en lite vedlikeholdskrevende katt som krever lite stell til tross for sin lange pels. De trenger imidlertid regelmessig veterinærpleie og rikelig med muligheter for mosjon og lek for å holde seg friske og lykkelige.</p><p>Norske skogkatter er kjærlige, nysgjerrige, lekne og temperamentsfulle, noe som gjør dem til gode følgesvenner for barnefamilier. Her er noen tips til hvordan du tar vare på en norsk skogkatt:</p><h3>Pelspleie</h3><p>Børst kattens pels ukentlig for å fjerne døde hår og forhindre floker og matter.<br/>Bruk en stålbørste eller en metallkam for best resultat.<br/>Rengjør kattens ører regelmessig for å forebygge voksdannelse.</p><p>Norske skogkatter er aktive og må holdes i aktivitet for å tilfredsstille sine naturlige instinkter når de er i jakthumør.<br/>Gi katten leker og klorestativ for å holde den underholdt.<br/>Vurder å skaffe katten et høyt kattetårn, installere kattehyller og en kattehengekøye i hjemmet slik at den kan utforske trygt.</p><p/><h2>Oppdrett av norsk skogkatt</h2><p>Den norske skogkatten er en naturlig rase som har utviklet seg uten menneskelig hjelp i hundrevis av år i de norske skogene. Under andre verdenskrig var rasen nesten utryddet, men Norsk Skogkattklubbs avlsprogram økte antallet katter. På 1970-tallet ble rasen registrert i den europeiske raseorganisasjonen Fédération Internationale Féline. Norske skogkatter er kraftig bygget og større enn en gjennomsnittlig katt, med voksne hunner som veier 3,6-8 kg og hannkatter som veier 4,5-9 kg.<br/>Hvis du er interessert i å avle på norsk skogkatt, er det viktig å finne en seriøs oppdretter som følger etiske retningslinjer. Den internasjonale katteforeningen (TICA) har en liste over oppdrettere av norsk skogkatt på sine nettsider. Før avl er det viktig å forsikre seg om at både hann- og hunnkattene er friske og ikke har noen genetiske defekter som kan overføres til avkommet. Det er også viktig å gi kattene riktig stell og ernæring under avlsprosessen og gjennom hele livet.</p><h2>Kosthold og aktivitet hos norsk skogkatt</h2><p>Norske skogkatter er moderat aktive og liker å være aktive i rykk og napp etterfulgt av lange kattesøvn. For at de skal holde seg friske, er det viktig å gi dem <a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/nutrition/norwegian-forest-cat-food" target="_blank" rel="noopener">et kosthold av høy kvalitet</a> som er tilpasset deres alder. Katter er kjøttetere, så det optimale kostholdet bør bestå av animalsk protein og fett. Norske skogkatter foretrekker en diett som inneholder mye protein og minimalt eller ingen karbohydrater. Det anbefales å gi dem to avmålte måltider per dag og å unngå fri fôring. Når du velger kattemat, er det viktig å lese innholdsfortegnelsen og velge kattemat av høy kvalitet som dekker alle kattens ernæringsmessige behov. Norske skogkatter er utsatt for overvekt og leddproblemer på grunn av sin store størrelse, så det er viktig å unngå usunn snacks og godbiter. Godbiter bør ikke overstige 5 % av <a href="https://www.wikihow.com/Care-for-Norwegian-Forest-Cats" target="_blank" rel="noopener">det totale daglige kaloriinntaket.</a> Noen gode alternativer for godbiter er magert kjøttpålegg, kokt kylling eller kalkun og tunfisk på boks.<br/></p><h2>Morsomme fakta om norske skogkatter</h2><p>Norske skogkatter er en katterase som er kjent for sin myke pels, store kroppsbygning og sosiale Her er noen morsomme fakta om dem:<br/>De er kjent som "krigerkatter" på grunn av sin mystiske opprinnelse. De kan være i slekt med svart-hvite korthårskatter fra Storbritannia, som vikingene brukte som mus på skipene sine, eller de kan være etterkommere av langhårskatter som ble brakt til Skandinavia av korsfarerne.<br/>Den norske skogkatten er Norges nasjonalkatt og er også kjent som "skogkatt". De dukker opp i som kattene som trakk vognen til kjærlighets- og fruktbarhetsgudinnen Frøya.<br/>Norske skogkatter er til og med nevnt i tysk-skandinavisk mytologi. Bildene av et par katter som er spent fast på vognen til Frøya, kjærlighetens og skjønnhetens gudinne, er svært like de moderne representantene for norske skogkatter.</p><p><br/>For å få fantastisk informasjon om Frøya kan du forresten få tak i den armenske oversettelsen av eposet som ble utgitt av Antares Publishing House i 2018, og hvis du ikke finner den, kan du kontakte oss, så vil vi definitivt hjelpe deg og enda mer...<br/></p><p><br/>De er selvstendige, men samtidig kjærlige, nysgjerrige, har et godt temperament og er lekne, noe som gjør dem til gode følgesvenner for familiemedlemmer i alle aldre.<br/>De har en rolig og tilpasningsdyktig personlighet, og er utmerkede kosekatter som alltid er ivrige etter å få nye venner. De er sosiale og avhengige katter, litt pratsomme og krever daglig stell.<br/>De er større og kraftigere enn de fleste katteraser, med en kraftig benbygning og kraftig pels som får dem til å se ut som den jegeren de en gang var. De er i utgangspunktet vanntette, takket være den tykke, vannavstøtende dobbeltpelsen.<br/>De er svært aktive og nysgjerrige katter som trenger mye plass utendørs og mye berikelse, inkludert simulerte jaktleker og interaktiv lek.<br/>De har mandelformede øyne som kan ha hvilken som helst farge eller kombinasjon av farger.<br/>De er utmerkede klatrere og har en evne til å klatre opp stupbratte fjellvegger som andre katter ikke klarer, ifølge norske myter.<br/>De er ikke ideelle for familiehjem og kan være alene hele dagen.</p><h2>FAQ</h2><h3>Er norske skogkatter vennlige?</h3><p>Norske skogkatter beskrives generelt som vennlige, snille og tilpasningsdyktige til ulike familier og livsstiler. <a href="https://www.catipilla.com/a-beginners-guide-to-the-nowegian-forest-cat/" target="_blank" rel="noopener">De er hengivne og kjærlige</a>, og de liker selskap av mennesker. De er også kjent for å komme godt overens med barn og andre kjæledyr. Norske skogkatter er nysgjerrige, lekne og temperamentsfulle, noe som gjør dem til gode følgesvenner for familier med barn. De krever ikke konstant oppmerksomhet og underholder gjerne seg selv hvis ingen er hjemme. <br/></p><p>Alt i alt er den norske skogkatten en vennlig og sosial katt som er en kjærlig følgesvenn.</p><h3>Er norske katter dyre?</h3><p>Norske katter regnes ikke som dyre sammenlignet med andre katteraser. <a href="https://a-z-animals.com/blog/norwegian-forest-cat-prices-in-2023-purchase-cost-vet-bills-other-costs/" target="_blank" rel="noopener">Prisen på en norsk skogkattunge</a> fra en oppdretter av høy kvalitet ligger mellom 600 og 1200 dollar. Prisen kan imidlertid variere avhengig av kattungens farge og kvalitet. <br/></p><p><br/>I tillegg til innkjøpskostnaden kommer utgifter til vaksinering, sterilisering, kattungekasse, strø, mat, transportkasse, klorestolpe, seng, mikrochip, mat- og vannskåler, leker, loppe- og flåttforebygging og negleklippere, som kan variere mellom 450 og 1200 dollar. Ifølge et innlegg på Reddit koster det rundt 6000 kroner i året å eie en katt i Norge, noe som tilsvarer ca. 700 dollar.</p><h3>Hva er levetiden til en norsk katt?</h3><p><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/cat-breeds/norwegian-forest-cat-life-expectancy" target="_blank" rel="noopener">En norsk skogkatt har en gjennomsnittlig</a> levetid på 12-15 år. Med godt stell kan de imidlertid leve lenger enn det. Noen kan leve litt lenger, og noen kan leve litt kortere. Levetiden til en norsk skogkatt kan påvirkes av ulike faktorer som generell helse og livskvalitet. Det er viktig å merke seg at norske skogkatter kan lide av visse helseproblemer som kan påvirke levetid.</p><p/><h3>Hva er norske katter kjent for?</h3><p>Norske katter, også kjent som norske skogkatter eller "Wegies", er kjent for sin store størrelse, myke pels og kjærlige personlighet. </p><p><br/>De er familieorienterte, lekne, søte og generelt aksepterende overfor sine omgivelser. <a href="https://rawznaturalpetfood.com/norwegian-forest-cat/" target="_blank" rel="noopener">Norske katter har en tendens</a> til å være svært vennlige med barn og andre kjæledyr, noe som gjør dem til et ideelt valg for familier. De er trege med å vise kjærlighet, men når de først gjør det, elsker de å kose. Norske katter er også kjent for sin toleranse og veloppdragne oppførsel, noe som gjør dem til et flott tilskudd i ethvert hjem. I norrøn mytologi opptrer de som kattene som trakk vognen til Frøya, kjærlighetens og skjønnhetens gudinne.</p><h3>Kan en norsk skogkatt være alene?</h3><p><a href="https://cutecatsforyou.com/norwegian-forest-cat-pros-and-cons/" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter er generelt selvstendige</a> og kan holde seg selv sysselsatt, men de bør ikke være alene over lengre tid. Separasjonsangst kan være et problem hvis de ofte er alene i lengre perioder. De er imidlertid lite krevende og kan klare seg bra hvis de er alene i korte perioder. De er ikke ideelle for familiehjem, men de kan være alene hele dagen og passer godt i et avslappet hjem. For å oppsummere kan norske skogkatter være alene i korte perioder, men de bør ikke være alene over lengre tid.</p><h3>Kan norske skogkatter være innekatter?</h3><p>Ja, <a href="https://www.petful.com/cat-breeds/cat-breed-profile-norwegian-forest-cat/" target="_blank" rel="noopener">norske skogkatter kan være innekatter</a>. Selv om de er bygget for å tåle tøffe norske vintre, er de følsomme for varme. Det anbefales å holde dem innendørs eller i et lukket utendørs lekeområde for å beskytte dem mot tyveri. Norske skogkatter er sosiale, lekne og kan tilpasse seg mange miljøer, også innendørs. De er kjærlige og elsker å kose med menneskene sine. De er også tolerante og veloppdragne, noe som gjør dem til gode familiedyr, også sammen med barn og andre kjæledyr. De har en utadvendt personlighet og elsker å utforske, så det anbefales å gi dem høye kattetårn, kattehyller og kattehengekøyer slik at de kan utforske trygt.</p><h3>Liker norske skogkatter å kose?</h3><p><a href="https://livelongandpawspurr.com/blog/the-complete-guide-to-norwegian-forest-cats/" target="_blank" rel="noopener">Den norske skogkatten er ikke kjent for å være en skødekatt</a>, men den liker å tilbringe tid sammen med menneskene sine og bli klappet. De er hengivne og kjærlige, men de foretrekker å sitte i nærheten fremfor på eierens fang. Det finnes imidlertid noen norske skogkatter som liker å kose og sitte på eierens fang. Det er viktig å merke seg at selv om de liker å kose, liker de likevel å ha et sted som er deres eget. Alt i alt er norske skogkatter kjærlige og hengivne følgesvenner som liker å tilbringe tid sammen med menneskene sine, men de er ikke knøttekatter.</p><p/><h3>Mjauer norske skogkatter?</h3><p>Norske <a href="https://www.mymoggy.com/are-norwegian-forest-cats-vocal/" target="_blank" rel="noopener">skogkatter er generelt ikke særlig høylytte</a> sammenlignet med andre katteraser. De kan av og til mjaue eller lage andre lyder, men generelt er de stille og føyelige skapninger. De mjaver bare på eierne sine når de vil ha oppmerksomhet eller hvis de har oppdaget noe. Norske skogkatter er derfor ikke kjent for å være spesielt høylytte.</p><p/><h3>Kan norske skogkatter svømme?</h3><p><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/cat-breeds/do-norwegian-forest-cats-like-water" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter kan svømme.</a> De har en tykk, vannavstøtende pels som er designet for å holde dem varme og tørre, og de kan ta seg en svømmetur i ny og ne. Disse kattene er også kjent for å være utmerkede jegere og er kjent for å bruke svømmeferdighetene sine til å jakte på fisk og andre byttedyr som bare kan nås i vannet. </p><p><br/>I tillegg er norske skogkatter veldig komfortable i vann, så de kan læres opp til å svømme.</p><h3>Er norske skogkatter høylytte?</h3><p><a href="https://cherishpetfood.com.au/norwegian-forest-cats-everything-you-need-to-know/" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter er generelt stille og føyelige skapninger</a>. De mjaver bare på eierne sine når de vil ha oppmerksomhet eller hvis de har oppdaget noe som ikke er som det skal. Men når en norsk skogkatt vil leke, kan den mjaue høyt, kvitre eller lage andre lekne lyder for å få eierens oppmerksomhet. De er ikke helt stumme, men de er mye mer lavmælte enn de høylytte og snakkesalige Maine Coon-kattene. De er kjent for sin høylytte, tilfredse spinning. Norske skogkatter regnes derfor ikke som en høylytt rase.</p><h3>Er norske katter smarte?</h3><p><a href="https://www.argospetinsurance.co.uk/we-talk-pet/breed-review-norwegian-forest-cats-and-kittens/" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter anses generelt for å være intelligente og våkne</a>. De er kjent for å være lekne, søte og familieorienterte, og de elsker menneskelig kontakt og kjærlighet. De er også tilpasningsdyktige, nysgjerrige og vitebegjærlige. Det er imidlertid ingen klar enighet om hvorvidt den norske skogkatten er smartere enn andre katteraser. Generelt er norske skogkatter kjent for sin hengivne og kjærlige personlighet, og de er gode følgesvenner for familier med barn.</p><h3>Liker norske skogkatter kaldt vær?</h3><p>Norske skogkatter er kjent for sin evne til å tåle kaldt klima. </p><p><br/>De har en tykk, lang pels som hjelper dem med å holde seg komfortable i den kjølige skandinaviske temperaturen, noe som gjør dem godt egnet for kaldt vær. Det er en robust rase som tåler lange nordiske vintre og kalde temperaturer. De har en ullunderpels som isolerer og beskytter huden mot kulde og fuktighet. De er til og med vanntette, så selv om det ytre pelslaget blir vått, holder de seg varme og tørre lenger nede. Derfor kan vi konkludere med at <a href="https://frontpagemeews.com/category/cats/cold-weather-cats/" target="_blank" rel="noopener">norske skogkatter liker kaldt vær</a>.</p><h3>Hva er det beste fôret for en norsk skogkatt?</h3><p><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/nutrition/norwegian-forest-cat-food" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter trenger et fullverdig</a> og balansert fôr som er tilpasset deres størrelse og aktivitetsnivå. Maten bør ha et høyt innhold av animalsk protein, som kylling, kalkun eller fisk, og inneholde essensielle fettsyrer som omega-3 og omega-6. På grunn av den lange pelsen kan de i tillegg trenge et fôr som er spesielt utviklet for å kontrollere hårballer. Noen anbefalte fôrmerker for norske skogkatter er Pro Plan Complete Essentials, Pro Plan True Nature, Purina ONE Hairball Formula, Royal Canin Norwegian Forest Cat Adult dry og Untamed. Det er viktig å unngå å gi dem usunne snacks og godbiter som overstiger 5 % av det totale daglige kaloriinntaket.</p><h3>Liker norske skogkatter andre katter?</h3><p><a href="https://petskb.com/do-norwegian-forest-cats-get-along-with-other-cats/" target="_blank" rel="noopener">Norske skogkatter er generelt sosiale</a> og kjærlige katter som kommer godt overens med andre katter og kjæledyr. De er lekne, søte og aksepterer generelt omgivelsene sine. De er også nysgjerrige, lekne og temperamentsfulle, noe som gjør dem til gode følgesvenner for barnefamilier. Som alle andre katter er det imidlertid ingen garanti for at de kommer overens med alle andre katter de møter. Det er viktig å introdusere dem for andre katter gradvis og overvåke samspillet deres for å sikre at de kommer godt overens.</p><h3>Hvordan vet jeg om katten min er en norsk skogkatt?</h3><p>For å finne ut om katten din er en norsk skogkatt, kan du se etter spesifikke fysiske trekk og personlighetstrekk. <a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/cat-breeds/norwegian-forest-cat-tabby-mix" target="_blank" rel="noopener">Her er noen tips til hva du kan gjøre</a>:<br/>Se etter en lang, tykk pels med hårtuster rundt halsen, i ansiktet og på lårene. Norske skogkatter har en dobbeltlagspels som skifter med årstidene, så den kan være spesielt tykk om vinteren.<br/>Legg merke til de mandelformede øynene, som kan være grønne, gullfargede, kobberfargede eller blå.<br/>Legg merke til hodeformen. Norske skogkatter har et trekantet hode med en rett profil.<br/>Legg merke til personligheten deres. Norske skogkatter er kjent for å være milde, klatreglade og ha et sterkt jaktinstinkt.<br/>Vurder å DNA-teste katten for å være sikker på om den er en renraset norsk skogkatt eller en blanding.<br/>Du kan også bruke Cat Scanner-appen for å finne ut om katten din er en norsk skogkatt.</p><p/><h3>Hvorfor er ikke den norske skogkatten min fluffy?</h3><p>Norske skogkatter er kjent for sin lange og lodne pels, men det kan være flere grunner til at en norsk skogkatt ikke er lodden. Her er noen mulige årsaker:<br/><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/cat-breeds/norwegian-forest-cat-summer-vs-winter-coat " target="_blank" rel="noopener">Sesongbetinget røyting</a>: Norske skogkatter har en dobbeltlagspels som hjelper dem med å tilpasse seg skiftende temperaturer gjennom året. De røyter underpelsen om våren og sommeren, noe som kan få dem til å se mindre fluffy ut.<br/><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/cat-breeds/norwegian-forest-cat-grooming" target="_blank" rel="noopener">Manglende pelsstell</a>: Riktig pelsstell er viktig for å opprettholde den norske skogkattens fluffy utseende. Sjelden eller feil pelsstell kan føre til at pelsen blir mindre fluffy.<br/><a href="https://misgatosyyo.com/us/why-is-my-norwegian-forest-cat-not-fluffy/" target="_blank" rel="noopener">Helseproblemer</a>: Stress, angst og hypertyreose er noen av de vanligste årsakene til unormalt hårtap hos katter, noe som kan resultere i en mindre fluffy pels.<br/><a href="https://thecatsite.com/threads/norwegian-forest-cat-is-it-normal-to-shed-this-much.315912/" target="_blank" rel="noopener">Endringer i miljøet</a>: Kjedsomhet, mangel på stimulering, nye familiemedlemmer og andre kjæledyr kan også forårsake stress og angst hos katter, noe som kan føre til unormalt hårtap og en mindre luftig pels.<br/>Det er viktig å identifisere den underliggende årsaken til at en norsk skogkatt får mindre pels for å kunne løse problemet på en effektiv måte. Hvis du er bekymret for kattens pels, er det best å oppsøke veterinær.</p><h3>Hvilken mat spiser norske skogkatter?</h3><p>Norsk skogkatt trenger et komplett og balansert fôr som er tilpasset kattens størrelse, aktivitetsnivå og spesifikke ernæringsbehov. <br/><a href="https://www.untamedcatfood.com/blogs/nutrition/norwegian-forest-cat-food" target="_blank" rel="noopener">Maten bør inneholde animalsk protein</a> som laks, reker, makrell, tunfisk, lever, kylling (rå eller kokt), kalkun eller storfekjøtt. Norske skogkatter elsker smaken av animalsk fett, så jo mer fett fôret inneholder, desto mer vil de gjerne unngå usunne snacks og redusere åtseletingen. Kostholdet bør imidlertid ikke inneholde mer enn 20 % animalsk fett for å unngå vektøkning1. Vitaminer og mineraler som norske skogkatter trenger, finnes i ulike former for kjøtt. Noen av merkene som er utviklet for norske skogkatter, er Untamed, Pro Plan Complete Essentials, Pro Plan True Nature og Royal Canin. Det er også viktig å gi norsk skogkatt godbiter som ikke overstiger 5 % av det totale daglige kaloriinntaket. Som godbiter kan de få magert kjøttpålegg, kokt kylling eller kalkun, tunfisk på boks, melonbiter, dampet brokkoli, ost og kokte egg.</p><p/><h3>Hvilken katt er størst, Maine Coon eller Norsk skogkatt?</h3><p>Både <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Maine_Coon" target="_blank" rel="noopener">maine coon</a> og norsk skogkatt er store katteraser, men maine coon er i gjennomsnitt større. Norske skogkatter har imidlertid lengre bakben. Når det gjelder hodeform, har maine coon et mer firkantet hode, mens norsk skogkatt har et mer trekantet hode. Når det gjelder øyeform, har maine coon store, ovale, bredstilte øyne, mens norske skogkatter har mer mandelformede øyne. Maine coon er også kjent for å være mer vokal enn norsk skogkatt.</p><p>Men du kan se alt dette i denne videoen;<br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Det skandinaviske kjøkkenets overdådige seier]]></title><description><![CDATA[Kokkekonkurransen "Golden Bocuse" regnes ofte som haute cuisine-kokkens Oscar-utdeling. Nordiske land er blant de hyppigste vinnerne i konkurransen.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/det-skandinaviske-kjokkenets-overdadige-seier/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/det-skandinaviske-kjokkenets-overdadige-seier/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e1789e6c74b1d3a8273fecc05059a60143c6e5e2-1922x1281.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e1789e6c74b1d3a8273fecc05059a60143c6e5e2-1922x1281.jpg" alt="Det skandinaviske kjøkkenets overdådige seier"/><p>Danske kokker ble kåret til vinnere og tok førsteplassen i det internasjonale kokkemesterskapet <a href="https://www.finedininglovers.com/article/denmark-wins-bocuse-dor-2023" target="_blank" rel="noopener">&quot;Golden Bocuse - 2023&quot;</a> i Lyon i Frankrike. Nordmennene tok den ikke mindre hederlige andreplassen, og ungarerne tok tredjeplassen.</p><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bocuse_d%27Or" target="_blank" rel="noopener">Golden Bocuse (Bocuse d&#x27;Or)</a> er den mest prestisjefylte gastronomiske konkurransen i verden, som arrangeres annethvert år, og der mestere i kokkekunst forbløffer publikum og de elegante dommerne med sine ferdigheter.</p><p>Kokkekonkurransen "Golden Bocuse" regnes ofte som den såkalte Oscar-utdelingen innen haute cuisine.</p><p>24 lag fra ulike land, ledet av kokker, skulle sette ideene sine ut i livet i løpet av 5,5 timer. Konkurransen besto av to oppgaver:</p><p>1. "Feed the Kids"-delen skulle først og fremst presentere tilberedning av næringsrik og sunn mat, men i tillegg til å demonstrere matlagingsferdigheter måtte kokkene gi rettene en attraktiv form slik at barna ble fristet av utseendet alene og grep etter maten.</p><p>2. I neste oppgave skulle kokkene tilberede et varmt måltid til 15 personer med fisk og marine muslinger. I tillegg til tilberedningsteknikk og hurtighet skulle dommerne også vurdere om en unik del av den nasjonale kulturen var inkludert i tilberedningen av den gitte retten.<br/><br/>Dermed måtte Norge, som ble regnet som den mest sannsynlige vinneren under nesten hele konkurransen og helt til kampslutt, gi tapt i siste øyeblikk og la Danmark, et annet skandinavisk naboland, foran seg. Tredjeplassen ble beskjedent tatt av ungarerne.</p><p>Det var bemerkelsesverdig at de danske kokkene fikk hjelp av djevelen, ja, djevelen selv, en forvandlet fisk, den såkalte europeiske sjødjevelen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lophius_piscatorius" target="_blank" rel="noopener">(Lophius piscatorius) </a>i konkurransen som ble avholdt den siste uken i januar 2023.</p><p><br/></p><p>Det er ikke for ingenting at den berømte irske forfatteren James Joyce skrev i sin "Ulysses".</p><p>"Gud skapte maten, og djevelen skapte kokkene."</p><p>Og her, ved å bruke dette djevelske fiskekjøttet og berike det med spesielle krydder, vant de profesjonelle kokkene fra Danmark, <a href="https://www.soelleroed-kro.dk/en/restaurant/about-us/head-chef-brian-mark-hansen/" target="_blank" rel="noopener">Brian Mark Hansen</a>, ledet av Brian Mark Hansen, og etterlot seg andre ikke mindre talentfulle kokker, den ærefulle gullpokalen til den mest prestisjefylte kulinariske konkurransen i verden.<br/>I "VoskeBocuse - 2023" -konkurransen, den obligatoriske oppskriften på matlagingsretter spesifisert av arrangørene, var djevelen ikke den eneste sjømaten. I tillegg til denne gigantiske fisken måtte kokkene også bruke marine bløtdyr, spesielt kongelige muslinger <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scallop" target="_blank" rel="noopener">(Pectinidae)</a>, i rettene sine.</p><p/><p>Her skal vi kort beskrive den mest prestisjefylte kulinariske konkurransen i verden kalt "Golden Bocuse".<br/>I 1987, takket være innsatsen til den berømte franske kokken <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Bocuse" target="_blank" rel="noopener">Paul Bocuse</a>, ble de kulinariske utstillingene som ble holdt i den franske byen Lyon siden 1983 omgjort til en konkurranse, der kokkene, i motsetning til andre lignende konkurranser, måtte tilberede retter foran publikum.<br/>Nå kan de som er interessert i den kulinariske olympiaden bli kjent med resultatene av konkurransene selv på nettet.</p><p>I 1997 skjedde det en interessant hendelse under den prestisjetunge konkurransen i Lyon. Tilhengere fra Mexico begynte å spille sin tradisjonelle mariachi for å heie på sine kokkekolleger. Orkesteret slo på tromme, og de varmblodige aztekiske etterkommerne begynte å rope og klappe i takt med trommene og trompetene. Alt rundt ble levende og ga ekstra entusiasme til det storslåtte kulinariske magasinet. Arrangørene og dommerne, som var overrasket over hendelsen, ble imidlertid edruelige og bestemte seg etter konkurransens slutt for å straffe kokkene fra Mexico og deres ivrige tilhengere og forby dem å delta i neste konkurranse. Et par år senere, da gemyttene så ut til å roe seg, opphevet arrangørene denne strenge avgjørelsen, og en varm og entusiastisk atmosfære hersket igjen i "Golden Bocuse".</p><p>Hvis vi følger statistikken over de skandinaviske landenes resultater i "Golden Bocuse"-konkurransene fra 1987 og frem til i dag, får vi følgende bilde:</p><p>Norge - 5 gullmedaljer (1993, 1999, 2003, 2009, 2015),<br/>4 sølvmedaljer (1991, 2005, 2017, 2023),<br/>4 bronsemedaljer (1997, 2011, 2019, 2021).</p><p>Danmark - 3 gullmedaljer (2011, 2019, 2023),<br/>4 sølvmedaljer (1993, 2007, 2013, 2021),<br/>1 bronsemedalje (2005)</p><p>Sverige - 1 gullmedalje (1997),<br/>5 sølvmedaljer (1995, 2001, 2009, 2011, 2019),<br/>1 bronsemedalje (2015)</p><p>Island - 2 bronsemedaljer (2001, 2017)</p><blockquote><br/></blockquote><p>Det er riktig at franske kokker har vunnet 7 gullmedaljer så langt, men en nærmere titt på resultatene ovenfor viser at vår forestilling om at Frankrike og Italia er de mest fremragende kokkene i Europa ikke stemmer helt, for å si det mildt.<br/>Skandinavia inntar også her en ledende posisjon.<br/>Kjøkkenet i den skandinaviske verden, vår lojale leser, vil introdusere deg for rettene som nordlendingene presenterer for festene og de fremdeles uoppdagede hemmelighetene ved tilberedningen.</p><p/><blockquote>Vi ser med øynene...</blockquote><p>Vi blir mette av å spise...</p><p>Vi eksisterer ved å drømme</p><blockquote/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Սկանդինավյան խոհանոցի պերճաշուք հաղթանակը]]></title><description><![CDATA[«Ոսկե բոքյուզ» խոհարարների մրցույթը հաճախ համարում են բարձր խոհանոցի Օսկարի մրցանակաբաշխություն։ Սկանդինավյան երկրները մրցույթի հաճախակի հաղթողների շարքում են ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-խոհանոցի-հաղթանակը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-խոհանոցի-հաղթանակը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e1789e6c74b1d3a8273fecc05059a60143c6e5e2-1922x1281.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e1789e6c74b1d3a8273fecc05059a60143c6e5e2-1922x1281.jpg" alt="Սկանդինավյան խոհանոցի պերճաշուք հաղթանակը"/><p>Դանիացի խոհարարները Ֆրանսիայի Լիոն քաղաքում անցկացվող <a href="https://www.finedininglovers.com/article/denmark-wins-bocuse-dor-2023" target="_blank" rel="noopener">«Ոսկե Բոքյուզ - 2023» խոհարարական միջազգային առաջնությունում</a> հաղթող ճանաչվեցին և գրավեցին առաջին տեղը: Երկրորդ, ոչ պակաս պատվավոր տեղում նորվեգացիներն էին, իսկ երրորդ տեղը զբաղեցրին հունգարացիները: <br/><br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bocuse_d%27Or" target="_blank" rel="noopener">Ոսկե Բոքյուզը ( Bocuse d&#x27;Or )</a> աշխարհի ամենահեղինակավոր գաստրոնոմիական մրցույթն է, որն անցկացվում է երկու տարին մեկ և որտեղ խոհարարական արվեստի քանքարավորները իրենց հմտություններով ապշեցնում են հանդիսականներին և քմաճաշակ մրցավարներին:</p><p>«Ոսկե բոքյուզ» խոհարարների մրցույթ-փառատոնը հաճախ համարում են բարձր խոհանոցի այսպես կոչված Օսկարի մրցանակաբաշխությունը։</p><p>Տարբեր երկրներից ժամանած 24 թիմեր 5,5 ժամվա ընթացքում, շեֆ խոհարարների գլխավորությամբ, պետք է կյանքի կոչեին իրենց մտահղացումները: Մրցակարգը բաղկացած էր երկու առաջադրանքից՝<br/><br/>1. «Կերակրիր երեխաներին» բաժինը առաջին հերթին իրենից պետք է ներկայացներ սննդարար և առողջարար ուտեստի պատրաստում, բայցև խոհարարական հմտությունները ցուցադրելուց զատ, խոհարարներին անհրաժեշտ էր իրենց ուտեստներին հրապուրիչ ձև հաղորդել, որպեսզի մանկիկները միայն դրանց տեսքից արդեն գայթակղվեին և ձգտեին դեպի կերակուրը:<br/><br/>2. Հաջորդ առաջադրանքով խոհարարները պարտավոր էին 15 հոգու համար տաք կերակուր պատրաստել օգտագործելով ձուկ և ծովային երկփեղկ փափկամարմիններ: Խոհարարական տեխնիկայի և արագության հետ մեկտեղ, մրցավարների կողմից գնահատվելու էր նաև տվյալ կերակրի պատրաստման մեջ ազգային մշակույթի յուրահատուկ բաղադրիչի ներառումը:<br/><br/>Եվ այսպես, Նորվեգիան, որը մրցույթի գրեթե ողջ ընթացքում և մինչև մրցամարտի ավարտը ամենահավանական հաղթողն էր համարվում, վերջին պահին զիջեց իր դիրքերը և իրենից առաջ թողեց իրեն սահմանակից, սկանդինավյան մեկ այլ երկրի՝ Դանիային: Երրորդ տեղը համեստորեն զբաղեցրին հունգարացիները:<br/><br/>Հատկանշականն այն էր, որ Դանիացի խոհարարներին 2023 թվականի հունվարյան վերջին շաբաթում անցկացվող մրցույթում օգնության եկավ սատանան, այո-այո՜, նույն ինքը՝ սատանա՛ն, կերպարանափոխված ձկան, այսպես կոչված եվրոպական ծովային սատանան (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lophius_piscatorius" target="_blank" rel="noopener">Lophius piscatorius</a>): <br/></p><p>Զուր չէ, որ իռլանդացի հանրահայտ գրող Ջեյմս Ջոյսն իր «Ուլիսեսում» գրել է. </p><blockquote>«Աստված ստեղծեց կերակուրը, իսկ սատանան՝ խոհարարներին»: </blockquote><p>Եվ ահա, այս սատանայական ձկան միսը օգտագործելով և յուրահատուկ համեմունքներով պարարտացնելով Դանիայից Լիոն ժամանած արհեստավարժ խոհարարները՝ <a href="https://www.soelleroed-kro.dk/en/restaurant/about-us/head-chef-brian-mark-hansen/" target="_blank" rel="noopener">Բրայան Մարկ Հանսենի (Brian Mark Hansen)</a>, գլխավորությամբ իրենցից հետ թողնելով մյուս ոչ պակաս տաղանդավոր խոհարարներին, արժանացան խոհարարական աշխարհի ամենահեղինակավոր մրցույթի պատվավոր ոսկե գավաթին: <br/>«ՈսկեԲոքյուզ - 2023» մրցույթում կազմակերպիչների կողմից նախանշված ուտեստների պատրաստման պարտադիր բաղադրատոմսում ծովային սատանան միակ ծովամթերքը չէր: Հրեշանման այս ձկնատեսակի հետ մեկտեղ խոհարարներն իրենց ուտեստները պատրաստելիս պետք է օգտագործեին նաև ծովային փափկամարմիններ, մասնավորապես թագավորական երկփեղկավորներ (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scallop" target="_blank" rel="noopener">Pectinidae</a>):<br/></p><p>Այստեղ եկեք մի երկու խոսքով նկարագրենք «Ոսկե Բոքյուզ» անունը կրող աշխարհի ամենահեղինակավոր խոհարարական մրցույթը:<br/>1987 թվականին ֆրանսիացի մեծանուն խոհարար <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Bocuse" target="_blank" rel="noopener">Փոլ Բոքյուզի</a> ջանքերի շնորհիվ 1983 թվականից ֆրանսիական Լիոն քաղաքում տեղի ունեցող խոհարարական ցուցահանդեսները վերածվեցին մրցույթի, որի ժամանակ, ի տարբերություն նմանատիպ այլ մրցույթների, խոհարարները պետք է ուտեստները պատրաստեին հանդիսատեսների աչքի առաջ:<br/>Այժմ արդեն խոհարարական օլիմպիադայով հետաքրքվողները մրցույթների արդյունքներին կարող են ծանոթանալ նույնիսկ առցանց: </p><p>1997 թվականին Լիոնի հեղինակավոր մրցույթում մի հետաքրքիր միջադեպ տեղի ունեցավ: Մեքսիկայից ժամանած երկրպագուները իրենց հայրենակից խոհարարին ոգևորելու համար սկսեցին նվագել իրենց ավանդական մարիաչին: Նվագախումբը հնչեցրեց պարեղանակը և տաքարյուն ացտեկների հետնորդները սկսեցին ճչոցներով և բարձրաձայն ծափողջույններով համալրել թմբուկներից և շեփորներից արձակվող ձայները: Շուրջբոլորը կենդանացավ և լրացուցիչ խանդավառություն հաղորդեց խոհարարական այդ շքեղ հանդեսին: Միջադեպից հանկարծակի եկած կազմակերպիչներն ու մրցավարները այնուամենայնիվ սթափվեցին և մրցույթի ավարտից հետո որոշում կայացրին Մեքսիկայից ժամանած խոհարարներին և նրանց ջերմեռանդ երկրպագուներին պատժել և արգելել նրանց մասնակցել հաջորդ մրցումներին: Սակայն, մի երկու տարի անց, երբ կրքերը կարծես թե հանդարտվեցին, կազմակերպիչները չեղյալ համարեցին այդպիսի խիստ որոշումը և «Ոսկե Բոքյուզ»-ում վերստին տիրեց ջերմ ու խանդավառ մթնոլորտ:</p><p>Եթե 1987 թվականից մինչ այսօր «Ոսկե Բոքյուզ» մրցույթների անցկացման ընթացքում հետևելու լինենք սկանդինավյան երկրների կողմից գրանցած արդյունքների վիճակագրական տվյալներին, ապա կունենանք հետևյալ պատկերը՝</p><blockquote><strong>Նորվեգիա</strong> — 5 ոսկե մեդալ (1993, 1999, 2003, 2009, 2015), <br/> 4 արծաթե մեդալ (1991, 2005, 2017, 2023), <br/> 4 բրոնզե մեդալ (1997, 2011, 2019, 2021)<br/><br/><strong>Դանիա </strong> — 3 ոսկե մեդալ (2011, 2019, 2023), <br/> 4 արծաթե մեդալ (1993, 2007, 2013, 2021), <br/> 1 բրոնզե մեդալ (2005)<br/><br/><strong>Շվեդիա</strong> — 1 ոսկե մեդալ (1997), <br/> 5 արծաթե մեդալ (1995, 2001, 2009, 2011, 2019), <br/> 1 բրոնզե մեդալ (2015)<br/><br/><strong>Իսլանդիա </strong> — 2 բրոնզե մեդալ (2001, 2017)<br/><br/><br/><br/></blockquote><p>Ճիշտ է, մինչ այժմ ֆրանսիացի խոհարարները նվաճել են 7 ոսկե մեդալ, սակայն ավելի ուշադիր ծանոթանալով վերը նշված արդյունքներին, ստացվում է, որ մեր պատկերացումները այն մասին, որ Ֆրանսիան ու Իտալիան են համարվում Եվրոպայի ամենաակնառու շեֆ-խոհարարները, մեղմ ասած այնքան էլ չեն համապատասխանում իրականությանը:<br/>Սկանդինավիան այստեղ նույնպես առաջնորդող դիրքեր է զբաղեցնում: <br/>Սկանդինավյան աշխարհի խոհանոցը, մեր հավատարիմ Ընթերցո<strong>՛</strong>ղ, այսուհետ Քեզ կծանոթացնի հյուսիսցիների կողմից համադամասերներին ներկայացվող ուտեստներին և դրանց պատրաստման դեռ չբացահայտված գաղտնիքներին:</p><p/><blockquote>Տեսնում ենք աչքերով...</blockquote><blockquote>Կշտանում ենք ուտելով...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...<br/></blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Տրոլ — առասպել, հեքիաթ, թե՞ իրականություն]]></title><description><![CDATA[Տրոլների մասին բավարար տեղեկություններ կգտնեք «Ավագ Էդդա» սկանդինավյան էպոսում, «Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ» ժողովածուում ու ոչ միայն...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/տրոլների-մասին/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/տրոլների-մասին/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ed21908f360fac149a19a7eb39473c8821686bee-1872x1232.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ed21908f360fac149a19a7eb39473c8821686bee-1872x1232.jpg" alt="Տրոլ — առասպել, հեքիաթ, թե՞ իրականություն"/><p>Նորվեգացիների զգալի մասը հավատում է տրոլների գոյությանը: Այո, այդ տարօրինակ էակների գոյությանը հավատում են մեկ տարեկանից մինչև հինգ տարեկան նորվեգացի բոլոր երեխաները, իսկ մեծահասակները, չնայած այդ հարցում ավելի զուսպ են, այնուամենայնիվ ակնածանքով չեն վերաբերվում դրան:<br/>Հազարամյակների խորքից հայտնի դարձած այդ անհասկանալի հրեշների մասին սկանդինավյան աշխարհի բնակիչները երևակայական պատմություններ են հորինել և իրար պատմել, իբրև իրենք տրոլներին հանդիպել են լեռներում, անտառներում ու քարանձավներում: Ժամանակակից սկանդինավցիներից շատերը պնդում են, որ տրոլները իրական են: Իհարկե, գիտությունը հերքում է, որ հեքիաթային էակները ժամանակին իրական են եղել, սակայն որոշ գիտնականներ տրոլներին համարում են բրածո կենդանիներից սերված ու փոխակերպված արարածներ, այդ փոխակերպումը մասնավորապես վերագրելով մամոնտներին, քանի որ նրանք բազմաթիվ նմանատիպ հատկանիշներով են օժտված — ունեն հսկայական չափսեր ու փարթամ մազածածկույթ, դանդաղաշարժ են և երբեմն իրենց ահռելի ուժով փորձում են վնասել մարդուն:<br/>Տրոլներին հաճախ նույնացնում են յոտունների և այլ հսկա-հրեշների հետ: Այդ մասին են վկայում նաև սկանդինավյան առասպելները, ավանդազրույցները և հեքիաթները:<br/></p><p> մեջ գլխավոր դերերում հանդես եկող չար ու կործանարար հսկա յոտունները, որոնց դեմ Օդինի գլխավորությամբ դուրս են գալիս մարտնչելու սկանդինավյան հին աստվածները (հատկապես Թորը իր կայծակնացայտ Մյոլնիր մուրճով), էպոսի գրեթե բոլոր երկերում հաճախ ներկայացվում են ավելի հանդուրժող ու կառուցողական, քան հենց իրենք՝ աստվածները: Յոտունները, որոնց ի սկզբանե վերապահված է գործել ի բարօրություն մարդկանց, այնուամենայնիվ սկանդինավյան դիցաբանության մեջ հանդես են գալիս որպես չար հրեշներ: Հսկաներին հաճախ տրվում է տրոլ անվանումը (troll, trǫll), որը հին սկանդինավյան լեզվից թարգմանաբար նշանակում է չարք, դև, դարձվորյակ, կախարդված: Գերբնական այդ էակները՝ տրոլները, իրենց դիրքերը վաղուց ամրագրել են սկանդինավյան առասպելներում, ավանդազրույցներում և հեքիաթներում:<br/><br/>Տասներորդ դարից սկսած Եվրոպայի հարավից մուտք գործող քրիստոնեությունը, աստիճանաբար տարածվում է հյուսիսային ժողովուրդների մոտ: Վիկինգների մոտ խոր արմատներ գցած հին հեթանոսական ավանդույթները բախվում են նոր կյանքի ավետաբեր և նոր արժեքներ ներկայացնող քրիստոնեական քարոզների հետ, որոնք հյուսիսցիների կողմից ընկալվում են որպես վտանգ և նրանց ստիպում հաճախ դաժան հաշվեհարդար տեսնել դրանց տարածողների դեմ։ Գուցե հենց այդ ժամանակ է, որ տրոլները, ի դեմս Նորվեգիայի ամենահայտնի թագավորներից մեկի՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_II_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Սուրբ Օլաֆի (Olaf II Haraldsson)</a>, ձեռք են բերում ոխերիմ թշնամի և, հավանաբար, հին վիկինգներից ժառանգելով քրիստոնյաների դեմ կռվելու սովորույթը, մինչ օրս շարունակում են իրենց թիրախում պահել քրիստոնյաներին և հնարավորության դեպքում հարձակվել նրանց վրա: Բայց մարդիկ նույնպես հզոր զենքեր ունեն այդ անճոռնի հրեշների դեմ — օրինակ՝ լույսը, խաչը, եկեղեցու ուժգին զանգերը:<br/>Տրոլները սարսափում են արևից և իրենց որջերից որսի են դուրս գալիս հատկապես գիշերը: Լույսից նրանք քարանում են և զուր չէ, որ սկանդինավյան աշխարհում լայն տարածում գտած առանձնահատուկ տեսք ընդունած ժայռերը տեղաբնակները համարում են քարացած տրոլներ, նրանց տալով հատուկ անուններ: </p><p>Տրոլները ունեն երեքից ութ մետր կամ ավելի բարձր հասակ, ունեն երեք, վեց կամ ավելի գլուխներ, օժտված են անճոռնի քթով, իսկ ամենակարևորը, տգեղ են, դանդաղաշարժ և հիմար: Նրանք հաճախ նմանվում են առանձնահատուկ գրոտեսկային բնութագիր ունեցող մարդկանց և ընդօրինակում են նրանց վարվելաձևերը: <br/>Տրոլների մասին բավարար տեղեկություններ են զետեղված սկանդինավյան դիցաբանության հիմնաքարը հանդիսացող «Ավագ Էդդա» էպոսի գրեթե բոլոր երկերում: </p><p>Էպոսում սկանդինավյան աստվածներն ու հերոսները շարունակաբար մարտնչում են գերբնական էակների և հսկա-հրեշների դեմ, որոնք ձգտում են կործանել աստվածների կողմից հսկվող տիեզերական կանոնակարգը, սակայն ո՛չ աստվածային ամենակարողությունը, ո՛չ տրոլների կործանարար անհանդուրժողականությունը չեն կարող խախտել տիեզերական աներեր կառուցվածքը, քանզի և՛ աստվածների, և՛ մարդկային սերունդների, և՛ ամենազոր Տիեզերքի տեր ու տիրակալը ամենակարող Ճակատագիրն է։ Իսկ այդ ճակատագիրը ոչ միշտ է բարեհաճ հսկա տրոլների հանդեպ և նրանց ամեն անգամ տանում է դեպի դաժան կործանում: </p><p>Տրոլների մասին բազմաթիվ պատմություններ կգտնեք նաև նորվեգական ժողովրդական բանահյուսության ասպարեզում զգալի հետք թողած Նորվեգիայի պանծալի զավակներ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենի</a> և գերապատվելի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Յորգեն Մուի</a> կողմից խնամքով հավաքագրված «Նորվեգական կախարդական հեքիաթներ և ժողովրդական ավանդազրույցներ» փառահեղ ժողովածուի բնագրից հայերեն թարգմանված և <a href="https://www.spyur.am/am/companies/antares-holding/1824" target="_blank" rel="noopener">«Անտարես»</a> հրատարակչության կողմից 2020 թվականին հայ ընթերցողին ներկայացված պատկերազարդ գրքում:</p><p><br/>Տրոլներին աչքաթող չեն արել նաև սկանդինավյան մյուս հանճարեղ գրողները, երաժիշտները և նկարիչները — Հենրիկ Իբսենը, Էդվարդ Գրիգը, Աստրիդ Լինդգրենը, Հանս Քրիստիան Անդերսենը, Զախարիաս Թոփելիուսը, Ջոն Թոլքինը, Պոլ Անդերսոնը և թող ներեն բոլոր նրանք, ում չկարողացա ընդգրկել սույն ցուցակում, քանի որ նրանք անթիվ-անհամար են: Ինչպես չհիշենք նորվեգական հանրահայտ «Պեր Գյունտ» հեքիաթի հիման վրա գրված Հենրիկ Իբսենի հանրահայտ գլուխգործոցը, որին իր չքնաղ երաժշտությունն է ներդաշնակել մեկ այլ հանճարեղ նորվեգացի կոմպոզիտոր Էդվարդ Գրիգը: Եկեք մի պահ ընդմիջենք և վայելենք «Պեր Գյունտ» սիմֆոնիկ սյուիտից «Լեռնային թագավորի քարայրում» հատվածը.<br/></p><p><br/>Անգլիացի հանրահռչակ գրող և բանասեր Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքինի «Հոբիթ» և «Մատանիների տիրակալը» ստեղծագործություններում, որի համար հիմք են հանդիսացել «Ավագ Էդդա» գերմանա-սկանդինավյան էպոսի երկերը, տրոլները ներկայանում են մի փոքր այլ կերպ: Ճիշտ է, նրանք աժդահա են և չար, սակայն երբեմն բարեհոգություն են ցուցաբերում և բնավ նման չեն սկանդինավյան դիցաբանությունում տեղ գտած իրենց նախապապերին:</p><p>Գրենդել անվամբ տրոլի և նրա հրեշածին մոր հետ է մարտնչում տասներորդ դարում գրառված «Բեովուլֆ» (Beowulf) անգլո-սաքսոնական հանրահռչակ էպիկական պոեմի գլխավոր հերոս Բեովուլֆը և հաղթանակած դուրս գալիս: <br/></p><p>Տրոլները տեղ են գտել նաև կինոարվեստում: 2010 թվականին նորվեգացի տաղանդավոր սցենարիստ և ռեժիսյոր Անդրե Օվրեդալի կողից հանդիսատեսին է ներկայացվում «Տրոլների որսորդը» պսևդովավերագրական կինոնկարը, որը անմիջապես իր ուրույն տեղն է գրավում համաշխարհային կինեմատոգրաֆի փառահեղ էջերից մեկում:</p><p>Իրականության և հեքիաթայինի շփման եզրագծով ընթացող այս անչափ հետաքրքիր կինոնկարը պատմում է տրոլների դեմ պայքարող անվախ որսորդ Հանսի մասին, որի գիշերային սարսափազդու արկածները փորձում են տեսագրել ոչ պակաս անվեհեր նկարահանող խմբի անդամները: Խորհուրդ կտայինք անպատճառ նայել այդ ֆիլմը.<br/></p><p>Համաշխարհային կինոարտադրությունը բազմիցս անդրադարձել է հսկա-հրեշներ Քինգ-Քոնգին և Գոձիլային ու նրանց մասին բազմաթիվ կինոնկարներ են հանձնվել մեծ էկրանի սիրահարների դատին: Եվ իհարկե, արդար չէր լինի, եթե այդ ասպարեզից դուրս մնային սկանդինավյան տրոլները: Զուր չէ, որ 2022 թվականին ամերիկյան հանրահռչակ «Նեթֆլիքս» ընկերությունը կինոդիտողներին ներկայացրեց ֆանտաստիկ ժանրով նկարահանված «Տրոլ» դիտարժան ֆիլմը: Խորհուրդ կտայինք նայել նաև այս կինոնկարը.<br/></p><blockquote><br/>Ու այսքանից հետո մաղթում ենք բարի գիշեր և խաղաղ երազներ...</blockquote><blockquote>Երազը իրականության գեղաշուք արտապատկերն է...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...<br/></blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Troll - myte, eventyr eller virkelighet?]]></title><description><![CDATA[Du finner nok informasjon om troll i det skandinaviske eposet "Den eldre Edda", i samlingen "Norske folkeeventyr og eventyr" og ikke bare i...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/troll-myte-eventyr-eller-virkelighet/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/troll-myte-eventyr-eller-virkelighet/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ed21908f360fac149a19a7eb39473c8821686bee-1872x1232.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ed21908f360fac149a19a7eb39473c8821686bee-1872x1232.jpg" alt="Troll - myte, eventyr eller virkelighet?"/><p/><p>Svært mange nordmenn tror at det finnes troll. Ja, alle norske barn mellom ett og fem år tror på eksistensen av disse merkelige skapningene, og voksne, selv om de er mer tilbakeholdne med det, er fortsatt ikke i ærefrykt for det.<br/>Innbyggerne i den skandinaviske verden oppfant imaginære historier om disse uforståelige monstrene, som ble kjent fra dypet av årtusener, og fortalte hverandre, som om de hadde møtt trollene i fjellene, skogene og hulene. De fleste moderne skandinaver hevder at troll finnes. Selvfølgelig benekter vitenskapen at eventyrvesener en gang var virkelige, men noen forskere anser troll for å være skapninger som stammer fra fossile dyr og forvandlet, og tilskriver spesielt denne transformasjonen til mammuter, fordi de er utstyrt med mange lignende egenskaper - de har enorme størrelser og frodig hår, sakte beveger seg og noen ganger prøver å skade en person med sin enorme kraft.<br/>Troll likestilles ofte med yotuner og andre gigantiske monstre. Nordiske myter, legender og eventyr vitner om dette.<br/></p><p>I den blir de onde og destruktive jotnene, som de gamle norrøne gudene med Odin i spissen går til kamp mot (spesielt Tor med sin lynblinkende hammer Mjöllnir), ofte fremstilt som mer tolerante og konstruktive enn gudene selv. Jotnene, som opprinnelig var satt til å handle til menneskenes beste, opptrer likevel som onde monstre i norrøn mytologi. Jotnene får ofte navnet troll (troll, trǫll), som på gammelnorsk betyr ond, demon, frase, forhekset. Disse overnaturlige vesenene, trollene, har lenge etablert seg i norrøne myter, sagn og eventyr.</p><p>Fra og med 900-tallet spredte kristendommen, som kom inn fra sør i Europa, seg gradvis til de nordlige folkeslagene. De gamle hedenske tradisjonene, som er dypt forankret blant vikingene, kolliderer med de kristne prekenene som innvarsler et nytt liv og presenterer nye verdier, noe som oppfattes av nordboerne som en trussel og tvinger dem til å ta ofte voldelige represalier mot dem som sprer dem. Kanskje var det da trollene, i form av en av Norges mest berømte konger, Olav den hellige <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_II_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">(Olaf II Haraldsson)</a>, fikk en erkefiende, og kanskje har de arvet skikken med å bekjempe kristne fra de gamle vikingene og fortsetter å angripe kristne om mulig. Men folk har også kraftige våpen mot disse stygge monstrene - lyset, korset, de høye kirkeklokkene. For eksempel er troll livredde for solen og kommer ut av hiet sitt for å jakte, spesielt om natten. De blir forstenet av lyset, og det er ikke for ingenting at steinene som har fått et spesielt utseende, utbredt i den skandinaviske verden, betraktes som forstenede troll av lokalbefolkningen og gir dem spesielle navn. </p><p>Troll er tre til åtte meter eller mer høye, har tre, seks eller flere hoder, stygge neser og, viktigst av alt, de er stygge, trege og dumme. De ligner ofte på mennesker med en spesielt grotesk karakter og imiterer deres væremåte.<br/>Det finnes nok informasjon om troll i nesten alle bøkene i eposet , som er hjørnesteinen i norrøn mytologi. </p><p>I eposet kjemper de norrøne gudene og heltene stadig mot overnaturlige vesener og kjempemonstre som forsøker å ødelegge den kosmiske ordenen som gudene vokter, men verken den guddommelige allmakten eller trollenes destruktive intoleranse kan bryte universets indre struktur, for både gudene, menneskenes generasjoner og det allmektige universet styres av den allmektige skjebnen. Og den skjebnen er ikke alltid snill mot kjempetrollene og fører dem hver gang til en grusom undergang.</p><p>Du finner også mange historier om troll i den praktfulle samlingen , som er nøye samlet inn av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen </a>og pastor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Engebretsen Moe</a>, som har satt et betydelig preg på norsk folklore; -- Bildeboken oversatt til armensk og presentert for armenske lesere av forlaget <a href="https://antares.am/?lang=en" target="_blank" rel="noopener">&quot;Antares&quot;</a> i 2020.</p><p><br/>Trollene ble heller ikke oversett av andre kjente skandinaviske forfattere, musikere og kunstnere - Henrik Ibsen, Edvard Grieg, Astrid Lindgren, H.C. Andersen, Zacharias Topelius, John Tolkien, Paul Anderson, og andre, og tilgi alle dem jeg ikke kan ta med i denne listen, for de er utallige. Hvordan kan vi unngå å huske Henrik Ibsens berømte mesterverk skrevet på grunnlag av det berømte norske eventyret "Peer Gynt", som en annen kjente norsk komponist Edvard Grieg, harmoniserte musikken sin til. La oss stoppe opp et øyeblikk og nyte "I Dovregubbens hall" fra symfoniske suite "Peer Gynt", Op.23 av Edvard Grieg.</p><p><br/>I den berømte engelske forfatteren og filologen John Ronald Reuel Tolkiens verk "Hobbiten" og "Ringenes herre", som er basert på bøkene i det tysk-skandinaviske eposet "Den eldre Edda", presenteres trollene på en litt annen måte. Riktignok er de onde og ondskapsfulle, men noen ganger er de velvillige og slett ikke som sine forfedre i norrøn mytologi.</p><p>Beowulf, hovedpersonen i det berømte anglosaksiske eposet Beowulf fra 900-tallet, kjemper mot trollet Grendel og hans monstrøse mor og går seirende ut av kampen.<br/></p><p>Troll har også funnet en plass på kino. I 2010 presenterte den talentfulle norske manusforfatteren og regissøren Andre Ovredal pseudo-dokumentarfilmen "Trolljegeren" for publikum, som umiddelbart fikk sin egen plass på en av verdens filmhistorieskrivingens praktfulle sider.</p><p>Denne ekstremt interessante filmen, som beveger seg på grensen mellom virkelighet og eventyr, forteller historien om Hans, en fryktløs jeger som kjemper mot troll, og hvis skremmende nattlige eventyr blir forsøkt filmet av medlemmer av et like fantastisk filmteam. Vi anbefaler deg å se denne filmen uten grunn.</p><p><br/></p><p>Verdens kinematografi har gjentatte ganger referert til kjempemonstrene King-Kong og Godzilla, og mange filmer om dem har blitt underlagt storfilmelskernes dom. Og det ville selvfølgelig ikke være rettferdig om de nordiske trollene ble utelatt fra den arenaen. Det er ikke for ingenting at det berømte amerikanske selskapet "Netflix" i 2022 presenterte den spektakulære filmen "Troll" i fantasy-sjangeren for kinogjengere. Vi anbefaler at du også ser denne filmen.<br/></p><p><br/>Og etter alt dette ønsker vi deg en god natt og fredelige drømmer...</p><p>En drøm er et vakkert bilde av virkeligheten...</p><p>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...</p><p>Lykkelig er den som lever av å drømme...</p><p><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norsk næringsliv eller åttebladede Selbu-rose]]></title><description><![CDATA[Et av underverkene i den skandinaviske verden er også den norske åttebladsrosen, den berømte Selbu-rosen. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norsk-naeringsliv-eller-attebladede-selbu-rose/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norsk-naeringsliv-eller-attebladede-selbu-rose/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/30b6549210e342d3afd64f9444ca9fe0f8d2850b-2934x1559.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/30b6549210e342d3afd64f9444ca9fe0f8d2850b-2934x1559.jpg" alt="Norsk næringsliv eller åttebladede Selbu-rose"/><p>Den nordiske verden er full av undere. Mirakler blir virkelighet i det øyeblikket du tror på dem.</p><p>Her skal vi fortelle hvordan tre par hansker reddet en liten norsk bygd og ble verdenskjent som nasjonalprodukt.</p><p>Det var vanskelige tider i hele landet. Innbyggerne i den norske bygda <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Selbu" target="_blank" rel="noopener">Selbu</a> innså langsomt at inntektene deres, som hovedsakelig var basert på jordbruk og tømmerhogst, var i ferd med å svinne hen, noe som satte den lille bygdas fremtidige overlevelse i fare.</p><p>En vinterdag strikket en av bygdas unge kvinner <a href="https://no.m.wikipedia.org/wiki/Fil:Marit_Emstad_skaperen_av_selbustrikkingen_-_Heimeyrk.jpg" target="_blank" rel="noopener">Marit Guldsetbrua Emstad (1841-1929)</a> et par hansker og gikk til kirken med dem på hendene til søndagsgudstjenesten. Landsbyboerne likte hanskene smakfulle utsmykning svært godt. Situasjonen ga Marit en ny idé. Ideen begeistret den unge kvinnen, og hun satte de tre første parene hansker på salg ved å tappe to par til. Riktignok ble det sagt at Marit Emstad så ornamentet på en håndsydd sokk av kollegaen Marit Sessengerdet og kopierte det, men når man bare tar i betraktning det faktum at hun ble inspirert av det hun så og utførte det viktigste arbeidet, kan prioriteten fortjent tilskrives henne.</p><p>I 1857 begynte imidlertid produksjonen av åttebladrosehansker i den lille bygda Selbu på Vestlandet, da Marits sambygdinger, nesten alle, både menn og kvinner, unge og gamle, begynte å lage ullhansker med lignende design.<br/></p><p>Hanskene kom til Trondheim i 1897 og ble solgt også der, noe som vakte oppmerksomhet hos Husfliden. Husflidslaget spredte Selbu-rosens sjarm over hele landet fra 1910. På 1930-tallet produserte Selbu rundt 100 000 par hansker hvert år.</p><p>Med tiden ble norske hansker populære over hele landet, dukket opp i andre europeiske land, krysset Atlanterhavet og erobret Amerika og Canada. Dermed fant det åttekantede rosemønsteret, som har sin opprinnelse i det gamle Østen og etterlater seg spor i sumeriske, armenske, hettittiske, bysantinske, koptiske ornamenter, som ukritisk kombinerte ariske, kristne og islamske kunstprøver, en plass i Italia, Frankrike, Sveits og Tyskland på 1500- og 1700-tallet. tekstilhistoriker, og til slutt, med den unge norske Marit Emstads lette hånd, tok den sin plass i de nå verdensberømte håndlagde ullhanskene.</p><p>I dag, i Skandinavia om vinteren, finner du ikke et land der du under hver julemesse ikke vil se en rekke ullklær med Selbus berømte rosemønster - votter og hansker <a href="https://amzn.to/3vRaZnV" target="_blank" rel="noopener">selbuvott</a>, sokker og luer, gensere <a href="https://amzn.to/48HtA4o" target="_blank" rel="noopener">lusekofte, lopapeysa og mariusgenser</a> og andre ullklær. stoffer.</p><p>Selv om stoffene tradisjonelt bare skal ha to farger, kan ornamentene ofte være dekorert med mange intrikate knuter i tillegg til det åttekantede rosemønsteret. Det er ikke for ingenting at Selbu-hanskene ble brukt av fakkeljenter i Norge som obligatorisk medgiftstilbehør, noe som krevde mye tid og erfaring for å perfeksjonere de tekniske ferdighetene for å få dem til å se attraktive ut. Jentene begynte tidlig å strikke de tradisjonelle ullhanskene for å gi dem til brudgommen og andre æresgjester i bryllupet.</p><p>Utformingen av denne særegne norske stilen ble svært populær blant vikingenes etterkommere på kontinentet og bidro til at de kunne realisere sitt ønske om å hevde sin nasjonale identitet, ettersom den flere tiår lange prosessen med Norges løsrivelse fra den svenske unionen og gjenopprettelsen av selvstendighet førte til at nordmenn søkte etter landets "sanne ånd". Selbus rose passet som hånd i hanske med den norske ånden, og gjorde det økonomisk mulig å drive norsk gårdsbruk og ga kvinnene en viss økonomisk selvstendighet. Norsk utvandring og internasjonal handel spredte rosemotivet rundt om i verden, der det ofte fikk andre tolkninger - et snøfnugg eller en stjerne i stedet for en blomst. Dette bidro i sin tur til å sementere forbindelsen mellom det norske rosemønsteret og vinterklær, og gjorde det til Norges vintersymbol.</p><p>Og slik ble dette vakre moderne eventyret en realitet fra det øyeblikket et par hansker reddet den lille norske bygda Selbu. Og nå, for å lade opp med positive følelser på tampen av det nye året, la oss sammen se en liten video om det åttebladede mirakelet i Selbu...</p><p>Eventyr har evnen til å gå i oppfyllelse...</p><p>Drømmer går noen ganger i oppfyllelse...</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական բիզնես կամ Սելբուի ութաթերթիկ վարդը]]></title><description><![CDATA[Սկանդինավյան աշխարհի հրաշքներից է նաև նորվեգական ութաթերթիկ զարդանախշը՝ Սելբուի հանրահայտ վարդը ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բիզնես-կամ-սելբուի-ութաթերթիկ-վարդը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բիզնես-կամ-սելբուի-ութաթերթիկ-վարդը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/30b6549210e342d3afd64f9444ca9fe0f8d2850b-2934x1559.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/30b6549210e342d3afd64f9444ca9fe0f8d2850b-2934x1559.jpg" alt="Նորվեգական բիզնես կամ Սելբուի ութաթերթիկ վարդը"/><p>Սկանդինավյան աշխարհը լի է հրաշքներով: Հրաշքները իրականություն են դառնում այն պահից սկսած, երբ հավատում ես դրանց:</p><p>Այստեղ կպատմենք, թե ինչպես երեք զույգ ձեռնոցներ փրկեցին նորվեգական մի փոքրիկ գյուղ և որպես ազգային ապրանքատեսակ, հայտնի դարձան աշխարհով մեկ:<br/><br/>Դժվար ժամանակներ էին ամբողջ երկրում: Նորվեգական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Selbu" target="_blank" rel="noopener">Սելբու</a> գյուղի բնակիչները կամաց-կամաց գիտակցեցին, որ գլխավորապես գյուղատնտեսության ու անտառհատումների վրա հիմնված իրենց եկամուտները գնալով նվազում են, այդպիսով վտանգելով այս ոչ մեծ բնակավայրի հետագա գոյատևումը:</p><p>Ձմեռային մի օր գյուղի երիտասարդ կանանցից մեկը՝ Մարիտ Էմստադը (<a href="https://no.m.wikipedia.org/wiki/Fil:Marit_Emstad_skaperen_av_selbustrikkingen_-_Heimeyrk.jpg" target="_blank" rel="noopener">Marith Guldsetbrua Emstad, 1841-1929</a>), մի զույգ թաթման գործեց և հագնելով ձեռքերին կիրակնօրյա պատարագին եկեղեցի այցելեց: Թաթմանին ճաշակով գործված զարդանախշը անչափ դուր եկավ համագյուղացիներին: Հանգամանքը Մարիտին նոր միտք հուշեց: Մտահղացումը ոգևորեց երիտասարդ կնոջը և նա ևս երկու զույգ թաթման գործելով վաճառքի դրեց առաջին երեք զույգ ձեռնոցները: Ճիշտ է, ժրաշարժ լեզուները ասում էին, որ Մարիտ Էմստադը զարդանախշը տեսել է իր գործընկերուհու՝ Մարիտ Սեսսենջերդետի ձեռագործ գուլպայի վրա և կրկնօրինակել, սակայն հաշվի առնելով լոկ այն հանգամանքը, որ նա ոգեշնչվել էր տեսածով և հույժ կարևոր գործը գլուխ բերել, կարելի է արժանիորեն առաջնահերթությունը վերագրել հենց նրան:</p><p>Ինչևէ, 1857 թվականին Նորվեգիայի արևմուտքում ծվարած Սելբու փոքրիկ գյուղում սկիզբ դրվեց ութաթերթիկ վարդանախշով ձեռնոցների (åttebladrose) արտադրությանը, քանի որ Մարիտի համագյուղացիները, գրեթե բոլորը, և՛ տղամարդիկ ու կանայք, և՛ փոքրերն ու մեծերը սկսեցին նմանատիպ զարդանախշերով բրդյա թաթմաններ գործել:<br/></p><p>Ձեռնոցները 1897 թ.-ին հասնելով Թրոնհայմ և վաճառվելով նաև այնտեղ, գրավեցին նորվեգական Հուսֆլիդեն համքարության ուշադրությունը: Նորվեգական արվեստների և արհեստների ակումբը (Husflidslag) 1910թ.-ից սկսած Սելբուի վարդի հմայքը սփռեց ամբողջ երկրով մեկ: 1930-ական թվականներին Սելբուում ամեն տարի արտադրվում էր մոտ 100 000 զույգ ձեռնոց:</p><p>Ժամանակի ընթացքում նորվեգական ձեռնոցները մեծ ճանաչում ստացան երկրով մեկ, հայտնվեցին Եվրոպայի մյուս երկրներում, հատեցին Ատլանտյան օվկիանոսը և նվաճեցին Ամերիկան ու Կանադան: Այդպես, Հին Արևելքում սկիզբ առած ութանիստ վարդանախշը իր հետքերը թողնելով շումերական, հայկական, խեթական, բյուզանդական, ղպտիական զարդանախշերում, անխտիր միավորելով արիական, քրիստոնեական և իսլամական ավանդույթներով շղարշված արվեստի նմուշները, 16-18-րդ դարերում տեղ է գտնում Իտալիայի, Ֆրանսիայի, Շվեյցարիայի և Գերմանիայի տեքստիլագործական պատմագիր մատյաններում և, ի վերջո, երիտասարդ նորվեգուհի Մարիտ Էմստադի թեթև ձեռքով իր հիմնական տեղը ամրագրում այժմ արդեն աշխարհահռչակ ձեռագործ բրդյա ձեռնոցներում:</p><p>Այսօր արդեն, Սկանդինավիայում ձմռանը չեք գտնի մի երկիր, որտեղ Ծննդյան տոների կապակցությամբ կազմակերպված յուրաքանչյուր տոնավաճառի ընթացքում, համատարած չտեսնեք Սելբուի հայտնի վարդանախշերով բրդյա տարատեսակ հագուստեղեն — թաթման ու ձեռնոց (<a href="https://www.amazon.de/-/en/Annemor-Sundbo/dp/1646010922/ref=sr_1_12?crid=3VCBB63A4DXBK&keywords=Selbu+F%C3%A4ustlinge&qid=1668940411&sprefix=selbu+mittens%2Caps%2C220&sr=8-12" target="_blank" rel="noopener">selbuvott</a>), գուլպա ու գլխարկ, սվիտերներ (<a href="https://www.amazon.de/-/en/Mary-Jane-Mucklestone/dp/3830709617/ref=pd_bxgy_img_sccl_2/259-2315097-0377711?pd_rd_w=FSRiM&content-id=amzn1.sym.d73f5cbf-8a37-4392-ae93-64a1b1ea1887&pf_rd_p=d73f5cbf-8a37-4392-ae93-64a1b1ea1887&pf_rd_r=99NRMBA5VV89A064D5Y3&pd_rd_wg=VFhzA&pd_rd_r=4e45d93d-6457-43e2-976a-a0fce316ff73&pd_rd_i=3830709617&psc=1" target="_blank" rel="noopener">lusekofte, lopapeysa и mariusgenser</a>) և այլ բրդյա գործվածքներ:</p><p>Չնայած որ գործվածքները ավանդաբար պետք է ունենան միայն երկու գույն, զարդանախշերը հաճախ բացի ութանիստ վարդանախշից կարող են բազմաթիվ բարդ հանգույցներով զարդարվել: Զուր չէ, որ Նորվեգիայում Սելբուի ձեռնոցները ջահել աղջիկները օգտագործում էին որպես օժիտի պարտադիր պարագաներ, որոնց գործելու համար նրանցից բավական ժամանակ էր պահանջվում, ինչպեսև արժանի խնամք ու փորձառություն, որպեսզի ցանկալի տեսքի բերելու համար կատարելագործեին իրենց տեխնիկական հմտությունները: Աղջիկները դեռ փոքր տարիքում սկսում էին հյուսել ավանդական դարձած բրդյա ձեռնոցներ, որպեսզի դրանք ամուսնանալիս նվիրեին իրենց փեսացուներին և հարսանիքի մյուս պատվավոր հյուրերին:</p><p>Նորվեգական այս առանձնահատուկ ոճի ձևավորումը մեծ հանրաճանաչություն բերեց վիկինգների մայրցամաքային հետնորդներին և օգնեց նրանց իրենց ազգային ինքնությունը հաստատելու ցանկությունը իրականություն դարձնել, քանի որ Շվեդիայի ունիայից Նորվեգիայի դուրս գալու և անկախությունը վերահաստատելու տասնամյակներ տևած գործընթացից հետևում էր, որ նորվեգացիները փնտրում են իրենց երկրի «իրական ոգին»: Սելբուի վարդը արժանիորեն ներդաշնակվեց նորվեգական ոգու հետ, Նորվեգիայի ֆերմերային կյանքը դարձրեց տնտեսապես իրագործելի և կանանց պարգևեց որոշակի տնտեսական անկախություն: Նորվեգական արտագաղթը և միջազգային առևտուրը վարդանախշը տարածեցին ամբողջ աշխարհում, որտեղ այն հաճախ այլ մեկնաբանումներ ստացավ — ծաղկի փոխարեն ձյան փաթիլ կամ աստղ: Սա էլ հենց օգնեց ամրապնդել նորվեգական վարդանախշի և ձմեռային հագուստի միջև կապը, դարձնելով այն Նորվեգիայի ձմեռային սիմվոլը:</p><p>Եվ այսպես, մերօրյա այս գեղեցիկ հեքիաթը իրականություն դարձավ այն պահից սկսած, երբ մեկ զույգ ձեռնոցներ փրկեցին Սելբու անունով նորվեգական մի փոքրիկ գյուղ: Իսկ այժմ, Նոր տարվա նախաշեմին դրական հույզերով լիցքավորվելու համար, եկեք միասին դիտենք Սելբուի ութաթերթիկ հրաշքի մասին պատմող մի փոքրիկ տեսանյութ...</p><blockquote>Հեքիաթները իրականանալու հատկություն ունեն...</blockquote><blockquote>Երազները երբեմն կատարվում են...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norges grunnlovsdag - 17. mai]]></title><description><![CDATA[Hvert år på 17. mai feirer nordmenn grunnlovsdagen.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norges-grunnlovsdag-17-mai/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norges-grunnlovsdag-17-mai/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/63d5c38fa11ebc7af3bc89de32080a592b954d0d-3597x1920.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/63d5c38fa11ebc7af3bc89de32080a592b954d0d-3597x1920.jpg" alt="Norges grunnlovsdag - 17. mai"/><p>Hvert år på 17. mai feirer nordmenn grunnlovsdagen. Nasjonaldagen begynte å bli feiret i 1836, og denne flotte og omfattende feiringen, der de yngste nordmennene og kongen med familie deltar, fortsetter den dag i dag.</p><p>Ja, 17. mai 1814 vedtok den grunnlovgivende forsamlingen (Stortinget), bestående av fromme og patriotiske norske adelsmenn og intellektuelle, den norske grunnloven på Eidsvoll og erklærte landet for selvstendig.</p><p><br/></p><p>Nedenfor skal vi forsøke å presentere bakgrunnen for denne svært viktige begivenheten for Norge og gi noen avklaringer om denne episoden i Nord-Europas historieskrivning, og før det skal vi sammen se videoen av en av de fantastiske feiringsparadene for nordmennene som ble én nasjon, én stat.</p><p>Dagen feires med stor festivitas i nesten alle byer og tettsteder i Norge, men den feires spesielt i hovedstaden Oslo. Et stort barnetog og massevis av flagg er sentrale elementer i Oslos 17. mai-feiring. I barnetoget, som ønskes velkommen av kongefamilien fra balkongen på Slottet, deltar rundt 60 000 barn fra 100 skoler og musikkorps. Rundt 100 000 mennesker, kledd og pyntet i bunader, strømmer til sentrum for å ta del i festlighetene.</p><p>La oss mentalt bevege oss til 1200-tallet, da Norges territorium nådde sin største størrelse. Fra <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sverre_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Sverrir Sigurðarsons</a> tid, som overtok det noe stabiliserte norske riket etter borgerkrigene, tilhørte Jämtland, på grensen mellom Sverige og Norge, Norge i sin helhet, i tillegg til en stor del av øygruppene <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shetland" target="_blank" rel="noopener">Shetland</a> og <a href="https://www.britannica.com/place/Orkney-Islands" target="_blank" rel="noopener">Orknøyene</a>. <br/>Siden 1262 har det suverene Island sverget lojalitet til den norske kongen i Altinget, noe som førte til at Grønland, som hadde vært kolonisert og egentlig tilhørte islendingene, også kom under norsk styre. Fra 800-tallet begynner samene i den nordøstlige delen av Norge, som hovedsakelig driver med reindrift og jakt, å betale skatt til Norge. Senere utvides området til Finnmark og den vestlige delen av Kolhalvøya.<br/>Nye byer føyer seg til de store handelssentrene som etableres i kystområdene ved Norskehavet. Konungekonger og jarlsherrer begynner å kjempe for å utvide sine innflytelsessfærer. På 1100-tallet er det særlig seks byer som skiller seg ut i Norge: Nidaros-Trondheim (landets religiøse sentrum - erkebiskopens sete), Bergen (landets største handelssentrum), Oslo (sentrum for landets statsadministrasjon), Konunghella, Borg, Tønsberg. Norske storbønder og adelsmenn eksporterte fiskeprodukter, bjørn, polarrev, ekorn, stinkdyr, sobelskinn, kråkebolletenner og verdifulle mineraler til England, Tyskland og andre europeiske land.</p><p>På midten av 1300-tallet invaderer pestepidemien som rammer Europa også Norge og forårsaker tap av en betydelig del av befolkningen. Den norske økonomien ble rystet, og det sosialpolitiske livet i landet ble lammet. Det kan hevdes at ingen andre land i Europa led så mye av "svartedauden" som Norge, noe som er årsaken til landets påfølgende tap av suverenitet.</p><p>En pestepidemi som engelske sjømenn brakte med seg til Bergen i 1349, spredte seg raskt over hele landet og reduserte Norges befolkning med to tredjedeler. Som følge av at bondeobligasjonene går konkurs, reduseres også de kongelige eiendommene, og regjeringen tvinges til å desentralisere administrasjonen av landet og delvis overlate den til bøndene. Den økonomiske nedturen snur opp ned på Norges administrasjon og setter landet på randen av et eventuelt tap av selvstendighet.<br/><br/>I Norge er adelen i stort mindretall i forhold til de langt rikere fyrstene i nabolandene Danmark og Sverige, og blir avhengig av naboer som har skaffet seg stor rikdom takket være landenes raske økonomiske oppsving.</p><p>Historikerne kaller det som skjer i Norge fra midten av 1300-tallet for "mørke tider". <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eric_V_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Erik</a>, broren til den svenske kongen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Birger,_King_of_Sweden" target="_blank" rel="noopener">Birger Magnusson</a>, med tilnavnet "Den forbilledlige ridder", forsøker for første gang å skape en samlet skandinavisk stat, der Norge, i motsetning til sine naboer, mildt sagt har en mindre sentral rolle. I de neste artiklene skal vi se nærmere på historien og styret i den forente staten til prins Erik og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ingeborg_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Ingeborg</a>, den eneste datteren til <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haakon_V" target="_blank" rel="noopener">Håkon V</a>, den neste kongen i det norske kongedynastiet, og nå går vi over til den andre siden vår, der en av hendelsene i 1397 gjenspeiles.<br/></p><p>I 1397 inviterte dronning <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Margaret_I_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Margareta I</a> av Danmark geistlige og verdslige dignitærer til den svenske byen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kalmar" target="_blank" rel="noopener">Kalmar</a>, og da hun kronet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eric_of_Pomerania" target="_blank" rel="noopener">Erik av Pommern</a> til monark av det forente riket, kunngjorde hun begynnelsen på en æra med "evig fred og union" mellom Danmark, Norge og Sverige.<br/>Vi vil her legge til at ingen av de tre rikenes representative segl som bekreftet den "evige unionen", ble funnet under dette dokumentet.<br/>Fra norsk side deltok ingen høytstående geistlige i Kalmarforsamlingen, og det ironiske var at Norges kongelige segl allerede befant seg i København på den tiden.<br/>Kort sagt begynner den fire hundre år lange æraen med Danmarks union. Den skandinaviske historieskrivningen deler den inn i tre regioner.</p><blockquote>1. 1380-1536 Norge har fortsatt sin egen regjering,</blockquote><p>2. Etter 1536 underordner landet seg fullstendig den danske monarken og adelen,</p><p>3. På grunn av den økonomiske fremgangen siden 1660 oppstår det en kamp for å fremme nasjonale interesser blant det norske folket.</p><blockquote/><p>På 1600- og 1700-tallet tvang Danmarks og Sveriges deltakelse i de endeløse krigshandlingene i Europa, der de to landene nesten alltid inngikk i motstridende militærallianser, Norge til å delta i disse krigene. Norge har også fra tid til annen gått til krig mot Sverige for å imøtegå territorielle krav fra nabolandet.</p><p>Den neste store bølgen av nasjonal oppvåkning i Norge når sitt høydepunkt 29. desember 1809, da prins Fredrik Hessen, øverstkommanderende for den norske hæren i Estland, vekker til live en union som setter en stor milepæl for Norge i den litterære og økonomiske stabiliseringens navn. Landets adel, borgere og intellektuelle samles rundt den nasjonale ideen.</p><p><br/>På 1600- og 1700-tallet tvang Danmarks og Sveriges deltakelse i de endeløse krigshandlingene i Europa, der de to landene nesten alltid inngikk i motstridende militærallianser, Norge til å delta i disse krigene. Norge har også vært i krig med Sverige fra tid til annen.</p><p>Riktignok stiller unionen ingen politiske krav, men myndighetene i Danmark forstår de vidtrekkende målene og forsøker å hindre initiativet på alle mulige måter.<br/>Og her spiller Napoleons invasjoner i Europa og militæralliansens kamp mot ham en positiv rolle for Norge. Ved å utnytte det faktum at Danmark, som Frankrikes allierte, er tvunget til å konfrontere England, Russland og Sverige, kommer Norge til å fremme sine nasjonale interesser og til og med forsøke å realisere sin gamle drøm om å gjenopprette det norske kongeriket.<br/>Napoleons nederlag konfronterer Europa med en ny virkelighet.</p><p>Nå overlater vi historien til historikerne og går raskt gjennom hendelsene.</p><p>Sverige bryter raskt de diplomatiske forbindelsene med Frankrike og øker presset på Danmark for å få Norge til å overgi seg.</p><p>Den 3. mars 1813 bifaller Russland den engelsk-svenske mellomstatlige avtalen, der England går med på å overføre Norges passasje fra Danmark til Sverige.</p><p>Etter slaget ved Leipzig 16.-19. oktober 1813 tvinger <a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Karl_XIV_Johan" target="_blank" rel="noopener">Carl XIV</a> Johan, øverstkommanderende for de nordiske forente styrker, danskene til å trekke seg tilbake og innlede fredsforhandlinger. (Weilbull J. Carl Johan og Norge 1810 - 1814. Unionsplanerna och deras förverkligande. Land, 1957)</p><p>Den 14. januar 1814 ble den historiske Kieltraktaten undertegnet mellom partene i byen Kiel i Goldstein, der kongen av Danmark ga avkall på sin makt over Norge og overførte den til kongen av Sverige, men beholdt under sin kontroll de områdene som tidligere var under Norges, Islands, Grønlands og Færøyenes kontroll. (Angeberg, Le congrès de Vienne, Paris, 1864, v. 1, s. 90-100).<br/><br/>Den 25. februar 1814 sverger innbyggerne i nesten alle norske by- og landskirker å støtte adelen og bevare Norges selvstendighet med livet som innsats. Samtidig sendes to representanter over 25 år valgt av lokalsamfunnene - godseiere og leilendinger, kjøpmenn, håndverkere og entreprenører - til riksforsamlingen.</p><p>Grunnlovsforsamlingen innledes 10. april 1814 på Carsten Ankers gods Eidsvoll, med kjente deltakere som den danskættede byfogden Christian Magnus Falsen, professor Georg Sverdrup, Enevold Falsen, dommerne K. Diriks og V. Christie, den svenskættede grev Wedel-Jarlsberg, metallindustrimannen Jakob Ahl, presten Nikolai Vergelan og andre forretningsmenn med nære bånd til England.</p><p>Den norske grunnloven var sterkt påvirket av den franske opplysningsmannen Montesquieus og den sveitsiske 1700-tallsjuristen De Lolms demokratiske maktdannelsesprinsipper, Jean-Jacques Rousseaus folkesuverenitetsrett ble tatt i betraktning, og lovene i USA i 1787, Frankrike i 1791, Sverige i 1809 og Spanias grunnlov fra 1812 ble også brukt.</p><p>Til slutt, den 17. mai 1814, finner den høytidelige seremonien med stempling av de deputertes underskrifter under den endelige teksten til Eidsvolyens grunnlov, som fortsatt er aktuell. (Grunnloven vår med andre dokumenter av nasjonal viktighet, Oslo, 1953, s. 61-71; Constitution du Royaume de Norvège. Christiania, 1814).<br/></p><p>Denne dagen utnevnes prins <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Christian_VIII_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Christian Frederik</a> til Norges nyvalgte konge, og 17. mai blir Norges uavhengighetsdag.</p><p>Norge får reell selvstendighet ved å forlate unionen med Sverige høsten 1905, men mer om det senere.</p><p>Nå kan vi glede oss over en ny video og nok en gang gratulere hele det norske folk med denne fantastiske dagen.</p><p>Under forberedelsen av materialet åpnet et par kinesiske roseblomster seg på balkongen vår, noe som ga feiringen et utpreget vårpreg...<br/> </p><blockquote>Gratulerer med grunnlovsdagen og nasjonaldagen 17. mai 2022</blockquote><blockquote>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den som lever av å drømme...<br/></blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգիայի Սահմանադրության օրը - Մայիսի 17-ը]]></title><description><![CDATA[Ամեն տարի Մայիսի 17-ին նորվեգացիները տոնում են իրենց Սահմանադրության օրը: ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/մայիսի-17-նորվեգիայի-ազգային-տոնը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/մայիսի-17-նորվեգիայի-ազգային-տոնը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/63d5c38fa11ebc7af3bc89de32080a592b954d0d-3597x1920.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/63d5c38fa11ebc7af3bc89de32080a592b954d0d-3597x1920.jpg" alt="Նորվեգիայի Սահմանադրության օրը - Մայիսի 17-ը"/><p>Ամեն տարի Մայիսի 17-ին նորվեգացիները տոնում են իրենց Սահմանադրության օրը: Համազգային տոնը սկսել են նշել 1836 թվականից և այդ հրաշագեղ ու համատարած տոնախմբությունը, որին մասնակցում են ամենակրտսեր նորվեգացուց մինչև Թագավորը՝ ընտանյոք հանդերձ, շարունակվում է մինչ օրս:<br/><br/>Այո, 1814 թվականի մայիսի 17-ին Նորվեգիայի բարեպաշտ ու ազգասեր ազնվականներից և մտավորականներից բաղկացած Հիմնադիր ժողովը (Սթորթինգը) Էյդսվոլում ընդունեց Նորվեգիայի Սահմանադրությունը և հռչակեց երկրի անկախությունը։<br/></p><p>Ստորև կփորձենք ներկայացնել Նորվեգիայի համար հույժ կարևոր սույն իրադարձության նախապատմությունը և որոշ պարզաբանումներ տալ Հյուսիսային Եվրոպայի պատմագրության հատկապես այս դրվագի մասին, իսկ մինչ այդ եկեք միասին դիտենք մեկ ազգ, մեկ պետություն դարձած նորվեգացիների հրաշագեղ տոնախմբության շքերթներից մեկի տեսագրությունը.<br/></p><p>Տոնը մեծ ծիսակատարությամբ նշում են Նորվեգիայի գրեթե բոլոր քաղաքներում և բնակավայրերում, սակայն այն առանձնահատուկ նշում են մայրաքաղաքում՝ Օսլոյում: Երեխաների մեծ շքերթը և դրոշների առատությունը Օսլոյի մայիսի 17-ի տոնակատարությունների կենտրոնական տարրերն են: Շքերթը, որին թագավորական ընտանիքը ողջունում է թագավորական պալատի պատշգամբից, ներառում է մոտ 60,000 երեխա 100 դպրոցից, ինչպես նաև երթը ուղղեկցող նվագախմբեր: Ազգային տարազներով հագնված ու զարդարված մոտ 100000 մարդ շտապում են քաղաքի կենտրոն՝ մասնակցելու գլխավոր տոնակատարություններին:</p><p>Մտովի տեղափոխվենք XIII դար, երբ Նորվեգիայի տարածքը հասնում էր իր ամենածավալուն չափերին: Քաղաքացիական պատերազմներից հետո փոքր-ինչ կայունացած Նորվեգական թագավորության գլուխ անցած <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sverre_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Սվերիր Սիգուրդարսոնի</a> (Sverrir Sigurðarson) ժամանակվանից Շվեդիայի ու Նորվեգիայի սահմանագծում գտնվող Յեմտլանդն ամբողջովին պատկանում էր Նորվեգիային, ինչպես նաև <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shetland" target="_blank" rel="noopener">Շետլանդյան</a> և <a href="https://www.britannica.com/place/Orkney-Islands" target="_blank" rel="noopener">Օրքնեյան</a> կղզիախմբերի զգալի մասը: <br/><br/>1262թ.-ից ինքնիշխան Իսլանդիան ալթինգում հավատարմության երդում է տալիս Նորվեգիայի միապետին, որի արդյունքում նորվեգական իշխանության տակ են անցնում նաև Գրենլանդիան, որը մինչ այդ գաղութացվել էր և փաստացի պատկանում էր իսլանդացիներին: IX դարից Նորվեգիայի հյուսիս-արևելյան շրջանում բնակվող, հիմնականում եղջերվապահությամբ և որսով զբաղվող սաամները սկսում են հարկեր վճարել Նորվեգիային: Հետագայում տարածքը ընդլայնվում է մինչև Ֆինմարկ և Կոլի թերակղզու արևմտյան հատված: <br/>Նորվեգական ծովի ափամերձ տարածքներում հիմնադրված խոշոր առևտրական կենտրոններին ավելանում են նոր քաղաքներ: Կոնունգ-թագավորներն ու յարլ-իշխաները սկսում են պայքարել իրենց ազդեցության գոտիները ընդլայնելու համար: XII դարում Նորվեգիայում հիմնականում աչքի են ընկնում վեց քաղաքներ՝ Նիդարոս-Թրոնդհայմը (երկրի կրոնական կենտրոնը՝ արքեպիսկոպոսի նստավայրը), Բերգենը (երկրի ամենախոշոր առևտրական կենտրոնը), Օսլոն (երկրի պետական կառավարման կենտրոնը), Կոնունգհելլան, Բորգը, Թյոնսբերգը: Նորվեգացի խոշոր հողագործները և ազնվականներն իրենց նավերով Անգլիա, Գերմանիա և այլ եվրոպական երկրներ են արտահանում ձկնամթերք, արջի, բևեռաղվեսի, սկյուռի, կուղբի, սև սամույրի մորթիներ, ծովացուլի ժանիքներ և թանկարժեք հանքանյութեր: </p><p>Նորվեգական Միապետության ծաղկունքի ժամանակաշրջանի քաղաքական և մշակութային ճակատով քողարկված էր երկրի տնտեսական կյանքի իրական ընթացքը: Նորվեգական պետության ամրապնդման ու կայացման համար հարկավոր էր ամուր նյութական հիմք ունենալ, որը նրան առնվազն տնտեսապես ինքնաբավ կդարձներ:</p><p>XIV դարի կեսերին Եվրոպային պատուհասած ժանտախտի համաճարակը ներխուժում է նաև Նորվեգիա և պատճառ դառնում բնակչության զգալի մասի կորստին: Ցնցվում է նորվեգական տնտեսությունը, կաթվածահար է լինում երկրի սոցիալ-քաղաքական կյանքը: Կարելի է պնդել, որ Եվրոպայում ոչ մի այլ երկիր այդքան չի տուժվում «Սև մահից», որքան հենց Նորվեգիան, ինչը պատճառ է հանդիսանում հետագայում երկրի ինքիշխանության կորստի համար:</p><p>Փաստորեն, 1349 թվականին անգլիացի նավաստիների կողմից Բերգենի նավահանգիստ բերված ժանտախտի համաճարակը՝ շատ արագ տարածվելով ամբողջ երկրով մեկ, Նորվեգիայի բնակչությունը պակսեցնում է երկու երրորդով: Հողագործ-բոնդերի սնանկացման հետևանքով կրճատվում է նաև թագավորական ունեցվածքը և իշխանությունը ստիպված է լինում ապակենտրոնացնել երկրի կառավարումը՝ մասամբ հանձնելով հողագործներին: Տնտեսության անկումը տակնուվրա է անում Նորվեգիայի վարչա-պետական կառավարումը և երկիրը կանգնեցնում անկախության վերջնական կորստի առաջ:<br/><br/>Նորվեգիայում ազնվականները թվով զգալիորեն զիջում են հարևան Դանիայի և Շվեդիայի անհամեմատ ավելի հարուստ իշխաններին և կախվածության մեջ ընկնում իրենց երկրների տնտեսության արագ վերականգնման շնորհիվ մեծ կարողություններ ձեռք բերած հարևաններից: </p><p>Այն, ինչ կատարվում է Նորվեգիայում XIV դարի կեսերից պատմաբանները անվանում են «Մռայլ ժամանակներ»: Շվեդիայի թագավոր <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Birger,_King_of_Sweden" target="_blank" rel="noopener">Բիրգեր Մագնուսսոնի</a> եղբայր՝ «Օրինակելի ասպետ» մականունով <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eric_V_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Էրիկը</a> առաջին անգամ փորձ է կատարում ստեղծել միացյալ սկանդինավյան մի պետություն, որտեղ Նորվեգիային՝ ի տարբերություն հարևանների, մեղմ ասած վերապահում է ոչ այնքան առաջնային դերակատարություն: Իշխան Էրիկի և նորվեգական իշխող դինաստիայի հերթական թագավոր <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haakon_V_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Հակոն V-ի</a> միակ դստեր՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ingeborg_H%C3%A5konsdatter_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Ինգեբորգի</a>, պատմությանը և միացյալ պետության կառավարման մասին մենք հետագայում կանդրադառնանք մեր հաջորդ հոդվածներում, իսկ այժմ թերթենք մեր մյուս էջը, որտեղ արտացոլված են 1397 թվականի իրադարձություններից մեկը:</p><p>1397 թվականին Դանիայի թագուհի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Margaret_I_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Մարգարետ Առաջինը</a> հոգևոր և աշխարհիկ մեծամեծներին հրավիրում է շվեդական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kalmar" target="_blank" rel="noopener">Կալմար քաղաք</a> և, թագադրելով <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eric_of_Pomerania" target="_blank" rel="noopener">Էրիկ Պոմերանցուն</a> որպես միացյալ թագավորության միապետ, հայտարարում է Դանիայի, Նորվեգիայի և Շվեդիայի միջև «հավերժ խաղաղության և միության» դարաշրջանի սկիզբը:<br/>Այստեղ ուզում ենք ավելացնել, որ այդ փաստաթղթի տակ այդպես էլ տեղ չեն գտել «հավերժ միությունը» հաստատող երեք թագավորություններից և ոչ մեկի ներկայացուցչական կնիքները:<br/> Նորվեգիայի կողմից Կալմարյան վեհաժողովին չի մասնակցել ոչ մի բարձրաստիճան հոգևորական, իսկ զավեշտալին այն էր, որ Նորվեգիայի միապետական կնիքն այդ ժամանակ արդեն Կոպենհագենում էր գտնվում:<br/>Մի խոսքով, սկսվում է Դանիայի ունիայում գտնվելու չորս հարյուրամյա դարաշրջանը: Սկանդինավյան պատմագրությունն այն բաժանում է երեք շրջանների.</p><blockquote>1. 1380-1536 թթ. Նորվեգիան դեռևս պահպանում է իր սեփական կառավարությունը,</blockquote><blockquote>2. 1536 թ.-ից հետո երկիրն իր լիակատար ենթակայությունը հանձնում է Դանիայի միապետին ու ազնվականությանը,</blockquote><blockquote>3. 1660 թ.-ից տնտեսական առաջադիմության շնորհիվ Նորվեգիայի ժողովրդի մոտ ձևավորվում է ազգային շահերի առաջ մղման համար տարվող պայքարի գործընթացը:</blockquote><p>17-րդ և 18-րդ դարերում Դանիայի և Շվեդիայի մասնակցությունները Եվրոպայում ընթացող անվերջանալի պատերազմական գործողություններին, ընդ որում այդ երկու երկրները գրեթե միշտ ընդգրկվել են հակադիր ռազմական դաշինքներում, Նորվեգիային պարտադրում են մասնակցել այդ պատերազմներին: Նորվեգիան ժամանակ առ ժամանակ պատերազմել է նաև Շվեդիայի դեմ, որպեսզի դիմակայի տարածքային պահանջներ ներկայացնող իր հարևանին:<br/><br/>Նորվեգիայում ազգային զարթոնքի հերթական մեծ ալիքն իր գագաթնակետին է հասնում 1809 թվականի դեկտեմբերի 29-ին, երբ Էստլանդում նորվեգական բանակի հրամանատար արքայազն Ֆրեդրիկ Հեսսենցին կյանքի է կոչում մի միություն, որը մեծ նշաձող է սահմանում Նորվեգիայի առաջ՝ հանուն երկրի գրական ու տնտեսական կայունացման: Ազգային գաղափարի շուրջ համախմբվում են երկրի ազնվականները, բյուրգերները, մտավորականները:<br/>Ճիշտ է, միությունն իր առաջ քաղաքական պահանջներ չի դնում, սակայն Դանիայում իշխանությունները հասկանում են հեռու գնացող նպատակները և փորձում են ամեն կերպ խոչընդոտել նախաձեռնությանը:<br/>Եվ ահա, Նապոլեոնյան արշավանքները Եվրոպայում և նրա դեմ ծավալված ռազմական դաշինքի պայքարը դրական դեր են խաղում Նորվեգիայի համար: Նորվեգիան օգտվելով այն հանգամանքից, որ Դանիան Ֆրանսիայի դաշնակիցը լինելով ստիպված դիմակայում է Անգլիային, Ռուսաստանին, Շվեդիային, պատրաստվում է իր ազգային շահը առաջ մղել, ընդհուպ փորձելով իրականություն դարձնել իր վաղեմի երազանքը, այն է վերականգնել Նորվեգական Թագավորությունը:<br/>Նապոլեոնի պարտությունը Եվրոպային կանգնեցում է նոր իրողության առջև: </p><p>Ինչևէ, պատմությունը թողնելով պատմագետներին, եկեք շատ արագ անցնենք իրադարձությունների վրայով.</p><p>Շվեդիան շուտափույթ խզում է դիվանագիտական հարաբերությունները Ֆրանսիայի հետ և մեծացնում ճնշումները Դանիայի վրա, որպեսզի վերջինս Նորվեգիան իրեն զիջի:<br/><br/>Ռուսաստանը 1813թ.-ի մարտի 3-ին ողջունում է անգլո-շվեդական միջպետական համաձայնագիրը, որով Անգլիան համաձայնվում է Նորվեգիայի անցնցում փոխանցմանը Դանիայից Շվեդիային:<br/><br/>1813թ.-ի հոկտեմբերի 16-19 Լայպցիգյան ճակատամարտից հետո Հյուսիսային միացյալ ուժերի հրամանատար <a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Karl_XIV_Johan" target="_blank" rel="noopener">Կարլ XIV Յուհանը</a> դանիացիներին՝ նահանջի ենթարկելով, ստիպում է խաղաղության բանակցություններ սկսել: (Weilbull J. Carl Johan och Norge 1810 - 1814. Unionsplanerna och deras förverkligande. Land, 1957)<br/><br/>1814 թ.-ի հունվարի 14-ին կողմերի միջև գոլդշտեյնյան Կիլ քաղաքում կնքվում է պատմական Կիլյան տրակտատը, որտեղ Դանիայի թագավորը հրաժարվում է Նորվեգիայի վրա ունեցած իշխանությունից, այն փոխանցելով Շվեդիայի թագավորին, սակայն իր տիրապետության տակ է պահում նախկինում Նորվեգիայի տիրապետության տակ գտնվող տարածքները՝ Իսլանդիան, Գրենլանդիան և Ֆարերյան կղզիները: (Angeberg. Le congrès de Vienne. Paris, 1864, v. 1, p. 90-100.)</p><p>1814 թ.-ի փետրվարի 25-ին նորվեգական գրեթե բոլոր քաղաքային և գյուղական եկեղեցիներում բնակիչները երդվում են սատարել իրենց ազնվականությանը և կյանքի գնով պահպանել Նորվեգիայի անկախությունը: Միաժամանակ սկսում են հավաքագրվել և համայնքների կողմից ընտրյալ 25 տարեկանից բարձր երկու-ական ներկայացուցիչներին՝ հողերի սեփականատերերը և վարձակալողները, վաճառականները, արհեստավորներն ու ձեռնարկատերերը, ուղարկել Պետական համընդհանուր վեհաժողով:</p><p>Սահմանադրական վեհաժողովը սկսվում է 1814 թվականի ապրիլի 10-ին Քարստեն Անկերի Էյդսվոլ կալվածքում, որին մասնակցող երևելի մարդկանց շարքում են դանիական կողմնորոշում ունեցող գյուղական դատավոր Քրիստիան Մագնուս Ֆալսենը, պրոֆեսոր Գեորգ Սվերդրուպը, Էնեվոլդ Ֆալսենը, դատավորներ Կ. Դիրիկսը և Վ. Քրիստին, շվեդական կողնորոշում ունեցող կոմս Վեդել-Յարլսբերգը, մետալուրգիական արդյունաբերող Յակոբ Ալը, քահանայապետ Նիկոլայ Վերգելանը և Անգլիայի հետ սերտ կապեր ունեցող այլ գործարարներ: </p><p>Նորվեգական սահմանադրության ձևավորման համար մեծ ազդեցություն են ունեցել ֆրանցիացի լուսավորիչ Մոնտեսքյոյի և XVIII դարի շվեյցարացի իրավաբան Դե Լոլմի իշխանության ձևավորման դեմոկրատական հիմունքները, հաշվի է առնվել Ժան Ժակ Ռուսսոյի ժողովրդի սուվերենության իրավունքը, ինչպես նաև օգտագործվել են ԱՄՆ 1787 թվականի, Ֆրանսիայի 1791 թվականի, Շվեդիայի 1809թ.-ի և Իսպանիայի 1812 թ.-ի սահմանադրությունները:</p><p>Ի վերջո, 1814 թվականի Մայիսի 17-ին տեղի է ունենում երկար սպասված, մինչ օրս արդիական Էյդսվոլյան Սահմանադրության վերջնական տեքստի տակ պատգամավորների ստորագրությունների դրոշման հանդիսավոր արարողությունը: (Grunnloven vår med andre dokumenter av nasjonal viktighet, Oslo, 1953, s. 61-71; Constitution du Royaume de Norvège. Christiania, 1814).<br/></p><p>Հենց այդ օրը Նորվեգիայի արքայազն <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Christian_VIII_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Քրիստիան Ֆրեդերիկը</a> հայտարարվում է որպես Նորվեգիայի նորընտիր Թագավոր, միաժամանակ Մայիսի 17-ը Նորվեգիայում դառնում է Անկախության օր:</p><p>Իրական անկախություն Նորվեգիան ստանում է արդեն Շվեդիայի հետ կազմած ունիայից դուրս գալով 1905 թվականի աշնանը, սակայն այդ մասին հաջորդիվ:</p><p>Այժմ եկեք վայելենք ևս մեկ տեսանյութ և վերստին շնորհավորենք Նորվեգիայի ողջ ժողովրդին այս հրաշագեղ օրվա կապակցությամբ:</p><p>Նյութի պատրաստման ընթացքում մեր պատշգամբում բացվեցին չինական վարդի զույգ ծաղիկները՝ տոնախմբությանը ընդգծված գարնանային տեսք հաղորդելով...<br/> </p><blockquote>Gratulerer med grunnlovsdagen og nasjonaldagen 17. mai 2022</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...<br/></blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Գրետա Թունբերգի զարմանահրաշ պատմությունը]]></title><description><![CDATA[Սկանդինավյան բնապահպանուհի Գրետա Թունբերգի էֆեկտը որպես համերկրային փրկօղակ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/գրետա-թունբերգի-զարմանահրաշ-պատմությունը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/գրետա-թունբերգի-զարմանահրաշ-պատմությունը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/78f3d6b9a39303796bf2adc38931906f6d183eb5-2310x1162.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/78f3d6b9a39303796bf2adc38931906f6d183eb5-2310x1162.jpg" alt="Գրետա Թունբերգի զարմանահրաշ պատմությունը"/><p>Գրետա Թունբերգը բնության պահպանության համար համատարած պայքար ծավալող աշխարհին հայտնի ամենաերիտասարդ գործիչն է: Ի հեճուկս բնության հաշվին հարստացող պետությունների և մենատնտեսների, անգնահատելի է նրա դերը կլիմատիկ փոփոխությունների արդյունքում երկրագնդում վերջին տարիների ընթացքում բնապահպանական ճգնաժամերի ու աղետների կանխման գործում: Զուր չէ, որ շրջակա միջավայրի պահպանության և երկրագունդը տեխնածին աղետներից հնարավորինս զերծ պահելու գործում ցուցաբերած աշխուժության համար, Շվեդիայի արժանի դստեր թեկնածությունը 2019 թվականի օգոստոսի 19-ին առաջադրվել է Նոբելյան մրցանակի:<br/></p><p>Երկրագնդի ամենաերիտասարդ բնապահպան Գրետա Թունբերգի համարձակ ու բարձրագոչ ուղերձը՝ հասնելով աշխարհի գրեթե բոլոր ծայրեր, ոտքի է հանել բնության և շրջակա միջավայրի պահպանության համար սրտացավ մարդկանց, և այժմ շվեդ պարմանուհին ամբողջ աշխարհում միլիոնավոր հետևորդներ ունի:<br/><br/>Համասփյուռ ուսանողները՝ ոգնչվելով Գրետայի խրոխտ ելույթներով, աշխարհով մեկ այսօր ծավալում են բնապահպանական բազմամարդ շարժումներ, որոնք նպատակ ունեն ստիպել շահույթի հետևից գլխապտույտ աճապարող իրենց իշխանություններին և պետական ու մենատնտես գործարարներին կանգ առնել ու հատուկ ուշադրության արժանացնել բնության հետ խաղաղ ու անվնաս գոյատևելու կանոններին, ասել է թե պահպանել մարդ-բնություն համակեցության գրված ու չգրված օրենքները:<br/><br/>Գրետա Թունբերգի մասին կարծիք կազմելու համար հարկավոր է լսել նրա բազմաթիվ պարբերականներին տրված հարցազրույցները և, քանի որ Գրետան հանդիսանում է սկանդինավյան աշխարհի ամենախարիզմատիկ կերպարներից մեկը, մենք նրա կենսագրական տվյալներից որոշ մանրամասներ կներմուծենք ստորև:<br/><br/>Գրետա Թինթին Էլեոնորա Էրնման Թունբերգը ծնվել է 2003 թվականին Շվեդիայի մայրաքաղաք Ստոկհոլմում: Մանուկ հասակում Գրետան՝ հմայված լինելով բնության հրաշքներով, գիտնական դառնալու ցանկություն է հայտնում, սակայն դպրոցում ուսումնասիրելով առարկան և հասկանալով, որ գիտության ուսումնական ծրագիրը հիմնականում կենտրոնացած է մարդկանց վրա, իսկ մարդկանց կյանքում բնության դերի և նշանակության վերաբերյալ նյութերը սակավ են ու, բնավ, մարդուն չեն բնորոշում որպես բնության հետ փոխկապակցված մի մասնիկ, նա որոշում է մասնագիտանալ բնության ու շրջակա միջավայրի լայնածավալ ուսումնասիրությունների ոլորտում: <br/>Կյանքի հասուն շրջանի նախաշեմին երիտասարդ բնապահպանուհին՝ նկատի ունենալով բնության պահպանության համար ձեռնարկվող միջոցառումների անբավարությունը, որպես բողոք 2018 թվականի օգոստոսին Շվեդիայի խորհրդարանի շենքի դիմաց կազմակերպում է իր առաջին դպրոցական դասադուլը։ Շարժումը մեծ թափ է ստանում և նրա օրինակին՝ տարբեր երկրներից, սկսում են հետևել բազմաթիվ դպրոցականներ։</p><p>Տասնհինգամյա Գրետա Թունբերգի «Ուրբաթները հանուն ապագայի» (Fridays for Future) շարժումը արագորեն տարածվում է Գերմանիայում, որտեղ 2018 -ի հոկտեմբերին ավելի քան մեկ միլիոն աշակերտ և ուսանող լքում են իրենց դասասենյակները և դուրս գալիս փողոց: Շարժման նպատակը կայանում է նրանում, որ դպրոցականները ուրբաթ օրերին անցկացվող շարունակական դասադուլների միջոցով պետք է ստիպեն իշխանություններին հաշվի նստել իրենց առաջարկների հետ, այն է՝ երկրի եղանակային վատթարացումը կանխել և միջոցներ հայթհայթել այն իրականացնելու համար: Դասադուլների ընթացքը լուսաբանող տեսանյութերն ու լուսանկարները Գրետա Թունբերգը առաջարկում է տարածել սոցիալական ցանցերի միջոցով՝ շարժմանը համաշխարհային բնույթ հաղորդելու նպատակով: Գրետան ասում է.</p><p/><blockquote>Ինչո՞ւ սովորել առանց ապագայի, ինչը կարող է և չլինել...</blockquote><blockquote>Ինչո՞ւ ջանք գործադրել և կրթված մարդ դառնալ, եթե մեր իշխանությունները չեն լսում կրթվածներին...</blockquote><p><br/><br/>Այդ համարձակ քայլն իր ազդեցությունն է թողնում գերմանական կառավարության կողմից ձեռնարկվող օրենքների մշակման վրա, քանի որ անմիջապես հաջորդում են համապատասխան քայլեր: Գերմանիայի կառավարությունը կյանքի է կոչում մի օրենք, ըստ որի մինչև 2035 թվականը աստիճանաբար պետք է դադարեցնի օրգանական հանածո վառելիքի օգտագործումը:</p><p>2018 թվականի նոյեմբերին Գրետան հանդես է գալիս Միավորված Ազգերի Կազմակերպության վեհաժողովում և իր խոսքում կոչ հնչեցնում համայն աշխարհի բնակիչներին, նրանց հորդորելով քայլեր ձեռնարկել երկրին սպառնացող կլիմատիկ աղետներին դիմակայելու համար և լուծումներ գտնել այդ ուղղությամբ: </p><p>Թունբերգը ներկա իրավիճակը գնահատելով որպես «համաշխարհային պատերազմ», որպես մարդու կողմից բնությանը նետված ձեռնոց, միակ լուծումը գտնում է ջերմոցային գազերի արտանետումը կանխելու նպատակով բնությունը աղտոտող արտադրությունները դադարեցնելու մեջ , ասել է թե արմատական փոփոխություններ են հարկավոր կատարել ներկայիս տնտեսական համակարգում: Գրետա Թունբերգն իր ելույթում հիմնականում թիրախավորում է քաղաքական գործիչներին, ովքեր կլիմայի փոփոխության դեմ գործողություններ ձեռնարկելու փոխարեն արգելափակում են բնապահպանության համար նախատեսված բովանդակալից միջոցները:</p><p>Եվ ահա, գործնական միջոցների է դիմում նաև Գրետան, որոշելով դպրոց հաճախել առագաստանավակով, ոտքով և հրաժարվում է ճանապարհորդել օդանավերով, առաջնահերթությունը տալով գնացքներին: Նա սկսում է ավելի հիմնարար ուսումնասիրել այլընտրանքային էներգիայի ստացման եղանակները:<br/>Շարունակվում են նամակներ հղվել պետական պաշտոնյաներին, որպեսզի վերջիններս պատշաճ լուծումներ գտնեն կլիմատիկ ազդեցություններից խուսանավելու և դրա հետևանքով մարդկանց առջև ծառացած մարտահրավերներին դիմակայելու, ինչպես և երկիր-մոլորակի ապագայի փրկության համար միջոցներ հայթհայթեն: Կառավարության կողմից արձագանք չգտնելով, խրոխտ աղջնակը որոշում է Շվեդիայի խորհրդարանի առաջ ցույցեր կազմակերպել, որից հետո իշխանությունները ընկրկում են և, հարցին լրջորեն մոտենալով, ծրագիր են նախապատրաստում և դիմում Եվրոմիության մյուս երկրներին՝ օգնություն ստանալու համար:</p><p>Եկեք լսենք հենց իրեն՝ Գրետա Թունբերգին... <br/>Համասփյուռ տեսանյութում Գրետային աջակցում է բնության պահպանության մեկ այլ նվիրյալ՝ բրիտանացի լրագրող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/George_Monbiot" target="_blank" rel="noopener">Ջորջ Ջոշուա Ռիչարդ Մոնբիոն</a>:<br/> </p><p><br/>Ըստ Գրետայի շրջակա միջավայրի և բնության պահպանությունը միայն մեծահասակների խնդիրը չէ: Այն պետք է դառնա համընդհանուր խնդիր, որին իրենց անմիջական մասնակցությունը պետք է ցուցաբերեն և դպրոցականները, և ուսանողները: Երկիրն ամենքինս է, և չմոռանանք նաև, որ մեզ՝ մարդկանց, ի վերուստ տրված է խնամքով վերաբերվել և կենդանիներին, և բույսերին, և մեզ շրջապատող քարերին ու ջրերին: Երկիրը մեկն է, պահպանենք այն:</p><p>Գրետա Թունբերգի բավականին լուրջ և պատասխանատու գործը՝ այսպես կոչված «Գրետայի էֆեկտ»-ը, ոչ բոլորին է դուր գալիս և աղջնակը համախոհների մեծ բանակից զատ նաև բազմաթիվ ընդիմադիրներ ունի, որոնք բաց չեն թողնում ցանկացած պատեհ առիթ, նրան քարկոծելու համար: Ինչևէ, նա աննկուն է և համառորեն առաջ է մղում իր տեսակետը:</p><p/><blockquote>Սիրում ե՞ք բնությունն իր հրաշալիքներով...</blockquote><blockquote>Երազում ե՞ք ապահով տեսնել Երկիր մոլորակը...</blockquote><blockquote>Ուրեմն պահպանենք այն աղետներից՝ բնական, թե անբնական...</blockquote><blockquote>Լծվենք բնապահպանության շահեկան գործին՝ մեծ, թե փոքր, այն մեր ընդհանուր խնդիրն է...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Den fantastiske historien om Greta Thunberg]]></title><description><![CDATA[Effekten av den skandinaviske miljøforkjemperen Greta Thunberg som global livline]]></description><link>https://www.scandinavian.world/den-fantastiske-historien-om-greta-thunberg/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/den-fantastiske-historien-om-greta-thunberg/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/78f3d6b9a39303796bf2adc38931906f6d183eb5-2310x1162.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/78f3d6b9a39303796bf2adc38931906f6d183eb5-2310x1162.jpg" alt="Den fantastiske historien om Greta Thunberg"/><p>Greta Thunberg er den yngste skikkelsen i verden som har ført en omfattende kamp for å beskytte naturen. I motsetning til stater og monopoler som beriker seg på naturens bekostning, spiller hun en uvurderlig rolle i å forhindre miljøkriser og katastrofer på jorden som følge av klimaendringene de siste årene. Det er ikke for ingenting at Sveriges verdige datter ble nominert til Nobelprisen 19. august 2019, for sin innsats for å beskytte miljøet og i størst mulig grad beskytte jorden mot menneskeskapte katastrofer.</p><p>Verdens yngste miljøforkjemper Greta Thunbergs modige og høylytte budskap, som nådde ut til nesten alle verdenshjørner, har vekket mennesker som brenner for natur- og miljøvern, og nå har den svenske bartenderen millioner av tilhengere over hele verden.</p><p>Studenter fra hele verden, inspirert av Gretas dristige taler, starter i dag miljøbevegelser med flere personer rundt om i verden, som har som mål å tvinge sine regjeringer og statlige og monopolistiske forretningsmenn, som løper hodestups etter profitt, til å stoppe opp og være spesielt oppmerksomme på reglene for fredelig og ufarlig sameksistens med naturen, det vil si å bevare de skrevne og uskrevne lovene for sameksistens mellom menneske og natur.</p><p><br/><br/>For å danne deg en mening om Greta Thunberg må du lytte til de mange magasinintervjuene hennes, og siden Greta er en av Nordens mest karismatiske skikkelser, vil vi ta med noen detaljer fra biografien hennes nedenfor.</p><p>Greta Tintin Eleonora Hernmann Thunberg ble født i 2003 i Stockholm, Sveriges hovedstad. Som barn uttrykker Greta, fascinert av naturens underverk, et ønske om å bli forsker, men etter å ha studert faget på skolen og innsett at læreplanen i naturfag hovedsakelig er fokusert på mennesker, og at materialer om naturens rolle og betydning i menneskers liv er knappe og ikke definerer mennesker i det hele tatt. som en del knyttet til naturen, bestemmer han seg for å spesialisere seg innen storskala studier av natur og miljø.<br/>Den unge miljøforkjemperen står på terskelen til den modne fasen av livet sitt, og i august 2018 organiserer hun sin første skolestreik foran Riksdagen som en protest mot de utilstrekkelige tiltakene som er iverksatt for å beskytte naturen. Bevegelsen får stadig mer vind i seilene, og mange skoleelever fra ulike land følger hennes eksempel.</p><p>Femten år gamle Greta Thunbergs bevegelse "Fridays for Future" sprer seg raskt i Tyskland, der over en million elever og studenter i oktober 2018 forlot klasserommene og gikk ut i gatene. Målet med bevegelsen er at skoleelevene, gjennom kontinuerlige streiker på fredager, skal tvinge myndighetene til å vurdere forslagene deres, det vil si å forhindre forverringen av landets vær og finne midler til å gjennomføre det. Greta Thunberg foreslår å dele videoene og bildene fra streikene på sosiale medier for å gi bevegelsen en global karakter. sier Greta.</p><p>Hvorfor studere uten en fremtid som kanskje ikke er...</p><p>Hvorfor anstrenge seg for å bli en utdannet person hvis myndighetene ikke lytter til de utdannede...</p><blockquote>Det dristige trekket har innvirkning på den tyske regjeringens lovutforming, ettersom passende tiltak følger umiddelbart. Den tyske regjeringen er i ferd med å implementere en lov om å fase ut bruken av organisk fossilt brensel innen 2035.</blockquote><p>I november 2018 talte Greta Thunberg i FNs generalforsamling og oppfordret i sin tale hele verdens befolkning til å ta grep for å møte klimakatastrofene som truer landet og finne løsninger i den retningen.</p><p>Thunberg vurderer den nåværende situasjonen som en "verdenskrig", som en hanske som mennesket har kastet mot naturen, og mener at den eneste løsningen er å stoppe produksjonen som forurenser naturen for å forhindre utslipp av klimagasser, og at det må gjøres radikale endringer i dagens økonomiske system. Greta Thunbergs tale retter seg hovedsakelig mot politikere som blokkerer meningsfulle miljøtiltak i stedet for å gjøre noe med klimaendringene. </p><p/><p> Og her tyr Greta også til praktiske tiltak, og bestemmer seg for å gå til skolen med seilbåt, til fots, og nekter å reise med fly, og prioriterer tog. Han begynner å studere mer grunnleggende måter å skaffe alternativ energi på.<br/>Han fortsetter å sende brev til myndighetene for å få dem til å finne egnede løsninger for å unngå klimapåvirkningen og møte de utfordringene menneskene står overfor som følge av den, og for å finne måter å redde jordklodens fremtid på. Da den modige jenta ikke får noe svar fra myndighetene, bestemmer hun seg for å organisere demonstrasjoner foran den svenske Riksdagen. Myndighetene tar saken på alvor, utarbeider en plan og henvender seg til andre EU-land for å få hjelp.</p><p>La oss høre fra Greta Thunberg selv...<br/>I den virale videoen får Greta støtte av en annen naturverner, den britiske journalisten <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/George_Monbiot" target="_blank" rel="noopener">George Joshua Richard Monbiot.</a></p><p><br/>Ifølge Greta er miljø- og naturvern ikke bare et problem for voksne. Det bør bli et universelt problem der både skolebarn og studenter bør vise sin direkte deltakelse. Jorden er vår, og la oss ikke glemme at vi, menneskene, er gitt til å behandle dyrene og plantene og steinene og vannet som omgir oss med omsorg. Landet er ett, la oss redde det.</p><p>Det ganske seriøse og ansvarlige arbeidet til Greta Thunberg, den såkalte "Greta-effekten", er ikke likt av alle, og jenta har, bortsett fra en stor hær av sympatisører, også mange motstandere som ikke går glipp av noen mulighet til å steine henne. Han er imidlertid ukuelig og holder hardnakket på sitt synspunkt.</p><p>Elsker du naturen og dens undere?</p><p>Drømmer du om å se planeten Jorden i god behold?</p><p>Så la oss beskytte den mot katastrofer, naturlige eller unaturlige...</p><p>La oss engasjere oss i det gode miljøvernarbeidet, stort eller lite, det er vår felles oppgave...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ինչ գրքեր կարդալ սկանդինավյան գրականությունից]]></title><description><![CDATA[Ինչ գրքեր կարդալ սկանդինավյան գրականությունից ըստ բրիտանական պարբերականի]]></description><link>https://www.scandinavian.world/գրքեր-սկանդինավյան-գրականությունից/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/գրքեր-սկանդինավյան-գրականությունից/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b50f87d6e46992f83f11860c92bc6d12351cebac-2670x1639.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b50f87d6e46992f83f11860c92bc6d12351cebac-2670x1639.jpg" alt="Ինչ գրքեր կարդալ սկանդինավյան գրականությունից"/><p>Ի՞նչ գրքեր կարդալ ― ահա այն կարևորագույն հարցը, որն իրենք իրենց տալիս են աշխարհի գրեթե բոլոր ընթերցասերները։ Նրանք փորձում են փնտրել ու գտնել այն բոլոր լավ գրքերը, որոնք մեծ պահանջարկ ունեն և որոնք արժե կարդալ, լինեն դրանք մանկական, թե նախատեսված լինեն մեծերի համար: Մենք այսուհետ կփորձենք ներկայացնել վերջին տասնամյակում աշխարհին հայտնի գրքերի ցանկը, որոնք, թարգմանվելով անգլերեն, լայն տարածում են գտել սկանդինավյան աշխարհի սահմաններից դուրս, մրցակցելով այլ լեզուներից թարգմանված անգլերեն գրքերի հետ:</p><p>Սկանդինավյան գրականությունը ներկայացնող գեղարվեստական գրքերն այսօր դասվում են ամենամեծ պահանջարկ ունեցող գրքերի շարքում և տարեցտարի ընդլայնում են իրենց աշխարհագրական սահմանները: </p><p>Ըստ <a href="https://www.theguardian.com/books/2017/oct/11/top-10-modern-nordic-books" target="_blank" rel="noopener">բրիտանական «The Guardian» պարբերականի</a> սկանդինավյան հեղինակների լույս ընծայած գրքերի անգլերեն թարգմանությունները լայն տարածում են գտել Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի ամբողջ տարածքում:<br/><br/>Հինգ տարի առաջ նույն պարբերականի կողմից իրականացված հարցումների արդյունքում առկա էր հետևյալ պատկերը.<br/><br/>Ամենապահանջված սկանդինավյան գրքերի ցուցակը գլխավորում է իսլանդացի գրող Գուդբերգուր Բերգսսոնը՝ իր <a href="https://www.amazon.com/T%C3%B3mas-J%C3%B3nsson-Bestseller-Gu%C3%B0berger-Bergsson/dp/194095360X" target="_blank" rel="noopener">«Թոմաս Յոնսսոն»</a> վեպով: Գիրքը իսլանդերենից անգլերեն է թարգմանել Լիթոն Սմիթը: Վեպի հերոսը թոշակառու բանկային ծառայող Թոմաս Յոնսսոնը, որին շատերը համարում են «իսլանդական Ուլիսես», պարփակվում է իր բնակարանի նկուղում և սկսում է գրել իր հուշերը, որոնք միտված են իսլանդական հասարակության մեջ արմատական փոփոխություններ խթանել:<br/></p><p><br/>Նրան հաջորդում է նորվեգացի գրող Դագ Սոլստադը՝ <a href="https://www.amazon.com/Novel-11-Book-Dag-Solstad/dp/1784704989" target="_blank" rel="noopener">«Նովել 11, Գիրք 18»</a> վեպով: Գիրքը անգլերեն է թարգմանել Սվերրե Լինգստադը: Դագ Սոլստադի գրքերը մի ընդանուր նշանաբան ունեն, այն է. «Մենք ծնվել ենք, որպեսզի հայտնվենք անհարմար կացության մեջ՝ մինչ մեր վախճանը»: Վեպի հիսնամյա հերոսը՝ ոմն Բյորն Հանսենը, ակամա պարուրում է իրեն սարսափելի մտքերով, ըստ որոնց նրա կյանքը ղեկավարում է պատահականությունը՝ բախտախաղի սկզբունքով:<br/></p><p><br/>Երրորդ հորիզոնականում <a href="https://www.amazon.com/Endless-Summer-Danish-Women-Writers/dp/1940953693" target="_blank" rel="noopener">Տիկին Նիլսենի «Անվերջանալի ամառը»</a> վեպն է, որը դանիերենից անգլերեն է թարգմանել Գայ Քինոխը: Հեղինակը՝ «Մադամ Նիլսենը», ժամանակակից դանիական գրականության նորարարներից մեկն է, իսկ նրա «Անվերջանալի ամառը» կարելի է դիտարկել որպես արձակ ոճով շարադրված մի չքնաղ քնարական պոեմ:<br/></p><p><br/>Չորրորդ տեղում ծագումով Լապլանդիայից ֆինն գրող Յոհաննա Սինիսալոն է, իր <a href="https://www.amazon.co.uk/Not-Before-Sundown-Johanna-Sinisalo/dp/0720611717" target="_blank" rel="noopener">«Ոչ մինչև մայրամուտ»</a> վեպով: Վեպը ստեղծվել է ֆիննական հանրահայտ երգի հիման վրա, ուր ասվում է, որ տրոլներին կարել է հանդիպել մինչև արևի քուն մտնելը: Զուր չէ, որ ԱՄՆ-ում և Կանադայում գիրքը լույս է տեսել հենց «Տրոլ» անվանումով: Տաղանդավոր ֆիննուհու վեպը թարգմանվել է շվեդերեն, ֆրանսերեն, լատիշերեն, ճապոներեն, չեխերեն, իսկ անգլերեն թարգմանել է Հերբերտ Լոմասը: Յոհաննա Սինիսալոյի այս ժամանակակից առակը մի ուրույն մեկնաբանություն է մարդ-բնություն հարաբերության մասին:<br/></p><p><br/>Հաջորդը տաղանդաշատ շվեդ բանաստեղծ, թարգմանիչ, հոգեբան, դաշնակահար Թոմաս Թրանսթրյոմերն է, իր <a href="https://www.amazon.co.uk/New-Collected-Poems-Tomas-Transtromer/dp/1852244135" target="_blank" rel="noopener">«Բանաստեղծությունների նոր ժողովածու»</a> գրքով: 2011 թվականին Թոմաս Թրանսթրյոմերի գրական գործունեությունը գնահատվել է Նոբելյան մրցանակով:<br/></p><p><br/>Վեցերորդ հորիզոնականը զբաղեցնում է գրենլանդացի արձակագիր <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Niviaq_Korneliussen" target="_blank" rel="noopener">Նիվիաք Կորնելիուսսենը</a>՝ իր <a href="https://www.amazon.co.uk/Crimson-Niviaq-Korneliussen/dp/0349010560" target="_blank" rel="noopener">«Կրիմսոն» </a>վեպով: Գիրքը գրվել է աշխարհին քիչ հայտնի գրենլանդերեն լեզվով, ինչն ինքնին ողջունելի նախաձեռնություն է, իսկ անգլերեն է թարգմանվել Նիվիաք Կորնելիուսսենի կողմից դանիերեն թարգմանված տարբերակից: Այն անգլերեն է թարգմանել Աննա Հալագերը:<br/><br/>Հաջորդ տեղում Դանիայի տաղանդավոր դուստր, գրող <a href="https://www.amazon.com/Mirror-Shoulder-Signal-Dorthe-Nors/dp/1555978088" target="_blank" rel="noopener">Դորթե Նորսի «Հայելի, ուս, ազդանշան» վեպն</a> է: Գրքի հերոսուհին Յուտլանդիայի գյուղերից մեկից տեղափոխվում է Կոպենհագեն և, ցանկանալով կառուցել իր նոր կյանքը, փորձում է վարորդական դասեր ստանալ: Քառասունն անց Սոնյային առջևում դիմավորում են քաղաքային գլխապտույտ իրադարձությունները, իսկ աչքերին երևում են մեքենայի դիմապակու հայելիում հայտնված և թիկունքում թողած հայրենի հիշողությունների պատկերները:<br/></p><p><br/>Ութերորդ հորիզոնականը զբաղեցնում է Ֆարերյան կղզիները ներկայացնող գրող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/William_Heinesen" target="_blank" rel="noopener">Վիլյամ Հայնեսենը</a>՝ իր <a href="https://www.amazon.com/Tower-Edge-World-Dedalus-Europe/dp/1910213667" target="_blank" rel="noopener">«Աշտարակը աշխարհի ծայրին»</a> գրքով: Վիլյամ Հայնեսենին արժանիորեն կարելի է դասել XX դարի սկանդինավյան այնպիսի հանճարեղ գրողների շարքում, ինչպիսիք են իսլանդացի Հալդոր Լաքսնեսը, դանիացի Կարեն Բլիկսենը, նորվեգացի Քնութ Համսունը և այլոք: «Աշտարակը աշխարհի ծայրին» վեպը անգլերեն է թարգմանել Ֆարերյան կղզիների գրական ակադեմիայի սկանդինավյան գրականության պրոֆեսոր ՈՒ Գլին Ջոնսը:<br/><br/>Հաջորդը շվեդ գրող Սառա Սթրիդսբերգն է իր <a href="https://www.amazon.com/Gravity-Love-Sara-Stridsberg-ebook/dp/B01ARXVVGQ" target="_blank" rel="noopener">«Սիրո ձգողականությունը» վեպով</a>: Վեպը անգլերեն է թարգմանել Դեբորահ Բրագան-Թըրները: Վեպի հերոսուհին՝ կյանքից հիասթափված և հոգեբուժարանում ապրող հարբեցողի դուստրը, իր վրա է կրում դաժան ու խոցելի կյանքի գրեթե բոլոր դժվարությունները, անցնում դրանց միջով և շարունակում է մնալ մարդասեր և վճռական իր հետագա գործողությունների ծիրում:<br/></p><p><br/>Տասներորդ հորիզոնականում իսլանդացի քնարերգու <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sigur%C3%B0ur_P%C3%A1lsson" target="_blank" rel="noopener">Սիգուրդուր Փալսսոնն</a> է իր <a href="https://www.amazon.com/Inisde-Voices-Outside-Light-Translated/dp/1906570590" target="_blank" rel="noopener">«Ձայների մեջ, լույսից անդին»</a> ժողովածուով: Գրքում տեղ են գտել 1980 թ.-ից մինչ 2008 թ.-ը հրատարակված բանաստեղծություններից լավագույնները: Բնության հրաշքները առաջ մղող պոետը փորձում է բացահայտել կյանքի ուրախության այլազան շերտերը: Ըստ Սիգուրդուր Փալսսոնի տիեզերքը սեղմվում է և աշխարհը ամբողջացնող բազմաշերտ կտավի միջնաթելերը խմբվում են իրար վրա՝ պատճառ հանդիսանալով բնության ու մարդու կողմից ստեղծված արդյունքների միաձուլման:<br/>Երկլեզու գրքի անգլերեն մասը թարգմանել է Մարտին Ռեգալը:</p><p>Սկանդինավյան գրականություն բաժնի մեր հաջորդ հոդվածներում կփորձենք ներկայացնել նորվեգական, դանիական, ֆիննական, շվեդական և իսլանդական ժամանակակից գրքերի մասին պատմող ծավալուն տեղեկություններ, իսկ հետաքրքիր գրքերի հայերեն թարգմանությունների մասին կծավալվենք ավելի հանգամանալից:</p><p>Ինչևէ, զինվեք համբերությամբ և հին ու նոր լավագույն գրքերի մասին պատմությունները չեն ուշանա, լինեն դրանք դետեկտիվ գրքեր, ռոմանտիկ գրքեր կամ պարզապես գրքեր սիրո մասին:</p><p/><blockquote>Երազների իրականացման արշավը շարունակվում է...</blockquote><p/><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Hvilke bøker bør man lese fra skandinavisk litteratur?]]></title><description><![CDATA[Hvilke bøker du bør lese fra den skandinaviske litteraturen ifølge det britiske tidsskriftet]]></description><link>https://www.scandinavian.world/hvilke-boker-bor-man-lese-fra-skandinavisk-litteratur/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/hvilke-boker-bor-man-lese-fra-skandinavisk-litteratur/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b50f87d6e46992f83f11860c92bc6d12351cebac-2670x1639.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/b50f87d6e46992f83f11860c92bc6d12351cebac-2670x1639.jpg" alt="Hvilke bøker bør man lese fra skandinavisk litteratur?"/><p>Hvilke bøker skal man lese - dette er det viktigste spørsmålet som nesten alle verdens lesere stiller seg. De prøver å finne alle de gode bøkene som er etterspurt og verdt å lese, enten de er for barn eller voksne. Fra nå av vil vi forsøke å presentere en liste over bøker som er blitt verdenskjent i løpet av det siste tiåret, og som etter å ha blitt oversatt til engelsk har vunnet stor popularitet utenfor Nordens grenser, i konkurranse med engelske bøker oversatt fra andre språk.</p><p>Skjønnlitterære bøker som representerer skandinavisk litteratur er blant de mest etterspurte bøkene i dag, og de utvider hvert år sine geografiske grenser.</p><p>Ifølge det britiske tidsskriftet <a href="https://www.theguardian.com/books/2017/oct/11/top-10-modern-nordic-books" target="_blank" rel="noopener">&quot;The Guardian&quot;</a> har de engelske oversettelsene av bøker utgitt av skandinaviske forfattere blitt svært populære i Storbritannia og USA.</p><p>For fem år siden viste undersøkelser utført av det samme tidsskriftet følgende bilde.<br/> Listen over de mest etterspurte skandinaviske bøkene toppes av den islandske forfatteren Guðbergur Bergsson med romanen <a href="https://amzn.to/3O6aUTW" target="_blank" rel="noopener">&quot;Thomas Jónsson&quot;</a>. Boken er oversatt fra islandsk til engelsk av Lytton Smith. Romanens helt, den pensjonerte bankmannen Tomas Jónsson, som av mange regnes som "den islandske Odysseus", låser seg inne i kjelleren i leiligheten sin og begynner å skrive sine memoarer, som skal bidra til radikale endringer i det islandske samfunnet.</p><p/><p>Han etterfølges av den norske forfatteren Dag Solstad med <a href="https://amzn.to/4b1LzUW" target="_blank" rel="noopener">Roman 11, bok 18</a>. Boken er oversatt til engelsk av Sverre Lingstad. Doug Solstads bøker har en unik tagline, nemlig: "Vi er født til å være ukomfortable helt til vi dør." </p><p>Romanens femti år gamle helt, en viss Bjørn Hansen, omgir seg uforvarende med forferdelige tanker om at livet hans er styrt av tilfeldigheter, etter flaksens prinsipp.<br/><br/></p><p><br/>På tredjeplass kommer fru Nielsens roman <a href="https://amzn.to/3vEP5nP" target="_blank" rel="noopener">&quot;Endeløs sommer&quot;</a>, oversatt fra dansk til engelsk av Guy Kinnoch. Forfatteren, "Madame Nielsen", er en av fornyerne av moderne dansk litteratur, og hennes "Endeløs sommer" kan betraktes som et lett lyrisk dikt skrevet i prosastil.</p><p><br/>På fjerdeplass finner vi Johanna Sinisalo, en finsk forfatter opprinnelig fra Lappland, med romanen <a href="https://amzn.to/3vJMDww" target="_blank" rel="noopener">&quot;Ikke før solnedgang&quot;</a>. Romanen er basert på en kjent finsk sang som sier at man kan møte troll før solen går til ro. Det er ikke for ingenting at boken ble utgitt i USA og Canada under navnet "Troll". Romanen, som er skrevet av en talentfull finsk kvinne, ble oversatt til svensk, fransk, latvisk, japansk og tsjekkisk, og ble oversatt til engelsk av Herbert Lomas. Denne moderne fabelen av Johanna Sinisalo er en unik kommentar til forholdet mellom menneske og natur.</p><p><br/>Nestemann ut er den talentfulle svenske poeten, oversetteren, psykologen og pianisten Thomas Tranströmer, med boken<a href="https://amzn.to/3OcmBIJ" target="_blank" rel="noopener"> &quot;Ny diktsamling&quot;</a>. I 2011 ble Thomas Tranströmers litterære arbeid belønnet med Nobelprisen. <br/></p><p><br/>Den grønlandske forfatteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Niviaq_Korneliussen" target="_blank" rel="noopener">Niviak Korneliussen </a>inntar sjetteplassen med romanen <a href="https://amzn.to/47Hkcg6" target="_blank" rel="noopener">&quot;Crimson&quot;</a>. Boken er skrevet på det lite kjente grønlandske språket, noe som i seg selv er et kjærkomment initiativ, og oversatt til engelsk fra dansk av Nyviak Korneliussen. Den er oversatt til engelsk av Anna Hallager.</p><p>På neste plass kommer romanen <a href="https://amzn.to/48Ycqzk" target="_blank" rel="noopener">&quot;Mirror, shoulder, signal&quot;</a> av den talentfulle danske datteren Dorthe Norse. Bokens heltinne flytter fra en landsby på Jylland til København, og i et ønske om å bygge opp sitt nye liv forsøker hun å ta kjøretimer. I førtiårene blir Sonya møtt av byens svimlende begivenheter, og bildene av de hjemlige minnene hun har lagt bak seg, dukker opp i bilens frontrute.</p><p><br/>På åttendeplass finner vi forfatteren som representerer Færøyene, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/William_Heinesen" target="_blank" rel="noopener">William Heinesen</a>, med boken <a href="https://amzn.to/47FtOaZ" target="_blank" rel="noopener">&quot;Tårnet ved verdens ende&quot;</a>. William Heinesen kan med rette rangeres blant geniale skandinaviske 1900-tallsforfattere som islandske Haldor Laxnes, danske Karen Blixen, norske Knut Hamsun og andre. Romanen "Tårnet ved verdens ende" er oversatt til engelsk av W. Glyn Jones, professor i nordisk litteratur ved Færøyenes litteraturakademi.</p><p>Deretter følger den svenske forfatteren Sarah Stridsberg med romanen <a href="https://amzn.to/3S9sMhX" target="_blank" rel="noopener">Kjærlighetens tyngdekraft</a>. Romanen er oversatt til engelsk av Deborah Bragan-Turner. Romanens heltinne, datter av en alkoholiker som er desillusjonert av livet og bor på et psykiatrisk sykehus, bærer nesten alle vanskelighetene i et grusomt og sårbart liv, går gjennom dem og forblir human og besluttsom i sine videre handlinger.</p><p><br/></p><p><br/>På tiendeplass finner vi den islandske lyrikeren <a href="https://www.amazon.com/Gravity-Love-Sara-Stridsberg-ebook/dp/B01ARXVVGQ" target="_blank" rel="noopener">Sigurður Palsson</a> med diktsamlingen <a href="https://amzn.to/3SnO1hd" target="_blank" rel="noopener">&quot;In Voices, Beyond the Light&quot;</a>. Boken inneholder de beste diktene som ble publisert fra 1980 til 2008. Med utgangspunkt i naturens underverk forsøker dikteren å avdekke de ulike lagene av livsglede. Ifølge Sigurður Pálsson er universet komprimert, og de mellomliggende trådene i det flersjiktete lerretet som verden består av, knyttes sammen, noe som fører til en sammensmelting av natur og menneskeskapte resultater. </p><p>Den engelske delen av den tospråklige boken er oversatt av Martin Regal.</p><p>I de neste artiklene våre i den skandinaviske litteraturseksjonen vil vi forsøke å presentere omfattende informasjon om norske, danske, finske, svenske og islandske moderne bøker, og vi vil lære mer om armenske oversettelser av interessante bøker.</p><p>Uansett, væpne deg med tålmodighet, og historiene om de beste gamle og nye bøkene vil ikke komme for sent, det være seg detektivbøker, romantikkbøker eller bare bøker om kjærlighet.</p><p/><blockquote>Kampanjen for å gjøre drømmer til virkelighet fortsetter...</blockquote><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Hvor er James Bond begravet?]]></title><description><![CDATA[Menneskets egentlige funksjon er å leve, ikke å overleve.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/hvor-er-james-bond-begravet/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/hvor-er-james-bond-begravet/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fbb22960f7f554d266dbd391643c6398039dd0c4-1920x1080.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fbb22960f7f554d266dbd391643c6398039dd0c4-1920x1080.jpg" alt="Hvor er James Bond begravet?"/><p>Vil du finne den britiske agenten 007, James Bond?<br/>Det kan du ikke, for helten er ikke lenger i live... han er død.<br/>Og nå kan du bare finne gravsteinen hans.<br/>James Bonds grav ligger på en av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">Færøyene</a>.<br/>På gravsteinen hans står det skrevet: "Til minne om James Bond 1962 - 2021 Menneskets sanne funksjon er å leve, ikke å overleve."<br/>Ja, den berømte britiske oppdagelsesreisende fant sitt siste hvilested på Kalso, en av Færøyene, der gravsteinen hans ble reist. Hans anstrengelser for å redde verden fra katastrofe lyktes i det siste slaget, men denne gangen beseglet den ubeseirede helten sin død.</p><p/><p>På en av Færøyene omringet av Nord-Atlanteren, med grusomme manusforfatteres katastrofale penn, beseglet den berømte ridderen av britisk etterretning, med kallenavnet "Agent 007", James Bond, i 2021 sin død.<br/><a href="https://guidetofaroeislands.fo/history-culture/james-bond-faroe-islands-scenery/?fbclid=IwAR3uX0ld5Nyg0i8GEjZCw-yyVKixCZpt_vYCnN0Bt8hzBd9uUlG1YmJb590" target="_blank" rel="noopener">No Time to Die </a>er den 25. filmen om den britiske detektiven og ble spilt inn på en av Færøyene, der James Bonds gravstein står i dag.</p><p>Den lange øya Kalsoy nord på Færøyene, som er rik på ufattelig bratte klipper og mystiske kløfter, representerer i No Time to Die konvensjonelt sett tilholdsstedet til den onde Lucifer Safin, den såkalte "giftøya" mellom Russland og Japan, som på slutten av filmen domineres av Storbritannias mektigste detektiv og utfører sine redningsaksjoner der.</p><p><br/></p><p>Rollen som James Bond i filmen spilles av den talentfulle engelske skuespilleren Daniel Rafton Craig. Daniel Craig er også kjent for Casino Royale (2006), Quantum of Solace (2008), The Girl with the Dragon Tattoo (2011) og 007. Samsvarer med Skyfall (2012)-filmene.</p><p>Episodene av "No Time to Die" ble spilt inn høsten 2019 på den nordlige Kalour-odden på øya Kalsoy og i landsbyen Trolanes, der de 60 medlemmene av filmteamet, utstyrt med toppmoderne kinematografisk utstyr, øvde seg på sine ferdigheter og sikret filmens seeroppslutning.</p><p/><p/><p>Rollen som James Bond i filmen spilles av den talentfulle engelske skuespilleren Daniel Rafton Craig. Daniel Craig er også kjent for Casino Royale (2006), Quantum of Solace (2008), The Girl with the Dragon Tattoo (2011) og 007. Samsvarer med Skyfall (2012)-filmene.</p><p>Episodene av "No Time to Die" ble spilt inn høsten 2019 på den nordlige Kalour-odden på øya Kalsoy og i landsbyen Trolanes, der de 60 medlemmene av filmteamet, utstyrt med toppmoderne kinematografisk utstyr, øvde seg på sine ferdigheter og sikret filmens seeroppslutning.</p><p/><p>Drømmene til nesten de fleste representanter for filmverdenen er rettet mot øyene i den skandinaviske verden, spesielt Færøyene. Høstsolens lave posisjon i forhold til horisonten gir de nødvendige lysforholdene for kino og skaper en evig stemning. Tilstedeværelsen av den såkalte "Golden Hour" gjør det mulig å filme nesten hele dagen, når fjellene er innhyllet i det fortryllende lyset fra den glødende solnedgangen. I et slikt høstlig lys på Færøyene befinner du deg ufrivillig i en eventyrlig uvirkelighet. Blant skyene, som er fylt av mystisk visdom, det strenge havet og det stadig skiftende solskinnet, finnes det et mektig og uhemmet mysterium.</p><p>Dette bildet, som viser den lille landsbyen Trolanes, er tatt fra Borgarin-fjellet på nordspissen av øya Kalsoy, der skurken Safin holder til i No Time to Die.<br/>Det er her James Bond dør.</p><p>La oss nyte en søvnig versjon av Billie Eilishs film sammen her, og før det må vi legge til at du kan nå disse søvnige øyene fra Norge, Danmark, Sverige, Island og Finland med båt for å nyte den fantastiske utsikten fra Kalsoy Island. Den mest spektakulære utsikten er den mirakuløse fossen fra naboøya Eysturoi, som stuper rett ned i armene på det nordlige Atlanterhavet.<br/></p><p> </p><p/><blockquote><br/>Glem forresten ikke å ta med deg blomster som du ydmykt kan legge ned<br/>på graven til James Bond, den modige detektiven som reddet menneskeheten mange ganger.</blockquote><p>La skrekk og gru bare få plass på film...</p><p>La det være fred i verden...</p><p>Måtte drømmene styres av velstand...</p><p>Vi drømmer...</p><blockquote/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Որտե՞ղ է թաղված Ջեյմս Բոնդը ]]></title><description><![CDATA[Մարդու իրական գործառույթը ապրելն է, այլ ոչ գոյատևելը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ջեյմս-բոնդի-գերեզմանը-սկանդինավիայում/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ջեյմս-բոնդի-գերեզմանը-սկանդինավիայում/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fbb22960f7f554d266dbd391643c6398039dd0c4-1920x1080.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fbb22960f7f554d266dbd391643c6398039dd0c4-1920x1080.jpg" alt="Որտե՞ղ է թաղված Ջեյմս Բոնդը "/><p>Ցանկանում ե՞ք գտնել բրիտանական ագենտ 007-ին՝ Ջեյմս Բոնդին: <br/>Չեք կարող, քանզի հերոսն այլևս չի ապրում... նա վախճանվել է, <br/>և այժմ կարող եք գտնել լոկ նրա շիրմաքարը: <br/>Ջեյմս Բոնդի գերեզմանը <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">Ֆարերյան կղզիներից</a> մեկում է:<br/>Նրա շիրմաքարին գրված է. «Ջեյմս Բոնդի հիշատակին 1962 - 2021 Մարդու իրական գործառույթը ապրելն է, այլ ոչ գոյատևելը»:<br/>Այո բրիտանական հանրահռչակ հետախույզն իր վերջին հանգրվանը գտավ Ֆարերյան կղզիներից մեկում՝ Քալսոյում, ուր կանգնեցվել է նրա շիրմաքարը: Վերջին ահեղ մենամարտում՝ աշխարհն աղետից փրկելու նրա ճիգերը պսակվեցին հաջողությամբ, սակայն այս անգամ անպարտելի հերոսը կնքեց իր մահկանացուն:</p><p/><p>Անտլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային ծովերով շրջապատված Ֆարերյան կղզիներից մեկում՝ դաժան սցենարիստների աղետաբեր գրչով, 2021 թվականին իր մահկանացուն կնքեց բրիտանական հետախուզության հանրահռչակ ասպետ՝ «Ագենտ 007» մականվամբ, Ջեյմս Բոնդը:<br/><a href="https://guidetofaroeislands.fo/history-culture/james-bond-faroe-islands-scenery/?fbclid=IwAR3uX0ld5Nyg0i8GEjZCw-yyVKixCZpt_vYCnN0Bt8hzBd9uUlG1YmJb590" target="_blank" rel="noopener">«Մեռնելու ժամանակը չէ» ֆիլմը</a> բրիտանական հետախույզի մասին պատմող 25-րդ ֆիլմն է և նկարահանվել է Ֆարերյան կղզիներից մեկում, որտեղ այսօր կանգնեցված է Ջեյմս Բոնդի շիրմաքարը:</p><p>Ֆարերյան կղզիախմբի հյուսիսում գտնվող, անհավանական ուղղաձիգ ժայռերով ու միստիկ ձորերով հարուստ, երկարուձիգ Քալսոյ կղզին «Մեռնելու ժամանակը չէ» ֆիլմում պայմանականորեն ներկայացնում է չար Լյուցիֆեր Սաֆինի որջը՝ Ռուսաստանի և Ճապոնիայի միջև ընկած, այսպես կոչված, «Թունավոր կղզին», որին՝ ֆիլմի վերջնամասում, տիրում է բրիտանական ամենակարող հետախույզը և այնտեղ ծավալում փրկչի իր գործունեությունը: <br/></p><p>Ֆիլմում Ջեյմս Բոնդի դերում հանդես է գալիս անգլիացի տաղանդավոր դերասան Դենիել Ռաֆթոն Քրեյգը: Դենիել Քրեյգը հանրությանը հայտնի է նաև Կազինո Ռոյալ (2006), Գթասրտության քվանտ (2008),Վիշապի դաջվածքով աղջիկը (2011) և 007: Կոորդինատները «Սքայֆոլ» (2012) ֆիլմերով:</p><p>«Մեռնելու ժամանակը չէ» ֆիլմի դրվագները նկարահանվել են 2019 թվականի աշնանը, Քալսոյ կղզու հյուսիսային Քալուր հրվանդանում և Տրոլանես գյուղում, ուր գերժամանակակից կինոտեխնիկական սարքավորումներով համալրված նկարահանող խմբի 60 անդամները կիրառել են իրենց հմտությունները, ապահովելով ֆիլմի դիտողականությունը:</p><p/><p>Ճիշտ է, ֆիլմում այս հրաշագեղ փարոսը չի երևում, սակայն չարաղետ թունավոր այգին անմիջական կապի մեջ է ուղղաձիգ հրվանդանին վեր խոյացած աշտարակի հետ: «Մեռնելու ժամանակը չէ» ֆիլմում ենթասյուժեները հանգուցալուծվում են վերջին ակտի ժամանակ, երբ մահաբեր հրթիռային հարվածից զոհվում է գլխավոր հերոսը՝ բրիտանական հետախուզության լեգենդար առաջամարտիկ Ջեյմս Բոնդը:</p><p>Այո, 1962 թվականից աշխարհի կործանումը կանխող Ագենտ 007-ը՝ սցենարիստների ծանր ձեռքով, կնքում է իր մահկանացուն...</p><p>Կինոմատոգրաֆիայի աշխարհի ներկայացուցիչների գրեթե մեծամասնության երազանքները կիզակետվում են կղզիներում, մասնավորապես Ֆարերյան կղզիներում: Աշնանային արևի ցածր դիրքը հորիզոնի նկատմամբ ապահովում է կինոյի համար անհրաժեշտ լուսավորության պայմաններ և հավերժական տրամադրություն է ստեղծում։ Այսպես կոչված «Ոսկե ժամ»-ի առկայությունը թույլ է տալիս նկարահանումներ իրականացնել գրեթե ամբողջ օրվա ընթացքում, երբ լեռները պարուրվում են շիկացած մայրամուտի դյութիչ լույսերով: Աշնանային այդպիսի լույսի ներքո Ֆարերյան կղզիներում ակամա հայտնվում ես հեքիաթային անիրականության տիրույթում: Առեղծվածային իմաստնությամբ տոգորված ամպերի, խստաշունչ օվկիանոսի և անընդհատ փոփոխվող արևափայլի մեջ կա մի չափազանց հզոր և անզուսպ խորհուրդ:</p><p>Այս լուսանկարը, որի մեջ երևում է փոքրիկ Տրոլանես գյուղը, արվել է Քալսոյ կղզու ամենահյուսիսային մասում գտնվող Բորգարին լեռան վրայից, որտեղ՝ «Մեռնելու ժամանակը չէ» ֆիլմում, գտնվում է չարագործ Սաֆինի որջը: <br/>Հենց այստեղ է մահանում Ջեյմս Բոնդը։</p><p>Եկեք այստեղ միասին վայելենք Բիլլի Այլիշի ֆիլմին նվիրված չքնաղ կատարումը, իսկ մինչ այդ մեզ մնում է ավելացնել, որ Նորվեգիայից, Դանիայից, Շվեդիայից, Իսլանդիայից և Ֆինլանդիայից այս չքնաղագեղ կղզիներ կարող եք ժամանել նավով, որպեսզի վայելեք Կալսոյ կղզուց շուրջբոլորը բացվող ապշեցուցիչ տեսարաններ: Տեսարաններից ամենադիտարժանը հարևան Էյսթուրոյ կղզուց երևացող հրաշք ջրվեժն է, որը գահավիժում է ուղիղ Ատլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային ջրերի գիրկը: </p><p/><blockquote><br/>Ի դեպ, չմոռանաք ձեզ հետ վերցնել ծաղիկներ, որպեսզի խոնարհաբար տեղադրեք <br/>մարդկությունը բազմիցս փրկած խիզախ հետախույզ Ջեյմս Բոնդի շիրիմին:</blockquote><blockquote>Թող ահավիրքը տեղ գտնի միայն ֆիլմերում...</blockquote><blockquote>Թող խաղաղություն տիրի աշխարհին...</blockquote><blockquote>Թող երազանքները առաջնորդվեն Բարօրությամբ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Nordisk samarbeidsråd fyller 70 år]]></title><description><![CDATA[Unionen har vært under skandinavisk flagg i rundt 70 år.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/nordisk-samarbeidsraad-fyller-70/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/nordisk-samarbeidsraad-fyller-70/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/401f5ffbefeb0393e64cc9d102b504b5cd8e1cb1-1920x1056.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/401f5ffbefeb0393e64cc9d102b504b5cd8e1cb1-1920x1056.jpg" alt="Nordisk samarbeidsråd fyller 70 år"/><p>I dag feirer Norden 70-årsjubileet for opprettelsen av <a href="https://kommunikasjon.ntb.no/pressemelding/feirer-nordisk-rads-70-arsjubileum?publisherId=16587288&releaseId=17929111" target="_blank" rel="noopener">Nordisk samarbeidsråd.</a></p><p>Nordisk råd er en sammenslutning av de parlamentariske representasjonene i Danmark, Finland, Island, Norge, Sverige, Færøyene, Grønland og Åland. Samarbeidet er aktivt på områdene miljøvern, klima, energi, utdanning, innovasjon og kultur. Nordisk samarbeidsråd deler årlig ut priser innen litteratur, musikk, film, barnelitteratur og naturvern.</p><p><a href="https://www.norden.org/no" target="_blank" rel="noopener">Samarbeidet</a> under de skandinaviske flaggene startet 23. mars 1952 i <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/L%C3%B8vebakken" target="_blank" rel="noopener">Løvebaken</a> i Norge. Takket være de nordiske landenes samarbeidsråd finnes det i dag et felles bilmarked i landene i Nord-Europa, det berømte frøhvelvet på Svalbard (Spitsbergen), den såkalte Noahs ark...<br/>Stortinget for nordisk samarbeid har 20 representative avdelinger, er inndelt i fire fagutvalg og ledes naturligvis av presidentskapet. Totalt har Nordisk råd 87 medlemmer som arbeider for å støtte opp om utdannings- og sysselsettingssektoren og for å sikre fri bevegelse mellom landene.<br/>I 70 år har Nordisk råd arbeidet for å fremme integrasjonsprosessene mellom de nordiske landene og for å skape en annen stabil union i verden, i likhet med det forente Europa.<br/></p><p>Ja, den 15. og 16. mars 1952 vedtok utenriksministrene i de nordiske landene å slå sammen sine parlamentariske representasjoner og sette denne nordiske unionen ut i livet.</p><p>Måtte unionen være uavbrutt...</p><p>Alt gjenstår ennå...</p><p>Vi bekrefter ved å være...<br/><br/>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Հյուսիսային երկրների համագործակցության խորհուրդը 70 տարեկան է]]></title><description><![CDATA[Միությունը սկանդինավյան դրոշների ներքո է շուրջ 70 տարի]]></description><link>https://www.scandinavian.world/հյուսիսային-երկրների-խորհուրդ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/հյուսիսային-երկրների-խորհուրդ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/401f5ffbefeb0393e64cc9d102b504b5cd8e1cb1-1920x1056.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/401f5ffbefeb0393e64cc9d102b504b5cd8e1cb1-1920x1056.jpg" alt="Հյուսիսային երկրների համագործակցության խորհուրդը 70 տարեկան է"/><p>Սկանդինավյան աշխարհն այսօր տոնում է <a href="https://kommunikasjon.ntb.no/pressemelding/feirer-nordisk-rads-70-arsjubileum?publisherId=16587288&releaseId=17929111" target="_blank" rel="noopener">Հյուսիսային երկրների համագործակցության խորհրդի</a> հիմնադրման 70-ամյա հոբելյանը:</p><p>Հյուսիսային Երկրների Խորհուրդը Դանիայի, Ֆինլանդիայի, Իսլանդիայի, Նորվեգիայի, Շվեդիայի, Ֆարերյան կղզիների, Գրենլանդիայի և Օլանդյան կղզիների պառլամենտական ներկայացուցչությունների համընդհանուր միությունն է: Համագործակցությունը գործունեություն է ծավալում միջավայրի պահպանության, կլիմայի, էներգետիկայի, կրթության, նորարարությունների ներդրման և մշակույթի ոլորտներում: Հյուսիսային երկրների համագործակցության խորհուրդը՝ ամենամյա պարբերականությամբ, մրցանակներ է շնորհում գրականության, երաժշտության, կինոարվեստի, մանկապատանեկական գրականության և բնության պահպանման ասպարեզներում:</p><p><a href="https://www.norden.org/no" target="_blank" rel="noopener">Միությունը</a>՝ սկանդինավյան դրոշների ներքո, սկիզբ է առել 1952 թվականի մարտի 23-ին նորվեգական <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/L%C3%B8vebakken" target="_blank" rel="noopener">Լյովեբակենում</a>: Սկանդինավյան երկրների համագործակցության խորհրդի շնորհիվ այսօր Հյուսիսային Եվրոպայի երկրներում գործում է ընդհանուր ավտոշուկա, Սվալբարդի (Շպիցբերգենի) հանրահայտ սերմերի պահոցը՝ այսպես կոչված Նոյան Տապանը... <br/>Հյուսիսային երկրների համագործակցության Սթորթինգը 20 ներկայացուցչական բաժիններ ունի, բաժանված է արհեստակցական չորս հանձնաժողովների և, իհարկե, այդ ամենը գլխավորում է նախագահությունը: Ընհանուր առմամբ Հյուսիսային խորհուրդն ունի 87 անդամ, որոնք աշխատում են ուսումնական ծրագրերի և աշխատանքի ապահովման ոլորտներին աջակցելու և երկրների միջև ազատ տեղաշարժման ապահովման համար:<br/>Հյուսիսային Խորհրդի կողմից 70 տարի շարունակ աշխատանքներ են տարվում սկանդինավյան երկրների միջև ինտեգրման գործընթացները խթանելու և աշխարհում՝ Միացյալ Եվրոպայի նմանությամբ, ևս մեկ կայուն միություն կյանքի կոչելու համար:</p><p>Այո, 1952 թվականի մարտի 15-ին և 16-ին սկանդինավյան երկրների արտաքին գործերի նախարարները որոշում կայացրին միացնելու իրենց պառլամենտական ներկայացուցչությունները և կյանքի կոչեցին Հյուսիսային երկրների այս միությունը:<br/></p><blockquote>Թող անխափան լինի այդ միությունը...</blockquote><blockquote>Ամեն ինչ դեռ առջևում է...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><blockquote>Հաստատվում ենք էանալով...<br/><br/><br/></blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ֆինլանդիան վերստին երջանկության առաջամարտիկն է]]></title><description><![CDATA[Ֆինլանդիայում երջանկության մոդելն անխափան է]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ֆինլանդիան-երջանկության-առաջամարտիկ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ֆինլանդիան-երջանկության-առաջամարտիկ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e934e6d358a3926fe91d675b383e49e5fbd5dd8c-1920x1274.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e934e6d358a3926fe91d675b383e49e5fbd5dd8c-1920x1274.jpg" alt="Ֆինլանդիան վերստին երջանկության առաջամարտիկն է"/><p>Ֆինլանդիան Միավորված Ազգերի Կազմակերպության կայուն զարգացման ոլորտում կատարվող հետազոտությունների հատուկ հանձնաժողովի կողմից հինգերորդ անգամ անընդմեջ ճանաչվեց որպես <a href="https://worldhappiness.report/ed/2022/happiness-benevolence-and-trust-during-covid-19-and-beyond/" target="_blank" rel="noopener">աշխարհի ամենաերջանիկ երկիր</a>: Հարցումն անց է կացվել 150 երկրների միջև և, որպես զեկույց, հրապարակվել է 1922 թվականի մարտի 20-ին նշվող երջանկության միջազգային օրվան ընդառաջ:</p><p><br/>Ֆինլանդիան, ինչպես նաև Սկանդինավյան աշխարհը ներկայացնող մյուս երկրները՝ , որոնք իրենց պատվավոր տեղերն են զբաղեցրել լավագույն տասնյակում, լավագույն երջանիկ երկրի տիտղոսը նվաճել են կյանքի միջին տևողության, մեկ շնչին ընկնող Ներքին համախառն արդյունքի, դժվար կացության ժամանակ սոցիալական ապահովության, կոռուպցիայի ցածր ցուցանիշի և սոցիալական բարձր վստահության ոլորտներում անհրաժեշտ պայմաններ ապահովելու շնորհիվ:<br/><br/>Առաջին տասնյակը ձևավորվել է հետևյալ կերպ.<br/><br/> 1. Ֆինլանդիա՝ բնակչ. թիվը – (5,554,960)<br/> 2. Դանիա՝ — (5,834,950)<br/> 3. Իսլանդիա — (345,393)<br/> 4. Շվեյցարիա — (8,773,637)<br/> 5. Նիդերլանդներ — (17,211,447)<br/> 6. Լյուքսենբուրգ — (642,371)<br/> 7. Շվեդիա — (10,218,971)<br/> 8. Նորվեգիա — (5,511,370)<br/> 9. Իսրայել — (8,922,892)<br/> 10. Նոր Զելանդիա — (4,898,203)</p><p><br/>Կանադան, ԱՄՆ և Մեծ Բրիտանիան այդ շարքում զբաղեցնում են 15, 16, 17-րդ տեղերը:</p><blockquote><br/><br/><br/>Եղիր երջանիկ, որ երջանկացնես այլոց...<br/><br/>Երջանիկ է նա, ում իղձերն ի կատար են ածվում...<br/><br/>Երջանիկ է նա, ով էանում է երազելով...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Finland er igjen et foregangsland når det gjelder lykke ]]></title><description><![CDATA[Den finske lykkemodellen er sømløs ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/finland-er-igjen-et-foregangsland-nar-det-gjelder-lykke/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/finland-er-igjen-et-foregangsland-nar-det-gjelder-lykke/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e934e6d358a3926fe91d675b383e49e5fbd5dd8c-1920x1274.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e934e6d358a3926fe91d675b383e49e5fbd5dd8c-1920x1274.jpg" alt="Finland er igjen et foregangsland når det gjelder lykke "/><p>Finland er for femte år på rad kåret til <a href="https://www.fn.no/nyheter/fn-finland-er-verdens-lykkeligste-land-norge-paa-sjuende-plass" target="_blank" rel="noopener">verdens lykkeligste land</a> av FNs spesialkommisjon for bærekraftig utvikling. <br/>Undersøkelsen ble gjennomført blant 150 land og ble publisert som en rapport i forkant av den internasjonale lykkedagen 20. mars 1922.</p><p><br/>I likhet med de andre nordiske landene, , som inntok hederlige plasser blant de ti beste, vant Finland tittelen som det lykkeligste landet når det gjelder gjennomsnittlig forventet levealder, bruttonasjonalprodukt per innbygger og sosial trygghet i vanskelige tider, fordi de har lagt forholdene til rette for lav korrupsjon og høy sosial tillit.<br/><br/>De første ti ble dannet på følgende måte.</p><p>1. Finland: antall innbyggere - (5 554 960)<br/>2. Danmark: - (5.834.950)<br/>3. Island: - (345 393)<br/>4. Sveits: - (8 773 637)<br/>5. Nederland - (17 211 447)<br/>6. Luxembourg - (642 371)<br/>7. Sverige - (10 218 971)<br/>8. Norge - (5 511 370)<br/>9. Israel - (8 922 892)<br/>10. New Zealand - (4 898 203)</p><p>Canada, USA og Storbritannia ligger på 15., 16. og 17. plass i denne serien.</p><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Լեզուներ կտրողները Թրոմսյոյից]]></title><description><![CDATA[Նորվեգացի երեխաները կտրում են ձկների լեզուները]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգացի-երեխա-ձկնորսները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգացի-երեխա-ձկնորսները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/db45918e367f89cecddb4a1d4afebb5a3accbec1-2859x1198.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/db45918e367f89cecddb4a1d4afebb5a3accbec1-2859x1198.jpg" alt="Լեզուներ կտրողները Թրոմսյոյից"/><p>Ասում են ձկները խոսել չգիտեն, հատկապես հյուսիսային ծովերում ապրողները, որոնք իրենց սառը միջավայրում հանգիստ լողում են ու կարծես չեն խանգարում մարդկանց անդորրը: Այդ դեպքում ինչու են հյուսիսցիները որոշել կտրել նրանց լեզուները: Գուցե կան բաներ, որոնց մասին ձկները՝ խախտելով իրենց անդուլ լռելու սովորույթը, այնուամենայնիվ կարող են պատմել: Զորօրինակ պատմել, թե ինչու էին պատերազմում Իսլանդիայի և Միացյալ Թագավորության ռազմական նավերը Անտլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային ծովերում հանգիստ լողացող ձկների վտառներին տիրանալու համար, որն ի դեպ պատմագետներն անվանեցին «Ձողաձկան պատերազմներ»:<br/><br/>Այո, ձողաձկան որսի համար տեղի ունեցան երեք պատերազմներ՝</p><blockquote><br/>Ձողաձկան առաջին պատերազմ (1958),<br/>Ձողաձկան երկրորդ պատերազմ (1972 — 1973),<br/>Ձողաձկան երրորդ պատերազմ (1975 — 1976)...</blockquote><p><br/>և գուցե այդ օրվանից սկսվեցին կտրվել ձողաձկների լեզուները և սկանդինավյան երկրներից դուրս արտահանվել:<br/><br/>Ձկնային պատերազմների մասին մենք դեռ առիթ կունենանք խոսելու, մինչդեռ, եթե խոսք գնաց ձողաձկների և նրանց թմբլիկ լեզուների մասին, ապա թույլ տվեք ձեզ ներկայացնել մի հետաքրիր նյութ այդ մասին:<br/></p><p><br/>Այս անչափ հետաքրքիր նյութը ձեզ կծանոթացնի նորվեգական ձկնարդյունաբերության ճյուղերից մեկին: Նորվեգիան աշխարհի բազմաթիվ երկրներ է արտահանում ձողաձկան լեզուներ: Նորվեգական ձողաձկան լեզուն խոհարարական աշխարհի ամենայուրահատուկ նրբախորտիկներից մեկն է համարվում: Ձողաձկան լեզուն՝ ինչպես հարյուր տարի առաջ, այնպես էլ այժմ ստանում են նույն եղանակով: Այն կտրում են սուր դանակի օգնությամբ՝ նախօրոք ձողաձկան կտրած գլուխը հագցնելով երկաթյա սուր ցցի վրա:<br/><br/>Այս դաժան տեխնոլոգիական գործընթացին հաճախ մասնակցում են երեխաները, մինչդեռ նրանց ծնողները և ուսուցիչները ամենևին դեմ չեն, որ երեխաները ընդգրկվեն նմանատիպ գործերում՝ համարելով, որ ազգային սովորույթները շարունակելու համար, չափազանց կարևոր է մատաղ սերունդների անմիջական մասնակցությունն այդտեղ:</p><p><br/>Այդ մասին է պատմում նաև Սոլվեյգ Մելքերոենի «Լեզուներ կտրողները» (Tungeskjærerne ) նորվեգական վավերագրական ֆիլմը, որը առաջին անգամ ներկայացվել է 2017 թվականին՝ Թրոմսյոյում անցկացվող<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/International_Documentary_Film_Festival_Amsterdam" target="_blank" rel="noopener"> (IDFA)</a> Վավերագրական ֆիլմերի համաշխարհային կինոփառատոնում: Թույլ տվեք այդ ֆիլմի մասին պատմող մի հակիրճ տեսահոլովակ ներկայացնել այստեղ.<br/></p><p><br/>Ֆիլմի հերոսուհին՝ Օսլոյում բնակվող իննամյա Իլվան, ձմեռային արձակուրդները տատիկի ու պապիկի մոտ անցկացնելու կապակցությամբ ուղևորվում է Նորվեգիայի հյուսիսում գտնվող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Troms%C3%B8" target="_blank" rel="noopener">Թրոմսյո քաղաք</a>: Այնտեղ նա՝ իր տասնամյա ընկեր Թոբիասի հետ, կարող է վարձավճարով աշխատել ձողաձկան լեզուներ կտրողների շարքերում: Թոբիասը այս ոլորտում արդեն երկամյա փորձ ունի և արդեն այնքան փող է կուտակել, որ հանգիստ կարող է ծով դուրս գալ իր սեփական մոտորանավակով:<br/></p><p><br/>Ի՞նչն է ճիշտ, ի՞նչը՝ սխալ, կարող եք ինքներդ դատել, սակայն հյուսիսցիներին լավ ճանաչելու համար հարկավոր է ընդլայնել տեղեկությունների ծիրը, հնարավորինս շատ բան բացահայտել, իսկ տեղեկությունների պակաս կարծում ենք չեք գտնի մեր կայքում՝ Սկանդինավյան աշխարհում, ուր՝</p><p><br/><br/><br/> զատ,<br/>կգտնեք նաև ձեր նախընտրած բաժինները...</p><blockquote><br/><br/>Երազները ձեզ միայն ուղղորդում են...<br/><br/>Ձեր ճակատագիրն առայժմ դուք եք տնօրինում...<br/><br/>Իրականությունն ավելի անկանխատեսելի է...<br/><br/>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Tungeskjærere fra Tromsø]]></title><description><![CDATA[Norske barn klipper ut tunger av fisk]]></description><link>https://www.scandinavian.world/tungeskjaerere-fra-tromso/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/tungeskjaerere-fra-tromso/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/db45918e367f89cecddb4a1d4afebb5a3accbec1-2859x1198.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/db45918e367f89cecddb4a1d4afebb5a3accbec1-2859x1198.jpg" alt="Tungeskjærere fra Tromsø"/><p>Det sies at fisk ikke kan snakke, spesielt ikke de som lever i de nordlige havområdene, som svømmer stille i sine kalde omgivelser og ikke ser ut til å forstyrre menneskers fred. Så hvorfor bestemte nordboerne seg for å kutte ut tungene sine? Kanskje det finnes ting som fiskene fortsatt kan fortelle om når de bryter sin vane med å tie stille. En fascinerende beretning om hvorfor krigsskipene fra Island og Storbritannia lå i krig om fiskestimene som svømte stille i Nord-Atlanteren, noe historikerne for øvrig kalte "torskekrigen".<br/><br/><br/>Ja, det har vært tre torskekriger:</p><p>Den første torskekrigen (1958),<br/>Andre torskekrig (1972-1973),<br/>den tredje torskekrigen (1975-1976)...</p><p>og kanskje fra den datoen begynte man å skjære ut torsketunger og eksportere dem ut av de skandinaviske landene.</p><p>Vi har mer å si om fiskekrigene, men hvis det handler om torsken og dens lubne tunger, så la meg gi deg litt bakgrunn.</p><p><br/>Dette svært interessante materialet gir deg en innføring i en av grenene av norsk fiskerinæring. Norge eksporterer torsketunger til mange land over hele verden. Norsk torsketunge regnes som en av de mest unike delikatessene i den kulinariske verden. Torsketungen utvinnes på samme måte som for hundre år siden. Den skjæres ved hjelp av en skarp kniv, etter at torskens avkappede hode først er satt på en skarp jernpinne.</p><p>Barn deltar ofte i denne brutale teknologiske prosessen, og foreldre og lærere er ikke i det hele tatt imot at barn deltar i slike aktiviteter, med tanke på at direkte deltakelse fra de yngre generasjonene er ekstremt viktig for videreføringen av nasjonale skikker.<br/>Dette er også historien i Solveig Melkeroens norske dokumentarfilm "Tungeskjærne", som ble vist for første gang i 2017 på Den internasjonale dokumentarfilmfestivalen (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/International_Documentary_Film_Festival_Amsterdam" target="_blank" rel="noopener">IDFA</a>) i Tromsø. La meg presentere en kort video om filmen her.<br/></p><p><br/>Filmens heltinne, ni år gamle Ilva, som bor i Oslo, reiser til<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Troms%C3%B8" target="_blank" rel="noopener"> Tromsø</a> for å tilbringe vinterferien hos besteforeldrene. Der kan han, sammen med sin ti år gamle venn Tobias, jobbe for utleie blant torsketungekutterne. Tobias har allerede to års erfaring fra dette yrket og har tjent opp nok penger til å kunne dra ut på havet med sin egen motorbåt.<br/></p><p><br/>Hva som er riktig, hva som er galt, kan du bedømme selv, men for å bli kjent med nordboerne godt, må du utvide omfanget av informasjon, oppdage så mye som mulig, og vi tror du ikke vil finne mangel på informasjon på nettstedet vårt, i den skandinaviske verden, hvor:</p><p><br/>finner du også dine favorittseksjoner...</p><p>Det er bare drømmene som leder deg...</p><p>Foreløpig har du kontroll over skjebnen din...</p><p>Virkeligheten er mer uforutsigbar...</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[52 nyanser av norsk poesi]]></title><description><![CDATA[Dikt fra utvalget "Norsk kalender - ukens dikt" presenteres for første gang for armenske lesere.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/52-nyanser-av-norsk-poesi/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/52-nyanser-av-norsk-poesi/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/181873d9959b01f3e87c6899dcd7e3a88c5a2de1-3022x1844.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/181873d9959b01f3e87c6899dcd7e3a88c5a2de1-3022x1844.jpg" alt="52 nyanser av norsk poesi"/><p>Diktene i utvalget "Norsk kalender - ukens dikt", som er hentet fra de praktfulle sidene i norsk lyrikk og harmonisert med rekkefølgen av årets uker, presenteres for første gang for armenske lesere. I tillegg til 52 koselige dikt oversatt fra bokmål og nynorsk til østarmensk, inneholder boken også korte biografier om de talentfulle norske forfatterne som har skrevet disse verkene. Boken ble utgitt på Antares forlag i Jerevan i 2022.</p><p>Leserne våre kan glede seg over at norsk litteratur, som er en uatskillelig del av den skandinaviske litteraturen, hvert år suppleres med nye bøker i armensk oversettelse, som armenske forleggere og våre norske kolleger ikke sparer på kruttet. Den østarmenske oversettelsen av den første boken av Gudesangene i eposet , som er grunnlaget for skandinavisk mytologi, , en samling norske mirakler oversatt fra originalen til østarmensk, som ble brakt til live av norges fromme sønner, <a href="https://en.m.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen</a> og pastor <a href="https://en.m.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Ingebretsen Moe.</a></p><p><br/>Det er ikke mulig å presentere den norske folklorens strålende historie i ett komplett hefte. Hvordan kan vi tenke på kjente norske forfattere som Henrik Vergelan, Peter Das, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B8rnstjerne_Bj%C3%B8rnson" target="_blank" rel="noopener">Björnsterne Björnsson</a>, Henrik Ibsen, Alexander Hjeland, Jonas Lee, Johan S. av Velhaven, Sigbjørn Obstfelder, O. Vignier, Hermann Wildenway og mange flere i én bok.<br/>Hvis vi i tillegg til listen over poeter også legger til moderne poeter som arbeider i forskjellige sjangre, vil det være nødvendig å okkupere et helt bibliotek.<br/></p><blockquote><br/><br/>Norge har gitt verden tre nobelprisvinnere.<br/>I 1905 ble Nobelprisen tildelt den talentfulle dikteren Björnsterne Björnsson for hans eksepsjonelle talent for lyrisk og episk diktning.<br/>Linjene i den norske nasjonalsangen er for øvrig skrevet av Björnsterne Björnsson selv.<br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Knut_Hamsun" target="_blank" rel="noopener">Knut Hamsun</a> ble også tildelt Nobelprisen:<br/>For den episke romanen "Jordens frukter" (1920),<br/>og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sigrid_Undset" target="_blank" rel="noopener">Sigrid Undset</a> for romanen Christine Lawrences datter (1928).</blockquote><p>Våre norske kolleger, litterater og oversettere, var en svært viktig støtte i arbeidet med å presentere "Norges historie" for armenske lesere i bokform.<br/>Annette Vonberg og Tune Carlsen, som jeg vil rette en stor takk til.</p><p>Diktene som er samlet inn av litteraturviterne Anete Vonberg og Tune Carlsen og fordelt på årets 52 uker, er nøye kalkulert og ordnet i henhold til verkets meningsbærende tendens og moralske kontekst i tråd med den gitte perioden, og vi har lagt vekt på de språklige og stilistiske virkemidlene som forfatterne har brukt for å formidle det de hadde på hjertet.</p><p>Det ble også holdt en diskusjon om samlingen "Norsk kalender - ukens dikt" på Armenias offentlige radio. Innenfor rammen av programmet <a href="https://hy.armradio.am/2022/04/10/%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84%D5%A8%E2%80%A4-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B1/?fbclid=IwAR2L9MyGBfXjtR6xreVfCJ4resRnNkEVFxxvpFwHwc_AxxrIXoJEYsgukdU" target="_blank" rel="noopener">&quot;High Literature&quot;</a> hadde litteraturkritiker, redaktør Arkmenik Nikoghosyan og bokoversetter Hakob (Enki) Sargsyan en svært interessant samtale. Vi har lagt den ut i sin helhet nedenfor, og vi tror vi vil gi mer detaljerte avklaringer gjennom tilbakemeldinger på eventuelle spørsmål som dukker opp etter å ha sett videoen. Ja, etter å ha sett, for i dag kan du i tillegg til å lytte også se de fleste av programmene til Armenias offentlige radio. Så, som astronautene liker å muntre opp, gikk vi... </p><p><br/>Og selvfølgelig må vi ikke glemme å rette en spesiell oppmerksomhet til NORLA (Norwegian Literature Abroad), hvis direkte deltakelse gjorde det mulig å realisere dette utvalget av norske dikt, for i 2019 fungerte Kongeriket Norge som æresvert for den årlige bokfestivalen i Frankfurt am Main i rollen som sponsor, gjennomføringen av det organisatoriske arbeidet ble lagt på NORLA, og selskapet gikk inn i arbeidet med den største ære, energi og engasjement og bar fortjent hele byrden.<br/></p><p>Ved å gi leseren muligheten til å kjøpe boken "Norsk kalender" av høy kvalitet og gjøre seg kjent med de 52 ukentlige versene i boken og en kort beskrivelse av livene og litterære aktivitetene til dikterne som skapte den, vil vi bare legge til noen få ord om nordmenns nasjonale karaktertrekk.<br/>Nordmenn ser ut til å være fylt med rasjonalisme og lukkethet bare ved første øyekast, for ved å trenge inn i de dype lagene i deres litterære verk og studere og analysere dem, forstår du faktisk at hver nordmann er eier av et spesielt og originalt temperament, som ofte er preget av romantikk.</p><p>I tillegg til norske vers inneholder boken også koselige samiske dikt, mange av dem synges også i dag på ulike scener, og fremføres ofte av lyrikerne som skapte dem. La meg her presentere en av de stillferdige fremføringene til Rodna Karita Eyra, en poet med samiske røtter som har sikret seg en rettmessig plass i den "norske tidsalderen".</p><blockquote><br/>Let etter drømmene dine i bøker...</blockquote><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական պոեզիայի 52 երանգները]]></title><description><![CDATA[«Նորվեգական տարեցույց - շաբաթական տաղեր» ընտրանու բանաստեղծությունները հայ ընթերցողին ներկայացվում են առաջին անգամ:]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-պոեզիա/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-պոեզիա/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/181873d9959b01f3e87c6899dcd7e3a88c5a2de1-3022x1844.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/181873d9959b01f3e87c6899dcd7e3a88c5a2de1-3022x1844.jpg" alt="Նորվեգական պոեզիայի 52 երանգները"/><p>Նորվեգական քնարերգության փառահեղ էջերից ծաղկաքաղ արված և տարվա շաբաթների կուռ հաջորդականությամբ ներդաշնակված «Նորվեգական տարեցույց - շաբաթական տաղեր» ընտրանու բանաստեղծությունները հայ ընթերցողին ներկայացվում են առաջին անգամ: Գրական նորվեգերեն (Bokmål) և նոր նորվեգերեն (Nynorsk) լեզուներից արևելահայերեն թարգմանված 52 գողտրիկ բանաստեղծությունների հետ մեկտեղ գրքում տեղ են գտել նաև այդ ստեղծագործությունները հեղինակած նորվեգացի տաղանդաշատ գրողների համառոտ կենսագրականները: Գիրքը տպագրվել է Անտարես հրատարակչության կողմից 2022 թվականին Երևանում:</p><p>Հուրախություն մեր ընթերցողների, սկանդինավյան գրականության անքակտելի մասը կազմող նորվեգական գրականությունը տարեց տարի համալրվում է հայերեն թարգմանությամբ լույս ընծայվող նորանոր գրքերով, որի համար ջանք ու եռանդ չեն խնայում հայ հրատարակիչները, ինչպես և նորվեգացի մեր գործընկերները: Լույս են ընծայվել սկանդինավյան դիցաբանության հիմքը հանդիսացող էպոսի «Երգեր Աստվածների մասին» առաջին գիրքի արևելահայերեն թարգմանությունը, բնագրից արևելահայերեն թարգմանված նորվեգական հրաշապատումների համահավաք ժողովածուն, որը մեծ խնամքով ու բացառիկ ջանասիրությամբ կյանքի են կոչել Նորվեգիայի բարեպաշտ զավակներ Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենը և գերապատվելի Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուն:<br/></p><p><br/>Մեկ ամբողջական գրքույկով ներկայացնել նորվեգական բանահյուսության փառահեղ պատմությունը հնարավոր չէ: Ինչպես կարող ենք նորվեգացի հանրահռչակ գրողներ Հենրիկ Վերգելանի, Պետեր Դասի, Բյորնսթերնե Բյորնսոնի, Հենրիկ Իբսենի, Ալեքսանդր Հիելանդի, Յունաս Լիի, Յուհան Ս. Վելհավենի, Սիգբյորն Օբստֆելդերի, Օ. Վինյեի, Հերման Վիլդենվեյի և էլի շատ-շատերի ստեղծագործությունների ողջ ընտրանին զետեղել մեկ գրքում: <br/>Եթե թվարկված պոետների շարքին ավելացնենք նաև ամենատարբեր ժանրերում ստեղծագործող ժամանակակից բանաստեղծներին, ապա հարկավոր կլինի զբաղեցնել մի ամբողջ գրադարան:<br/></p><blockquote><br/><br/>Նորվեգիան աշխարհին տվել է երեք Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր:<br/>Քնարական ու էպիկական պոեզիայում ցուցաբերած բացառիկ տաղանդի համար 1905 թվականին Նոբելյան մրցանակ է շնորհվել տաղանդաշատ բանաստեղծ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B8rnstjerne_Bj%C3%B8rnson" target="_blank" rel="noopener">Բյորնսթերնե Բյորնսոնին</a>: <br/>Ի դեպ, Նորվեգիայի ազգային օրհներգի տողերը պատկանում են հենց Բյորնսոնին:<br/>Նոբելյան մրցանակի են արժանացել նաև <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Knut_Hamsun" target="_blank" rel="noopener">Քնութ Համսունը</a>՝ <br/> «Երկրի պտուղները» էպիկական վեպի համար (1920), <br/>և <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sigrid_Undset" target="_blank" rel="noopener">Սիգրիդ Ունդսեթը</a> «Լավրանսի դուստր Քրիստինը» վեպի համար (1928):</blockquote><p>«Նորվեգական տարեցույցը»՝ գրքի տեսքով, հայ ընթերցողներին ներկայացնելու գործում չափազանց կարևոր աջակցություն են ցուցաբերել մեր նորվեգացի գործընկերներ՝ գրական գործիչներ և թարգմանիչներ, <br/>Անետե Վոնբերգը և Թունե Կառլսենը, որի համար թույլ տվեք մեր խորին շնորհակալությունները հայտնել նրանց:<br/>Գրականագետներ Անետե Վոնբերգի և Թունե Կարլսենի կողմից հավաքագրված և տարվա 52 շաբաթներով տեղաբաշխված բանաստեղծությունները մանրակրիտ հաշվարկվել և կանոնակարգվել են ըստ յուրաքանչյուր ստեղծագործության տվյալ ժամանակաշրջանին համահունչ իմաստասիրական միտումի և բարոյախրատական ենթատեքստի, իսկ մենք թարգմանելիս ընդգծել ենք հենց այն լեզվաոճական միջոցը, որով հեղինակները փորձել են փոխանցել իրենց ասելիքը ընթերցողին:</p><p>«Նորվեգական տարեցույց» ժողովածուի մասին քնարկում է ծավալվել նաև Հայաստանի Հանրային Ռադիոյի եթերում: <a href="https://hy.armradio.am/2022/04/10/%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84%D5%A8%E2%80%A4-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B1/?fbclid=IwAR2L9MyGBfXjtR6xreVfCJ4resRnNkEVFxxvpFwHwc_AxxrIXoJEYsgukdU" target="_blank" rel="noopener">«Բարձր Գրականություն»</a> հաղորդաշարի շրջանակներում անչափ հետաքրքիր զրույց են վարել գրականագետ, խմբագիր Արքմենիկ Նիկողոսյանը և գրքի թարգմանիչ Հակոբ (Էնկի) Սարգսյանը: Այն ամբողջությամբ տեղադրում ենք ստորև և կարծում ենք, որ միջոցով ավելի հանգամանալից պարզաբանումներ կհաղորդենք այն բոլոր հարցումներին, որոնք կառաջանան տեսանյութը դիտելուց հետո: Այո՝ դիտելուց, քանզի Հայաստանի Հանրային Ռադիոյի հաղորդումներից շատերն այսօր՝ լսելուց զատ, կարող եք նաև դիտել: Արդ ուրեմն, ինչպես սիրում են ոգևորել աստղագնացները՝ գնացինք... </p><p><br/>Եվ իհարկե, չմոռանանք հատուկ ուշադրություն դարձնել ՆՈՐԼԱ (Նորվեգական գրականությունը արտերկրում) ընկերության վրա, որի անմիջական մասնակցությամբ էլ հնարավոր է եղել կյանքի կոչել նորվեգական բանաստեղծություններից ծաղկաքաղ արված այս ընտրանին, քանի որ, երբ 2019 թվականին Նորվեգիայի Թագավորությունը հանդես է եկել Մայնի Ֆրանկֆուրտում անցկացվող գրքի ամենամյա փառատոնի պատվավոր հովանավորի դերում, կազմակերպչական աշխատանքների իրականացումը դրվել է հենց ՆՈՐԼԱ-ի վրա, իսկ ընկերությունն առավել մեծ պատվախնդրությամբ, եռանդով ու նվիրումով է մոտեցել գործին և արժանիորեն կրել ամբողջ բեռը:<br/></p><p>Ընթերցողին հնարավորություն ընձեռելով ձեռք բերել «Նորվեգական տարեցույց» բարձրորակ գիրքը և ինքնուրույն ծանոթանալ գրքի 52 շաբաթական տաղերին ու այն ստեղծած պոետների կյանքին ու գրական գործունեության համառոտ նկարագրությանը, պարզապես ցանկանում ենք մի երկու բառ ավելացնել նորվեգացիների ազգային բնավորության գծերի մասին:<br/>Նորվեգացիները միայն առաջին հայացքից են թվում ռացիոնալիզմով և պարփակվածությամբ հագեցված, քանի որ թափանցելով նրանց գրական ստեղծագործությունների խորունկ շերտերի մեջ և ուսումնասիրելով ու վերլուծելով դրանք, իրականում հասկանում ես, որ յուրաքանչյուր նորվեգացի առանձնահատուկ ու ինքնատիպ խառնվածքի տեր է, որին հաճախ բնորոշ է նաև ռոմանտիզմը:</p><p>Գրքում բացի նորվեգական տաղերից տեղ են գտել նաև սաամական գողտրիկ բանաստեղծություններ, որոնցից շատերը այսօր նաև երգվում են տարբեր բեմահարթակներում, իսկ հաճախ կատարվում են հենց դրանք ստեղծող քնարերգուների կողմից: Այստեղ թույլ տվեք ներկայացնել «Նորվեգական տարեցույց»- ում իր արժանի տեղը ամրագրած, սաամական արմատներով բանաստեղծուհի Ռոդնա Կարիտա Էյրայի չքնաղ կատարումներից մեկը.</p><blockquote><br/>Ձեր երազանքները փնտրեք գրքերում...<br/><br/>Երազանքները կարող են իրականություն դառնալ...<br/><br/>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Կարլ XII-ը և շվեդական մսագնդիկները]]></title><description><![CDATA[Կարլ XII-ը և շվեդական մսագնդիկները]]></description><link>https://www.scandinavian.world/շվեդական-խոհանոց/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/շվեդական-խոհանոց/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c3851b943f856fab7c6de9a2aff30f5fb293cfd8-1750x1120.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c3851b943f856fab7c6de9a2aff30f5fb293cfd8-1750x1120.jpg" alt="Կարլ XII-ը և շվեդական մսագնդիկները"/><p>Շվեդական խոհանոցում՝ ինչպեսև ողջ սկանդինավյան խոհանոցում, գերակշռում են ծովամթերքները, սակայն քիչ չեն նաև մսով և բուսական հիմքով ուտեստները:<br/>Սկանդինավյան այս երկրի բնակիչները շատ են սիրում իրենց ազգային կերակուրներից մեկը՝ <br/>սերուցքային սոուսի մեջ եփված եղնիկի մսից պատրաստված մսագնդիկները:<br/>Ամենայն հարգանք տածելով բուսակերների և բնապահպանների ներկայացուցիչներին, <br/>ցանկանում ենք փոքր ինչ մեղմել նրանց զայրույթը կապված անմեղ եղնիկների նկատմամբ ցուցաբերած անհարգալից խոհանոցային միջամտության համար, և ասել, որ այս ուտեստը Շվեդիայում շատերն այսօր պատրաստում են միայն խոզամսից:<br/></p><p>Շվեդական արմատներ ունեցող և շվեդական կազմակերպության իմիջը մինչ այժմ պահպանող, կահույքի և տնային պարագաների վաճառքի աշխարհում խոշորագույն առևտրային ցանցերից մեկը՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/IKEA" target="_blank" rel="noopener">ԻԿԵԱ (IKEA)</a> նիդեռլանդական արտադրական-առևտրային ընկերությունների խումբը, իր գրեթե բոլոր մեծ հանրախանութների խորտկարաններում մատուցում է ավանդական շվեդական մսագնդիկներ:</p><p>Այստեղ կուզենայինք փոքրիկ բացահայտում անել սկանդինավյան աշխարհում շվեդական մսագնդիկների հայտնվելու մասին:<br/></p><p><br/>Շվեդական մսագնդիկների բաղադրատոմսը և պատրաստման եղանակը 18-րդ դարասկզբին Օսմանյան Կայսրությունից Շվեդիա է բերել Կարլ XII Թագավորը, երբ ժամանակավորապես բնակվելիս է եղել ներկայիս Մոլդովայի տարածքում գտնվող Բենդեր քաղաքում:<br/>Այդ մասին հետազոտություններ է կատարել Շվեդիայի մեծությամբ չորրորդ քաղաք Ուփսալայի համալսարանի գրականագիտության ամբիոնի դասախոս Աննի Մաթսոնը:<br/>Ըստ Մաթսոնի, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_XII_of_Sweden" target="_blank" rel="noopener">Շվեդիայի թագավոր Կարլ XII-ը</a> ՝ Պոլտավայի ճակատամարտում(1709) պարտվելով Պետրոս Առաջինին, Օսմանյան Կայսրության կողմից ապաստան է ստանում և թաքնվում <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bender,_Moldova" target="_blank" rel="noopener">Բենդեր քաղաքում</a>: Մաթսոնը պնդում է, որ թագավորն այնտեղից բերել է ոչ միայն շվեդական մսագնդիկների բաղադրատոմսը, այլ Սկանդինավիա է բերել տոլմա ուտեստը, սուրճի հատիկներն ու դրանցով սուրճ եփելու գաղտնիքը:<br/><br/>Կարծում եմ այստեղ տեղն ու ժամանակն է, որպեսզի միջամտեն հայ հետազոտողները և պատմության էջերը լրացնեն իրենց նկատառումներով: Մենք միայն կուզենայինք հիշեցնել մեր ընթերցողին, որ այդ ժամանակ Օսմանյան կայսրությունում մեծ համբավ էին վայելում հայ խոհարարները:<br/><br/>Ի դեպ, Կարլ XII-ի կողմից իր հայրենիք տարած մսագնդիկների հիմնական բաղադրիչը կազմել է խոզի միսը, որի օգտագործումը մուսուլմանների մոտ հայտնի է, թե ինչպես է ընկալվում: Եվ այսօր, թուրքական լրատվականների բարձրացրած աղմուկը, որ Շվեդիայում ժամանակին հայտնված մսագնդիկները, տոլման և սուրճը իրենց խոհանոցից է ներմուծված, առնվազն զարմանք է առաջացնում:<br/><br/>Կարլ XII-ի և, Պոլտավայի ճակատամարտում Պետրոս Առաջին ռուսական ցարի կողմից կրած պարտությունից հետո, նրա Օսմանյան Կայսրությունում հայտվելու մասին մենք դեռ առիթ կունենանք խոսել մեր կայքի մյուս հոդվածներում, իսկ այժմ եկեք ծանոթանանք շվեդական մսագնդիկների բաղադրատոմսին, որը զետեղված է <a href="https://www.kitchenstories.com/en/recipes/kottbullar-med-graddsas-swedish-meatballs-with-cream-sauce?fbclid=IwAR0Fkp8ZTn9QWspN95XE4XFoYUuwnUdBMQIfH6QxHRIJTPKR637GSRYTHIs" target="_blank" rel="noopener">հետևյալ կայքում</a>:</p><p><br/>Կայքում կգտնեք նաև պատրաստման եղանակի մասին պատմող տեսանյութ.</p><h2><strong>Köttbullar med Gräddsås (Շվեդական մսագնդիկներ սերուցքային սոուսի մեջ)</strong></h2><blockquote><em>Նախատեսված է 4 անձի համար </em></blockquote><h3>Բաղադրիչներ</h3><p><br/>140 մլ թանձր սերուցք<br/>5 ճ/գ պաքսիմատ<br/>1 գլուխ սոխ<br/>60 գ կարագ<br/>400 գ աղացած եղնիկի միս<br/>100 գ աղացած խոզի միս<br/>1 ձու<br/>2 ճ/գ աղ<br/>1 ճ/գ մանանեխ<br/>40 գ ալյուր<br/>100 մլ սպիտակ գինի<br/>400 մլ բանջարեղենի արգանակ<br/>1 դափնու տերեւ<br/>½ թեյի գդալ կիտրոնի հյութ<br/>բուսական յուղ (տապակելու համար)<br/>կարտոֆիլի պյուրե (մատուցելու համար)<br/>հապալասի ջեմ (մատուցելու համար)<br/>պղպեղ<br/>աղ</p><h3>Պատրաստման եղանակը</h3><p>Փոքր թասի մեջ 40մլ սերուցքը խառնել պաքսիմատի հետ, դնել մի կողմ:<br/>Կտրատել 1 գլուխ սոխը:<br/>20գ կարագը 400գ եղնիկի մսի և 100գ խոզի մսի հետ խառնել, <br/>ավելացնել 1 ձու, սերուցքի հետ խառնած պաքսիմատը, <br/>2 թեյի գդալ աղ, 1 թեյի գդալ մանանեխ ստացված խճողակին:<br/><br/>Թավայի մեջ կարագ դնել և տեղափոխել թույլ կրակի վրա: <br/>Կարագը հալվելուց հետո ավելացնել սոխը և տապակել մինչև թափանցիկ դառնալը;<br/> Մի կողմ թողնել մինչև սառչելը: Սառելուց հետո ավելացնել մսի խճողակին և լավ խառնել: <br/>Ձեռքերը թրջել ու խճողակից փոքրիկ գնդիկներ ձևավորել:<br/><br/>Թավայի մեջ բուսայուղ լցնել և դնել միջին բարձրության կրակին: <br/>Տապակել գնդիկները մինչև բոլոր կողմերից շագանակագույն դառնալը, այնուհետև դնել մի կողմ:<br/>40գ կարագը հալեցնել թավայի մեջ, ավելացնել 40գ ալյուր և խառնելով տապակել ալյուրը մինչև ոսկեգույն շագանակագույն դառնալը, չդադարեցնելով խառնել ավելացնել 100 մլ սպիտակ գինի, <br/>400մլ բանջարեղենի արգանակ և մնացած 100մլ թանձր սերուցքը: <br/>Խառնել 5 րոպե կամ մինչև թանձրանալը, ավելացնել մսի գնդիկները և դափնու տերև: <br/>Եփել ևս 5 րոպե , ավելացնել աղ, պղպեղ և կիտրոնի հյութ: <br/>Մատուցել կարտոֆիլի խյուսի և հապալասի ջեմի հետ: </p><p>Վերջում թույլ տվեք ներկայացնել շվեդական կոլոլակների պատրաստման մեկ այլ եղանակ ևս.</p><p/><blockquote>Բարի ախորժակ...</blockquote><blockquote>Կշտանում ենք ուտելով...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Karl XII og svenske kjøttboller]]></title><description><![CDATA[Karl XII og svenske kjøttboller]]></description><link>https://www.scandinavian.world/karl-xii-og-svenske-kjottboller/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/karl-xii-og-svenske-kjottboller/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c3851b943f856fab7c6de9a2aff30f5fb293cfd8-1750x1120.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/c3851b943f856fab7c6de9a2aff30f5fb293cfd8-1750x1120.jpg" alt="Karl XII og svenske kjøttboller"/><p>I likhet med det øvrige skandinaviske kjøkkenet domineres det svenske kjøkkenet av sjømat, men det finnes også kjøtt- og planteretter.<br/>Innbyggerne i dette skandinaviske landet er veldig glad i en av sine nasjonalretter:<br/>Hjortekjøttboller tilberedt i en kremet saus.<br/>Med all respekt for vegetarianere og miljøvernere,<br/>vil vi gjerne mildne deres sinne litt for det respektløse kjøkkeninngrepet mot det uskyldige rådyret som ble bundet opp, og si at denne retten nå tilberedes av mange mennesker i Sverige bare med svinekjøtt. <br/></p><p>Den nederlandske produksjons- og handelskonsernet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/IKEA" target="_blank" rel="noopener">IKEA</a> (IKEA) har svenske røtter og har frem til i dag beholdt imaget som en svensk organisasjon. En av verdens største kommersielle kjeder for salg av møbler og boligtilbehør, det nederlandske konsernet IKEA, serverer tradisjonelle svenske kjøttboller i nesten alle sine store varehus.</p><p>Her vil vi gjerne gjøre en liten oppdagelse om hvordan svenske kjøttboller ser ut i den nordiske verden.</p><p><br/>Oppskriften og tilberedningsmetoden for svenske kjøttboller ble tatt med fra det osmanske riket til Sverige av kong <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_XII_of_Sweden" target="_blank" rel="noopener">Carl XII</a> på begynnelsen av 1700-tallet, da han midlertidig oppholdt seg i byen Bender i dagens Moldova.<br/>Annie Matson, lektor ved litteraturvitenskapelige institutt ved Uppsala universitet, Sveriges fjerde største by, har forsket på dette.<br/>Ifølge Matson fikk den svenske kongen Carl XII, etter å ha tapt mot Peter den store i slaget ved Poltava (1709), asyl fra det osmanske riket og gjemte seg i byen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bender,_Moldova" target="_blank" rel="noopener">Bender</a>. Matson hevder at kongen ikke bare tok med seg oppskriften på svenske kjøttboller derfra, men også retten tolma, kaffebønner og hemmeligheten bak å lage kaffe med dem til Skandinavia.<br/>Jeg tror dette er stedet og tiden for armenske forskere å gripe inn og fylle historiebøkene med sine betraktninger. Vi vil bare minne leserne våre om at armenske kokker på den tiden hadde et godt rykte i det osmanske riket.</p><p>Forresten, hovedkomponenten i kjøttbollene som Karl XII spredte til hjemlandet var svinekjøtt, hvis bruk er kjent blant muslimer, hvordan det oppfattes. Og i dag er støyen fra tyrkiske nyhetsmedier om at kjøttboller, dolma og kaffe som en gang dukket opp i Sverige ble importert fra kjøkkenet deres, i det minste overraskende.</p><p><br/>Etter nederlaget til Karl XII og, etter nederlaget til den russiske tsaren Peter den første i slaget ved Poltava, hans opptreden i det osmanske riket, vil vi få muligheten til å snakke om det i andre artikler på nettstedet vårt, og la oss nå bli kjent med oppskriften på svenske kjøttboller, som er inkludert på <a href="https://www.kitchenstories.com/en/recipes/kottbullar-med-graddsas-swedish-meatballs-with-cream-sauce?fbclid=IwAR0Fkp8ZTn9QWspN95XE4XFoYUuwnUdBMQIfH6QxHRIJTPKR637GSRYTHIs" target="_blank" rel="noopener">følgende nettsted</a>.</p><p>Du finner også en video på nettstedet om tilberedningsmetoden.</p><p/><h2><strong>Köttbullar med Gräddsås </strong></h2><p>Beregnet for 4 personer<br/></p><p>Ingredienser</p><p>140 ml kremfløte<br/>5 spiseskjeer brødsmuler<br/>1 løk<br/>60 g smør<br/>400 g kjøttdeig av hjort<br/>100 g hakket svinekjøtt<br/>1 egg<br/>2 spiseskjeer salt<br/>1 ts sennep<br/>40 g mel<br/>100 ml hvitvin<br/>400 ml grønnsaksbuljong<br/>1 laurbærblad<br/>½ teskje sitronsaft<br/>vegetabilsk olje (til steking)<br/>potetmos (til servering)<br/>blåbærsyltetøy (til servering)<br/>pepper<br/>salt</p><p><br/>Bland 40 ml fløte med paximat i en liten bolle, sett til side.<br/>Kutt 1 løkhode.<br/>Bland 20 g smør med 400 g viltkjøtt og 100 g svinekjøtt.<br/>Tilsett 1 egg, brødsmuler blandet med fløte,<br/>2 ts salt og 1 ts sennep i blandingen.</p><p>Ha smør i en panne og overfør til svak varme.<br/>Etter at smøret har smeltet, tilsett løken og stek til den er gjennomsiktig;<br/>Sett til side til den er avkjølt. Etter avkjøling, tilsett kjøttblandingen og bland godt.<br/>Fukt hendene og form små kuler av blandingen.</p><p><br/><br/>Hell vegetabilsk olje i en panne og sett den på middels høy varme.<br/>Stek ballene til de er brune på alle sider, og sett dem til side.<br/>Smelt 40 g smør i en panne, tilsett 40 g mel og stek melet under omrøring til det er gyllenbrunt, uten å slutte å røre, tilsett 100 ml hvitvin.<br/>Tilsett 400 ml grønnsaksbuljong og de resterende 100 ml fløte.<br/>Rør i 5 minutter eller til det tykner, tilsett kjøttboller og laurbærblad.<br/>Kok i ytterligere 5 minutter, tilsett salt, pepper og sitronsaft.<br/>Server med potetmos og blåbærsyltetøy.</p><p>Til slutt, la meg introdusere en annen metode for å tilberede svenske kjøttboller.</p><blockquote>Bon appétit...</blockquote><blockquote>Vi blir mette av å spise...</blockquote><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...<br/></blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Vikingenes Valhalla]]></title><description><![CDATA[Vikingtiden vender tilbake]]></description><link>https://www.scandinavian.world/vikingenes-valhalla/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/vikingenes-valhalla/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/219e9a21ac6800016228500dc734a957a764e242-2862x2000.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/219e9a21ac6800016228500dc734a957a764e242-2862x2000.jpg" alt="Vikingenes Valhalla"/><p>Vikingtiden vender tilbake...</p><p>Enhver historisk virkelighet har sine virkelige og uvirkelige lag. Fra tid til annen tar den moderne filmindustrien for seg lesningen av disse lagene med sine egne unike tolkninger.</p><p><a href="https://www.netflix.com/am/" target="_blank" rel="noopener">Netflix</a>, verdens ledende nettbaserte strømmetjeneste for underholdning med tilstedeværelse i over 190 land, 222 millioner abonnenter, historiske TV-serier, dokumentarer og spillefilmer på flere språk, lanserer i morgen "Viking Age Valhalla". " med sending av historiske serier.</p><blockquote>Hendelsene finner sted for 1000 år siden, på begynnelsen av 1000-tallet.</blockquote><p>"Valhalla" skildrer de heroiske eventyrene til mest berømte helter: den legendariske sjøfareren <a href="https://www.history.com/topics/exploration/leif-eriksson" target="_blank" rel="noopener">Leif Eriksson</a>, hans sta og varmblodige søster Freydis Eriksdotter og den arrogante og selvsikre kong <a href="https://allthatsinteresting.com/harald-hardrada" target="_blank" rel="noopener">Harald Sigurdsson</a>, og beskriver de forferdelige hendelsene mellom de modige vikingene og angelsakserne. kampene.</p><p>Den actionfylte historiske serien "Valhall" tar deg mentalt med til 800-, 900- og 1000-tallet, som gjerne kalles "vikingtiden", da de første skandinaviske kongekongene, profesjonelle sjøfarende vikinger, med sine modige krigere, erobret store bosetninger til sjøs og til lands. Vikingtiden har hatt en betydelig innvirkning på den politiske virkeligheten i hele Europa: Frankrike, England, Irland, Skottland..., inkludert mange asiatiske territorier.</p><p/><p>De kalde vikingenes ukuelige hjerter ble også varmet av de varme kristne strømningene.</p><p>Gradvis ble det nye grunnlaget for skandinavisk statsdannelse lagt, og de gjenstridige og tilhengerne av det gamle systemet, de gjenstridige kongene, trakk seg nordover...</p><p>Uansett, la oss væpne oss med tålmodighet og, i denne vanskelige tiden som truer verdens sikkerhet og spår grusomheter, prøve å bli kjent med scenene i Netflix-videoserien fra fortidens perfekte eller kanskje ufullkomne hendelser, og for å gjøre oppfølgeren "Valhalla", som regnes som en fortsettelse av videoserien "Vikings" som vi kjenner godt fra 2013, mer illustrerende, la meg her sitere en del av den dramatiske historien "Vikings' life" av den største armenske poeten.</p><p><br/>Gusanene i Skonia, de vandrende skaldene, sang på sine fløyterør om de mektige vikingenes gjerninger, og generasjoner har overlevert disse mektige sangene til oss.<br/>Modige vikinger, ærlige og utro, for hvem livet var et eventyr og døden et smil.<br/>De plyndret og skjøt de vakre borgene til britene og frankerne, Spania og Italia.<br/>Med røde og rorløse båter bygget av de mørke skauenes eldgamle graner og med åpne armer seilte de på de ukjente havene, og på de opprørte farvannene bare på jakt etter hvile og glede.<br/>De sang lystig i stormene, og med slagene fra skjoldene sine knuste de skummende fjellene som falt over dem. Mens de marsjerte oppover elvene, blåste de i stridstrompeter, og den skingrende klangen av sverdene deres ga gjenlyd i de befestede byene.<br/>Byer og landsbyer ble brent og plyndret, og de innfødte kystene ble plyndret. Og grensen for deres makt gikk der havets bølger gikk med hvite slag...<br/></p><blockquote><br/><br/></blockquote><blockquote>God visning...</blockquote><p>Viktige konklusjoner...</p><p>Ekte drømmer...</p><p>Vi eksisterer ved å drømme</p><blockquote/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Վիկինգներ Վալհալա]]></title><description><![CDATA[Վիկինգների դարաշրջանը վերադառնում է...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/վիկինգներ-վալհալա/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/վիկինգներ-վալհալա/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/219e9a21ac6800016228500dc734a957a764e242-2862x2000.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/219e9a21ac6800016228500dc734a957a764e242-2862x2000.jpg" alt="Վիկինգներ Վալհալա"/><p>Վիկինգների դարաշրջանը վերադառնում է...</p><p>Ամեն մի պատմական իրողություն ունի իր իրական և անիրական շերտերը: Ժամանակակից կինոինդուստրիան ժամանակ առ ժամանակ անդրադառնում է այդ շերտերի տարընթերցմանը՝ իրեն յուրահատուկ մեկնաբանություններով:</p><p><a href="https://www.netflix.com" target="_blank" rel="noopener">Netflix</a> համաշխարհային առաջատար համացանցային հոսքային հեռարձակման ժամանցային ծառայությունը, որը ներկայացված է շուրջ 190 երկրներում, ունի 222 միլիոն հետևորդ, հեղինակն է պատմական և խաղարկային հեռուստասերիալների, վավերագրական և գեղարվեստական ֆիլմերի, և հեռարձակվում է բազմաթիվ լեզուներով, վաղը սկսում է վիկինգների դարաշրջանում տեղի ունեցող իրադարձությունները նկարագրող «Վալհալա» պատմական սերիալների հեռարձակումը:</p><blockquote>Իրադարձությունները կատարվում են 1000 տարի առաջ՝ տասնմեկերորդ դարասկզբին:</blockquote><p><br/>«Վալհալան» մեր դատին է հանձնում ամենահայտնի հերոսներ՝ լեգենդար ծովագնաց <a href="https://www.history.com/topics/exploration/leif-eriksson" target="_blank" rel="noopener">Լեյֆ Էրիկսոնի</a>, նրա համառ ու տաքարյուն քրոջ՝ Ֆրեյդիս Էրիկսդոթերի և մեծամիտ ու ինքնավստահ կոնունգ-արքա <a href="https://allthatsinteresting.com/harald-hardrada" target="_blank" rel="noopener">Հարալդ Սիգուրդսոնի</a> հերոսական արկածները, որոնք նկարագրում են խրոխտ վիկինգների և անգլո-սաքսերի միջև տեղի ունեցող ահեղ ճակատամարտերը: </p><p>Բուռն իրադարձություններով հագեցած «Վալհալա» պատմական սերիալը ձեզ մտովի կտեղափոխի IX, X և XI հարուրամյակներ, որոնք ընդունված է անվանել «վիկինգների դարաշրջան», երբ սկանդինավյան առաջին կոնունգ-թագավորները, արհեստավարժ ծովագնաց վիկինգները, իրենց խիզախու մարտական ջոկատներով, ծավալատիրության ենթարկելով ծովային ու ցամաքային լայնատարած բնակավայրեր, իրենց զգալի ազդեցությունն են թողել ամբողջ Եվրոպայի՝ Ֆրանսիայի, Անգլիայի, Իռլանդիայի, Շոտլանդիայի... , ներառյալ ասիական բազմաթիվ տարածքների քաղաքական իրականության վրա։</p><p>Քրիստոնեական տաք հոսանքներից ջերմացել են նաև ցրտաշունչ վիկինգների աննկուն սրտերը։ </p><p>Աստիճանաբար դրվել են սկանդինավյան պետականության նոր հիմքերը, իսկ անհնազանդ և հին դրվածքի ջատագովները՝ անհնազանդ կոնունգները, նահանջել են հյուսիս...<br/><br/>Ինչևէ, զինվենք համբերությամբ և, աշխարհի անվտանգությանը սպառնացող և ահավիրքներ կանխորոշող այս ծանր ժամանակահատվածում, փորձենք ծանոթանալ՝ անցյալ կատարյալ կամ գուցե անկատար, իրադարձությունների Netflix-յան տեսասերիալի տեսարաններին և, որպեսզի 2013 թվականից մեզ քաջ հայտնի «Վիկինգներ» տեսասերիալի շարունակությունը համարվող «Վալհալա» սիքվելն ավելի պատկերավոր լինի, թույլ տվեք այստեղ մեջբերել հայ մեծագույն բանաստեղծ դրամատիկ պատմվածքից մի հատված.<br/><br/></p><blockquote><br/><br/>Սկոնիայի գուսանները, թափառաշրջիկ սկալդները, իրենց մրրկաշունչ բամբիռների վրա երգել են անվեհեր վիկինգների արարքները և սերունդները կրկնելով հասցրել են այդ հզոր երգերը մեզ:<br/>Քաջ վիկինգնե՜ր, ազնիվ և անդավաճան, որոնց համար կյանքն արկածների առիթ էր և մահը՝ ժպիտ:<br/>Սարսափն էին նրանք բրիտների և ֆրանկների, Իսպանիայի և իտալիայի պերճ դղյակների կողոպտողներն ու հրձիգները:<br/>Մթին անտառների դարավոր եղևնիներից շինած կարմիր ու անղեկ նավակներով՝ թևբաց, հածում էին նրանք անծանոթ ծովերի վրա, և հուզված ջրերի վրա միայն որոնելով իրենց հանգիստն ու հաճույքը:<br/>Փոթորիկների մեջ զվարթ երգում էին նրանք և վահանների հարվածներով ճեղքում էին իրենց վրա փլչող փրփրադեզ լեռները: Արշավում էին գետերի հոսանքներով դեպի վեր, կռվի շեփոր էին փչում, և նրանց սուրերի սոսկալի շառաչը տանում էին արձագանքները պարիսպավոր քաղաքներից ներս:<br/>Այրում էին, կողոպտում ավաններն ու ոստանները և ավարով դառնում էին հայրենի ափերը: Եվ նրանց իշխանության սահմանն այնտեղ էր, ուր գնում էր ալիքը ծովի՝ սպիտակ բաշերով...</blockquote><blockquote>Բարի դիտումներ...</blockquote><blockquote>Կարևոր եզրահանգումներ...</blockquote><blockquote>Իրատես երազներ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Դանիական պանիրների աշխարհում]]></title><description><![CDATA[Պանիրը Դանիայի ավանդական և ժամանակակից սննդի մշակույթի կարևոր մասն է]]></description><link>https://www.scandinavian.world/դանիական-պանիրների-աշխարհում/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/դանիական-պանիրների-աշխարհում/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6f2338519303e16ff5c10e2225944c4c59d0ac90-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6f2338519303e16ff5c10e2225944c4c59d0ac90-1920x1280.jpg" alt="Դանիական պանիրների աշխարհում"/><p>Բոլոր դանիական պանիրները պատրաստվում են կովի կաթից: <br/>Պանիրը Դանիայի ավանդական և ժամանակակից սննդի մշակույթի կարևոր մասն է: </p><p>Նախքան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը այն ճաշասեղանին դնելը թանկարժեք շքեղություն էր համարվում, բայց պանիրը շատ արագ ընդգրկվեց դանիացիների հիմնական սննդակարգում և լայն տարածում գտավ ամբողջ երկրով մեկ:</p><p>Դանիական պանիրների մասին ընդհանուր կարծիք կազմելու համար, կարելի է այցելել Դանիայի մայրաքաղաք Կոպենհագենի կենտրոնում գտնվող <a href="https://ostenvedkultorvet.dk/om-os/" target="_blank" rel="noopener">Osten Ved Kultorvet պանիրների մասնագիտացված խանութ</a>, որի տեսականին ամբողջովին օրգանական է: Այստեղ դանիացիները և մայրաքաղաք այցելող զբոսաշրջիկները կարող են համտեսել և գնել իրենց նախընտրած ցանկացած տեսակի պանիր, իսկ դրանք բազմազան են և տեսակով, և համերով: Ավելի ստույգ պատկերացնելու համար հավելենք, որ այս խանութը ձեզ կհրամցնի 120 տեսակի էկոլոգիապես անարատ և օրգանական պանիրներ: Սկզբնական շրջանում խանութը նախատեսել է իրականացնել մեծածախ առևտուր, սակայն ֆերմերներց երկուսի մտքով անցել է պանիրները վաճառել նաև մանրածախ եղանակով՝ հենց խանութից:</p><p>Ստորև կներկայացնենք այդ պանիրներից մի քանիսը...</p><p/><blockquote><strong><em>BERNSTEIN GRUBÉ </em>(Սաթե քարանձավ)</strong></blockquote><p>Գաուդայի նմանությամբ այս պանիրը կատարյալ է պանրագործ սկսնակների համար, քանի որ այն աներևակայելի յուղալի է, փափուկ ու մեղմ:</p><p>«Սաթե քարանձավ» (<a href="https://www.organicdenmark.com/bernstein-grub-cheese" target="_blank" rel="noopener">Bernstein Grubé</a>) կոչվող պանիրը արտադրվում է Դանիայի Յուտլանդիա կղզում գտնվող Հյերմ քաղաքում: Պանիրը կրաքարային քարանձավում հասունացվում է առնվազն 20 շաբաթ: «Սաթե քարանձավ» պանիրը փափուկ է ստացվում յուրահատուկ խոնավության շնորհիվ, քանի որ ջուրը նրանից դանդաղ է գոլորշիանում: Այն հարուստ է համերով և էականորեն տարբերվում է մյուս պանիրներից:</p><p><em>Նույնատիպ պանիր ունեն նաև շվեդները, սակայն շվեդական խոհանոցի մասին կխոսենք մեր մյուս հոդվածներում:</em></p><blockquote><strong><em>BENEDICT ESROM</em> (Բենեդիկտյան Էսրոմ)</strong></blockquote><p>Դանիական <a href="https://thise.dk/produkter/thise-esrom-benedict-gylden-15kg/" target="_blank" rel="noopener">(BENEDICT ESROM )</a> սերուցքային սպիտակ պանիրն իր անունը ստացել է առաջին անգամ Բենեդիկտյան միաբանության Էսրոմ վանական համալիրում պատրաստվելու շնորհիվ: Բենեդիկտյան Էսրոմ ծակոտկեն պանիրը՝ պատրաստվելուց հետո պատվում է մեղրամոմով, ինչը դանդաղեցնում է հասունացման ընթացքը և նրան հաղորդում փափկություն ու յուրահատուկ համ: Հնեցման ժամանակը տևում է երկու շաբաթ:</p><blockquote><strong><em>ELBO </em>(Էլբո)</strong></blockquote><p>Վեց ամիս հնեցմամբ Էլբո կիսաթանձր պանիրը դանիական դասական ուտեստ է, որը ընդգրկված է գրեթե բոլոր լանչ փաթեթներում: Այն պատրաստվում է գոմեշի կաթից և բաղադրությամբ շատ նման է չեդեր պանրին: <br/>Էլբոն բավականաչափ սուր է, որպեսզի ունենա վառ արտահայտված համ՝ միաժամանակ մնալով բավական չեզոք՝ վայելելու համար այն բազմաթիվ տեսակի հացերի, կրեկերի, ջեմի կամ մրգերի հետ:</p><blockquote><strong><em>FYRMESTER </em>(Փարոսապահ)</strong><br/></blockquote><p>Կովերը, որոնց կաթից արտադրում են <a href="https://ostenvedkultorvet.dk/webshop/fyrmester/" target="_blank" rel="noopener">Fyrmester պանիրը</a>, արածում են Հյուսիսային ծովի երկայնքով: Պանիրը արտադրվում է Դանիայի հյուսիսարևմտյան հողերում գտնվող Թիսե բնակավայրում: Այն ի սկզբանե պահվել է Հյուսիսային ծովի ափին գտնվող հանրահայտ Բովբյերգ հրվանդանում հառնող փարոսի հետևում գտնվող գոմում, այստեղից էլ ստացել է իր անվանումը, որը դանիերենից թարգմանաբար նշանակում է փարոսապահ: Թիսե համայնքը այժմ սեփականաշնորհել է Բովբյերգի փարոսը և այն դարձրել իր պանրային պահեստներից մեկը: Փարոսապահ պանիրները 26 շաբաթ հասունանում են ծովամերձ պահեստում և այդ ընթացքում աղակալվում են դոնդողանման ծովի ջրով: Արդյունքում ստացվում է պինդ ու բավական աղի պանիր, որը այնքան էլ սուր համ չունի:</p><blockquote><strong>LILLE Ø (DANBO)</strong></blockquote><p><a href="https://ostenvedkultorvet.dk/webshop/danbo-lille-oe/" target="_blank" rel="noopener">Փոքրիկ Ø կամ Դանբո</a> կոչվող պանիրը թույլ նյարդեր ունեցողների համար չէ:<br/>Այս տիպիկ դանիական պանրի մակերեսը պատում են կաթնաթթվային կարմիր քսուկով, որը նրան թթվաշ համ է հաղորդում: Համը վրա է հասնում ուտելուց փոքր-ինչ անց ու դեռ երկար պահպանվում է: Ամեն դեպքում Lille Ø-ն համարվում է օրգանական պանիր, յուղալի է ու հնեցվում է 12-52 շաբաթվա ընթացքում։ Այս պանիրը դուք Դանիայից դուրս ոչ մի տեղ չեք կարող ստանալ, այնպես որ օգտվեք այն համտեսելու հնարավորությունից, երբ այն ձեռք բերեք:</p><blockquote><strong>VIKING BLUE(Վիկինգյան կապույտ)</strong></blockquote><p>Կապույտ պանրի սիրահարներ ձեր ժամանակը եկել է: <br/><a href="https://www.organicdenmark.com/viking-blue" target="_blank" rel="noopener">VIKING BLUE-ն</a> կամ, ինչպես ասում են, բորբոսնած պանիրը ձեզ կզարմացնի իր խորը ընկույզի համով և ուժեղ հոտով:<br/>Այն պատրաստվում է կովի կաթի սերուցքով և հնեցվում մոտ 26 շաբաթ: Վիկինգյան կապույտը պատրաստվում է Դանիայի հյուսիսարևմտյան շրջանում՝ Գեդստեդի պանրի գործարանում, որը հիմնականում մասնագիտացված է կապույտ բորբոսի կիրառմամբ պանրի արտադրության մեջ:<br/>Ի դեպ, բորբոսնած պանրի սիրահարներին հարկավոր է զգուշանալ, <br/>Վիկինգյան կապույտը հաճախակի ճաշակելիս, այն խիստ կախվածություն է առաջացնում:</p><p>Իսկ վերջում եկեք միասին ըմբոշխնենք դանիական Յուտլանդիայում՝ Հյուսիսային ծովի ափին, հավի ձվով և դանիական բորբոսնած պանրով ձվածեղի պատրաստման ընթացքին... <br/>Բարի ախորժակ...<br/></p><blockquote>Սնունդը չափավոր օգտագործեք, իսկ ավելի լավ է պարզապես վայելեք...</blockquote><blockquote>Նոր կերակուր եք ճաշակում՝ երազանք պահեք...</blockquote><blockquote>Երազանքը իրականանալու հատկություն ունի...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><blockquote/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[I verden av danske oster]]></title><description><![CDATA[Ost er en viktig del av både tradisjonell og moderne dansk matkultur.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/i-verden-av-danske-oster/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/i-verden-av-danske-oster/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6f2338519303e16ff5c10e2225944c4c59d0ac90-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6f2338519303e16ff5c10e2225944c4c59d0ac90-1920x1280.jpg" alt="I verden av danske oster"/><p>Alle danske oster er laget av kumelk.<br/>Ost er en viktig del av både tradisjonell og moderne dansk matkultur.</p><p>Før andre verdenskrig ble ost ansett som en dyr luksus å sette på middagsbordet, men ost ble raskt en fast del av det danske kostholdet og spredte seg over hele landet.</p><p>Hvis du vil få et inntrykk av hva danske oster er, kan du besøke <a href="https://ostenvedkultorvet.dk/om-os/" target="_blank" rel="noopener">Osten Ved Kultorvet</a>, en spesialforretning for ost i sentrum av hovedstaden København, der sortimentet er helt økologisk. Her kan dansker og turister på besøk i hovedstaden smake og kjøpe de ostene de måtte ønske, og det er stor variasjon i både typer og smaker. For å gi et mer nøyaktig inntrykk kan vi legge til at denne butikken bestiller 120 typer økologisk rene og økologiske oster. I utgangspunktet planla butikken å drive engroshandel, men to av bøndene fant ut at de ville selge ostene direkte fra butikken.</p><p>Nedenfor er noen av disse ostene...</p><p/><p/><blockquote><strong><em>BERNSTEIN GRUBÉ </em></strong></blockquote><p>I likhet med gouda er denne osten perfekt for nybegynnere, da den er utrolig kremet, myk og mild.</p><p><a href="https://www.organicdenmark.com/bernstein-grub-cheese" target="_blank" rel="noopener">Bernstein Grubé </a>produseres i Hjerm på den danske øya Jylland. Osten modnes i en kalksteinshule i minst 20 uker. "Amber Kardzhav"-osten er myk på grunn av sin unike fuktighet, fordi vannet fordamper sakte fra osten. Den er rik på smaker og skiller seg betydelig fra andre oster.</p><p>Svenskene har også en lignende ost, men vi vil snakke om det svenske kjøkkenet i våre andre artikler.</p><blockquote><strong><em>BENEDICT ESROM</em> </strong></blockquote><p>Den danske (<a href="https://thise.dk/produkter/ost/thise-esrom-benedict-gylden-1-5kg" target="_blank" rel="noopener">BENEDICT ESROM</a>) kremhvite osten har fått navnet sitt fordi den først ble tilberedt i Esrom-klosterkomplekset til benediktinerklosteret. Den porøse benediktinerosten Esrom dekkes med bivoks etter tilberedningen, noe som bremser modningsprosessen og gir den mykhet og en unik smak. Lagringstiden er to uker.</p><blockquote><strong><em>ELBO </em></strong></blockquote><p>Den halvfaste osten Elbo, som er lagret i seks måneder, er en dansk klassiker som inngår i nesten alle matpakker. Den er laget av bøffelmelk og har en sammensetning som minner mye om cheddarost.<br/>Elbo er skarp nok til å ha en kraftig smak, samtidig som den er nøytral nok til å passe til mange typer brød, kjeks, syltetøy og frukt.</p><blockquote><strong><em>FYRMESTER </em></strong><br/></blockquote><p>Kyrne som lager <a href="https://ostenvedkultorvet.dk/webshop/fyrmester/" target="_blank" rel="noopener">Fyrmesterost</a> beiter langs Nordsjøen. Osten produseres i byen Tise nordvest i Danmark. Opprinnelig ble osten lagret i en låve bak fyret på det berømte Kapp Bovbjerg ved Nordsjøkysten, derav navnet, som betyr fyrmester på dansk. Nå har Tise kommune privatisert Bovbjerg fyr og gjort det om til et av sine ostelagre. Fyrtårnsostene modnes i 26 uker i et lager ved sjøen, og i løpet av denne tiden saltes de med gelatinholdig sjøvann. Resultatet er en fast og ganske salt ost som ikke har en veldig skarp smak.</p><blockquote><strong>LILLE Ø (DANBO)</strong></blockquote><p><a href="https://ostenvedkultorvet.dk/webshop/danbo-lille-oe/" target="_blank" rel="noopener">Osten Lille Ø eller Danbo</a> er ikke noe for sarte sjeler.<br/>Overflaten på denne typiske danske osten er belagt med en melkerød krem som gir den en syrlig smak. Smaken kommer litt etter at man har spist osten og varer lenge. Lille Ø regnes uansett som en økologisk ost, den er kremet og lagret i 12-52 uker. Du får ikke tak i denne osten noe sted utenfor Danmark, så benytt anledningen til å smake på den når du får tak i den.</p><blockquote><strong>VIKING BLUE</strong></blockquote><p>Blåmuggostelskere, deres tid er kommet!<br/><a href="https://www.organicdenmark.com/viking-blue" target="_blank" rel="noopener">VIKING BLUE</a>, eller muggost som de sier, vil overraske deg med sin dype nøttesmak og sterke lukt.<br/>Den lages av kumelkfløte og lagres i ca. 26 uker. Viking Blue produseres i den nordvestlige delen av Danmark på ostefabrikken i Gedsted, som først og fremst har spesialisert seg på produksjon av blåskimmelost.<br/>For øvrig bør fans av muggen ost være på vakt.<br/>Viking Blå er svært avhengighetsskapende når den smakes ofte.</p><p>Og til slutt, la oss sammen dykke ned i prosessen med å lage en omelett med hønseegg og dansk moldost på Jylland, Danmark, ved kysten av Nordsjøen...<br/>Bon Appetit...</p><p/><blockquote>Spis med måte, og enda bedre, bare nyt...</blockquote><blockquote>Smak på en ny matvare, behold en drøm...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...</blockquote><blockquote>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote><blockquote/><blockquote/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norsk brunost]]></title><description><![CDATA[Nordmenn elsker denne gylne osten.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norsk-brunost/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norsk-brunost/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fde8d54274718951bfaebb6d2a85ba41e288f8a1-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h3><strong>HVA ER BRUNUST?</strong></h3><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fde8d54274718951bfaebb6d2a85ba41e288f8a1-1920x1280.jpg" alt="Norsk brunost"/><p>Nordmenn er kjent for ikke å være tilhengere av rikholdige frokoster, men når de spiser en overdådig frokost, serverer de norsk brunost, bokstavelig talt oversatt - brunust, som er internasjonalt kjent for sin uvanlige farge og unike smak.<br/>Osten er også kjent under andre navn: Mysost, Fløtemysost, Geitost, kremost, geitost osv.</p><p>Hvis du vil spise frokost som en ekte nordmann, bør du prøve <a href="https://www.scandinaviastandard.com/what-is-brunost-a-guide-to-norwegian-brown-cheese/?fbclid=IwAR07ObohkbGfPgBRC7VG-psCKKfCAl-xisizm21dDF4jl2xU3kmQVazLq3s" target="_blank" rel="noopener">Brunost</a>.</p><p>Norsk brunost har en gulbrun farge og produseres i en firkantet form, skåret med en skarp kniv eller en ostehøvel.</p><h2>Hva er brunost laget av?</h2><p>Brunust fremstilles etter at osten er laget ved å koke den gjenværende mysen til den karamelliseres. Etter karamellisering avkjøles og pakkes osten.<br/>Den endelige fargen avhenger av koketiden, som ikke er spesifikk for osten i det hele tatt.</p><p>Mange utlendinger sammenligner Brunust med Marmite eller australsk Vegemite, siden begge er laget av sekundære råvarer og spises til frokost. Det er en type mat som deler folk i to leire: liker det eller ikke liker det.<br/>Kan du gjette hvilken leir nordmenn flest befinner seg i?</p><p>De elsker denne gylne osten.</p><blockquote/><p/><h2>Typer av norsk brunost</h2><p>Det finnes faktisk forskjellige typer brunost som grupperes under kategorien norsk brunost.<br/>Gudbrandsdalsost, eller "Gudbrandsdalsost", som produseres av den nasjonale meierigiganten <a href="https://www.tine.no/english/about-tine/about-tine" target="_blank" rel="noopener">TINE</a>, er den du oftest finner i Norge. Den er laget av en blanding av geite- og kumelk og regnes som den "originale" brunosten.</p><p/><blockquote><br/>Denne varianten av brunost har eksistert siden 1863.</blockquote><p>Det finnes også fløtemysost, en brunost laget utelukkende av kumelk, og geitost, et alternativ av geitemelk.</p><p>Fordi brunost tradisjonelt ble laget på gårdene i tunge jerngryter, ble osten den viktigste jernkilden i det norske kostholdet. I dag inneholder den kommersielt produserte brunosten ikke lenger mye jern fordi den lages i aluminiums- og stålbeholdere.</p><p/><h2><strong>Hvordan smaker norsk brunost?</strong></h2><p>På spørsmål om brunostens smak kan vi si at den er søt og karamellaktig. Avhengig av hvilken type melk som brukes, kumelk, geitemelk eller en kombinasjon av begge, kan den kremete, aromatiske osten også ha en konsentrert nøttesmak.</p><p>Geitost eller geitost, en brunost laget av geitemelk, har en skarp og syrlig smak.</p><p>Hvordan spise norsk brunost.</p><p>Brunost er en av de matvarene som er utrolig allsidig. Nevada Berg, en amerikansk matblogger og forfatter med norske røtter, har faktisk en fantastisk oppskrift på brunost.</p><p>De fleste nordmenn nyter den i tynne skiver på ristet rugbrød eller sprøstekt brød, eller på sin spesielle hjerteformede vaffel. Den kan kombineres med jordbærsyltetøy på brød. Du kan se på det som den norske varianten av et smørbrød med peanøttsmør og syltetøy.</p><p>Brunost brukes også til å lage en smaksrik saus til reinkjøttretten finnbiff.</p><p>Visste du at ostehøvelen, som ligger gjemt et sted i kjøkkenskuffen, ble oppfunnet av en norsk snekker, nettopp for å høvle brunost?</p><p>I Norge ble ostehøvelen oppfunnet av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thor_Bj%C3%B8rklund" target="_blank" rel="noopener">Thor Bjorklund</a> i 1925.</p><p>Hvor kan man kjøpe brunost?</p><p>Overraskende nok finnes det mange steder å kjøpe brunost utenfor Norge.<br/>Blant annet på nettet...<br/>kopi:<br/><br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Whole_Foods_Market" target="_blank" rel="noopener">På Whole Foods i USA</a>,</p><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trader_Joe%27s" target="_blank" rel="noopener">på Trader Joe&#x27;s</a>,<br/><br/><a href="https://www.norseland.ca/produits/ski-queen/" target="_blank" rel="noopener">Ski Queen (kjent merke)</a>,</p><p><a href="https://www.tine.no/merkevarer/tine-brunost/produkter/tine-gudbrandsdalsost-g35" target="_blank" rel="noopener">Gudbrandsdalsost (en type brunost),</a></p><p><a href="https://www.tine.no/merkevarer/tine-brunost/produkter/tine-gudbrandsdalsost-g35" target="_blank" rel="noopener">Gjetost (brunost av geitemelk)</a>,</p><p><a href="https://www.ingebretsens.com/ekte-gjetost-100" target="_blank" rel="noopener">Ekte Gjetost (et annet brunostmerke)</a>...</p><p><br/>Den norske produsenten TINE har også et nettverk av distributører i USA, Canada<br/>i USA, Canada, Storbritannia og Australia.<br/>Så nå vet du hvor du får tak i den,<br/>så kjøp og prøv den...</p><p>Drømmer har evnen til å gå i oppfyllelse...</p><p>Vi drømmer...</p><p><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական բրյունուսթ պանիրը]]></title><description><![CDATA[Նորվեգացիները պաշտում են այս ոսկե պանիրը:]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բրյունուստ-պանիր/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բրյունուստ-պանիր/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fde8d54274718951bfaebb6d2a85ba41e288f8a1-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<h2><strong>ԻՆՉ</strong> <strong>Է </strong> <strong>ԲՐՅՈՒՆՈՒՍԹԸ</strong></h2><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/fde8d54274718951bfaebb6d2a85ba41e288f8a1-1920x1280.jpg" alt="Նորվեգական բրյունուսթ պանիրը"/><p>Նորվեգացիները հայտնի են նրանով, որ հարուստ նախաճաշի սիրահարներ չեն, բայց երբ ճոխ նախաճաշ են անում, ապա սեղանին կմատուցեն նորվեգական շագանակագույն պանիր՝ բառացի թարգմանությամբ - բրյունուսթ, որը միջազգային հանրությանը հայտնի է իր անսովոր գույնով և անկրկնելի համով: <br/>Պանիրը հայտնի է նաև իր այլ անվանումներով՝ Mysost, Fløtemysost, Geitost, ասել է թե՝ սերուցքային պանիր, այծի պանիր և այլն...</p><p>Ուզում եք նախաճաշել որպես իսկական նորվեգացի, ապա պետք է համտեսեք <a href="https://www.scandinaviastandard.com/what-is-brunost-a-guide-to-norwegian-brown-cheese/?fbclid=IwAR07ObohkbGfPgBRC7VG-psCKKfCAl-xisizm21dDF4jl2xU3kmQVazLq3s" target="_blank" rel="noopener">Բրյունուսթը</a>..</p><p>Նորվեգական շագանակագույն պանիրը ունի դեղնա-շագանակագույն գույն և արտադրվում է քառանկյունաձև, կտրատվում է սուր դանակով կամ պանրի կտրատիչով:</p><h2><strong>Ինչից է պատրաստված բրյունուսթը</strong></h2><p>Բրյունուսթը ստանում են պանրի պատրաստումից հետո՝ մնացած շիճուկը եռացնելով, մինչև կարամելացում: Կարամելացումից հետո թողնում են սառչի և փաթեթավորում են:<br/> Եռման տևողությունից է կախված վերջնական երանգը, որը ամենևին էլ պանրին հատուկ չէ:</p><p>Շատ օտարերկրացիներ բրյունուսթը համեմատում են մարմիտի կամ ավստրալական վեգեմիտի հետ, քանի որ դրանք երկուսն էլ պատրաստված են երկրորդական հումքից, ուտում են նախաճաշին: Դա սննդի այն տեսակն է, որը մարդկանց բաժանում է հավանելու կամ «հեռու տարեք ինձանից» ճամբարների: <br/>Կարո՞ղ եք կռահել, թե՞ որ ճամբարում են նորվեգացիների մեծ մասը:</p><blockquote>Նրանք պաշտում են այս ոսկե պանիրը:</blockquote><p/><h2><strong>Նորվեգական</strong> <strong>բրյունուսթ</strong> <strong>պանրի</strong> <strong>տեսակները</strong></h2><p>Իրականում կան շագանակագույն պանիրների տարբեր տեսակներ, որոնք խմբավորված են նորվեգական բրյունուսթ կատեգորիայի ներքո:<br/>Gudbrandsdalsost-ը կամ «Gudbrandsdal պանիրը», որն արտադրվում է <a href="https://www.tine.no/english/about-tine/about-tine" target="_blank" rel="noopener">ազգային կաթնամթերքի հսկա TINE-ի</a> կողմից, այն է, որն ամենից հաճախ կարող եք գտնել Նորվեգիայում: Այն պատրաստված է այծի և կովի կաթի խառնուրդից և համարվում է «օրիգինալ» բրյունուսթ: </p><blockquote><br/>Շագանակագույն պանրի այս տարբերակը գոյություն ունի 1863 թվականից:</blockquote><p>Կա նաև fløtemysost՝ շագանակագույն պանիր, որը պատրաստվում է բացառապես միայն կովի կաթից, և geitost՝ այծի կաթի այլընտրանքը:</p><p>Քանի որ բրյունուսթը ավանդաբար պատրաստվում էր ֆերմաներում՝ ծանր երկաթե կաթսաների մեջ, պանիրը դարձավ նորվեգական սննդակարգում երկաթի հիմնական աղբյուրը: Այսօր կոմերցիոն արտադրության շագանակագույն պանիրն այլևս չունի երկաթի բարձր պարունակություն, քանի որ այն պատրաստվում է ալյումինե և պողպատե տարաներում:</p><h2><strong>Ինչ համ ունի նորվեգական </strong> <strong>շագանակագույն պանիրը</strong>:</h2><p>Երբ հարցնում են բրյունուսթի համի մասին, կարող ենք ասել, որ այն քաղցր է և կարամելի է նման: Կախված օգտագործվող կաթի տեսակից, կովի, այծի կամ երկուսի համակցությամբ խառնուրդից, յուղալի, բուրավետ պանիրը կարող է ունենալ նաև ընկույզի խտացված համ:</p><blockquote>Գեյտուսթը կամ Յայծօսթը՝ այծի կաթից պատրաստված բրյունուսթը, ունի սուր և թթվային համ:</blockquote><h2><strong>Ինչպես ուտել նորվեգական բրյունուսթը:</strong></h2><p>Շագանակագույն պանիրն այն մթերքներից է, որն աներևակայելի բազմակողմանի է: Իրականում, Նևադա Բերգը՝ նորվեգական արմատներով ամերիկացի սննդի բլոգեր և հեղինակ, ունի բրյունուսթ մարշմելոուի հիասքանչ բաղադրատոմս.</p><p>Նորվեգացիների մեծամասնությունը վայելում է այն բարակ կտրատած տապակած տարեկանի կամ խրթխրթան հացի վրա կամ իրենց հատուկ սրտաձեւ վաֆլիի վրա: Հացի վրա այն կարելի է համադրել ելակի ջեմի հետ. Կարելի է այն համարել որպես գետնանուշի կարագով ու ջեմով սենդվիչի նորվեգական համարժեք:</p><p>Բրյունուսթը նաև օգտագործվում է հյուսիսային եղջերուների մսից պատրաստված ֆինբիֆ կոչվող կերակրատեսակի մեջ, համային հարուստ սոուս պատրաստելու համար:</p><p>Իսկ դուք գիտե՞ք որ պանրի կտրատող սարքը, որը թաքնված է ինչ-որ տեղ խոհանոցի դարակում, հորինել է մի նորվեգացի ատաղձագործ, հատուկ բրունուսթի կտրատման համար։ </p><blockquote>Նորվեգիայում պանիր-քերիչը ստեղծվել է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thor_Bj%C3%B8rklund" target="_blank" rel="noopener">Թոր Բյորքլունդ</a>ի կողմից 1925 թվականին:</blockquote><h2><strong>Որտեղից գնել շագանակագույն պանիր</strong></h2><blockquote><br/>Զարմանալի է, որ Նորվեգիայից դուրս բրյունուստ գնելու համար շատ տեղեր կան, <br/>ներառյալ առցանց...<br/>զորօրինակ՝<br/> <br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Whole_Foods_Market" target="_blank" rel="noopener">ԱՄՆ-ում գտնվող Whole Foods-ում</a>, </blockquote><blockquote><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trader_Joe%27s" target="_blank" rel="noopener">Trader Joe&#x27;s-ում</a>,<br/> <br/><a href="https://www.norseland.ca/produits/ski-queen/" target="_blank" rel="noopener">Ski Queen</a> (հայտնի ապրանքանիշ), <br/><br/><a href="https://www.tine.no/merkevarer/tine-brunost/produkter/tine-gudbrandsdalsost-g35" target="_blank" rel="noopener">Gudbrandsdalsost</a> (շագանակագույն պանրի տեսակ), <br/><br/><a href="https://www.wine4food.com/food/gjetost-norwegian-cheese/" target="_blank" rel="noopener">Gjetost</a> (այծի կաթի շագանակագույն պանիր), <br/><br/><a href="https://www.ingebretsens.com/ekte-gjetost-100" target="_blank" rel="noopener">Ekte Gjetost</a> (մեկ այլ ապրանքանիշ brunost)...</blockquote><p><br/>Նորվեգական TINE արտադրողը դիստրիբյուտորների ցանց ունի նաև<br/>ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Մեծ Բրիտանիայում և Ավստրալիայում: <br/>Այսպիսով, դուք այժմ գիտեք, թե որտեղից այն ձեռք բերել, <br/>ուրեմն գնեք և փորձեք այն...</p><blockquote>Երազանքները կատարվելու հատկություն ունեն...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Սկանդինավյան ոճ]]></title><description><![CDATA[Սկանդինավյան ոճի հիմնական դրույթներն են գործառական պարզությունը և հարմարավետությունը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-ոճ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-ոճ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/7f4e60103af447b92f11a5537d22999499a51562-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/7f4e60103af447b92f11a5537d22999499a51562-1920x1280.jpg" alt="Սկանդինավյան ոճ"/><p>Մարդիկ ի սկզբանե բնության գողտրիկ տարածքներում կառուցել են իրենց կացարանները, ընդլայնել ու բազմապատկել դրանք, չմոռանալով ներսն ու դուրսը կահավորել այլազան իրերով: Պատշաճ ուշադրություն են դարձրել նաև իրենց հագ ու կապին:<br/><br/>Մենք՝ մինչ օրս, շրջապատված ենք տարբեր նպատակների համար նախատեսված շենք-շինություններով, ապրում ենք մեր բնակարաններում և աշխատատեղերում առկա կահ-կարասու ընկերակցությամբ, զմայլվում ենք մեր իսկ ստեղծած կերպարվեստի գլուխգործոցներով, մեր երեխաներին և, ինչու չէ նաև մեզ, զվարճացնում ենք ամենատարբեր խաղալիքներով: Սակայն մի բան ակնհայտ է:<br/><br/>Կեցությունը մարդկանց գիտակցության մեջ որոշակի սահմանումներ է ներմուծել և մարդիկ՝ բնակվելով աշխարհի տարբեր ծայրերում, հարմարվելով տեղանքի բնակլիմայական պայմաններին, ելնելով ազգային ու ժողովրդական սովորույթներից, իրենց ապրելակերպը երանգավորել են յուրահատուկ համադրությամբ: Ասել է թե՝ սովորույթների ընդհանրությամբ իրար միավորված երկրները ձևավորել են իրենց ինքնատիպ ոճը: Զորօրինակ՝ սկանդինավյան երկրներն ունեն իրենց յուրահատուկ ոճը, այն այդպես էլ կոչվում է՝ սկանդինավյան ոճ: </p><p>Արդ ուրեմն, եկեք այստեղ փոքր-ինչ խոսենք սկանդինավյան ոճի առանձնահատկությունների մասին, փորձենք պարզել մեր ժամանակներում «թրենդ»−ային դարձած սկանդինավյան ոճի գործառական պարզության և զուսպ նրբաճաշակության գաղտնիքները:<br/><br/>Եթե փորձենք անվերապահ ճշմարտության տեսանկյունից առավել հակիրճ ձևակերպում տալ սկանդինավյան ոճին, ապա կարող ենք այն բնութագրել ընդամենը երեք բառով՝ պարզություն, պարզություն և պարզություն...</p><p>Անխախտ թողնելով լճերի անդորրը, եկեք ծանոթանանք սկանդինավյան ոճաբանության նախապատմության հետ:<br/><br/>Սկանդինավյան ոճավորման արվեստը սկիզբ է առել 1930-ականներին: Այն ավելի հանրաճանաչ է դառնում 1950 թվականից սկսած, երբ նախագծողներն ու ճարտարապետները որոշում են վերականգնել սկանդինավյան աշխարհի հին մշակույթը ձևավորող որոշ սովորույթներ: <br/>Շարժման զարգացման համար խթան են հանդիսանում մոդեռնիստ- ճարտարապետներ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alvar_Aalto" target="_blank" rel="noopener">Ալվար Հուգո Հենրիկ Աալտոյի</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eero_Saarinen" target="_blank" rel="noopener">Էերո Սաարինենի</a> և <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ludwig_Mies_van_der_Rohe" target="_blank" rel="noopener">Լյուդվիգ Միս վան դեր Ռոհեի</a> աշխատանքները, որոնց միջոցով առօրյա են վերադառնում հին օրերի հյուսիսային մշակույթը ներկայացնող բազմազան ավանդական տարրեր: </p><p>Սկանդինավյան ոճը թերևս ավելի ընդգրկուն հասկացողություն է և այն հարկավոր է դիտարկել ոչ միայն գեղագիտական տեսանկյունից: Ոճի ձևավորման համար (1930÷1970)թթ-ին զգալի ներդրումներ են ունեցել Շվեդիան, Դանիան, Նորվեգիան, Ֆինլանդիան և Իսլանդիան: Նախագծողները նախապատվությունը տվել են հիմնականում կիրառական բնանյութերին, իրենց նախագծերում օգտագործելով փայտ, քար կամ երկաթ, իսկ կահավորանքի պարագաներին տվել են պարզ երկրաչափական ձևեր՝ ներմուծելով շեշտակի սահմանագծեր և խտացված գույներ: Ոճը ձևավորելիս աշխատել են խույս տալ շքեղությունից, գերադասելով հասանելի, գործնական և պարզ մոտեցումները:</p><p>Մշակութային և ոճաբանության զարգացման գրեթե բոլոր ուղղություններով անցած աշխարհն այսօր սկսել է ավելի շատ ուշադրություն դարձնել շվեդական, նորվեգական և, ընդհանրապես, սկանդինավյան ոճի կիրառության վրա: Արվեստի ձևավորման սկանդինավյան եղանակները թափանցել են առօրյա կյանք, լինի դա ճարտարապետա-շինարարական նախագիծ, կահավորանքի, հագուստեղենի, ամանեղենի ձևավորում կամ այլն:</p><p>Սկանդինավյան ոճը հատուկ կանոններից բաղկացած հավաքածու չէ, այն ավելի շուտ հայեցակարգ է, հիմնված պարզության, ներդաշնակության ու նրբաճաշակության վրա և իր մեջ ներառում է երկրաչափական պարզ ու սահուն գծերի մի ամբողջ համակարգ, որի կիրառական առանձնահատկությունները զգալիորեն նկատվում են տներում, հյուրանոցներում, աշխատավայրերում և այլ միջավայրերում: Կառուցապատման և կահավորման մեջ օգտագործվում են բազմաթիվ բնական տարրեր: Հատուկ աճեցվող ծառերի փայտանյութից ու արմատներից պատրաստվում են փոքրիկ նավակամատույցներ, կահ-կարասի, խեցեղեն, լուսամփոփներ, օգտագործվում է քար, կավ, ծղոտ, ապակի, սիզախոտ, քարամամուռ և այլ բնական միջոցներ:</p><p>Պարզությունն ու հավասարակշռվածությունը գլխավորում են սկանդինավյան ոճի բաղադրիչների շարքը: Խոսքը գույների բազմազանության մեջ չէ, կարելի է բավարարվել նաև սև-սպիտակով, և դա ամենևին էլ ձանձրալի չէ, եթե պարզությունը համեմվում է հավասարակշռված լուծումներով, օրինակ՝ սկանդինավները կահույքը պատրաստում են փայտանյութի ամբողջական կտորներից և այն չեն երեսապատում ծաղկավոր կտորեղենով: Իհարկե կարևոր է նաև պահպանել կահույքի և այն շրջապատող միջավայրի համաչափությունը, կախված այն բանից, թե տարածքը բնակելի է, թե հանդիսատեսային, նախատեսված է հանգստի, մարզական, արտադրական, թե վարչական գործունեության համար:</p><p><br/>Սկանդինավյան ոճին բնորոշ է առաջին հերթին հաշվի առնել ժամանակակից մարդու կյանքի հարմարավետությունն ու գեղագիտական պահանջները:</p><blockquote><br/>Համաչափությունը սենյակի ձևավորման բանալին է:</blockquote><p><br/>Կահույքը և տնային զարդարանքի իրերը նախընտրում են չափերով ավելի մեծ ընտրել, քան միջավայրի անշարժ բաղադրիչները, որպեսզի տան մեջ բոլոր առարկաները՝ ներառյալ դռներն ու պատուհանները, գերակա դերերում հայտնվեն: Այդ դեպքում՝ ըստ սկանդինավների, կունենաք կատարյալ հավասարակշռություն: <br/></p><p>Սենյակի բոլոր անկյունները պետք է առաջնային լինեն և իրենց ուրույն դերակատարումն ունենան համընդհանուր պատկերում:<br/><br/>Պարզությունից և համաչափությունից զատ, սկանդինավյան ոճի կարևոր բաղադրիչներից է նաև իրերի ներդաշնակությունը, քանզի հենց ներդաշնակության շնորհիվ է, որ մարդն իրեն շրջապատող միջավայրի ամբողջ տարածքում գտնվելու է բարեհաճ տրամադրության մեջ:</p><p>Սկանդինավյան ոճին սկզբնական շրջանում տրվել է «Hygge» անվանումը, բառացիորեն նշանակում է հարմարավետություն: Այո, հենց հարմարավետություն կգտնեք շվեդական հանրահայտ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/IKEA" target="_blank" rel="noopener">ԻԿԵԱ</a> կահույքի և տան պարագաների խոշորագույն ընկերության ողջ տեսականու մեջ, դրան են միտնած նաև Apple −ի և iPhone −ի ապրանքները:<br/>Սկանդինավյան ոճաբաններն իրենց ավանդույթները ներդրել են եվրոպական մշակույթի, ճարտարապետության և արտադրության ոլորտում դեռ 20-րդ դարասկզբում: 1920-30 թվականներին դանիական արդյունաբերական ձեռնարկությունները ստիպված էին մրցակցել եվրոպականների հետ, հետևաբար հաճախորդին գրավելու համար հարկավոր էր ապացուցել սկանդինավցիների ոճական առավելությունը, իսկ դա կարելի էր անել, եթե առաջին պլան մղվեին ձեռքի աշխատանքներ, որոնք շատ արագ կարող էին տեղափոխվել հոսքագծերի վրա, որտեղ էլ հենց դանիական արտադրողները ընդգծված առավելություն ունեին իրենց մրցակիցների նկատմամբ:<br/><br/>Դանիական ձևավորման արվեստը լայն գործածության մեջ դնելու նպատակով, 1920 թվականի սկզբներին դանիացի գործարար <a href="https://www.jensensilver.com/frederik-lunning" target="_blank" rel="noopener">Ֆրեդերիկ Լուննինգը (1866 –1935)</a> Նյու-Յորքում մի փոքրիկ խանութ է բացում, որտեղ վաճառքի են հանվում Սկանդինավիայից բերված ապրանքներ՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Georg_Jensen" target="_blank" rel="noopener">Գեորգ Յենսենի</a> հեղինակային արծաթագործական իրերը, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kay_Bojesen" target="_blank" rel="noopener">Կայ Բոյսենի</a> փայտյա խաղալիքները և Կոպենհագենի թագավորական արտադրամասերում պատրաստված զանազան ապրանքանմուշներ:<br/><br/>1951 թվականից ուժի մեջ է մտնում Ֆրեդերիկ Լուննինգի մրցանակը, այսպես կոչված «Սկանդինավյան ոճի նոբելյան մրցանակ», որը տրվում է երկու տարին մեկ պարբերականությամբ լավագույն երկու սկանդինավցի դիզայներներին: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lunning_Prize" target="_blank" rel="noopener">Լուննինգի մրցանակին</a> 1951-1970 թվականներին արժանացել են բազմաթիվ տաղանդավոր դիզայներներ Դանիայից, Ֆինլանդիայից, Նորվեգիայից, Շվեդիայից:</p><blockquote><br/><br/>Սկանդինավյան ոճի ձևավորման ու առաջընթացության համար արժանին պետք է մատուցել նաև Ֆրեդերիկ Լուննինգին:</blockquote><p>Որ գույներն են գերակշռում սկանդինավյան ոճով ձևավորված տարածքներում կիմանանք քիչ անց, իսկ այժմ եկեք միասին դիտենք անչափ հետաքրքիր մի տեսանյութ, որը հանգստություն և գեղագիտական հաճույք կպատճառի ձեզ.</p><p/><p>Սպիտակի և սևի կիրառության մասին վերոշարադրյալ հատվածում արդեն խոսեցինք, այժմ դիտարկենք մյուս գույները: Սպիտակի հետ կարելի է համադրել կարմիրը կամ կապույտը, այդ օժանդակ գույները սենյակին լրացուցիչ հարմարավետություն կհաղորդեն: Ճիշտ կիրառելու դեպքում փակ տարածությունն ավելի ընդարձակ կերևա: Սենյակի պատերը կամ վարագույրները նույնպես կարելի է ընտրել կարմիր կամ կապույտ գունավորմամբ: Հյուրասենյակում, խոհանոցում, ննջասենյակում կամ այլուր կարող եք գնել կահավորանքի գունավոր առարկաներ, որոնցով լի են շվեդական կամ դանիական համապատասխան խանութները:</p><p>Սկանդինավիայում սիրում են շենք-շինությունների արտաքին պատերը ներկել կարմիր, կապույտ, երբեմն էլ այլ հիմնական գույներով: Շատ տեղերում գունավորում են անգամ եկեղեցական շինությունները.</p><p>Սկանդինավյան տներում և հյուրանոցներում հաճախ կարող եք տեսնել հին արժեքավոր իրեր` գրքեր, նկարներ, արվեստի գործեր, որոնք տերերը ձեռք են բերում հնահավաք վաճառանոցներից կամ մասնավոր հնագրավաճառներից, իսկ դա լիովին տեղավորվում է սկանդինավյան ոճի շրջանակներում: </p><p>Մեր առօրյան բազմաթիվ խնդիրներ է առաջադրում և դրանցից շատերը անախորժություններ են պատճառում մեզ կյանքում, քանի որ մենք մեքենայորեն փորձում ենք լուծումները փնտրել թվային դաշտում։ Ճիշտ է համընդհանուր զարգացումը օգտակար է և, անգամ, անհրաժեշտ արդի պայմաններում, սակայն մենք նաև տեսնում ենք, որ արհեստական բանակցության ներմուծումը կյանք և ժամանակակից տեխնոլոգիաները փոխարինում են մեր պարզ մարդկային փոխազդեցությունները, մեր ֆիզիկական ակտիվությունը և նյութականության և ընկալման մեր փորձը, ինչը հանգեցնում է ստանդարտացման բարձրացման:<br/><br/>Սկանդինավյան ոճն այստեղ ևս փորձում է հավասարակշռել ստեղծված իրողությունը: 2022 թվականի փետրվարից Դանիայի մայրաքաղաք Կոպենհագենում բացված անչափ հետաքրքիր ցուցահանդեսն այդպիսի նպատակ է հետապնդում: Ցուցահանդեսում ներկայացված են դանիական ոճով ձևավորված գործվածքներ, գորգեր և գրաֆիկական աշխատանքներ, որի հեղինակը Դանիայի բազմատաղանդ դուստր, դիզայներ <a href="http://www.textilgrafik.dk/images/cv/cv.pdf" target="_blank" rel="noopener">Քիրստեն Սկաու-Յորգենսենն</a> է:<br/></p><p><br/>Քիրստեն Սկաու-Յորգենսենի աշխատանքները ուսումնասիրում են մարդկային ներաշխարհը, նրան մղում են դեպի բնություն, փորձում են զերծ պահել նրանց մեքենաների վնասակար ազդեցությունից: Ցուցադրվում են մատիտով կատարված էսքիզներ, թվային եղանակով տպագրված գործվածքներ և ինքնատիպ գորգեր և, տեխնածին առարկաների համադրմամբ, բնանյութեր: Ցուցադրվում են նաև նրբաճաշակ ֆիլմեր, որոնք երբեմն տեսողական պատրանքներ են առաջացնում հանդիսատեսի մոտ: Ցուցանմուշների մեջ կան նաև շարժողական բաղադրիչներ. օրինակ փոքրիկ ճյուղերը շարժվում են և մարդու մոտ ստեղծում տարբեր զգացողություններ: Առկա է և հավասարակշռություն, և՛ լճացում, և՛ իրարանցում, և՛ պառակտում ու բախում։ Եվ այնուամենայնիվ առաջին պլան է մղվում հավասարակշռությունը, և իհարկե մարդիկ, որոնց հույզերը փոխակերպվում են վստահության, սիրո և հարգանքի:<br/><br/>Քիրստեն Սկաու-Յորգենսենը կարծում է, որ մեքենաները, աստիճանաբար ընդունելով այդ զգացմունքները որպես պարտադրանք՝ առաջադրված մարդու կողմից, ի վերջո կընդունեն մարդկանց ու բնության գերակայությունն իրենց նկատմամբ:</p><p>Սկանդինավյան ոճի առանձնահատկություններին հանգամանալից ծանոթանալու համար հարկավոր է նախ հետևել հետևյալ պայմաններին.</p><blockquote>ա. օգտագործեք բնական իրեր և իրական ծաղիկներ, ինչպես սպիտակ, այնպես էլ մոխրագույն երանգավորումներով,</blockquote><blockquote>բ. ջերմ մթնոլորտ հաստատեք, օգտագործելով փայտե իրեր և կանաչ բույսեր,</blockquote><blockquote>գ. սենյակում ուշադրության առարկա դարձրեք ծաղկամանները և դռան ինքնատիպ բռնակները,</blockquote><blockquote>դ. եթե հազվագյուտ գտածոներ ունեք, դրեք սենյակի երևացող հատվածում,</blockquote><blockquote>ե. անհապաղ ազատվեք ավելորդ կահույքից ու իրերից,</blockquote><blockquote>զ. ավելացրեք բույսերի քանակը,</blockquote><blockquote>է. լուսավորեք սենյակը և վառ գույներ օգտագործեք, որպեսզի տարածքը մեծացնեք լուսավորության հաշվին,</blockquote><blockquote>ը. օգտագործեք բնական լույսը և խուսափեք պայծառ լամպերից,</blockquote><blockquote>թ. սենյակներում հնարավորինս նվազեցրեք մութ տարածությունները,</blockquote><blockquote>ժ. ամեն ինչ պետք է լինի կիրառական և վայելչագեղ,</blockquote><blockquote>ի. մի ձգտեք հասնել առավելագույնին,</blockquote><blockquote>լ. տարածքը քիչ աղտոտեք,</blockquote><blockquote>խ. հատուկ ցուցատախտակ ստեղծեք, ուր տեղ կգտնեն ոգեշնչող լուսանկարներ կամ պատկերներ,</blockquote><blockquote>ծ. պատերին նկարներ ավելացրեք՝ ձեր նախընտրած շրջանակներով,</blockquote><blockquote>կ. հյուրասենյակի հատակը ծածկեք ձեր ինքնատիպությունը շեշտադրող գորգով,</blockquote><blockquote>հ. խուսափեք մութ ու տրտմություն հաղորդող գույներից,</blockquote><blockquote>ձ. կենտրոնացեք ծավալուն քանդակների, փորագրված և այլ տպավորիչ իրերի վրա,</blockquote><blockquote>ղ. հաճախակի չօգտագործվող իրերը հեռացրեք աչքից, պահեք պահարաններում,</blockquote><blockquote>ճ. ձեռք բերեք իրեր, որոնք պատրաստված են բնական և որակյալ նյութից,</blockquote><blockquote>մ. փնտրեք ուղիներ և միջոցներ մաքուր օդը սենյակ մղելու համար...</blockquote><p>Ահա այն մինիմալ պահանջները, որոնց տեղյակ լինելով, կարող եք փոխել ձեր ապագան և սկանդինավյան ոճը կդառնա նաև ձեր սեփականությունը...</p><blockquote>Տեղեկացված եղեք...</blockquote><blockquote>Երազները իրականության վերածել կարողացեք...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Skandinavisk stil]]></title><description><![CDATA[Hovedprinsippene i den skandinaviske stilen er funksjonell enkelhet og komfort.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/skandinavisk-stil/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/skandinavisk-stil/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/7f4e60103af447b92f11a5537d22999499a51562-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/7f4e60103af447b92f11a5537d22999499a51562-1920x1280.jpg" alt="Skandinavisk stil"/><p>Helt fra begynnelsen av bygde folk boligene sine i koselige naturområder, utvidet og mangedoblet dem, og glemte ikke å innrede innsiden og utsiden med forskjellige ting. De var også nøye med klærne og slipsene sine.</p><p>Den dag i dag er vi omgitt av bygninger designet for forskjellige formål, vi bor i selskap med møbler i leilighetene og på arbeidsplassene våre, vi pryder oss med mesterverk av kunst skapt av oss selv, vi underholder barna våre og, hvorfor ikke oss også, med alle slags leker. Men én ting er klart.</p><p>Levevis har innført visse definisjoner i folks bevissthet, og mennesker som bor i forskjellige deler av verden, tilpasser seg lokale klimatiske forhold, basert på nasjonale og folkelige skikker, og farger livsstilen sin med en unik kombinasjon. Når det er sagt, har land som er forent av felles skikker, dannet sin egen unike stil. For eksempel har de skandinaviske landene sin egen unike stil, som kalles skandinavisk stil.</p><p>Så la oss snakke litt om hva som kjennetegner den skandinaviske stilen, og prøve å finne hemmelighetene bak den funksjonelle enkelheten og den diskrete elegansen i den skandinaviske stilen, som har blitt en "trend" i vår tid.</p><p>Hvis vi prøver å gi den skandinaviske stilen den mest kortfattede formuleringen med tanke på ubetinget sannhet, kan vi beskrive den med bare tre ord: enkelhet, enkelhet og enkelhet ...</p><p/><p>La oss la roen ved innsjøene være uforstyrret og bli kjent med bakgrunnen for den skandinaviske stilen.</p><p>Den skandinaviske stilen oppsto på 1930-tallet. Det har blitt mer populært siden 1950, da designere og arkitekter bestemte seg for å gjenopprette noen av skikkene som dannet den gamle kulturen i den skandinaviske verden.<br/>Utviklingen av bevegelsen stimuleres av verkene til de modernistiske arkitektene <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alvar_Aalto" target="_blank" rel="noopener">Alvar Hugo Henrik Aalto</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eero_Saarinen" target="_blank" rel="noopener">Eero Saarinen</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ludwig_Mies_van_der_Rohe" target="_blank" rel="noopener">Ludwig Mies van der Rohe</a>, der ulike tradisjonelle elementer som representerer den nordlige kulturen i gamle dager vender tilbake til hverdagen.</p><p>Skandinavisk stil er kanskje et mer omfattende begrep og bør ikke bare betraktes fra et estetisk synspunkt. Sverige, Danmark, Norge, Finland og Island bidro sterkt til utformingen av stilen (1930-1970). Designerne foretrakk i hovedsak å bruke naturlige materialer som tre, stein og jern i prosjektene sine, og de ga møbeltilbehør enkle geometriske former og introduserte aksentlinjer og komprimerte farger. I utformingen av stilen forsøkte de å unngå luksus og foretrakk tilgjengelige, praktiske og enkle løsninger.</p><p>I dag har verden, som har gått gjennom nesten alle retninger av kulturell og stilistisk utvikling, begynt å ta mer hensyn til bruken av svensk, norsk og generelt skandinavisk stil. De skandinaviske formgivningsmetodene har trengt inn i hverdagen, enten det dreier seg om arkitektoniske byggeprosjekter, design av møbler, klær, servise osv.</p><p>Den skandinaviske stilen er ikke et sett med spesielle regler, men snarere et konsept basert på enkelhet, harmoni og eleganse, og omfatter et helt system av enkle og glatte geometriske linjer, som i stor grad brukes i boliger, hoteller, arbeidsplasser og andre miljøer. Mange naturlige elementer er brukt i konstruksjonen og innredningen. Av tømmer og røtter fra spesielt dyrkede trær lages små brygger, vaser, keramikk, lampeskjermer, stein, leire, halm, glass, gress, steinmose og andre naturlige materialer.</p><p>Enkelhet og balanse leder an i skandinaviske stilkomponenter. Det handler ikke om en rekke farger, du kan også være fornøyd med svart og hvitt, og det er slett ikke kjedelig hvis enkelheten krydres med balanserte løsninger, for eksempel lager skandinaver møbler av hele treverk og dekker dem ikke med blomstrete stoffer. Selvfølgelig er det også viktig å opprettholde symmetrien mellom møblene og omgivelsene, avhengig av om det er snakk om et bolig- eller publikumsrom, beregnet på rekreasjon, sport, produksjon eller administrative aktiviteter.</p><p>Det er karakteristisk for den skandinaviske stilen å først og fremst ta hensyn til komforten og de estetiske kravene i livet til en moderne person.</p><blockquote><br/>Symmetri er nøkkelen til romdesign.</blockquote><p>Møbler og pyntegjenstander skal helst være større enn de stasjonære komponentene i omgivelsene, slik at alle gjenstander i hjemmet, inkludert dører og vinduer, får en dominerende rolle. Da vil du ifølge skandinavene få en perfekt balanse.</p><p/><p>Alle hjørner av rommet skal være primære og ha sin egen unike rolle i helhetsbildet.</p><p>I tillegg til enkelhet og symmetri er en av de viktige komponentene i den skandinaviske stilen tingenes harmoni, fordi det er takket være harmoni at en person vil være i et gunstig humør i hele miljøet rundt seg.</p><p>Navnet "Hygge" ble opprinnelig gitt til den skandinaviske stilen, og betyr bokstavelig talt komfort. Ja, du finner hygge i hele sortimentet til det kjente svenske møbel- og boligtilbehørsselskapet <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/IKEA" target="_blank" rel="noopener">IKEA</a>, inkludert Apple- og iPhone-produkter.<br/>Skandinaviske stilister bidro med sine tradisjoner til europeisk kultur, arkitektur og produksjon allerede på begynnelsen av 1900-tallet. På 1920- og 1930-tallet måtte danske industribedrifter konkurrere med europeiske bedrifter, så for å tiltrekke seg kunder var det nødvendig å bevise skandinavenes stilistiske overlegenhet, og det kunne gjøres ved å fremheve håndverket, som kunne flyttes raskt på samlebånd, der danske produsenter hadde en klar fordel i forhold til sine konkurrenter.</p><p><br/><br/>Tidlig på 1920-tallet åpnet den danske forretningsmannen <a href="https://www.jensensilver.com/frederik-lunning" target="_blank" rel="noopener">Frederik Lunning </a>(1866-1935) en liten butikk i New York for å popularisere dansk kunsthåndverk ved å selge produkter fra Skandinavia: sølvtøy fra <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Georg_Jensen" target="_blank" rel="noopener">Georg Jensen</a>, treleker fra <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kay_Bojesen" target="_blank" rel="noopener">Kai Boysen</a> og København med ulike eksempler på produkter laget i de kongelige verkstedene.</p><p>Siden 1951 har Frederik <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lunning_Prize" target="_blank" rel="noopener">Lunning-prisen</a>, den såkalte "Nobelprisen i skandinavisk stil", blitt delt ut annethvert år til de to beste skandinaviske designerne. I perioden 1951-1970 vant mange talentfulle designere fra Danmark, Finland, Norge og Sverige Lunningprisen.<br/></p><p/><blockquote><br/><br/>Frederick Lunning skal også krediteres for utviklingen og videreutviklingen av den skandinaviske stilen.</blockquote><p>Vi vil finne ut hvilke farger som råder i områder designet i skandinavisk stil litt senere, og la oss nå se sammen en ekstremt interessant video som vil gi deg avslapning og estetisk nytelse.</p><p/><p>Vi har allerede snakket om bruken av hvitt og svart i den reviderte delen, la oss nå vurdere andre farger. Rødt eller blått kan kombineres med hvitt, og disse hjelpefargene vil gi rommet ekstra komfort. Hvis de brukes riktig, vil det lukkede rommet virke mer romslig. Veggene eller gardinene i rommet kan også velges i rødt eller blått. I stuen, på kjøkkenet, på soverommet eller andre steder kan du kjøpe fargerike møbler som de svenske eller danske matchende butikkene er fulle av.</p><p>I Skandinavia maler man gjerne ytterveggene på bygninger i rødt, blått og noen ganger andre primærfarger. Mange steder er til og med kirkebygninger farget.</p><p/><p>I skandinaviske hus og hoteller kan du ofte se gamle, verdifulle ting - bøker, bilder, kunstverk - som eierne kjøper fra antikvitetsbutikker eller private antikvitetshandlere, og dette passer perfekt inn i rammen av den skandinaviske stilen.</p><p>Hverdagen vår byr på mange problemer, og mange av dem gir oss problemer i livet fordi vi automatisk prøver å finne løsninger på det digitale området. Det er sant at universell utvikling er nyttig og til og med nødvendig under moderne forhold, men vi ser også at innføringen av kunstige forhandlinger i livet og moderne teknologi erstatter våre enkle menneskelige interaksjoner, vår fysiske aktivitet og vår opplevelse av materialitet og persepsjon, noe som fører til økt standardisering:</p><p>Den skandinaviske stilen forsøker også her å balansere den skapte virkeligheten. En svært interessant utstilling som åpner i den danske hovedstaden København i februar 2022, forfølger et slikt mål. Utstillingen viser tekstiler, tepper og grafiske arbeider i dansk stil av Danmarks multitalentfulle datter, designeren Kirsten Skau-Jørgensen.<br/></p><p><br/>Kirsten Skau-Jørgensens arbeider utforsker menneskets indre verden, skyver det mot naturen og forsøker å beskytte det mot skadevirkninger fra maskiner. På utstillingen vises blyantskisser, digitaltrykte tekstiler og originale tepper, og i kombinasjon med menneskeskapte objekter, naturmaterialer. Det vises også utsøkte filmer som noen ganger skaper visuelle illusjoner hos publikum. Det er også bevegelige komponenter i utstillingene, for eksempel små grener som beveger seg og skaper ulike følelser hos en person. Det er balanse, stagnasjon, uro, splittelse og konflikt. Likevel er det balansen som kommer i forgrunnen, og selvfølgelig mennesker hvis følelser forvandles til tillit, kjærlighet og respekt.<br/><br/>Kirsten Skau-Jørgensen mener at maskinene, etter hvert som de aksepterer disse følelsene som menneskelige tvangstanker, til slutt vil akseptere menneskets og naturens overherredømme over dem.</p><p>For å gjøre deg grundig kjent med funksjonene i den skandinaviske stilen, må du først overholde følgende betingelser:</p><p>1. bruk naturlige gjenstander og ekte blomster i både hvite og grå nyanser,</p><p>2. skape en varm atmosfære ved å bruke tregjenstander og grønne planter,</p><p>3. gjør vaser og unike dørhåndtak til midtpunktet i rommet,</p><p>4. hvis du har sjeldne funn, plasser dem i en synlig del av rommet,</p><p>5. kvitt deg umiddelbart med unødvendige møbler og ting,</p><p>6. øke antallet planter</p><p>7. lys opp rommet og bruk lyse farger for å få rommet til å se større ut med belysning,</p><p>8. bruk naturlig lys og unngå sterke lamper,</p><p>9. reduser mørke områder i rommene så mye som mulig,</p><p>10. alt skal være praktisk og elegant,</p><p>11. ikke strebe etter det maksimale</p><p>12. forurense området mindre</p><p>13.Lag en egen oppslagstavle med plass til inspirerende bilder,</p><p>14. legg til bilder på veggene med rammer etter eget valg,</p><p>15. dekk gulvet i stuen med et teppe som understreker originaliteten din,</p><p>16. unngå mørke og dystre farger</p><p>17. fokusere på voluminøse skulpturer, utskjæringer og andre spektakulære gjenstander,</p><p>18. legg ting som ikke brukes ofte ut av syne, oppbevar dem i skap,</p><p>19. kjøp ting som er laget av naturlige materialer av høy kvalitet,</p><p>20. se etter måter å få frisk luft inn i rommet på...</p><p>Her er minimumskravene, og hvis du er klar over dem, kan du endre fremtiden din, og den skandinaviske stilen vil også bli din eiendom...</p><p>Hold deg informert...</p><p>Du kan gjøre drømmer til virkelighet...</p><p>Vi drømmer..</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Skandinavia - hvordan ville en forent stat se ut?]]></title><description><![CDATA[ Hvis den forente skandinaviske staten blir en realitet]]></description><link>https://www.scandinavian.world/skandinavia-hvordan-ville-en-forent-stat-se-ut/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/skandinavia-hvordan-ville-en-forent-stat-se-ut/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e52c282f6a5621fbc669bb3c6823b87627d0d6ae-2876x1618.png" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e52c282f6a5621fbc669bb3c6823b87627d0d6ae-2876x1618.png" alt="Skandinavia - hvordan ville en forent stat se ut?"/><p>La oss et øyeblikk forestille oss hva som vil skje hvis ideen om et forent Skandinavia blir en realitet, det vil si hvis Norge, Danmark og Sverige går sammen, for ikke å snakke om Finland og de nordlige øyene i Atlanterhavet, Island og Grønland ...<br/>Du får vite mer om alt dette i videoen nedenfor...</p><p><br/>Vi kan bare legge til at hvis eksistensen av Det forente Skandinavia som en egen statsenhet blir en realitet, vil ideene om fremtidens paradis bli mer relevante, og signaler om dette har blitt presentert siden vi opprettet dette armenskspråklige nettstedet:<br/>Den skandinaviske verden.</p><p>La meg i tillegg gi noen tall om de direkte etterkommerne av de tapre vikingene, nordmennene, danskene og svenskene,</p><p><br/>å være informert blir en plikt...</p><p>Folketall:</p><p><br/>Sverige - 9,9 millioner<br/>Danmark - 5,7 millioner<br/>Norge - 5,3 millioner</p><p>Det vil si ca. 21 millioner</p><p>Bruttonasjonalprodukt:</p><p>Sverige - 538,6 milliarder dollar<br/>Norge - 396,5 milliarder dollar<br/>Danmark - 324,5 milliarder dollar</p><p>Det viser seg å være omtrent 1,3 billioner dollar, det vil si at det er nesten like stort som Russlands BNP...</p><p>Militære utgifter:</p><p>Sverige - 6,2 milliarder dollar<br/>Norge - 7 milliarder dollar<br/>Danmark - 4,4 milliarder dollar</p><p>17,6 milliarder dollar, det vil si at det overstiger Canadas utgifter...</p><p>Levetid</p><p/><blockquote>Sverige - 82,4 år<br/>Norge - 81,8 år<br/>Danmark - 80,6 år</blockquote><p>Det viser seg et gjennomsnitt på 81,6 år, det vil si 20 år mindre enn indikatoren for himmelen...</p><p>Om resten i videoen...</p><p>Vi drømmer...</p><blockquote/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Սկանդինավիա - ինչպիսին կլիներ միացյալ պետությունը]]></title><description><![CDATA[ Եթե իրողություն դառնա Միացյալ Սկանդինավիա պետությունը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/Սկանդինավիա/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/Սկանդինավիա/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e52c282f6a5621fbc669bb3c6823b87627d0d6ae-2876x1618.png" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e52c282f6a5621fbc669bb3c6823b87627d0d6ae-2876x1618.png" alt="Սկանդինավիա - ինչպիսին կլիներ միացյալ պետությունը"/><p>Մի պահ պատկերացնենք, թե ինչ կլինի եթե իրականություն դառնա Միացյալ Սկանդինավիայի գաղափարը՝ ասել է թե, եթե միանան Նորվեգիան, Դանիան և Շվեդիան, դեռ չենք խոսում Ֆինլանդիայի և Անտլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային կղզիների, Իսլանդիայի ու Գրենլանդիայի մասին...<br/>Այս ամենի մասին ավելի մանրամասն կծանոթանաք ստորև՝ տեսանյութում...</p><p><br/>Մեզ մնում է ավելացնել միայն, որ եթե իրողություն դառնա Միացյալ Սկանդինավիայի գոյությունը, որպես առանձին պետական միավորում, ապա ապագայի դրախտի մասին պատկերացումներն ավելի արդիական կդառնան, իսկ այդ մասին ազդակներ ներկայացվել են այն պահից սկսած, երբ մեր կողմից ստեղծվեց հենց այս հայալեզու կայքը՝ <br/>Սկանդինավյան աշխարհը.</p><p>Ի հավելումն, թույլ տվեք այստեղ ներկայացնել մի քանի թվեր խրոխտ վիկինգների անմիջական սերունդների՝ նորվեգացիների, դանիացիների և շվեդների, մասին. ինչպես ասում են՝</p><blockquote> <br/>տեղեկացված լինելը դառնում է պարտավորություն...</blockquote><p>Բնակչությունը՝</p><blockquote><br/><br/>Շվեդիա - 9,9 միլիոն<br/>Դանիա - 5,7 միլիոն<br/>Նորվեգիա - 5,3 միլիոն</blockquote><blockquote>Ստացվում է մոտ 21 միլիոն</blockquote><p>Համախառն ներքին արդյունքը՝</p><p/><blockquote>Շվեդիա - 538,6 միլիարդ $<br/>Նորվեգիա - 396,5 միլիարդ $<br/>Դանիա - 324,5 միլիարդ $</blockquote><blockquote>Ստացվում է մոտ 1,3 տրիլիոն $, այսինքն գրեթե Ռուսաստանի ՀՆԱ-ի չափ է...</blockquote><p>Ռազմական ծախսերը՝</p><p/><blockquote>Շվեդիա - 6,2 միլիարդ $<br/>Նորվեգիա - 7 միլիարդ $<br/>Դանիա - 4,4 միլիարդ $</blockquote><blockquote>Ստացվում է 17,6 միլիարդ $, այսինքն կգերազանցի Կանադայի ծախսերը...</blockquote><p>Կյանքի տևողությունը՝</p><p/><blockquote>Շվեդիա - 82,4 տարի<br/>Նորվեգիա - 81,8 տարի<br/>Դանիա - 80,6 տարի</blockquote><blockquote>Ստացվում է միջինը 81,6 տարի, այսինքն Դրախտի ցուցիչից 20 տարի պակաս...</blockquote><p>Մնացածի մասին տեսանյությում...</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Սկանդինավյան դիցաբանություն]]></title><description><![CDATA[Սկանդինավյան դիցաբանության ակունքներում]]></description><link>https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-դիցաբանություն/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/սկանդինավյան-դիցաբանություն/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/995002c8b208c80b56b90d688aa04d73d8b676bb-2885x1954.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/995002c8b208c80b56b90d688aa04d73d8b676bb-2885x1954.jpg" alt="Սկանդինավյան դիցաբանություն"/><p>Սկանդինավյան դիցաբանության մասին խոսելուց առաջ, եկեք մի փոքր ներածական կցենք նյութին:</p><p>Դիցաբանությունը կամ առասպելաբանությունը որպես հոգևոր մշակույթի հիմնական մասերից կարևորագույնը ձևավորվել է անհիշելի ժամանակներից սկսած: Աստվածների, դյուցազունների, բնության տարերքները խորհրդանշող բազմատեսակ ոգիների և կենդանակերպ էակների մասին վառ երևակայությամբ ստեղծված պատմությունները տարբեր ազգերի մոտ ուրույն ձևակերպումներ են ստացել և մեզ են հասել ժայռապատկերների ու քարակերտ արձանագրությունների միջոցով, կավե սալիկներին դրոշմված, մագաղաթյա և պապիրուսե թերթիկներին հանձնված: Ի վերջո, թափառական գուսանները` տեղից տեղ անցնելով, երգել ու փոխանցել են այն սերունդներին:</p><p>Ինչքան աղքատ կլիներ աշխարհասփյուռ ժողովուրդների կողմից ստեղծված, դարերով պահպանված և, սերնդե սերունդ փոխանցված առասպելները, ասքերը, վիպերգությունները, առակները, հեքիաթները, սիրո երգերը, եթե այնտեղ չհիշատակվեին միջագետքյան Մարդուկն ու Էնկին, հնդկական Ինդրան ու Ագնին, հունական Զևսն ու Աֆրոդիտեն, հռոմեական Յուպիտերն ու Վեներան, սկանդինավյան Օդինը, Թորն ու Ֆրեյան, գերմանական Վոդանը և Զիգֆրիդը, հայկական Վահագն ու Աստղիկը, Հայկն ու Անահիտը և այլ աստվածներ ու հերոսներ:</p><p>Կարծում ենք լավ կլիներ, եթե առասպելաբանությունը ուսումնասիրող գրական նյութերը նույնպես ընդգրկվեին դպրոցական ուսումնական ձեռնարկներում և դասավանդվեին հավուր պատշաճի:</p><p>Այստեղ տեղին է մեջբերել հայ մեծ իմաստասեր Գրիգոր Մագիստրոսի կողմից կատարված այն գրառումը, ուր ասվում է.</p><blockquote>«Նախուստ քան զայսոսիկ կրթեցելովք ներկուռ վերծանությամբ զհին և զնոր կտակարանս, և առասպելավարժությիւնս ի բազում և զանազան տեղիս եղեալ զորքանութեամբ արտայայտել հաւանիմք, և ի խոյզ ելանել ջերմագոյն և քաջողջական խոհականությամբ և տրամաբանական հատվածոց հոմերական և պղատոնական նախասականին և այլոցն բոլոր արհեստից և մատենից։»<br/>(Մանուկ Աբեղյան, Երկեր Դ, 1970թ. էջ 38.)</blockquote><p>Ինչպես տեսնում ենք Գրիգոր Մագիստրոսը դիցաբանությունը և առասպելաբանությունը չի զատում ուսման ամբողջական ծրագրից։</p><p>Սկանդինավյան և գերմանական հնագույն ժողովուրդները, ի տարբերություն հին հույների, բավարար ձեռագիր աղբյուրներ չեն պահպանել, որոնք թույլ կտային լիակատար պատկերացումներ կազմել նրանց դիցաբանության և պատմամշակույթային գործունեության խորքային շերտերի վերաբերյալ, սակայն սկալդների՝ հյուսիս-եվրոպական թափառական գուսանների, բանավոր խոսքից ժամանակին գրառված և մեզ հասած ոչ ծավալուն, բայց հիմնարար գրական նյութը հնարավորություն է ստեղծում հանգամանալից տեղեկություններ ստանալ նրանց առասպելների ու ասքերի մասին:</p><p>Սկանդինավյան դիցաբանության նախաշեմին փոքրիկ էքսկուրս անցկացնենք սկանդինավյան թերակղզի ներթափանցած հարավային քաղաքակրթության տաք հոսանքների ու հյուսիսցիների վրա դրանց ազդեցության մասին, և զուգահեռաբար լսենք՝ նյութին ներդաշնակ, հին միջնադարյան սկանդինավյան երաժշտության գողտրիկ պատառներից կազմված համահավաք մի կատարում, որը ուղղեկցվում է միջնադարյան երաժշտական գործիքների նվագակցությամբ.</p><p>Սկանդինավյան դիցաբանությունը անհնար է զատել գերմանականից: Զուր չէ, որ հեղինակավոր գրեթե բոլոր գրական աղբյուրները՝ իրենց վերլուծությունները կատարում են հենց «Գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանություն» գլխագրի տակ:</p><p>Նախաքրիստոնեական դարաշրջանում հյուսիսային ցեղախմբերով բնակեցված տարածքներում տեղի ունեցած դեպքերից կցկտուր տեղեկություններ կարող ենք քաղել ավելի ուշ կատարված պատմական ուղեցույցներից, որոնք իրենց հերթին գրառել են Տակիտոսը, ՊաուլԴիակոնը, Ալքուինը, Էյնհարդը, Սաքսոն Գրամատիկը և այլոք։ Վաղ գրառված ձեռագրերում տեղ են գտել հետքրիստոնեական հազարամյակի հենց սկզբում տեղի ունեցած գերմանական ցեղախմբերի առաջին միավորող <a href="https://www.britannica.com/event/Battle-of-the-Teutoburg-Forest" target="_blank" rel="noopener">հերուսկների առաջնորդ Արմինիուսի</a> հաղթանակը հռոմեական երեք լեգեոնների հրամանատար Վարոսի նկատմամբ, III, IV դարերում գոթերի լայնարձակ երկրում ամենահայտնի թագավոր Հերմանարիխի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ermanaric" target="_blank" rel="noopener">«Airmanareiks» իշխանական տոհմագրությունը</a>, բուրգունդյան թագավորության ընթացքը և վախճանը, IV, V դարերում արևելքից ներխուժած հոների ճնշման տակ ժողովուրդների մեծ տեղաշարժը և <a href="https://www.britannica.com/event/Battle-of-the-Catalaunian-Plains" target="_blank" rel="noopener">Աթիլայի</a> գերիշխանության կործանումը, որոնք էլ հիմնականում պատմական հիմք են հանդիսացել սկանդինավյան դիցաբանության հիմնաքարը հանդիսացող , «Փոքր Էդդա» և հյուսիսային թագավորական տոհմերի մասին արձանագրող ասքերի՝ սագաների, ստեղծման գործում։ </p><p>Հյուսիսից եկող շարունակական կործանիչ հարվածների հետևանքով վերջնական կործանման է հասցվում Հռոմեական կայսրությունը։ Փոխարենը դեպի հյուսիս են ուղղվում քրիստոնեության ավետաբեր ու լուսարձակ ճառագայթները և աստիճանաբար տարածվում հյուսիսային հեթանոսության նահանջող դիրքերում։ Դա ավելի է ընդգծվում հատկապես 804 թ.-ին սաքսոնների, իսկ X դարավերջին սկանդինավյան ժողովուրդների կողմից քրիստոնեության ընդունումից հետո։ Արևելքից և հարավից սնվող, սակայն հյուսիսի ինքնատիպ կենսակերպին բնորոշ հատկանիշներով, սկիզբ է դրվում նաև այդ երկրների մշակույթին և նրանց ժողովուրդների գրական գործունեությանը։ Եվ այսպես կյանքի են կոչվում հնագույն առասպելներն ու էպիկական երգերը, որոնք հնարավորինս ներառնում են գոթերի, բուրգունդների, ֆրանկների և այլ հյուսիսային ժողովուրդների աշխարհայեցողության, մշակույթի և կենցաղի մասին բավարար նյութ։ Բուռն իրադարձություններով են հագեցված նաև IX, X և XI հարուրամյակները, որոնք ընդունված է անվանել «վիկինգների դարաշրջան»։ Սկանդինավյան առաջին կոնունգ-թագավորները, արհեստավարժ ծովագնաց վիկինգները, իրենց խիզախ ու մարտական ջոկատներով, ծավալատիրության ենթարկելով ծովային ու ցամաքային լայնատարած բնակավայրեր, իրենց զգալի ազդեցությունն են թողել ամբողջ Եվրոպայի և Ասիայի զգալի հատվածի վրա:</p><p>Եվ այսպես ութերորդ դարից սկսած ստեղծվում և աստիճանաբար գրառվում են այնպիսի առասպելներ, ինչպիսիք են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Beowulf" target="_blank" rel="noopener">անգլո-սաքսոնական «Բեովուլֆ» էպոսը</a>, վերին-գերմանական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hildebrandslied" target="_blank" rel="noopener">«Երգ Հիլդեբրանդի մասին» առասպելը</a>, իսկ ավելի ուշ իսլանդական հռչակավոր «Ավագ Էդդա» աստվածների և հերոսների մասին պատմող առասպելական մագաղաթյա ձեռագիր-մատյանը, Սնորի Ստուրլուսոնի «Փոքր Էդդա»-ն և «Շրջան երկրային» արձակ պատմագրությունը, գերմանական «Նիբելունգների երգը», նորվեգական թագավորների մասին պատմող սագա-ասքերը և այլ էպիկական գլուխգործոցներ։ Կարևորագույն տեղեկություններ են պարունակում նաև բազմաթիվ քարե հուշակոթողների վրա փորագրված ռուները, Հյուսիսային Եվրոպայում պեղումների արդյունքում հայտնաբերված փայտե գտածոները, զարդանախշ ու փորագրություններով հարուստ ոսկորից առարկաները և պատկերազարդ գոբելենները։ </p><blockquote>Մինչ օրս գիտնականները՝ իրենց աշխատությունները գիտական քննության ու վերլուծության ենթարկելիս, օգտվում են ռունագրերում պահպանված տեղեկություններից:</blockquote><p>Գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանությունից եկեք պայմանականորեն զատենք սկանդինավյանը և ծանոթանանք «վիկինգների դարաշրջանի» անցքերի ու ասքերի գրական աղբյուրների հետ, իսկ հաջորդիվ ներկայացվող մեր հոդվածներում, դեռ առիթ կունենանք միասին բացահայտելու գերմանական առասպելաբանության լայնաշերտ էջերը:</p><p>Սկանդինավյան դիցաբանության հիմնական աղբյուրները բխում են «Ավագ Էդդա» սկանդինավյան էպոսից, որի՝ հին իսլանդերենով գրված, միակ մագաղաթյա ձեռագիր մատյանն այսօր գտնվում է Իսլանդիայի մայրաքաղաք Արնի Մագնուսսոնի անվան ձեռագրերի ազգային ինստիտուտում: Ձեռագրերը Հյուսիս Ատլանտյան Դաշինք Կազմակերպության (ՆԱՏՕ) ռազմանավերի ուղղեկցությամբ Դանիայի մայրաքաղաք Կոպենհագենից դեպի Իսլանդիա են ուղարկվել՝ 300 տարուց ավել պահպանվելով Դանիայի թագավորական գրադարանում: Այդ մասին տեսանյութ և մանարամասն տեղեկություններ կգտնեք Սկանդինավյան Աշխարհ կայքի անչափ </p><p>Հին վիկինգների հավատալիքների, ծիսակատարությունների, աստվածների և աստվածությունների մասին բազմազան պատմությունների ամբողջությունը հիմնականում զետեղված է բազմաթիվ փոխաբերություններով և սիմվոլներով հագեցած «Ավագ Էդդա» կարևորագույն գրական հուշակոթողում:</p><p>«Ավագ Էդդա»-ի 12 երգերից բաղկացած «Երգեր Աստվածների մասին» գլուխը սկսվում է <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8" target="_blank" rel="noopener">«Վոլվայի գուշակությունը» </a> առասպելով, որի նկարագրությունները պատկերում են տիեզերքի արարումը, ոսկե դարի երանելի ընթացքը, ապա այսպես կոչված Ռագնարոկ աշխարհակործան պատերազմը և վերջանում աշխարհի երկրորդ ծնունդի նկարագրումով, որտեղ պետք է վերականգնվեն ոսկե դարից ժառանգություն ստացած հին կարգերը և ավանդույթները, վերստին պետք է տիրի արդարություն, առատություն, իսկ բարին պետք է իր երկար սպասված հաղթանակը տանի չար ուժերի դեմ։ Բազմաթիվ մեկնիչներ համակարծիք են, որ «Վոլվայի գուշակությունը» երգը տիեզերքի արարման հին հունական և հին հռոմեական տեսակետների գերմանա-սկանդինավյան արտապատկերումն է։<br/>Համեմատության համար անդրադառնանք մեր թվագրութան առաջին դարի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D5%95%D5%BE%D5%AB%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D5%86%D5%A1%D5%BD%D5%B8" target="_blank" rel="noopener">հռոմեացի բանաստեղծ Օվիդիուսի</a> «Կերպարանափոխություններ» աշխատությանը, որի մեջ նույնպես պատկերվում են Քաոսի վերածումը Տիեզերքի, հսկաների ընդվզումը, տիեզերական կանոնակարգի փլուզումը, Լիկայոնի փոխակերպումը գայլի, ջրհեղեղը և վերստին վերադարձը Քաոսին, աշխարհի վերաբնակեցումը և այլն։ <br/>Իսկ մեր թվագրությունից առաջ VIII դարում <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%A4%D5%B8%D5%BD" target="_blank" rel="noopener">հին հունական բանաստեղծ և վիպասան Հեսիոդոսի</a> «Գործեր և օրեր» աշխատության մեջ նկարագրվում է ոսկե դարի երանելի ժամանակաշրջանի մասին, նրան բնորոշ հատկանիշներով, որոնցից մեկը ցորենի ծլարձակումն ու բերքատվությունն է, առանց ցանքսի իրագործման։</p><p>Սկանդինավյան դիցաբանության մասին ընդգրկուն պատկերացումներ կազմելու համար, նախ հարկավոր է ծանոթանալ սկանդինավյան դիցարանի տիեզերական կառուցվածքին և նրա ինը աշխարհներին, դիցարանը ընդհանրացնող երկու աստվածային խմբերին՝ ասերին և վաներին, աստվածներին ու աստվածուհիներին, հերոսական առասպելներին, հսկա-յոտուններին, թզուկներին, բարի ու չար ոգիներին և, հյուսիսային աշխարհի ինքնատիպությունը խորհրդանշող, բազմաթիվ այլ երևույթներին:</p><p><br/>Եվ ահա, սկանդինավյան դիցաբանությունն ավելի ամբողջական ներկայացնելու համար մենք այն պայմանականորեն կբաժանենք մի քանի մասերի և դրանց մասին կխոսենք՝ առանձին-առանձին, մեր կայքի մյուս հոդվածներում:</p><p>Դրանք հետևյալն են.</p><blockquote>Ա. Սկանդինավյան դիցարանի աստվածները և աստվածուհիները,</blockquote><blockquote>Բ. Սկանդինավյան դիցարանի տիեզերական կառուցվածքը,</blockquote><blockquote>Գ. Սկանդինավյան առասպելներ և հերոսներ,</blockquote><blockquote>Դ. Հսկաները, թզուկները և բարի ու չար ոգիները սկանդինավյան դիցարանում,</blockquote><blockquote>Ե. Սկանդինավյան, գերմանական և կարելա-ֆիննական էպոսների առաձնահատկությունները:</blockquote><p/><p>Եվ ուրեմն, զինվենք արևելյան իմաստուն համբերությամբ և հերթով ու կարգով մտնենք ու բարեհաջող դուրս գանք սկանդինավյան դիցաբանության խորհրդավոր ու անակնկալներով լի լաբիրինթոսից: </p><blockquote>Երազանքներով կյանքդ պարուրիր,</blockquote><blockquote>Դրոշմիր պարույրն այդ քո երազներին,</blockquote><blockquote>Երազդ թրծիր արևի բովով,</blockquote><blockquote>Շունչ տուր կրակին, էացիր կյանքով...</blockquote><p><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norrøn mytologi]]></title><description><![CDATA[I den norrøne mytologiens opprinnelse]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norron-mytologi/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norron-mytologi/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/995002c8b208c80b56b90d688aa04d73d8b676bb-2885x1954.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/995002c8b208c80b56b90d688aa04d73d8b676bb-2885x1954.jpg" alt="Norrøn mytologi"/><p>Før vi snakker om norrøn mytologi, la oss knytte en liten introduksjon til materialet.</p><p>Mytologi eller mytologi har blitt dannet i uminnelige tider som den viktigste delen av den åndelige kulturen. Fortellingene som er skapt av en livlig fantasi om guder, guddommer, ulike ånder som symboliserer naturens elementer og dyrelignende vesener, har fått unike formuleringer hos ulike folkeslag og har nådd oss gjennom bergmalerier og steininnskrifter, stemplet på leirfliser, overlevert på pergament og papyrusark. Til slutt sang de vandrende gusanerne, som flyttet fra sted til sted, og overleverte det til generasjoner.</p><p>Hvor fattige ville ikke mytene, legendene, eposene, fablene, eventyrene og kjærlighetssangene skapt av folk over hele verden, bevart i århundrer og overlevert fra generasjon til generasjon, hvis ikke den mesopotamiske Marduk og Enki, den indiske Indra og Agni, den greske Zevs og Afrodite, den romerske Jupiter og Venus var nevnt der. , skandinaviske Odin, Tor og Frøya, tyske Wodan og Siegfried, armenske Vahagn og Astghik, Hayk og Anahit og andre guder og helter.</p><p>Vi synes det ville være bra om også litterært materiale som studerer mytologi, ble inkludert i skolebøkene og undervist på en skikkelig måte.</p><p>Her er det på sin plass å sitere en bemerkning fra den store armenske filosofen Grigor Magistros:</p><p/><p>"Først og fremst ved å utdanne det vise og edle testamentet med intern avkoding, og min mytiske utdanning på mange og forskjellige steder, for å uttrykke vår kjærlighet med kraft, og for å komme ut med varm og sunn tenkning og logiske passasjer til den homeriske og platonske urhellige og andre fra alle håndverk og bøker."<br/>(Manuk Abeghyan, Yerker D, 1970. s. 38.)</p><p>Som vi kan se, skiller ikke Gregorius Magister mytologi og mytologi fra det komplette studieprogrammet.</p><p>De gamle skandinaviske og germanske folkene, i motsetning til de gamle grekerne, har ikke bevart tilstrekkelige manuskriptkilder som gjør det mulig for oss å danne oss en fullstendig forståelse av de dype lagene i deres mytologi og historisk-kulturelle aktiviteter, men den muntlige talen til skaldene, de nordeuropeiske vandrende gusanene, ble skrevet ned i tide og ikke voluminøs som har nådd oss. Men det grunnleggende litterære materialet gjør det mulig å få detaljert informasjon om mytene og legendene deres.</p><p>På terskelen til den skandinaviske mytologien tar vi en liten ekskursjon om de varme strømningene fra den sørlige sivilisasjonen som trengte inn på den skandinaviske halvøya og deres innflytelse på nordboerne, samtidig som vi lytter til en kollektiv forestilling bestående av små fragmenter av gammel skandinavisk middelaldermusikk, i harmoni med materialet, akkompagnert av middelalderinstrumenter.</p><p>Norrøn mytologi er umulig å skille fra tysk. Det er ikke for ingenting at nesten alle autoritative litterære kilder gjennomfører sine analyser under overskriften "tysk-skandinavisk mytologi".</p><p>I førkristen tid kan vi hente detaljert informasjon om hva som skjedde i områdene som var bebodd av de nordlige stammene fra senere historiske guider, som igjen ble skrevet av Tacitus, Pauldeacon, Alcuin, Einhard, den saksiske grammatikeren og andre. Tidlige skriftlige manuskripter inkluderer seieren til <a href="https://www.britannica.com/event/Battle-of-the-Teutoburg-Forest" target="_blank" rel="noopener">Arminius, lederen for heruserne,</a> den første som forente de germanske stammene, over Varus, sjefen for tre romerske legioner, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ermanaric" target="_blank" rel="noopener">&quot;Airmanareiks&quot; kongelige genealogi</a> av den mest berømte kongen i det enorme landet til goterne i det 3. og 4. århundre, forløpet og slutten på det burgundiske riket, IV , den store folkeforflytningen under presset fra hunerne som invaderte fra øst på 500-tallet og ødeleggelsen av<a href="https://www.britannica.com/event/Battle-of-the-Catalaunian-Plains" target="_blank" rel="noopener"> Attilas</a> herredømme, som hovedsakelig var det historiske grunnlaget for opprettelsen av eposet , "Lille Edda" og sagaene som registrerer de nordlige kongedynastiene, som er hjørnesteinen i skandinavisk mytologi.</p><p>Dette understrekes spesielt etter at sakserne tok kristendommen til seg i 804 og de skandinaviske folkene på slutten av 900-tallet. Kulturen i disse landene og den litterære aktiviteten til folkene deres, som er næret av øst og sør, men med de karakteristiske egenskapene til den unike livsstilen i nord, blir også startet. Slik oppstår gamle myter og episke sanger som inneholder så mye som mulig materiale om goternes, burgundernes, frankernes og andre nordlige folks verdensbilde, kultur og livsstil. Det 9., 10. og 11. århundre, som gjerne kalles "vikingtiden", er full av voldsomme hendelser.De første skandinaviske konung-konger, profesjonelle sjøfarende vikinger, med sine modige og kjempende tropper, som ekspanderte store bosetninger til sjøs og til lands, satte sitt preg på hele Europa og en betydelig del av Asia.</p><p>Fra og med 700-tallet ble myter som det angelsaksiske eposet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Beowulf" target="_blank" rel="noopener">&quot;Beowulf&quot;</a>, den høytyske myten <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hildebrandslied" target="_blank" rel="noopener">&quot;Hildebrands sang&quot;</a> og senere den berømte islandske "Edda", en mytisk skriftrull om guder og helter, skapt og gradvis nedskrevet. -boken, Snorre Sturlusons "Lille Edda" og prosahistorieskrivningen "Jordland", den tyske "Nibelungens sang", sagaene om de norske kongene og andre episke mesterverk. Runene som er risset inn på en rekke steinmonumenter, trefunnene fra utgravninger i Nord-Europa, beinfunnene som er rike på ornamenter og utskjæringer, og de illustrerte veggteppene inneholder også viktig informasjon.</p><p>Den dag i dag bruker forskere informasjonen som er lagret i runene når de utfører vitenskapelige undersøkelser og analyser av verkene sine.</p><p>La oss skille den skandinaviske fra den tysk-skandinaviske mytologien og bli kjent med de litterære kildene til "vikingtidens" hull og spørrere, og i våre neste artikler vil vi få muligheten til å oppdage sammen de brede sidene av tysk mytologi.</p><p>De viktigste kildene til norrøn mytologi kommer fra det norrøne eposet "Den eldre Edda", hvis eneste pergamentmanuskript, skrevet på gammelislandsk, i dag befinner seg i Arni Magnusson National Institute of Manuscripts i Islands hovedstad. Manuskriptene ble sendt fra København, hovedstaden i Danmark, til Island med krigsskip fra NATO (North Atlantic Treaty Organization), og har blitt bevart i Det Kongelige Danske Bibliotek i mer enn 300 år. Du finner en video og detaljert informasjon om dette i en av de svært dramatiske artiklene på nettstedet.</p><p>Hele den mangfoldige beretningen om vikingenes tro, ritualer, guder og guddommer er i stor grad sammenfattet i det metaforisk og symbolsk viktige litterære mesterverket Den eldre Edda.</p><p>Vær alltid våken og oppmerksom, men lev uten frykt ...</p><p>De mange ulike beretningene om vikingenes tro, ritualer, guder og guddommer er i stor grad samlet i det metaforisk og symbolsk viktige litterære mesterverket Den eldre Edda.</p><p>Kapittelet "Gudenes sanger" i "Gudenes sanger" i "Den eldre Edda", som består av 12 sanger, begynner med myten <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lusp%C3%A1" target="_blank" rel="noopener">&quot;Volvas spådom&quot;</a>, hvis beskrivelser skildrer universets skapelse, gullalderens lykksalige forløp, deretter den såkalte verdensødeleggende krigen Ragnarok, og avsluttes med beskrivelsen av verdens andre fødsel, der de gamle ordningene og tradisjonene fra gullalderen skal gjenopprettes, rettferdighet og overflod skal herske igjen, og det gode skal vinne sin etterlengtede seier over onde krefter. Mange kommentatorer er enige om at sangen "The Divination of the Volva" er en germansk-skandinavisk tolkning av antikkens greske og romerske syn på universets skapelse.<br/>Til sammenligning kan vi se på verket "Transfiguration" av den romerske dikteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ovid" target="_blank" rel="noopener">Ovidius</a> fra det første århundret e.Kr., som også skildrer forvandlingen av kaos til universet, kjempenes opprør, den kosmiske ordenens sammenbrudd, Lycaions forvandling til en ulv, syndfloden og tilbakevendingen til kaos, verdens gjenreisning osv.<br/>Og i det 8. århundre f.Kr. beskriver den gamle greske dikteren og forfatteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hesiod" target="_blank" rel="noopener">Hesiods</a> verk "Handlinger og dager" den lykkelige gullalderperioden, med sine karakteristiske trekk, hvorav ett er spiring og avling av hvete, uten såing.</p><p>For å få en helhetlig forståelse av den norrøne mytologien er det først nødvendig å bli kjent med den kosmiske strukturen i den norrøne mytologien og dens ni verdener, de to guddommelige gruppene som generaliserer mytologien: Aser og vaner, guder og gudinner, heltemyter, jotner, dverger, gode og onde ånder og mange andre fenomener som symboliserer den nordlige verdens egenart.</p><p><br/>Og her, for å presentere skandinavisk mytologi mer fullstendig, vil vi dele den inn i flere deler og snakke om dem separat i andre artikler på nettstedet vårt.</p><p>De er som følger:</p><p>A. Gudene og gudinnene i den norrøne mytologien,</p><p>B. Den skandinaviske katedralens romstruktur,</p><p>C. Nordiske myter og helter,</p><p>D. Kjemper, dverger og gode og onde ånder i norrøn mytologi,</p><p>E. Særegenheter ved skandinaviske, germanske og karelsk-finske epos.</p><p>Så la oss bevæpne oss med klok østlig tålmodighet og gå inn og ut av den skandinaviske mytologiens mystiske og overraskende labyrint i tur og orden.</p><p>Fyll livet ditt med drømmer</p><p>Stemple spiralen på drømmene dine.</p><p>Brenn drømmen din med solskinn</p><p>Pust inn ilden, lev livet...</p><p><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Utfylling av runer med skandinaviske noter]]></title><description><![CDATA[En middelaldersang notert med runer og bevart i en av runerullene.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/utfylling-av-runer-med-skandinaviske-noter/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/utfylling-av-runer-med-skandinaviske-noter/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/890e3948efacd38a15e533b00a0eb401819aa75f-645x495.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/890e3948efacd38a15e533b00a0eb401819aa75f-645x495.jpg" alt="Utfylling av runer med skandinaviske noter"/><p>De gamle skandinaviske folkene, i motsetning til de gamle grekerne, har ikke bevart nok håndskrevne kilder til at vi kan danne oss en fullstendig forståelse av de dype lagene i deres historiske og kulturelle aktiviteter, men det ikke-omfattende, men grunnleggende litterære materialet som er skrevet ned i tid fra muntlig tale og som har nådd oss, skaper en mulighet til å få detaljert og viktig informasjon om de historiske hullene og generelt strukturen i den ideologiske støtten til det nordeuropeiske verdensbildet. Men historiografiene til Tacitus, Paulus Diakonen, Alquin, Einhard, den saksiske grammatikeren, den kongelige kodeksen som er skrevet ned fra de islandske skaldenes muntlige ord i middelalderen, kalt "Codex Regius CR 2365", "Codex Arnamagnaeanus AM 748", "Hauksbók Arn. 544", "Codex Wormianus AM 242 fol.", pergamentmanuskriptene, den såkalte "Lille Edda" og prosatekstene "Den jordiske region" skrevet av Snorre Sturluson på 1200-tallet.Boken med tolv sanger fra eposet "Den gamle Edda", som er hjørnesteinen i tysk-skandinavisk mytologi, med tittelen "Gudenes sanger", oversatt fra gammelislandsk til østarmensk, er allerede tilgjengelig for armenske lesere, og andre venter på sin tur. Runene som er risset inn på en rekke steinmonumenter, trefunn fra utgravninger i Nord-Europa, draker, beinobjekter rike på ornamenter og utskjæringer og billedvever inneholder også viktig informasjon.</p><p>Her vil vi spesielt nevne den informasjonen som er bevart i runene, og som fortsatt brukes av mange forskere når de utarbeider sine arbeider. Etter å ha fungert som amuletter i tidlig middelalder, fungerte runene som bokstaver for goterne og kelterne og ble gradvis erstattet av latinske bokstaver.Myter tilegnet gamle guder og helter som var populære blant nordboere, ble mye sunget av middelalderens skalder. Ikke alle har nådd oss, fordi de ikke ble skrevet ned i tide, og bare de som er igjen i de nordlige folkeslagenes repertoar, er bevart.</p><p>Det finnes imidlertid en middelaldersang som ble nedtegnet med runer, og den er bevart i en av runerullene. Før vi snakker om manuskriptet, la oss lytte til den gamle sangen.</p><p>Det eldste noterte manuskriptet i Skandinavia, som antas å være fra 1300, befinner seg i Det Kongelige Bibliotek i København, i samlingen til den fremtredende islendingen Henri Magnusson. Codex Runicus AM 28 8vo, som består av 202 pergamentsider, er skrevet utelukkende med runer og regnes som et av de best bevarte manuskriptene i dag. På bokens siste side er det satt inn et dikt, med noter knyttet til linjene, en svak musikk ble restaurert, og som sang fikk det sin rettmessige plass i det universelle repertoaret i den skandinaviske verden.</p><p>De skandinaviske notene som har nådd oss fra 1300-tallet og den armenske oversettelsen av disse to linjene som er bevart med runer, presenteres nedenfor.</p><p>Vi tror ikke det vil unnslippe musikkforskernes oppmerksomhet heller...</p><p>"Jeg hadde en drøm i natt,<br/>På silke, elegant pels..."<br/>(oversatt av H. Enki Sargsyan)</p><p>Drømmer har evnen til å gå i oppfyllelse...</p><p>La oss drømme sammen...</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ռունագրերի համալրումը սկանդինավյան նոտագրերով]]></title><description><![CDATA[Միջնադարյան երգը, որը նոտագրվել է ռունագրերի հետ և պահպանվել ռունագիր մագաղաթյա ձեռագրերից մեկում]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ռունագրերը-և-սկանդինավյան-նոտագրերը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ռունագրերը-և-սկանդինավյան-նոտագրերը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/890e3948efacd38a15e533b00a0eb401819aa75f-645x495.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/890e3948efacd38a15e533b00a0eb401819aa75f-645x495.jpg" alt="Ռունագրերի համալրումը սկանդինավյան նոտագրերով"/><p>Սկանդինավյան հնագույն ժողովուրդները, ի տարբերություն հին հույների, բավարար ձեռագիր աղբյուրներ չեն պահպանել, որոնք թույլ կտային լիակատար պատկերացումներ կազմել նրանց պատմամշակույթային գործունեության խորքային շերտերի վերաբերյալ, սակայն բանավոր խոսքից ժամանակին գրառված և մեզ հասած ոչ ծավալուն, բայց հիմնարար գրական նյութը հնարավորություն է ստեղծում հանգամանալից տեղեկություններ ստանալ կարևորագույն պատմական անցքերի և, ընդհանրապես, հյուսիս-եվրոպական աշխարհընկալման գաղափարական հենքի կառուցվածքի վերաբերյալ: Այնուամենայնիվ մեզ են հասել Տակիտոսի, Պաուլ Դիակոնի, Ալքուինի, Էյնհարդի, Սաքսոն Գրամատիկի պատմագրությունները, միջնադարյան իսլանդական սկալդների բանավոր խոսքերից գրառված Թագավորական Կոդեքս կոչված «Codex Regius CR 2365», «Codex Arnamagnaeanus AM 748», «Hauksbók Arn. 544 », «Codex Wormianus AM 242 fol.» մագաղաթյա ձեռագրերը, Սնորի Ստուրլուսոնի կողմից XIII դարում գրառված, այսպես կոչվող «Փոքր Էդդա» և «Շրջան երկրային» արձակ շարադրանքները: Գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանության հիմնաքարը հանդիսացող «Երգեր աստվածների մասին» վերնագրված, հին իսլանդերենից արևելահայերեն թարգմանված, տասներկու երգից բաղկացած գիրքը արդեն հասանելի է հայ ընթերցողին, իսկ մյուսները սպասում են իրենց հերթին: Կարևորագույն տեղեկություններ են պարունակում նաև բազմաթիվ քարե հուշակոթողների վրա փորագրված ռուները, Հյուսիսային Եվրոպայում պեղումների արդյունքում հայտնաբերված փայտե գտածոները, դրաքարները, զարդանախշ ու փորագրություններով հարուստ ոսկորից առարկաները և պատկերազարդ գոբելենները։</p><p>Այստեղ հարկ ենք համարում հատկապես նշել ռունագրերում պահպանված տեղեկության մասին, որից մինչ օրս օգտվում են բազմաթիվ հետազոտողներ իրենց աշխատությունները կազմելիս: Ռուները վաղ միջնադարում ծառայելով որպես դյութիչ հմայիլներ, այնուհետև գոթերին և կելտերին ծառայել են որպես տառեր և աստիճանաբար փոխարինվել լատինական տառերով։</p><p>Միջնադարյան սկալդների կողմից համատարած երգվել են հյուսիսցիների մեջ լայն տարածում գտած հին աստվածներին և հերոսներին նվիրված առասպելները: Դրանցից ոչ բոլորի երաժշտություններն են հասել մեզ, քանի որ ժամանակին չեն նոտագրվել, և միայն հյուսիսային ժողովուրդների երգացանկում մնացածներն են պահպանվել:</p><p>Բայց այնուամենայնիվ կա միջնադարյան մի երգ, որը նոտագրվել է ռունագրերի հետ և այն պահպանվել է ռունագիր մագաղաթյա ձեռագրերից մեկում: Մինչ ձեռագրի մասին խոսելը, եկեք լսենք այդ հին երգը.</p><p>Սկանդինավիայի ամենահին նոտագիր ձեռագիրը, որի ստեղծման տարեթիվը ընդունված է համարել 1300 թվականը, գտնվում է Կոպենհագենի թագավորական գրադարանում՝ իսլանդացի ականավոր գործիչ Անրի Մագնուսոնի հավաքածուում: 202 մագաղաթյա էջերից բաղկացած «Codex Runicus» AM 28 8vo գիրքն ամբողջովին ռունագրերով է շարադրված և այսօր, խնամված ու բարվոք վիճակում պահպանված ձեռագրերից մեկն է համարվում: Գրքի վերջին էջում զետեղված է մի բանաստեղծություն, որի տողերին կցված նոտաների միջոցով վերականգնվել է մի չքնաղ երաժշտություն և այն, որպես երգ, իր արժանի տեղն է գրավել սկանդինավյան աշխարհի համընդհանուր երգացանկում: </p><blockquote>14-րդ դարից մեզ հասած սկանդինավյան նոտաները և ռունագրերով պահպանված այս երկու տողի հայերեն թարգմանությունը ստորև ներկայացնում ենք ձեզ: <br/><br/>Կարծում ենք այն չի վրիպի նաև երաժշտագետների ուշադրությունից...</blockquote><blockquote>«Մի երազ տեսա ես անցյալ գիշեր,<br/>Վասն մետաքսի, մորթու նրբագեղ...»<br/>(թարգմ. ) </blockquote><blockquote>Երազները իրականալու հատկություն ունեն...</blockquote><blockquote>Երազենք միասին...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Island nekter å slakte hval]]></title><description><![CDATA[Fra 2024 vil Island slutte med hvalfangst ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/island-nekter-a-slakte-hval/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/island-nekter-a-slakte-hval/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6ce579ce631fb2a3450060e6472fc66af5f2a93d-1920x1214.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6ce579ce631fb2a3450060e6472fc66af5f2a93d-1920x1214.jpg" alt="Island nekter å slakte hval"/><p>La oss starte dagen med en gladnyhet: I dag kunngjorde Islands minister for snølaksefiske og landbruk, Svandís Svavarsdottir, som kom inn i regjeringen fra Miljøpartiet De Grønne:</p><p>"Fra 2024 vil vi slutte med hvalfangst fordi det ikke finnes noen tilstrekkelig begrunnelse for at denne næringen ikke lenger er lønnsom for landet."</p><p><br/>I en av våre tidligere artikler har vi påpekt at etterkommerne av de modige vikingene på Færøyene konsekvent jakter på og dreper hvaler og delfiner på nådeløst vis.</p><p>Hvis du husker det, ble vi kontaktet av den verdensberømte låtskriveren og musikeren<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Gabriel" target="_blank" rel="noopener"> Peter Gabriel</a> med en inntrengende anmodning om beskyttelse av uskyldige sjøpattedyr, og vi, sammen med mange av våre landsmenn, tok på oss den ærefulle oppgaven å spre oppropet...</p><p>Underskriftskampanjen fortsetter for øvrig den dag i dag, og hvis du ønsker å bidra til å redde hvalene, kan du signere den på <a href="https://secure.avaaz.org/campaign/en/end_the_dolphin_grind_loc/" target="_blank" rel="noopener">følgende lenke:</a></p><p><br/><br/>Island er et av de få landene i Norden, sammen med Norge og Japan, som driver industriell hvalfangst, og dette dekkes over under påskudd av at man ikke vil glemme sine gamle tradisjonelle skikker.</p><p>Og det er bra at det nå kommer en beslutning om å stoppe hvalfangsten fra Svandis Svaarsdottirs lepper.</p><p>Og dobbelt så gledelig er det at det i 2021 bare ble drept én hval til industrielle formål på Island.<br/>Når det er sagt, har etterspørselen etter islandsk hvalkjøtt og hvalspekk gått helt ned. Men faktumet er delvis gledelig, hvis vi tar i betraktning at denne etterspørselen har gått ned fordi Japan har tatt hele markedet for hvalkjøtt, og dette skjedde fordi den fete østmakten trakk seg ut av Den internasjonale hvalfangstunionen i 2019, som beskytter hvaler og delfiner. innførte strenge jaktrestriksjoner tilbake i 1986, bortsett fra betingelsen om at en hval eller delfin bare kan fanges til forskningsformål.</p><p>Island aksepterte for øvrig denne betingelsen og ble medlem av hvalbeskyttelsesorganisasjonen i 1989, men på grunn av økonomiske forhold brøt landet forbindelsen og gjenopptok industriell hvalfangst fra oktober 2006.</p><p>Dyr, enten de lever i vann eller på land, tror på mennesker og stoler på deres sunne fornuft.<br/>La oss ikke miste denne dyrebare tilliten.</p><p><br/>Hvaler er utstyrt med et unikt sansesystem og en høy grad av bevissthet, og før vi behandler dem hardt, frekt og ydmykende, bør vi stoppe opp, tenke oss om og trekke konklusjoner...</p><p>Hvaler elsker å drømme...</p><p>La oss også drømme...</p><p>De drømmer...</p><blockquote/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Իսլանդիան հրաժարվում է կետերի սպանդից]]></title><description><![CDATA[2024 թվականից Իսլանդիան կդադարեցնի կետերի որսը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/Իսլանդիան հրաժարվում է կետերի սպանդից/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/Իսլանդիան հրաժարվում է կետերի սպանդից/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6ce579ce631fb2a3450060e6472fc66af5f2a93d-1920x1214.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6ce579ce631fb2a3450060e6472fc66af5f2a93d-1920x1214.jpg" alt="Իսլանդիան հրաժարվում է կետերի սպանդից"/><p>Օրը սկսենք ուրախալի նորությունով՝ այսօր Իսլանդիայի ձնորսության և գյուղատնտեության նախարար Սվանդիս Սվավարսդոթիրը (Svandis Svavarsdottir), որը կառավարություն է մտել Կանաչների կուսակցությունից, ի լուր աշխարհի <a href="https://www.berlingske.dk/internationalt/island-vil-stoppe-hvalfangst-fra-2024" target="_blank" rel="noopener">հայտարարեց</a>.<br/></p><blockquote><br/>« 2024 թվականից մենք կդադարեցնենք կետերի որսը, քանի որ չկան բավարար հիմնավորումներ, որ արդյունաբերության այդ ոլորտն այլևս շահութաբեր է երկրի համար»:</blockquote><p><br/>Մենք մեր կոչ էինք հնչեցրել, որ Ֆարերյան կղզիներում խրոխտ վիկինգների հետնորդները հետևողականորեն որսում և անխնա սպանում են կետերին ու դելֆիններին: </p><p>Եթե հիշում եք, անմեղ ծովային կաթնասունների հրատապ պաշտպանության խնդրանքով մեզ էր դիմել աշխարհահռչակ երգահան և երաժիշտ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Gabriel" target="_blank" rel="noopener">Փիթեր Գեբրիելը</a>, և մենք՝ մեր հայրենակիցներից շատերի հետ, արձագանքեցինք այդ հանրագրի տարածման պատվաբեր գործին...</p><p>Ի դեպ, այդ հանրագիրը մինչ օրս շարունակում է իր երթը, և եթե ցանկանում եք մասնակցել կետերի փրկությանը, կարող եք ստորագրել այն հետևյալ <a href="https://secure.avaaz.org/campaign/en/end_the_dolphin_grind_loc/?fbclid=IwAR3YR8k-uwSm6hQORsPaXVyigmZ-7Gl9OkZ21D1-pFESpEGK0E3Tc5CSK-w" target="_blank" rel="noopener">հղումով</a>.<br/><br/>Իսլանդիան այն փոքրաթիվ երկրների շարքին է դասվում՝ սկանդինավյան աշխարհի մեկ այլ երկրի՝ Նորվեգիայի, և Ճապոնիայի հետ միասին, որը իրականացնում է կետերի արդյունաբերական որս, և դա քողարկում է իր հին ավանդական սովորույթները չմոռանալու հիմնավորումով:</p><p>Եվ ուրախալի է, որ այժմ Սվանդիս Սվավարսդոթիրի շուրթերից հնչում է կետորսությունը դադարեցնելու մասին որոշում:</p><p>Եվ կրկնակի ուրախալի է այն, որ 2021 թվականին՝ արդյունաբերական նպատակով, Իսլանդիայում սպանվել է ընդամենը մեկ կետ: <br/>Ասել է, թե իսլանդական կետերի մսի և ճարպի պահանջարկը ամբողջովին նվազել է: Սակայն փաստը մասամբ է ուրախալի, եթե հաշվի առնենք, որ այդ պահանջարկը նվազել է, քանի որ Ճապոնիան գրավել է կետերի որսամսի ամբողջ շուկան, իսկ դա կատարվել է, զի արևելյան այդ գեր տերությունը 2019 թվականից դուրս է եկել Միջազգային կետորսության միության անդամությունից, որը կետերին և դելֆիններին որսալու խիստ սահմանափակումներ էր մտցրել դեռ 1986 թվականին, բացառությամբ այն պայմանի, ըստ որի կետ կամ դելֆին կարելի է որսալ միայն հետազոտական նպատակներով:<br/><br/>Ի դեպ, Իսլանդիան ընդունել էր այդ պայմանը և անդամագրվել կետերի պաշտպանության կազմակերպությանը 1989 թ.-ին, սակայն՝ տնտեսական պայմաններից ելնելով, խզել էր կապը և 2006 թ. հոկտեմբերից վերստին սկսել զբաղվել կետերի արդյունաբերական որսով:</p><p>Կենդանիները՝ լինեն նրանք ջրային, թե ցամաքային, հավատում են մարդկանց և ապավինում նրանց առողջ բանականությանը:<br/>Եկեք չկորցնենք այդ թանկ վստահությունը:</p><p><br/>Կետերը օժտված են յուրահատուկ զգայական համակարգով և գիտակցության բարձր աստիճան ունեն, և նախքան նրանց հանդեպ կոշտ ու կոպիտ և նվաստացուցիչ վերաբերմունք դրսևորելը, կանգ առնենք, խորհենք և հետևություններ անենք...</p><blockquote>Կետերը սիրում են երազել...</blockquote><blockquote>Երազենք և մենք...</blockquote><blockquote>Էանում են երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ghazaros Aghayan i den skandinaviske folklorens opprinnelse]]></title><description><![CDATA[Ghazaros Aghayans "Fridtjovs prøve" og den norrøn "Sagaen om den frøkne Fridtjov".]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ghazaros-aghayan-i-den-skandinaviske-folklorens-opprinnelse/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ghazaros-aghayan-i-den-skandinaviske-folklorens-opprinnelse/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1163418458488cece5fc1b7a970543ca3ee54b74-1290x1052.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1163418458488cece5fc1b7a970543ca3ee54b74-1290x1052.jpg" alt="Ghazaros Aghayan i den skandinaviske folklorens opprinnelse"/><p>Ghazaros Aghayan begynte å stifte bekjentskap med skandinavisk folklore i ung alder. Han ble fengslet av den germansk-norske mytologien som var tilgjengelig for ham. Dette fremgår av noen av verkene hans, som vi ikke kunne utelate fra våre studier, og som vi gjerne vil gi noen forklaringer på og kommunisere med våre lesere. Men la meg først komme med en kort innledning til artikkelen nedenfor.</p><p>Generelt kan man snakke i det uendelige om den litterære aktiviteten til den store armenske forfatteren, pedagogen og publisisten Ghazaros Aghayan. Eventyrene har en stor plass i verkene hans, og det er ikke uten grunn at han anså eventyret som et viktig middel til å skildre den virkelige verden og livet på en sannferdig måte, og han forsvarte konsekvent prinsippet om å tilintetgjøre det onde ved å kjempe.</p><p>Ghazaros Aghayan beriket vår oversettelseslitteratur med oversettelser og bearbeidelser av russiske og vesteuropeiske klassiske forfattere. Den armenske encyklopedien, som presenterer forfatterens korte biografi og litterære virksomhet, glemte ikke å registrere hans spesielt bemerkelsesverdige oversettelser: <br/>Friedrich Schillers "Jordens deling" (1888), Heinrich Heines "Firdovsi" (1890), Leo Tolstoys "Den gylne øks" (1910), William Shakespeares "Vintereventyr" (1910), fra Ivan Krylovs fabler og andre kilder (Armensk sovjetisk leksikon, b 1, s. 243).<br/><br/>Denne listen inkluderer imidlertid ikke Ghazaros Aghayans "Frithiof's prøve" og "Den udødelige eventyrskaperen", hvorav den første ble skrevet i 1885 og den andre i 1890.</p><p>"Den udødelige eventyrskaperen" er et meget vakkert essay om den geniale danske dikteren og eventyrforfatteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Christian_Andersen" target="_blank" rel="noopener">Hans Christian Andersens</a> liv og virke. Med undertittelen "Bilder fra Andersens liv" innleder Aghayan denne korte reisen med følgende ord av Andersen:</p><p>"Mitt liv er et veldig vakkert eventyr, rikt og fullt av hell. Gjennom fortellingen om livet mitt vil folk få den samme overbevisningen som jeg fikk - at alt som er skapt av en kjærlig skaper, er godt og årsaken til det gode."</p><p/><p><br/>Vi skal nok få anledning til å omtale dette fantastiske verket på våre nettsider, men la oss nå ta for oss Ghazaros Aghayans gjendiktning av "Fridtjov's prøve". </p><p>Aghayan innleder versediktet "Fridtjov's prøve" med en beskrivelse av en søvnløs scene, et kaldt nordlig land, der våren, frigjort fra vinterens isbånd, under beskyttelse av Frøya, kjærlighetens og vårens budbringer, ømt dekker naturens barn, livløse og levende vesener, som lengter etter varme. Sammen med vårens oppvåkning strømmer også den menneskelige kjærligheten, hvis godartede bølger også inneholder farer.</p><p/><blockquote>Ֆրեայի պես սիրուն վարդի <em>Rosens røde kinn er synlig</em><br/>Կարմիր թշիկն է երևում, <em> Den vakre rosen er som Frøya selv, <br/></em>Մահկանացու սրտերի մեջ <em> I dødelige hjerter<br/></em>Հանգած սերը կրկին վառում: <em> Utslukt kjærlighet tennes igjen.<br/></em>Նորոգում է խանդ ու եռանդ, <em> Gjenoppretter sjalusi,</em><br/>Նորից տալիս է քաջություն, <em>Gir mot igjen,</em><br/>Թմրած մարդն էլ է ըսթափվում, <em>Selv en følelsesløs mann våkner opp</em><br/>Զգում իր մեջ նոր զորություն... <em>og føler en ny styrke i seg selv...</em><strong><br/> </strong><em> (oversatt av H. En. Sargsyan)</em></blockquote><p>Du vil danne deg en mening om kongen, dronningen, den dristige Fridtjov (Friðþjófr), kjærlighetsintrigen som oppstod mellom dem og oppløsningen når du leser versediktet "Fridtjov's prøve" av Ghazaros Aghayan.<br/>Men la oss snakke litt mer om det litterære mesterverket som ligger til grunn for verket.</p><p>Fridtjovs rettssak er én av 24 strofer, den 21. i det gammelnorske sagaen om den dristige Fridtjov, som ble skrevet på Island på slutten av 1200-tallet og begynnelsen av 1300-tallet. En av de to bevarte versjonene av dette eposet er oversatt fra islandsk til nynorsk av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ivar_Aasen" target="_blank" rel="noopener">Ivar Aasen</a>, som skiller seg fra <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Esaias_Tegn%C3%A9r" target="_blank" rel="noopener">Esaias Tegnérs</a> oversettelse fra islandsk til svensk. Vi tror at Ghazaros Aghayan brukte den russiske oversettelsen fra den andre versjonen som materiale for sin oversettelse.</p><p>Først av alt, la oss avklare opprinnelsen til navnet Fritjof. Formene av dette norrøne mannsnavnet Fritiof, Frithiof, Fritjof, Frithjof og Fridtjof er kjent, men ordets betydning avsløres når det brukes i sin opprinnelige form, Friðþjófur eller bare Friðþjófr, i gammelnorsk skrivemåte. Den første roten er friðr, som betyr "fred" på gammelislandsk, og det andre ordet er þjófr, som betyr "tyv", altså "fredstyv". De norrøne skaldene brukte ofte to- eller treordssubstantiv i sin tale, såkalte kenninger. Kenninger kan du lese om i forordet til boken "Gudenes sanger" i det tysk-skandinaviske eposet .<br/><br/>Og så, hvis vi dechiffrerer navnet Fridtjov i henhold til den skandinaviske fraseologien, viser det seg at betydningen av helten "unnslipper fred" er plassert i fotnoten til navnet, det vil si at hertugens krigerske, edle oppførsel understrekes. Det er ikke for ingenting at det norrøne episke diktet har tittelen <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sagaen_om_Fridtjov_den_fr%C3%B8kne" target="_blank" rel="noopener">&quot;Sagaen om Fridtjov den frøkne&quot;</a>.</p><p>Fridtjovs saga (islandsk: Friðþjófs saga hins frœkna) er en legendarisk saga fra Island som i sin nåværende form er fra ca. 1300. Den er en fortsettelse av Thorstein Víkingssons saga (Þorsteins saga Víkingssonar). Den utspiller seg hovedsakelig i Norge på 700-tallet.</p><p>Det eposet kommer vi tilbake til senere, og nå skal vi snakke om den store kjærlighetshistorien om den skandinaviske Romeo og Julie; Fridtjov og hans elskede prinsesse Ingeborg.</p><p>I "Sagaen om Fridtjov den frøkne" innledes sangen «Fridtjovs prøve» av de resterende atten kapitlene. <br/>Korte merknader om disse kapitlene vil vi prøve å presentere for våre lesere nedenfor:</p><p>I tillegg til sine to barn, den mutte og grusomme Helge og den vakre Halvdan, har kong Beli også en vakker datter ved navn Ingeborg (Ingibjörg).<br/>I likhet med Frøya, kjærlighetens og skjønnhetens gudinne, gir Beli sin vakre datter til bond-godseieren Hilding (Hildingr) for at han skal ta seg av henne fra hun er liten. På samme tid er også den modige unge Fridtjov, sønnen til Thorstein (Þorsteinn Víkingsson), under den godhjertede og kunnskapsrike Hildings omsorg.</p><p>I gamle dager var det for øvrig en skikk i Skandinavia at konger og adelige fyrster sendte sine sønner og døtre til kjente slektninger som sto lavere i rang enn dem selv, men som var utstyrt med stor visdom, for å sikre en god utdannelse og oppdragelse.</p><p>Ingeborg og den modige Fridtjov, som nyter sin uskyldige barndom i nærheten av Hilding, er ikke likegyldige for hverandre. Det oppstår en kjærlighet mellom dem som vil brenne i all evighet. Hilding, som forutser farene ved denne kjærligheten, advarer ungdommen om at Ingeborg, som er datter av kong Béli, en av Odins gudefødte konger, ikke kan arve Fridtjov, som er sønn av den alminnelige godseieren Thorstein. Men kjærligheten står over alt, og det finnes ingen annen kraft i verden som kan motstå kjærligheten.</p><p>Kong Beli, på randen av en nært forestående død, oppfordrer sine sønner til å løfte sverdet bare mot fiender, til å ta vare på Ingeborg, til å være venner med Fritjof som en bror, akkurat slik den hundre år gamle Beli selv levde med Fridtjovs far, den strålende vikingen, den sannferdige og trofaste Thorstein.<br/>Her er det på sin plass å sitere følgende linjer fra 21. strofe av sangen "Kong Beli og Thorstein Víkingsson" fra eposet "Sagaen om Fridtjov den frøkne";</p><p>Da reiste Tolstein seg fra sin plass, <em>Այդժամ վեր ելավ Թոլսթեյնն իր տեղից,</em><br/>Han sa: "Gå ikke alene for å besøke Odin, <em>Ասաց. «Մենակ մի գնա Օդինին այցի,</em><br/>O kong Bel, vi har alltid delt livet sammen, <em>Օ արքա Բելի, կիսել ենք կյանքը մենք միշտ միասին,</em><br/>"Jeg tror ikke engang døden vil skille oss. <em>Կարծում եմ, մահն էլ մեզ չի բաժանի...<br/></em> (oversatt av H. En. Sargsyan)</p><p>Testamentet deres er gjort. Den grusomme Helge og den kjekke Halvdan begynner å regjere sammen, og Fritjof får farens gods på <a href="https://snl.no/Vangsnes" target="_blank" rel="noopener">Vangsnes halvøya</a> som sin eiendom.</p><p>På odden reiste keiser Vilhelm 2 i 1913 en statue i bronse, som er tolv meter høy og står på en 14,5 meter høy sokkel. med den tyske billedhuggeren Max Unger som opphavsmann Statuen forestiller sagnfiguren Fridtjov. Selv i dag skiller den seg ut med sin slanke og stolte holdning på toppen av odden som grenser til den søvnige fjorden Sognefjorden.</p><p>Sammen med godset arver Fridtjov også et kostbart sverd, et gyllent armbind dekorert med praktfulle og store rubiner, et seilskip ved navn "Ellida", som skal ha blitt gitt av Fridtjovs bestefar som takk for hans tjeneste for kjempen Ægir, havets beskytter. </p><p>Alt dette kan imidlertid ikke slukke kjærlighetens ild som brenner i heltens hjerte, og han henvender seg til brødrene som deler tronen til kongen av Beli, og ber dem om hånden til den gylne skjønnheten Ingeborg. Helge, som ikke har fått med seg de store bragdene Fritjof utførte da han selvoppofrende reddet brødrene sine i de brutale kampene mot osokene, håner og spotter ham og minner ham på at han ikke kan gifte seg med Ingeborg fordi han er av lavere klasse enn prinsessen. Fornærmelsen fyller Fridtjovs øyne med raseri, og han kan knapt holde seg fra å slå løs på Helge, men for å døyve sinnet kutter han Helges skjold i to med sitt mektige sverd. </p><p>Landene nord for dem styres av den gamle kongen Ring, eieren av rike eiendommer. Også han har hørt om Ingeborgs skjønnhet og sender snart en stor delegasjon med kostbare gaver til barna i Konung Beli for å be om søsterens hånd. Den gamle kongen blir avvist av brødrene sine, og samler en hær og går til kamp. Brødrene gjemmer Ingeborg, det strålende barnet til Odin og Frigg, den evig ungdommelige og lyse vårguden med solskinnsnatur, i Balders tempel, som ligger på en av Orknøyene, mens de forbereder seg på det kommende slaget. Helge ber Fritjof om hjelp gjennom vokteren Hilding, men han nekter. Da Fridtjov vet at Ingeborg befinner seg i Balders tempel, oppsøker han henne i hemmelighet om natten, og de elskende, som ikke kan motstå fristelsen, faller i armene på hverandre og elsker. Den fryktsomme Ingeborgs formaninger avskrekker ikke den lidenskapelige Fridtjov fra overdrevne klemmer. Jenta frykter faren for forestående straff, for i den lyse Balders hemmelige tempel er ethvert møte mellom en mann og en kvinne strengt forbudt, men ingen elskende har ennå blitt frarøvet den allmektige kjærlighetens bånd.</p><p>Fritjof drar likevel til brødrenes sammenkomst og lover Helge at han vil hjelpe til i kampen mot den gamle kongen Ring hvis broren går med på å gi ham sin søster til ekte. Unisont trygler folkemengden Helge om ikke å avslå forespørselen og gi Ingeborg til Fridtjov slik at hertugen kan hjelpe dem med å beseire den gamle kongen, men Helge er klar over de elskendes møte og kunngjør for alle at de har begått en dødssynd ved å møtes i Balders tempel. </p><p>Folkemengden blekner av skrekk. Fritjof blir truet med døden, ellers må han, i henhold til forfedrenes lov, plyndre kong Aganthirs palass og kreve inn skatten som skatteoppkreveren nektet å betale til barna hans etter Belis død. Fridtjov gir etter og legger sitt gylne armbind på Ingeborgs hånd, går ut på havet og haler ut seilene på skipet Elada og skynder seg til Aganthir. Han drar i kamp mot Aganthirs underlegne hær, og får ros for sin tapperhet av farens tidligere venn, kongen. Etter å ha mottatt store rikdommer fra Aganthir vender han tilbake og møter uforvarende en trist scene. Det viser seg nemlig at etter at han dro, har den gamle kongen Ring angrepet og brent Helges gods, og Ingeborg med det gylne ansiktet ble tvunget til å gifte seg med den gamle kongen for å redde broren fra døden. Og her tok Ring Ingeborg med seg og kastet armbindet hennes. Rasende av raseri skynder Fridtjov seg sammen med sin trofaste venn Bjørn til Balders praktfulle tempel, der Helge foran Atrushans ild, ilden som symboliserer solens hellige bilde på jorden, bønnfaller Balders statue. Da Fritjof ser sitt gylne armbind i Balders hånd, river han det febrilsk til seg, og sammen faller de ned på den hellige ilden og setter fyr på Balders treskorstein.<br/>Resultatet er at det hellige tempelet kollapser og blir til en haug med aske.</p><p>For denne vanhellige handlingen blir Fridtjov forbannet og forvist fra landet for siste gang, og med skipet Ellada drar han ut på havet igjen, og sammen med sin trofaste venn Bjørn drar han sørover til det fjerne Hellas.</p><p>De varme, sørlige strømmene gjør Fridtjov etter hvert trett, og lengselen etter hjemlandet i nord og, enda sterkere, etter sin elskede Ingeborg, får ham til å vende Elladas skip mot hjemlandet i nord. Fridtjov oppsøker den gamle kongen Ring og tilbyr ham sin tjeneste for en siste gang å nyte sin gylne elskerinne, som allerede fungerer som dronning ved Rings hoff. Den gamle kongen mistenker at dette kan være Fridtjov i forkledning, men tror likevel ikke at hertugen kan være Fridtjov som har forlatt disse traktene for godt, for han tror at hvis det var Fridtjov, ville han ta fiendtlige skritt mot ham som hevn. Ring blir snart overbevist om at hertugen er ærlig og ikke har gjort noe kritikkverdig, og tar Fridtjovs tjeneste.</p><blockquote>Da den svenske dikteren Esaias Tegner skrev eposet "Sagaen om Fridtjov den frøkne", brukte han for øvrig et spesielt stilistisk system som skiller seg fra den tradisjonelle metriske rytmen i episk musikk. Nesten alle poetiske toner er brukt.</blockquote><p/><p>Og la oss nå gå tilbake til Ghazaros Aghayans oversettelse av "Fridtjovs prøve", for vår historiske oversikt når også frem til nettopp den episoden, der "kongen" inviterer den tapre Fridtjov på jakt for å teste den tapre krigerens lojalitet til ham;</p><blockquote>Կոնունգ արքան ու թագուհին<br/>Որսորդության են պատրաստվել,<br/>Նըրանց ուրախ ըզբոսանքին<br/>Բոլոր պալատն է մասնակցել.<br/>Հավաքվել են նըրանց շուրջը<br/>Ամեն գույնի հագուստներով,<br/>Ամբողջ դաշտը լքցըվել է<br/>Զինավորված որսորդներով:<br/>Մարդկանց գոչյուն, գոռ, աղաղակ<br/>Նժույգ ձիանց խրխինջ, դոփյուն,<br/>Շառաչելով որոտում է<br/>Զենք ու զրահի թինդ, դրնդյուն:<br/>Արյունախում բազեները<br/>Ճըղավում են կատաղաբար,<br/>Զոհ են ուզում թռչնիկներից,<br/>Որ փետրատեն անգթաբար...</blockquote><p>I jaktens hete sakker kongen akterut i forhold til hæren og dronning Ingeborg, men har den lojale hertug Fridtjov ved sin side. Fridtjov er også rastløs og nølende. Tankene farer rundt i hodet hans, han minnes syndene han har begått: nedbrenningen av det balderske tempelet, de mange katastrofene som rammet ham under hans tankeløse vandringer fra hav til hav, løftene han avga til frøken Ingeborg i barndommen, osv.</p><blockquote>«Ավա՜ղ, ինչո՜ւ անմտաբար<br/>Ես իմ ծովից հեռու փախա,<br/>Ինչո՞ւ այս դառն աղետքներին<br/>Ես իմ կամքով մատնվեցա.<br/>Ծովը խոր է, նա կուլ կըտա<br/>Սև ու տխուր մտածմունքը,<br/>Մեկ էլ տեսար հողմը փչեց,<br/>Էլ չերևաց նրա հետքը:<br/>Միշտ Բալդերյան տաճարն եմ ես<br/>Աչքիս առջև կանգնած տեսնում,<br/>Օրիորդի տըված ուխտն է<br/>Սիրտս ու հոգիս միշտ պղտորում,<br/>«Այսուհետև էլ իմը չես.<br/>Աստվածներն են այդ պահանջում»...<br/>Ահա այսպես խորասուզված,<br/>Իր բախտիցն էր նա տըրտնջում...</blockquote><p>Da den gamle kongen og Fridtjov er alene, befinner de seg i en lysning i skogen, og den slitne kongen ønsker å hvile litt. Fridtjov brer ut kappen sin på den våte bakken og tilbyr herren sitt kne som pute, slik at kongen, som hviler sitt hvithårede hode på Fridtjovs kne, sovner. Det er her handlingen tilspisser seg og når sitt brennpunkt. Fridtjovs tanker er stormfulle, de symbolske svarte og hvite fuglene dukker opp og splitter hertugens bevissthet.</p><blockquote>Բայց, սո՜ւս, մեկ տես սև թռչունը<br/>Ի՜նչ է երգում, լավ ականջ դիր.<br/>« Ֆրիտյոֆ, տե՛ս քո հին հաշիվըդ,<br/>Քնած ծերին շո՜ւտ սպանի՜ր,<br/>Ոչ ոք չըկա, որ քեզ տեսնե,<br/>Ինքըդ կառնես նրա այրին,<br/>Դարձյալ սիրով գիրկը կառնե<br/>Սիրուն հարսը իր փեսային»...</blockquote><p>Her griper selvsagt den andre fuglen inn og leder Fridtjovs tåkete bevissthet i motsatt retning.</p><blockquote>Ո՛չ, ըսպասի՛ր, տես ի՜նչ ձայն է,<br/>Սպիտակ թռչունն է երգողը,<br/>« Ոքմին չըկա՜... բա Օդի՞նը,<br/>Մոռացե՜լ ես քո ստեղծողը.<br/>Դու սպանած կա՞ս անզենք մարդու,<br/>Հիմա քնածին պիտի մորթե՞ս.<br/>Ո՜հ, չար ճամփով ի՜նչ չես անիլ,<br/>Գեթ նըրանով փառքի հասնե՜ս»...</blockquote><p>Generelt er det ikke første gang epos og legender beskriver hendelser med guder, profeter og helter som forstår fuglespråket. La oss huske den overnaturlige <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Simurgh#:~:text=The%20Simurgh%20is%20depicted%20in,also%20with%20a%20human%20face." target="_blank" rel="noopener">Simurgi </a>som levde på Kunnskapens tre, i form av en fugl med påfuglhale, hundehode og fiskeskjell, og som var i stand til å lære så mye at han besatt kunnskap om alle typer og alle tider.<br/>I likhet med kong Salomo forsto også Odin, den øverste guden i den , hans etterkommere Sigurd-Siegfried, Heimdalar-Rig og sønnen Kon fuglens språk;</p><blockquote><em>Հասկանում</em> <em>էր</em> <em>թռչնի</em> <em>լեզուն</em><br/>սանձահարում էր կրակին, <br/>վիշտն ու տառապանքը մեղմում,<br/>խաղաղեցնում միտքն ու հոգին,<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>ուժեղ էր նա և դիմացկուն,<br/>ուներ ութ մարդու զորություն...</blockquote><blockquote>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>46. Գնաց Կոնը երիտասարդ<br/>թփուտների միջով անտառ,<br/>թռչնի համար լարեց թակարդ,<br/>նետահարեց նա աջ ու ձախ.</blockquote><blockquote>47. Այդժամ ճյուղի վրա նստած<br/>մի ագռավ ձայն տվեց հանկարծ.<br/>« Հեյ, Կոն ջահել, ինչու ես դու<br/>թռչուններին անվերջ որսում.<br/>Կարծում եմ, որ վայել է քեզ<br/>ձի հեծնել և ասպատակել,<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>ու թշնամուն խոցահարել:<br/>Ավագ Էդդա, Den Ældre Edda,<br/>Երգեր Աստվածների Մասին,<br/>Ասք Ռիգի մասին, էջ 307, 308<br/>Թարգմ. </blockquote><p><br/>Forresten, blant de gamle germanske folkene fordelt over goternes enorme land, trodde man at bare gudene og de utvalgte kunne forstå fuglenes språk.</p><p>La oss igjen minne om ravneparet som sitter på Odins skuldre og er hans uatskillelige rådgivere. Hugin og Munin flyr over alle de ni verdenene hver morgen og rapporterer hendelsene de ser og hører til sin herre. Det kan du lære om i 2018 på Antares forlag. utgitt i boken "Gudenes sanger" som er oversatt fra gammelislandsk til øst-armensk av det tysk-skandinaviske eposet ".<br/>Det er kjent fra skandinaviske myter at den svenske kongen Dag den vise på 600-tallet hadde en spurv, som han kunne bruke til å finne nyheter om hendelser utenfor hoffet sitt.</p><p>La oss nå gå tilbake til Ghazaros Aghayans oversettelse av "Fridtjovs prøve" og finne ut hvordan helten som er fanget i tvilens fallgruver, reagerer på de svarte og hvite fuglenes drifter.</p><blockquote>Չորս կողմ տիրեց խոր լռություն.<br/>Ֆրիտյոֆն առավ իր երկսայրին,<br/>Նետեց նրան հուզված սրտով,<br/>Ձգեց խավարն անտառային...<br/>Սև թռչունը թռավ լռված,<br/>Դեպի խավար սանդարամետ,<br/>Իսկ սպիտակն անուշ երգով,<br/>Առ արեգն ճաճանչավետ...</blockquote><p>Ja, den solfødte intelligensen overvinner fristelsen til den onde gjerningen som fører til mørkets verden, og Fridtjov kaster fra seg sitt mektige tveeggede sverd, som han på et øyeblikk kunne endre begivenhetenes gang til sin fordel.</p><p>Her våkner den gamle kongen opp og tilintetgjør dette dramatiske marerittet.</p><blockquote>,<br/>Քե՜զ փորձեցի... ես քուն չեղա.<br/>Անփորձ մարդին, անփորձ սըրին<br/>Ոչով երբեք չըհավատա...<br/>Հենց որ եկար իմ ապարանք,<br/>Ես քեզ իսկույն ճանաչեցի.<br/>Թեև ծպտած վարպետությամբ,<br/>Բայց՝ Ֆրիտն է սա, ասացի:<br/>Ի՜նչ ես կիտում խիտ ունքերդ,<br/>Ես էլ խոմ միշտ ծեր չե՛մ եղա՜ծ.<br/>Մեր ողջ կյանքը մի կռիվ է,<br/>Տաքգլխություն անզուսպ մարդկանց:<br/>Ալևոր եմ, դու տեսնում ես,<br/>Շուտով կընկնեմ բըլրակի տակ,<br/>Իմ ամուսինն ու երկիրը<br/>Թող քեզ լինին այն ժամանակ»... </blockquote><p>Fridtjov blir ufrivillig overrasket, men fattet, og erklærer at han ikke har konvertert for å drepe en gammel fiende, for hvis han hadde ønsket det, ville han ha gjort det for lenge siden. Han sier at det var et ønske om å se sin elskede Ingeborg, som han har knyttet sin skjebne til siden barndommen, og at skjebnen nå har tatt en annen vending på grunn av de syndene han har begått.</p><blockquote>Կոնո՛ւնգ, բավ է, որքան կեցա<br/>Իբրև մի հյուր ես քո երկրում,<br/>Աստվածների խիստ զայրույթը<br/>Իմ գլխիցը չի վերանում.<br/>Արեգնափայլ հեզ Բալդերը,<br/>Որ խնամում է ամենեցուն,<br/>Նա ի՛նձ, միայն ի՛նձ է ատում:<br/>Ի՛նձ է թողել, անտեղ, անտուն:<br/>Գիտե՞ս ինչո՛ւ. ես կրակեցի<br/>Աստվածատունն Բալդերի.<br/>Հիմա գայլ են անվանում ինձ,<br/>Գայլ Բալդերյան սուրբ տաճարի:<br/>Հալածում են ամեն տեղից,<br/>Ոչ ոք իր մոտ չի ընդունում,<br/>Իմ անունը ուր լսվում է,<br/>Մանկունք վախից լաց են լինում:<br/>Նըզովվա՜ծ եմ ես, նզովվա՜ծ,<br/>Իմ հայրենի բնիկ երկրում,<br/>Այնտեղ չունիմ խաղաղություն,<br/>Չունիմ հանգիստ և ոչ ինձնում... </blockquote><p>Og hvordan denne novellen ender, og generelt det episke diktet "Sagaen om Fridtjov den frøkne", vil vi fortsette neste gang, i de andre artiklene som kompletterer nettstedet vårt, og nå anbefaler jeg deg å lese oversettelsen av "Fridtjovs prøve " av Ghazaros Aghayan ...</p><blockquote>Kjærlighet er evig, akkurat som drømmer...</blockquote><p>Drømmer har evnen til å gå i oppfyllelse...</p><p>La oss drømme sammen...</p><p>Vi drømmer...</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ղազարոս Աղայանը սկանդինավյան բանահյուսության ակունքներում]]></title><description><![CDATA[Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» և իսլանդական «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» սագան]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ղազարոս-աղայան-սկանդինավյան-լեգենդներ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ղազարոս-աղայան-սկանդինավյան-լեգենդներ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1163418458488cece5fc1b7a970543ca3ee54b74-1290x1052.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1163418458488cece5fc1b7a970543ca3ee54b74-1290x1052.jpg" alt="Ղազարոս Աղայանը սկանդինավյան բանահյուսության ակունքներում"/><p>Սկանդինավյան բանահյուսության հետ Ղազարոս Աղայանը սկսել է ծանոթանալ դեռ երիտասարդ հասակում: Նրան գերել են գերմանա − սկանդինավյան առասպելաբանության իրեն հասանելի էջերը: Այդ մասին են վկայում նրա աշխատություններից մի քանիսը, որը չէր կարող դուրս մնալ մեր ուսումնասիրությունների ծիրից և, որի մասին կուզենայինք որոշ պարզաբանումներ հնչեցնել ու հաղորդակցվել մեր ընթերցողի հետ: Սակայն թույլ տվեք անչափ հետաքրքիր պարզաբանումից առաջ, մի կարճ նախաբան կցել ստորև շարադրված հոդվածին:</p><p>Ընդհանրապես հայ մեծ գրող, մանկավարժ ու հրապարակախոս Ղազարոս Աղայանի գրական գործունեության մասին կարելի է անվերջ խոսել: Նրա ստեղծագործությունների մեջ մեծ կշիռ ունեն հեքիաթները և, զուր չէ, որ նա հեքիաթը համարել է իրական աշխարհի ու կյանքի ճշմարտացի պատկերման կարևոր միջոց և հետևողականորեն պաշտպանել չարը կռվով ոչնչացնելու սկզբունքը:</p><p>Ղազարոս Աղայանը հարստացրել է մեր թարգմանական գրականությունը ռուս և արևմտաեվրոպական դասական գրողներից կատարած թարգմանություններով ու փոխադրություններով: Հայկական Հանրագիտարանը՝ ներկայացնելով գրողի համառոտ կենսագրականը և գրական գործունեությունը, չի մոռացել գրառել նրա առանձնապես հիշատակության արժանի փոխադրությունները՝ Ֆ. Շիլլերի «Երկրի բաժանումը» (1888), <br/> Հ. Հայնեի «Ֆըրդովսի» (1890), Լ. Տոլստոյի «Ոսկե կացին» (1910), Շեքսպիրի «Ձմեռային հեքիաթ» (1910), Կռիլովի առակներից և այլ աղբյուրներից (ՀՍՀ, հ.1, էջ 243): <br/>Սակայն այստեղ տեղ չեն գտել Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» և «Հեքիաթների անմահ ստեղծողը» փոխադրությունները, որոնցից առաջինը նա գրել է 1885 թ., իսկ երկրորդը՝ 1890-ին: </p><p>«Հեքիաթների անմահ ստեղծողը» շատ գեղեցիկ մի շարադրվածք է դանիացի հանճարեղ բանաստեղծ և հեքիաթագիր Հանս Քրիստիան Անդերսենի կյանքի ու գործունեության մասին: «Պատկերներ Անդերսենի կյանքից» ենթավերնագիրը կրող այս չքնաղ փոխադրությունը Աղայանը սկսել է Անդերսենի հետևյալ խոսքերով՝</p><p>«Իմ կյանքը մի շատ գեղեցիկ հեքիաթ է, հարուստ և բախտավորությունով լիքը: Իմ կյանքի պատմությունից մարդիկ նույն համոզմունքը կստանան, ինչ որ ես եմ ստացել,― թե սիրաբուխ արարչի ամեն ստեղծածը բարի է և բարիքի պատճառ»:</p><p><br/>Մեր կայքում դեռ հնարավորություն կունենանք լուսաբանել այս հրաշագեղ ստեղծագործությունը, իսկ այժմ եկեք քննարկենք Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» փոխադրությունը:</p><p>«Ֆրիտյոֆի փորձությունը» չափածո պոեմը Աղայանը սկսում է մի չքնաղ տեսարանի նկարագրությամբ, հյուսիսային ցրտաշունչ մի երկրի, ուր իր ձմեռային սառցե կապանքներից ազատվող գարունը՝ սիրո և գարնան ավետաբեր աստվածուհի Ֆրեայի հովանավորությամբ, քնքշությամբ փարվում է ջերմության կարոտ բնության զավակներին՝ անկենդան ու կենդանի էակներին: Գարնան զարթոնքի հետ մեկտեղ հորդում է և սերը մարդկային, որի բարեգութ ալիքները իրենց մեջ նաև վտանգներ են պարունակում.</p><blockquote>Ֆրեայի պես սիրուն վարդի<br/>Կարմիր թշիկն է երևում,<br/>Մահկանացու սրտերի մեջ<br/>Հանգած սերը կրկին վառում:<br/>Նորոգում է խանդ ու եռանդ,<br/>Նորից տալիս է քաջություն,<br/>Թմրած մարդն էլ է ըսթափվում,<br/>Զգում իր մեջ նոր զորություն...</blockquote><p>Կոնունգ արքայի, թագուհու, դյուցազն Ֆրիտյոֆի, նրանց միջև ծագած սիրային ինտրիգի և հանգուցալուծման մասին դուք կարծիք կկազմեք, երբ կարդաք Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» չափածո պոեմը, սակայն ստեղծագործության համար հիմք հանդիսացող գրական գլուխգործոցի մասին եկեք խոսենք մի փոքր հանգամանալից:</p><p>«Ֆրիտյոֆի փորձությունը» 13-րդ դարավերջին և 14-րդ դարասկզբին իսլանդիայում գրի առնված հին սկանդինավյան «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպիկական պոեմի 24 երգերից մեկն է՝ թվով 21-րդը: Այս էպոսի մեզ հասած երկու տարբերակներից մեկը իսլանդերենից նոր նորվեգերենի է փոխադրել <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ivar_Aasen" target="_blank" rel="noopener">Իվար Օսենը</a>, որը տարբերվում է իսլանդերենից շվեդերեն թարգմանած <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Esaias_Tegn%C3%A9r" target="_blank" rel="noopener">Էսայաս Թեգների</a> աշխատանքից: Մենք կարծում ենք, որ Ղազարոս Աղայանը, որպես իր համար փոխադրության նյութ, վերցրել է երկրորդ տարբերակից կատարված ռուսերեն թարգմանությունը: </p><p>Ամենից առաջ, եկեք պարզաբանենք <strong>Ֆրիտյոֆ</strong> անվան ծագումնաբանությունը: Հայտնի են տղամարդկանց տրվող այս սկանդինավյան անվան <em>Fritiof, Frithiof, Fritjof, Frithjof և Fridtjof</em> ձևերը, սակայն բառի իմաստը պարզվում է, երբ այն օգտագործվում է իր նախնական տեսքով՝ <em>Friðþjófur </em> կամ պարզապես <em>Friðþjófr</em>, բառի հին սկանդինավյան գրառությամբ: Առաջին բառարմատը friðr-ն է, որը հին իսլանդերենից թարգմանաբար նշանակում է «խաղաղություն», իսկ երկրորդ բառը þjófr-ն է, որը նշանակում է «գող», այսինքն ստացվում է «խաղաղության գող»: Սկալդները՝ սկանդինավյան երգասաց գուսանները, իրենց բանավոր խոսքում հաճախ են օգտագործել երկու կամ երեք բառից կազմված դարձվածաբանական գոյականներ՝ այսպես կոչված քեննինգներ: Քենիննգների մասին կարելի է կարդալ «Երգեր աստվածների մասին» գրքի նախաբանում: <br/><br/>Եվ ուրեմն, եթե Ֆրիտյոֆ անունը վերծանենք ըստ սկանդինավյան դարձվածաբանության ստացվում է որ անվան տողատակում դրված է հերոսի «խաղաղություն փախցնող» իմաստը, այսինքն ընդգծվում է դյուցազնի մարտնչող, անվեհեր պահվածքը: Զուր չէ, որ սկանդինավյան էպիկական պոեմը վերնագրվել է «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին»:</p><p>«Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպոսը «Ասք Վիկինգի որդի Թորսթեյնի մասին» իսլանդական սագայի շարունակությունն է: Այն ավելի վաղ է գրառվել, և էպոսում նկարագրված են 8-րդ դարում Նորվեգիայում կատարվող անցքերը: <br/>Այդ էպոսին մենք դեռ կանդրադառնանք, իսկ այժմ եկեք խոսենք սկանդինավյան Ռոմեոյի և Ջուլիետի՝ Ֆրիտյոֆի և նրա սիրեցյալ արքայադուստր Ինգեբորգի, մեծ սիրո պատմության մասին:</p><p>«Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպոսում «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» երգին նախորդում են մյուս տասնութ գլուխները, որոնց մասին ստորև կփորձենք համառոտ ծանոթագրություններ ներկայացնել մեր ընթերցողին:</p><p>Կոնունգ-արքա Բելին, բացի իր երկու զավակներից՝ խոժոռադեմ ու դաժան Հելգեից, և գեղեցկադեմ Հալֆդանից, ունի նաև մի գեղեցկատես դուստր, որի անունը Ինգեբորգ է:<br/>Սիրո և գեղեցկության աստվածուհի Ֆրեայի նմանությամբ իր գեղեցկուհի դստերը Բելին փոքր հասակից խնամելու է տալիս բոնդ-հողատեր Հիլդինգին: Այդ ժամանակ բարեսիրտ ու բանիմաց Հիլդինգի խնամքի տակ է գտնվում նաև խիզախ պատանյակ Ֆրիտյոֆը՝ Վիկինգի որդի Թորսթեյնի զավակը:</p><blockquote><br/><br/>Ի դեպ՝ հին օրերում, Սկանդինավիայում սովորույթ կար, որի համաձայն կոնունգ-արքաներն ու մեծապատիվ իշխանները իրենց զավակներին ու դստրերին՝ արժանի ուսում և դաստիարակություն ապահովելու համար, ուղարկում էին իրենցից աստիճանով ցածր, սակայն մեծ իմաստնությամբ օժտված ծանոթ հարազատների մոտ:</blockquote><p>Հիլդինգի մոտ իրենց անեղծ մանկությունը վայելող գեղանի Ինգեբորգը և քաջ Ֆրիտյոֆը անտարբեր չեն իրար նկատմամբ: Նրանց մեջ սեր է ծագում, որի անշեջ կրակը դեռ բորբոքվելու է մի ողջ հավերժություն: Հիլդինգը կանխազգալով այդ սիրուց բխող վտանգները զգուշացնում է պատանուն, որը Ինգեբորգը՝ Օդինի աստվածածին հետնորդ թագավորների շարքում դասվող կոնունգ Բելիի դուստրը լինելով, չի կարող բաժին հասնել սովորական հողատեր Թորսթեյնի զավակ Ֆրիտյոֆին: Սակայն սերը վեր է ամեն ինչից և աշխարհում չկա մեկ այլ ուժ, որը կդիմակայի սիրուն:</p><p>Արքա Բելին՝ մոտալուտ մահվան շեմին, կոչ է անում որդիներին սուր բարձրացնել միայն թշնամիների դեմ, հոգ տանել Ինգեբորգի մասին, եղբոր պես ընկերություն անել Ֆրիտյոֆի հետ, ինչպես որ ապրել է ինքը՝ հարյուրամյա Բելին, Ֆրիտյոֆի հոր՝ փառահեղ վիկինգ, ճշմարտախոս ու հավատարիմ Թորսթեյնի հետ: <br/>Այստեղ տեղին է մեջբերել «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպոսի «Կոնունգ Բելին և Վիկինգի զավակ Թորսթեյնը» երգի 21-րդ տան հետևյալ տողերը, որոնք հնչում են Թորսթեյնի շուրթերից.</p><blockquote>Այդժամ վեր ելավ Թոլսթեյնն իր տեղից,<br/>Ասաց. «Մենակ մի գնա Օդինին այցի,<br/>Ով արքա Բե՛լի, կիսել ենք կյանքը մենք միշտ միասին,<br/>Կարծում եմ, մահն էլ մեզ չի բաժանի...</blockquote><p>Նրանց կամքը կատարվում է: Դաժան Հելգեն ու գեղեցկադեմ Հալֆդանը սկսում են համատեղ կառավարել, իսկ Ֆրիտյոֆը, որպես սեփականություն ստանում է նորվեգական Վանգսնես թերակղզու վրա գտնվող իր հոր կալվածքը: </p><blockquote>Ի դեպ, գերմանական կայզեր Վիլհելմ Երկրորդի հովանավորությամբ XX դարասկզբին կանգնեցվել է խիզախ հերոսի 22 մետրանոց բրոնզաձույլ արձանը, որի հեղինակն է գերմանացի քանդակագործ Մաքս Ունգերը: Այն՝ այսօր էլ, իր սլացիկ ու հպարտ կեցվածքով աչք է շոյում Սոգնեֆյորդի չքնաղ ծովախորշը սահմանափակող հրվանդանի բարձունքում:<br/></blockquote><p>Ֆրիտյոֆը կալվածքի հետ մեկտեղ ժառանգություն է ստանում նաև թանկարժեք մի թուր, ոսկե բազպան՝ շքեղ ու խոշոր սուտակով զարդարված, «Էլիդա» անունը կրող առագաստանավը, որն ասում են ի երախտագիտություն օվկիանոսների և ծովերի հովանավոր հսկա Էգիրին մատուցած ծառայության նվեր է ստացել Ֆրիտյոֆի պապը:</p><p>Սակայն այդ ամենը չեն կարող մարել հերոսի սրտում բորբոքված սիրո կրակը և նա դիմում է Բելի արքայի գահը կիսող եղբայրներին՝ նրանցից խնդրելով ոսկեծամ գեղեցկուհի Ինգեբորգի ձեռքը: Հելգեն՝ մոռանալով այն մեծ սխրանքների մասին, որ գործել է Ֆրիտյոֆը՝ անձնազոհաբար փրկելով եղբայրներին ոսոխների դեմ վարած դաժան մարտերում, հեգնում ու ծաղրում է նրան՝ հիշեցնելով որ նա չի կարող ամուսնանալ Ինգեբորգի հետ, քանի որ պատկ անում է ավելի ցածր դասի, քան արքայադուստրը: Վիրավորանքից Ֆրիտյոֆի աչքերը ցասումով են լցվում և նա հազիվ է դիմանում, որպեսզի սրախողող չանի Հելգեին, սակայն՝ զայրույթը մեղմելու համար, իր ամենազոր թրով երկու կես է անում Հելգեի վահանը:</p><p>Նրանցից Հյուսիս ընկած հողերի վրա իշխում է հարուստ կալվածքների տեր ծեր արքա Ռինգը: Նա նույնպես լսել է Ինգեբորգի գեղեցկության մասին և շուտով թանկարժեք նվերներով մեծ պատվիրակություն է ուղարկում Կոնունգ Բելիի զավակների մոտ, որպեսզի նրանցից խնդրի նրանց քրոջ ձեռքը: Եղբայրներից մերժում ստանալով ծեր արքան զորագունդ է հավաքում և կռվի նետվում: Եղբայրները Ինգեբորգին թաքցնում են Օդինի և Ֆրիգի պայծառափայլ զավակ՝ հավերժ պատանի և արևային էությամբ լուսավոր գարնանային աստված Բալդերի տաճարում, որը տեղակայված է Օրկնեյան կղզիներից մեկում, իսկ իրենք պատրաստվում են սպասվող մարտին: Հելգեն խնամակալ Հիլդինգի միջոցով Ֆրիտյոֆին օգնության է կանչում, սակայն վերջինս մերժում է: Ֆրիտյոֆը իմանալով, որ Ինգեբորգը պահվում է Բալդերի տաճարում, գիշերով՝ գաղտնաբար նրան այցի է գնում և սիրահարները՝ չդիմանալով գայթակղությանը, իրար գիրկ նետվելով, սիրով են զբաղվում: Վախվորած Ինգեբորգի հորդորները կրքոտ Ֆրիտյոֆին հետ չեն պահում չափն անցնող գրկախառնումներից: Աղջիկը վախենում է վերահաս պատժի վտանգից, քանի որ պայծառափայլ Բալդերի անեղծ տաճարում խստիվ արգելվում է տղամարդու և կնոջ միջև տեղի ունեցող ցանկացած հանդիպում, սակայն ամենազոր սիրո կապանքներից դեռ չի հաջողվել ճողոպրել ոչ մի սիրահարի:<br/></p><p>Ֆրիտյոֆը այնուամենայնիվ գնում է եղբայրների կողմից հավաքած թինգին մասնակցելու և Հելգեին խոստանում, որ կօգնի ծեր արքա Ռինգի դեմ կռվին, եթե եղբայրը համաձայնվի իրեն կնության տալ քրոջը: Հավաքվածները միահամուռ խնդրում են Հելգեին չմերժել խնդրանքը և Ինգեբորգին տալ Ֆրիտյոֆին, որպեսզի դյուցազնը օգնի նրանց հաղթելու ծեր արքային, սակայն Հելգեն տեղյակ է սիրահարների հանդիպման մասին և ի լուր ամենքի հայտարարում է, որ նրանք մահացու մեղք են գործել՝ հանդիպելով Բալդերի տաճարում: Հավաքվածները սարսափից գունատվում են: Նախնյաց օրենքի համաձայն Ֆրիտյոֆին մահ է սպառնում, կամ էլ նա պետք է արշավի Ագանթիր թագավորի ապարանք ու նրանից ստանա այն հարկը, որը Բելիի մահվանից հետո հարկատուն հրաժարվել է վճարել նրա զավակներին: Ֆրիտյոֆը զիջում է դիրքերը և Ինգեբորգի ձեռքին հագցնելով իր ոսկե բազպանը, բաց ծով է դուրս գալիս և բացելով իր «Էլադա» նավի առագաստները սլանում Ագանթիրի մոտ: Նա մարտի է նետվում Ագանթիրի բազմաքանակ զորքի դեմ և իր խիզախության համար՝ արժանանում իր հոր երբեմնի ընկեր թագավորի խրախուսանքին: Ագանթիրից մեծ հարստություն ստանալով նա վերադառնում է և ակամա տխուր տեսարանի հանդիպում: Պարզվում է նրա գնալուց հետո ծեր արքա Ռինգը հարձակվել է և հրի ու սրի մատնել Հելգեի կալվածքը, իսկ ոսկեծամ Ինգեբորգը ստիպված է եղել կնության գնալ ծեր կոնունգին, որպեսզի եղբորը փրկի մահվանից: Եվ ահա, Ռինգը իր հետ տարել է Ինգեբորգին, իսկ նրա ձեռքի բազպանը դեն շպրտել: Զայրույթից կարկամած Ֆրիտյոֆը՝ իր հավատարիմ ընկերոջ, Բյորնի ընկերակցությամբ նետվում է պայծառափայլ Բալդերի տաճար, ուր Հելգեն ատրուշանի կրակի առաջ, կրակի, որը արևի սուրբ պատկերն է խորհրդանշում երկրի վրա, իր աղերսն է հղում Բալդրի կոթողին: Ֆրիտյոֆը Բալդերի ձեռքին տեսնելով իր ոսկե բազպանը, խելքը կորցրած քաշում է այն, ու այդ ամենն իրար հետ ընկնելով սուրբ կրակի վրա, հրի են մատնում Բալդերի փայտաշեն մեհյանը: <br/>Արդյունքում փլվում է սրբազան տաճարը ու վերածվում մոխրակույտի:<br/></p><p>Այդ սրբապիղծ արարքի համար Ֆրիտյոֆին անիծում են ու վերջնականապես վտարում երկրից, և նա կրկին բաց ծով դուրս բերելով իր «Էլադա» առագաստանավը, հավատարիմ ընկեր Բյորնի հետ հեռանում է դեպի հարավ, հասնում հեռավոր Հունաստան:</p><p>Հարավային տաք հոսանքները ի վերջո հոգնեցնում են Ֆրիտյոֆին, իսկ կարոտն իր հարազատ հյուսիսային հողերի և, էլ ավելի ընդգծված կարոտը իր սիրեցյալ Ինգեբորգի նկատմամբ, ստիպում են նրան շուռ տալ «Էլադա»-ի նավացռուկը դեպի հարազատ Հյուսիս: Ֆրիտյոֆը՝ շրջանցելով իր կալվածքը, այցելում է ծեր արքա Ռինգին և նրան առաջարկում իր ծառայութունը, որպեսզի մի վերջին անգամ վայելի իր ոսկեծամ սիրեցյալին, որն արդեն որպես թագուհի է հանդես գալիս Ռինգի արքունիքում: Ծեր արքան կասկածում է, որ սա կարող է ծպտված Ֆրիտյոֆը լինի, սակայն, այնուամենայնիվ չի կարծում, որ դյուցազնը կարող է այդ կողմերից անդարձ հեռացած Ֆրիտյոֆը լինել, քանի որ մտածում է, եթե Ֆրիտյոֆը լիներ, ապա վրեժխնդրությունից ելնելով թշնամական քայլերի կդիմեր իր նկատմամբ: Ռինգը շուտով համոզվում է, որ դյուցազնը ազնիվ է և ոչ մի կարգազանց արարք չի դրսևորում, որ պախարակելի լինի և ընդունում է Ֆրիտյոֆի ծառայությունը:</p><blockquote>Ի դեպ, «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպոսը գրառելիս շվեդ բանաստեղծ Էսայաս Թեգները՝ 24 երգերից ամեն մեկը գրելիս, կիրառել է դյուցազներգության ավանդական տաղաչափական ռիթմից տարբերվող առանձնահատուկ ոճական համակարգ: Օգտագործվել են բանաստեղծական գրեթե բոլոր հնչերանգները:</blockquote><p/><p>Իսկ հիմա եկեք վերադառնանք Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» փոխադրությանը, քանի որ մեր պատմական ակնարկը նույնպես հասնում է հենց այդ դրվագին, որտեղ «Կոնունգ արքան» որսի է հրավիրում քաջ Ֆրիտյոֆին՝ փորձելու քաջ մարտիկի հավատարմությունը իր հանդեպ.</p><blockquote>Կոնունգ արքան ու թագուհին<br/>Որսորդության են պատրաստվել,<br/>Նըրանց ուրախ ըզբոսանքին<br/>Բոլոր պալատն է մասնակցել.<br/>Հավաքվել են նըրանց շուրջը<br/>Ամեն գույնի հագուստներով,<br/>Ամբողջ դաշտը լքցըվել է<br/>Զինավորված որսորդներով:<br/>Մարդկանց գոչյուն, գոռ, աղաղակ<br/>Նժույգ ձիանց խրխինջ, դոփյուն,<br/>Շառաչելով որոտում է<br/>Զենք ու զրահի թինդ, դրնդյուն:<br/>Արյունախում բազեները<br/>Ճըղավում են կատաղաբար,<br/>Զոհ են ուզում թռչնիկներից,<br/>Որ փետրատեն անգթաբար...</blockquote><p>Թագավորը որսի ամենաթեժ պահին հետ է մնում իր զորախմբից և թագուհի Ինգեբորգից, սակայն նրա մոտ է հավատարիմ դյուցազն Ֆրիտյոֆը: Ֆրիտյոֆը նույնպես անհանգիստ է և երկմտած: Նրա գլխում խռնվում են մտքերը, հիշում է իր գործած մեղքերը՝Բալդերյան տաճարի այրումը, ծովից ծով անմիտ թափառելու ընթացքում գլխին եկած բազմաթիվ աղետները, օրիորդ Ինգեբորգին մանկուց տված երդումները և այլն.</p><blockquote>«Ավա՜ղ, ինչո՜ւ անմտաբար<br/>Ես իմ ծովից հեռու փախա,<br/>Ինչո՞ւ այս դառն աղետքներին<br/>Ես իմ կամքով մատնվեցա.<br/>Ծովը խոր է, նա կուլ կըտա<br/>Սև ու տխուր մտածմունքը,<br/>Մեկ էլ տեսար հողմը փչեց,<br/>Էլ չերևաց նրա հետքը:<br/>Միշտ Բալդերյան տաճարն եմ ես<br/>Աչքիս առջև կանգնած տեսնում,<br/>Օրիորդի տըված ուխտն է<br/>Սիրտս ու հոգիս միշտ պղտորում,<br/>«Այսուհետև էլ իմը չես.<br/>Աստվածներն են այդ պահանջում»...<br/>Ահա այսպես խորասուզված,<br/>Իր բախտիցն էր նա տըրտնջում...</blockquote><p>Եվ այսպես, ծեր արքան ու Ֆրիտյոֆը՝ միայնակ մնալով, հայտնվում են անտառի բացատում և հոգնած արքան ցանկանում է փոքր ինչ հանգստանալ: Ֆրիտյոֆը վերարկուն փռում է թաց գետնին և իր ծունկը առաջարկում տիրոջը, որպես բարձ, որպեսզի արքան՝ ճերմակահեր գլուխը դնելով Ֆրիտյոֆի ծնկին, քուն մտնի: Ահա, այստեղ է, որ սյուժեն թեժանում է՝ հասնելով իր կիզակետին: Ֆրիտյոֆի մտքերը փոթորկվում են, հայտնվում են խորհրդանշական սև ու սպիտակ թռչունները և երկփեղկում դյուցազնի գիտակցությունը.</p><blockquote>Բայց, սո՜ւս, մեկ տես սև թռչունը<br/>Ի՜նչ է երգում, լավ ականջ դիր.<br/>« Ֆրիտյոֆ, տե՛ս քո հին հաշիվըդ,<br/>Քնած ծերին շո՜ւտ սպանի՜ր,<br/>Ոչ ոք չըկա, որ քեզ տեսնե,<br/>Ինքըդ կառնես նրա այրին,<br/>Դարձյալ սիրով գիրկը կառնե<br/>Սիրուն հարսը իր փեսային»...</blockquote><p>Այստեղ, իհարկե, միջամտում է երկրորդ թռչունը, և հակառակ կողմ ուղղորդում Ֆրիտյոֆի մթագնած գիտակցությունը.</p><blockquote>Ո՛չ, ըսպասի՛ր, տես ի՜նչ ձայն է,<br/>Սպիտակ թռչունն է երգողը,<br/>« Ոքմին չըկա՜... բա Օդի՞նը,<br/>Մոռացե՜լ ես քո ստեղծողը.<br/>Դու սպանած կա՞ս անզենք մարդու,<br/>Հիմա քնածին պիտի մորթե՞ս.<br/>Ո՜հ, չար ճամփով ի՜նչ չես անիլ,<br/>Գեթ նըրանով փառքի հասնե՜ս»...</blockquote><p>Ընդհանրապես սա առաջին դեպքը չէ, երբ էպոսներում և ավանդազրույցներում օգտագործվում է թռչունների լեզուն ընկալող աստվածների, մարգարեների և հերոսների հետ կատարվող իրադարձությունների նկարագրությունը: Հիշենք Գիտելիքների ծառի վրա բնակվող՝ սիրամարգի պոչով, շան գլխով ու ձկան թեփուկներով պատված թռչնի տեսքով, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Simurgh#:~:text=The%20Simurgh%20is%20depicted%20in,also%20with%20a%20human%20face." target="_blank" rel="noopener">գերբնական Սիմուրգին</a>, որը կարողացել էր այնքան բան սովորել, որ տիրապետում էր բոլոր տեսակի և բոլոր ժամանակների գիտելիքներին։<br/>Ինչպես Սողոմոն թագավորը, սկանդինավյան դիցարանի գերագույն աստված Օդինը, նրա հետնորդներ Սիգուրդ-Զիգֆրիդը, Հեյմդալար-Ռիգը, նրա զավակ Կոնը նույնպես հասկանում էին թռչնի լեզուն.</p><blockquote><em>Հասկանում</em> <em>էր</em> <em>թռչնի</em> <em>լեզուն</em><br/>սանձահարում էր կրակին, <br/>վիշտն ու տառապանքը մեղմում,<br/>խաղաղեցնում միտքն ու հոգին,<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>ուժեղ էր նա և դիմացկուն,<br/>ուներ ութ մարդու զորություն...</blockquote><blockquote>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>46. Գնաց Կոնը երիտասարդ<br/>թփուտների միջով անտառ,<br/>թռչնի համար լարեց թակարդ,<br/>նետահարեց նա աջ ու ձախ.</blockquote><blockquote>47. Այդժամ ճյուղի վրա նստած<br/>մի ագռավ ձայն տվեց հանկարծ.<br/>« Հեյ, Կոն ջահել, ինչու ես դու<br/>թռչուններին անվերջ որսում.<br/>Կարծում եմ, որ վայել է քեզ<br/>ձի հեծնել և ասպատակել,<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>ու թշնամուն խոցահարել:<br/>Ավագ Էդդա, Den Ældre Edda,<br/>Երգեր Աստվածների Մասին,<br/>Ասք Ռիգի մասին, էջ 307, 308<br/>Թարգմ. Հակոբ (Էնկի) Սարգսյանի</blockquote><p><br/>Ի դեպ, գոթերի լայնարձակ երկրով մեկ տեղաբաշխված հին գերմանական ժողովուրդների մոտ ընդունված էր համարել, որ միայն աստվածները և ընտրյալները կարող են հասկանալ թռչունների լեզուն:<br/><br/>Վերստին հիշենք Օդինի ուսերին նստած, նրա անբաժան խորհրդատու զույգ ագռավներին: Հուգինը և Մունինը ամեն առավոտ թռչում են բոլոր իննը աշխարհների վրայով և իրենց տեսած ու լսած միջադեպերի մասին տեղեկացնում իրենց տիրոջը: Այդ մասին կարող եք ծանոթանալ Անտարես հրատարակչության կողմից 2018 թ. լույս ընծայած հին իսլանդերենից արևելահայերեն թարգմանած «Երգեր Աստվածների մասին» գրքում: <br/>Սկանդինավյան առասպելներից հայտնի է, որ 6-րդ դարի շվեդ թագավոր Իմաստուն Դագը մի ճնճղուկ է ունեցել, որի միջոցով կարողացել է նորություններ հայթհայթել իր արքունիքից դուրս կատարվող դեպքերի մասին:</p><p>Այժմ եկեք վերադառնանք Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» փոխադրությանը, և պարզենք թե սև ու սպիտակ թռչունների հորդորներին ինչպես է արձագանքում երկմտանքի որոգայթներում հայտնված հերոսը.</p><blockquote>Չորս կողմ տիրեց խոր լռություն.<br/>Ֆրիտյոֆն առավ իր երկսայրին,<br/>Նետեց նրան հուզված սրտով,<br/>Ձգեց խավարն անտառային...<br/>Սև թռչունը թռավ լռված,<br/>Դեպի խավար սանդարամետ,<br/>Իսկ սպիտակն անուշ երգով,<br/>Առ արեգն ճաճանչավետ...</blockquote><p>Այո, արևածին բանականությունը հաղթում է դեպի խավարի աշխարհ տանող չար արարքի գայթակղությանը, և Ֆրիտյոֆը դեն է նետում իր երկսայր հզորագույն թուրը, որով կարող էր մեկ ակնթարթում փոխել իրադարձությունների՝ իր համար շահավետ, ընթացքը: </p><p>Այստեղ արթնանում է ծեր արքան և քանդում այս դրամատիկ թնջուկը.</p><blockquote>― Գիտցիր ուրեմն, ո՛վ պատանի,<br/>Քե՜զ փորձեցի... ես քուն չեղա.<br/>Անփորձ մարդին, անփորձ սըրին<br/>Ոչով երբեք չըհավատա...<br/>Հենց որ եկար իմ ապարանք,<br/>Ես քեզ իսկույն ճանաչեցի.<br/>Թեև ծպտած վարպետությամբ,<br/>Բայց՝ Ֆրիտն է սա, ասացի:<br/>Ի՜նչ ես կիտում խիտ ունքերդ,<br/>Ես էլ խոմ միշտ ծեր չե՛մ եղա՜ծ.<br/>Մեր ողջ կյանքը մի կռիվ է,<br/>Տաքգլխություն անզուսպ մարդկանց:<br/>Ալևոր եմ, դու տեսնում ես,<br/>Շուտով կընկնեմ բըլրակի տակ,<br/>Իմ ամուսինն ու երկիրը<br/>Թող քեզ լինին այն ժամանակ»... </blockquote><p>Ֆրիտյոֆը ակամա զարմացած է, սակայն տիրապետում է իրեն, և հայտնում, որ դարձի է եկել ոչ այն բանի համար, որ սպանի ծեր ախոյանին, քանի որ եթե կամենար, ապա վաղուց սպանած կլիներ: Նա ասում է, որ ցանկությունը մեկն է եղել, տեսնել իր սիրեցյալ Ինգեբորգին, որի հետ դեռ մանկուց կապել է իր ճակատագիրը, և այդ ճակատագիրն այժմ այլ ընթացք է ստացել, իր գործած մեղքերի համար.</p><blockquote>Կոնո՛ւնգ, բավ է, որքան կեցա<br/>Իբրև մի հյուր ես քո երկրում,<br/>Աստվածների խիստ զայրույթը<br/>Իմ գլխիցը չի վերանում.<br/>Արեգնափայլ հեզ Բալդերը,<br/>Որ խնամում է ամենեցուն,<br/>Նա ի՛նձ, միայն ի՛նձ է ատում:<br/>Ի՛նձ է թողել, անտեղ, անտուն:<br/>Գիտե՞ս ինչո՛ւ. ես կրակեցի<br/>Աստվածատունն Բալդերի.<br/>Հիմա գայլ են անվանում ինձ,<br/>Գայլ Բալդերյան սուրբ տաճարի:<br/>Հալածում են ամեն տեղից,<br/>Ոչ ոք իր մոտ չի ընդունում,<br/>Իմ անունը ուր լսվում է,<br/>Մանկունք վախից լաց են լինում:<br/>Նըզովվա՜ծ եմ ես, նզովվա՜ծ,<br/>Իմ հայրենի բնիկ երկրում,<br/>Այնտեղ չունիմ խաղաղություն,<br/>Չունիմ հանգիստ և ոչ ինձնում... </blockquote><p>Իսկ, թե ինչպես է ավարտվում այս չքնաղ պատմությունը, և ընդհանրապես, «Ասք Հանդուգն Ֆրիտյոֆի մասին» էպիկական պոեմը, կշարունակենք հաջորդիվ, մեր կայքը համալրող մյուս հոդվածներում, իսկ այժմ խորհուրդ եմ տալիս վերընթերցել Ղազարոս Աղայանի «Ֆրիտյոֆի փորձությունը» փոխադրությունը...</p><blockquote>Սերը հավերժ է, ինչպես երազները...</blockquote><blockquote>Երազները կատարվելու հատկություն ունեն...</blockquote><blockquote>Երազենք միասին...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...<br/><br/></blockquote><p/><p><br/><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Fra nå av går det nye trikker i Oslo]]></title><description><![CDATA[La oss la spørsmålet "Hva skjedde med trikkene i Jerevan?" ligge, og heller se på de nye trikkene i Oslo, Norges hovedstad.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/fra-naa-av-gar-det-nye-trikker-i-oslo/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/fra-naa-av-gar-det-nye-trikker-i-oslo/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e250f018d3ebddd8a294122f58acdb6a58339676-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e250f018d3ebddd8a294122f58acdb6a58339676-1920x1280.jpg" alt="Fra nå av går det nye trikker i Oslo"/><p>La oss forlate spørsmålet som har plaget oss i mange år: "Hvor ble det av trikkene i Jerevan?" og gå videre til de nye trikkene i Oslo.</p><p>Ja, trikker utstyrt med det siste innen moderne teknologi er nå en realitet. Til glede for Oslos innbyggere og turister som besøker byen, vil jernvognene fortsette å formere seg og fylle på vognparken til transportselskapet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ruter" target="_blank" rel="noopener">Ruter</a>, som vokser dag for dag. De nye trikkene erstatter de gamle som har vært i bruk siden 1980.</p><p><br/>Ruter AS er navnet på kollektivtrafikketaten som drifter et bredt spekter av kjøretøy i Oslo og Akershus. Administrasjonen fortsetter å betjene innbyggerne fra dag til dag og driver egne busser, T-bane, trikk og ferger som seiler i Oslofjorden.<br/>Hvis du har et Ruter-kort, kan du reise uten avbrudd på alle omlagte transportmidler.</p><p>Vi kan bare legge til at prisen på billetten er 20-40 NOK, noe som tilsvarer ca. 1000-2000 AMD.</p><p>Billettene må for øvrig kjøpes umiddelbart før du går om bord i kjøretøyet.</p><p>I videoen, som er stilt til rådighet av Visit Oslo turistinformasjon, kan du se hvordan trikk nummer 13 svinger.</p><p>Overtroiske passasjerer anbefales å reise i de andre nummererte vognene;</p><p>Og lykke til til de som drømmer;</p><p>Vi drømmer...</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Օսլոյում այսուհետ երթևեկում են նոր տրամվայներով]]></title><description><![CDATA[«Ի՞նչ եղան Երևանի տրամվայները» հարցը թողնելով առկախ, ձեռաց անցում կատարենք Նորվեգիայի մայրաքաղաք Օսլոյում գործակվող նոր տրամվայներին:]]></description><link>https://www.scandinavian.world/օսլոյի-նոր-տրամվայները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/օսլոյի-նոր-տրամվայները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e250f018d3ebddd8a294122f58acdb6a58339676-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/e250f018d3ebddd8a294122f58acdb6a58339676-1920x1280.jpg" alt="Օսլոյում այսուհետ երթևեկում են նոր տրամվայներով"/><p>«Ի՞նչ եղան Երևանի տրամվայները» հարցը թողնելով առկախ, ձեռաց անցում կատարենք Նորվեգիայի մայրաքաղաք Օսլոյում գործակվող նոր տրամվայներին:</p><p>Այո, ժամանակակից տեխնիկայի վերջին նորարարություններով համալրված տրամվայները այլևս իրողություն են: Երկաթյա շարժակառքերը՝ ի ուրախություն Օսլոյի բնակիչների և քաղաք այցելող զբոսաշրջիկների, շարունակելու են բազմապատկվել ու համալրել՝ օրեցօր բարգավաճող, «Ռութեր» տրանսպորտային ընկերության փոխադրամիջոցների բանակը: Նոր տրամվայները փոխարինելու են 1980 - 1980 ականներից օգտագործվող հներին:</p><p><br/><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ruter" target="_blank" rel="noopener">Ռութեր ԱՍ (Ruter AS) -ը</a> հասարակական տրանսպորտի վարչության անունն է, որի բազմապիսի փոխադրամիջոցները գործում են Օսլոյում և նրա Ակերսհուս արվարձանում: Վարչությունը ամենօրյա ռեժիմով շարունակում է ծառայել իր ժողովրդին և սպասարկում է իր տրամադրության տակ գտնվող ավտոբուսները, քաղաքային մետրոն, տրամվայները և Օսլոյի ծովախորշում նավարկող փոխադրանավերը:<br/>Ռութերի ուղևորատոմսի առկայության դեպքում, դուք կարող եք անխափան երթևեկել վերոշարադրյալ բոլոր փոխադրամիջոցներով:</p><p>Մեզ մնում է ավելացնել, որ տոմսի արժեքը կազմում է 20-40 նորվեգական կրոն, որը համարժեք է մոտ 1000-2000 դրամի:</p><p>Ի դեպ, տոմսերը հարկավոր է ձեռք բերել անմիջապես փոխադրամիջոց նստելիս կամ առաջ:<br/><br/>Տեսանյութում, որը մեզ սիրով տրամադրել է «<strong>Visit Oslo</strong>» տուրիստական տեղեկատվական կենտրոնը, դուք տեսնում եք «13» համարի տրամվայի սահուն շրջադարձը: </p><blockquote>Սնահավատ ուղևորներին խորհուրդ է տրվում երթևեկել մյուս համարի շարժակառքերով...</blockquote><blockquote>Իսկ երազողներին՝ Բարի երթ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական ծովախեցգետինների տոնի և վիկինգների թեժ մենամարտի մասին]]></title><description><![CDATA[Նորվեգական ծովից դուրս բերված 2800 կգ ծովախեցգետինների և վիկինգների ահեղ մենամարտի մասին կիմանաք ստորև...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ծովախեցգետիններ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ծովախեցգետիններ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81212e7335c4a091e6f793381c4dafd7155c3011-1600x1141.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81212e7335c4a091e6f793381c4dafd7155c3011-1600x1141.jpg" alt="Նորվեգական ծովախեցգետինների տոնի և վիկինգների թեժ մենամարտի մասին"/><p>Հյուսիս-Ատլանտյան օվկիանոսի ալիքներն ամեն օր ողողում են Նորվեգիայի արևմտյան ափերի երկայնքով բաշխված բազմահազար կղզիներն ու ծովախորշերը, իրենց հետ բերելով զանազան ծովային արարածներ և խայտաբղետ ձկնատեսակներ: Յուրաքանչյուր կղզիաբնակ և, ընդհանրապես, սկանդինավյան աշխարհի ցանկացած բնակիչ՝ ժամանակ առ ժամանակ, առնչվում է ձկնորսության հետ, և իր երախտագիտությունն ու հարգանքների հավաստիքը հայտնելով ծովին, համտեսում է նրա բարիքները: Գտնվելով Նորվեգական ծովի ցանկացած կղզում կամ ափամերձ տարածքում դուք կարող եք ճաշակել բազմատեսակ ձկնատեսակներ, սկսած մանր ծովատառեխներից ու մանրաթեփուկ թյունիկներից մինչև հսկայական անտլանտյան սաղմոններ: Նորվեգիան այնքան հարուստ է ծովամթերքով, որ տեղի ձկնորսները մասնագիտացել են այս կամ այն ծովատեսակի որսի բնագավառում:<br/>Ծովն էլ իր հերթին չի զլանում ու իր գրկից՝ ամենօրյա ռեժիմով, բաշխում է և երկփեղկավորներ, և մեծ ու փոքր ծովախեցգետիններ, և ութոտնուկներ, և այլ ձկնատեսակներ: <br/></p><p><br/>Ի դեպ, մեր ընթերցողը կարող է ոչ միայն հետևել մեր հոդվածում զետեղված նյութերին, նկարներին ու տեսանյութերին, այլև կարող է անմիջական մասնակցություն ունենալ այն միջոցառումներին, որոնց մասին լայնածավալ տեղեկություններ կգտնի մեր կայքում: Այն՝ ինչ չեք գտնի մեր կայքում, կգտնեք մեր կայքին ընկերացած այլ տեղեկատվական աղբյուրներում...</p><blockquote>Հետևելով բրազիլացի հանրահայտ գրող <a href="https://paulocoelhoblog.com/" target="_blank" rel="noopener">Պաուլու Կոելյուի</a> պատգամին, մեր խոսքը ձևակերպենք այսպես՝ <br/> <br/>«Դուք միայն ցանկացեք, իսկ տիեզերքը կնպաստի ձեր ցանկության իրականացմանը» <br/><br/>Չէ՞ որ, էանում ենք երազելով...</blockquote><p>Այժմ եկեք տեղափոխվենք Նորվեգական ծով և տեսնենք, թե ինչ է կատարվում Բերգենից դեպի հյուսիս ընկած, չքնաղագեղ Աթլոյ կղզում, երբ ամեն տարի աշխարհի չորս կողմերից այստեղ են հավաքվում ծովախեցգետինների սիրահարները և <a href="https://www.mevoya.de/events/norwegen/krabbenfest-auf-der-charmanten-insel-atloey/" target="_blank" rel="noopener">սկսվում է տոնախմբությունը:</a><br/></p><p>Եվ այսպես, ամեն տարի՝ հուլիս ամսվա վերջին, սիրողական ձկնորսների կողմից որսվում է և Աթլոյ կղզի է բերվում մոտ 2800 կգ ծովախեցգետին, որից հետո սկսվում է ավանդական տոնախմբությունը: <br/></p><p>Այստեղ իրենց համար զբաղմունքներ կարող են գտնել ինչպես ծերերը, այնպես էլ երիտասարդները: Երեք օր տևող տոնախմբության ընթացքում հնչում են ազգային ուրախ պարեղանակներ և համեղ ուտեստներով լեցուն սեղանների կողքին տեղաբաշխված բեմերում հանդիսականները պարում են ու երգում, ինչքան սրտները ցանկանա: </p><p>Կղզու վրա է գտնվում Հերլանդ կամ ինչպես հաճախ ասում են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Askvoll" target="_blank" rel="noopener">Ասքվոլ</a> փոքրիկ բնակատեղին, որի փոքրաքանակ և բարեհամբույր բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է ծովախեցգետինների պատրաստմամբ և արտահանմամբ:</p><p>Աթլոյ կղզու և կղզու Հերլանդ բնակավայրի մասին մի շատ հետաքրքիր պատմություն կա, որն անպայման ուզում ենք ներկայացնել այստեղ: </p><p>850 թվականից մինչ 1000 թ. ընկած ժամանակահատվածում սկիզբ առած <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Egil%27s_Saga" target="_blank" rel="noopener">«Ասք Էգիլի մասին» </a> իսլանդական սագայից հայտնի է, որ հենց այստեղ՝ Հերլանդի արքայական կալվածքում, Իսլանդիայի ազգային հերոս <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Egill_Skallagr%C3%ADmsson" target="_blank" rel="noopener">Էգիլ Սկալագրիմսսոնը</a> մենամարտել է Էյրիկ Արյունոտ Կացին նորվեգական կոնունգի կամակատար Աթլոյի Բարդրի հետ և սպանել նրան, որից հետո, Արյունոտ Կացին Էյրիկի սիրասուն տիկնոջ՝ թագուհի Գունհիլդի, եղբայրները՝ Էյվինդը և Ալֆրը, փորձելով վրեժխնդիր լինել իսլանդացի բանիմաց գուսան և փորձառու ռազմիկ, Էգիլից, իրենք նույնպես կնքել են մահկանացուն՝ այս անգամ մարտնչելով Էգիլի և նրա խիզախ եղբոր՝ Թորոլֆի հետ: «Ասք Էգիլի մասին» իսլանդական սագան չի վրիպել նաև գերմանական հանրահայտ «Ֆաուն» վոկալ-գործիքային երաժշտական խմբի երգացանկից: Եկեք վայելենք միջնադարյան անցքերի մասին պատմող ազգային երաժշտական գործիքներով գերհագեցած երգը , որից հետո կշարունակենք մեր բացահայտումները Նորվեգական ծովի մասին: </p><p><br/>Իսլանդական հանրահայտ սագաներին մենք դեռ կվերադառնանք՝ և «Սնորիի Էդդա» էպոսների ու ասքերի հետ մեր ընթերցողին ներկայացնելով ամենահետաքրքիր դրվագները, իսկ այժմ եկեք վերադառնանք Աթլոյ, որտեղ անցկացվող ամենամյա տոնախմբությունը՝ կապված ծովախեցգետինների որսի հետ, տարեցտարի ավելացող զբոսաշրջիկների մեծ հոսքեր է ապահովվում դեպի կղզի:</p><p>Աթլոյ կղզու գրեթե բոլոր բնակիչները ձկնորսներ են: Գուցե այսպիսի մի կղզյակի մասին են գրել նորվեգացի հանրաճանաչ բանահավաքներ Պետեր Ասբյորնսենը և Յորգեն Մուն իրենց տեղ գտած «Թյունիկների որսը» պատմվածքում.</p><blockquote>«Ծովի հետ եմ մեծացել ու դեռ մանուկ հասակից` ժայռապատ կղզիներն ու ալիքները շրջանցելով, նավարկել: Իմ ծննդավայրում նավազները չափազանց հմուտ էին ու դա բնավ զարմանալի չէ, քանի որ փոքր հասակում դեռ մի կարգին քայլել չսովորած, նրանց ամենօրյա առավոտյան վարժանքը պետք է ուղղորդվեր հետևյալ գործողություններով: Նրանք մերկ մարմիններին միայն ներքնաշապիկ քաշած, պետք է բարձրանային ծովափնյա որևէ ժայռաբեկորի կամ բլրակի վրա, որպեսզի զննեին ծովը, իսկ եթե եղանակը պարզ էր, իսկ ծովը՝ հանդարտ, ապա ձեռքի մատները սկզբում բերանը տանելով և հետո վեր պարզելով, պետք է որոշեին բարեբեր քամիների առկայությունն ու ուղղությունը: Հենց որ թիակը կարողանում էին ամուր բռնել, նրանք արդեն նավակում էին, իսկ այնուհետ արդեն պետք է ճաշակեին քմահաճ ծովի վտանգավոր ալիքների ողջ ուժգնությունը:<br/>Դեռ պատանեկան հասակից հաճախ էի ծով դուրս գալիս, և այն էլ այս կողմերում հայտնի մի ծովագնաց նավատարի հետ, որին ես ինձ ծանոթ բոլոր նավաստիներից ամենաճարպիկն եմ համարում: Ժամանակը, որն անց եմ կացրել այդ մարդու հետ, անցյալի իմ հուշերում թողել է ամենավառ ու սիրառատ տպավորությունները: Ազատ ու երջանիկ, ինչպես թռչունները, մենք թեթև առագաստանավակով թևածում էինք ալիքների վրայով, կրակում բադերի, ծովային թռչունների ու փոկերի վրա, որոնց հանդիպում էինք ժայռակղզիների միջև: Իմ փորձառու ծովագնաց-նավատարի նավակի տախտակամածին ապավինած՝ մենք բաց ծով էինք դուրս գալիս թյունիկներ որսալու, իսկ երբ նա գործ էր ունենում, ասել է թե ինչ-որ նավ նրա կարիքն ուներ՝ ծովախութերը հաղթահարելու համար, այդ ժամանակ ես մենակ էի նավակը դեպի տուն ուղղորդում կամ հետևում էի նավատարին: Այդ ժամանակներից սկսած ես միշտ անհագ ձգտում եմ ունեցել դեպի աղահամ ծովը, որի անզուգական հմայքն ու պերճանքն ամեն անգամ գերել են ինձ»:</blockquote><p>Սկանդինավյան աշխարհը լի է նմանատիպ տոնախմբություններով, որոնք տեղի են ունենում գրեթե ամբողջ տարվա ընթացքում: Մեր կայքում դուք պարբերաբար կծանոթանաք ամենահետաքրքիր և մեծ ճանաչում ստացած տոների հետ, որոնք ամեն տարի տեղի են ունենալու Դանիայում, Նորվեգիայում, Շվեդիայում, Ֆինլանդիայում, Իսլանդիայում և ընդհանրապես, Հյուսիսային Եվրոպայի այլ երկրներում:</p><blockquote>Երազանքները իրականանում են ճամփորդելիս...</blockquote><blockquote>Այդ հարցում մենք համակարծիք ենք...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/><p/><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Om et norsk krabbefestmåltid og en heftig vikingduell]]></title><description><![CDATA[Her får du vite mer om de 2800 kiloene med krabber som ble hentet opp av Norskehavet og vikingenes forferdelige kamp under...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/om-et-norsk-krabbefestmaltid-og-en-heftig-vikingduell/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/om-et-norsk-krabbefestmaltid-og-en-heftig-vikingduell/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81212e7335c4a091e6f793381c4dafd7155c3011-1600x1141.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81212e7335c4a091e6f793381c4dafd7155c3011-1600x1141.jpg" alt="Om et norsk krabbefestmåltid og en heftig vikingduell"/><p>Nord-Atlanterhavets bølger skyller hver dag inn over de tusenvis av øyene og vikene langs Norges vestkyst og bringer med seg en rekke sjødyr og fargerike fiskearter. Alle øyboere, og alle innbyggere i Norden for øvrig, har fra tid til annen hatt noe med fiske å gjøre, og som et uttrykk for takknemlighet og respekt for havet har de smakt på havets overflod. På en hvilken som helst øy eller kyst i Norskehavet kan du smake på et bredt utvalg av fisk, fra småsild og småskala tunfisk til diger atlanterhavslaks. Norge er så rikt på sjømat at lokale fiskere har spesialisert seg på å fange den ene eller andre typen sjømat.<br/>Havet på sin side gir ikke opp, og deler daglig ut skjell, store og små reker, blekkspruter og andre fiskeslag fra sitt bryst.<br/></p><p><br/>Forresten, leseren vår kan ikke bare følge materialet, bildene og videoene som er inkludert i artikkelen vår, men kan også delta direkte i hendelsene, som han vil finne omfattende informasjon om på nettstedet vårt. Det du ikke finner på nettstedet vårt, finner du i andre informasjonskilder som er venner av nettstedet vårt...</p><p>La oss følge budskapet til den berømte brasilianske forfatteren <a href="https://paulocoelhoblog.com/" target="_blank" rel="noopener">Paulo Coelho</a> og formulere talen vår slik:<br/><br/>"Du trenger bare å ønske, så vil universet legge til rette for at du kan realisere ønsket ditt."</p><p>Når alt kommer til alt, så drømmer vi...</p><p>La oss nå forflytte oss til Norskehavet og se hva som skjer på den søvnige <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Atl%C3%B8yna" target="_blank" rel="noopener">Atløy</a>, like nord for Bergen, der krabbeelskere fra alle verdenshjørner samles hvert år og <a href="https://www.mevoya.de/en/events/norway/crab-festival-on-the-charming-island-of-atloey" target="_blank" rel="noopener">festlighetene begynner</a>.</p><p>Hvert år i slutten av juli fanger amatørfiskere ca. 2 800 kg reker som fraktes til Atløy, og deretter begynner den tradisjonelle feiringen.<br/></p><p>Her er det aktiviteter for både store og små. I løpet av den tre dager lange festivalen spilles det opp glade nasjonaldanser, og publikum danser og synger av hjertens lyst på scenene som er plassert ved siden av bordene fulle av deilig mat.</p><p>På øya ligger det lille tettstedet Herland, eller <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Askvoll" target="_blank" rel="noopener">Askwol</a> som det ofte kalles, med en liten og vennlig befolkning som hovedsakelig driver med tilberedning og eksport av reker.</p><p>Det finnes en veldig interessant historie om Atløy og bosetningen Herland på øya, som vi absolutt vil presentere her.</p><p>Fra 850 til 1000 Det er kjent fra den islandske sagaen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Egil%27s_Saga" target="_blank" rel="noopener">&quot;Egil Saga&quot;</a>, som begynte i perioden mellom 1500 og 1500, at det var her, på kongsgården Herland, at Islands nasjonalhelt <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Egill_Skallagr%C3%ADmsson" target="_blank" rel="noopener">Egil Skallagrimsson</a> kjempet mot og drepte Atløy's Bardr, kongen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eric_Bloodaxe" target="_blank" rel="noopener">Eiríkr Bloodaxe</a> læremester, hvorpå <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eyvind_Braggart" target="_blank" rel="noopener">Eyvindr Braggart</a> og Álfr Aksmann, brødre av Eiríkr Bloodaxes kone <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gunnhild,_Mother_of_Kings" target="_blank" rel="noopener">dronning Gunnhildr</a>, forsøkte å hevne seg på den altseende skalden og erfarne krigeren Egil, men også de måtte bøte med livet, denne gangen i kamp mot de to brødrene Egil og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thorolf_Skallagr%C3%ADmsson" target="_blank" rel="noopener">Thorolf</a>.</p><p> Den islandske sagaen "Egil Saga" gikk ikke glipp av repertoaret til den berømte tyske vokal-instrumentalgruppen "Faun". La oss nyte en sang full av nasjonale musikkinstrumenter om middelalderske hull, og deretter fortsetter vi oppdagelsene våre om Norskehavet.</p><p><br/>Vi skal vende tilbake til de populære islandske sagaene og presentere leseren for de mest interessante episodene i eposene og sagaene, i og Snorres Edda, og la oss nå vende tilbake til Atløy, der den årlige krabbefiskefestivalen bringer stadig flere turister til øya.</p><p>Nesten alle innbyggerne på Atløya er fiskere. Kanskje var det en slik øy som ble beskrevet av norges fromme sønner <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen</a> og pastor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Ingebretsen Moe</a> i fortellingen "Makrelldorg" i samlingen .</p><blockquote>- "Ved havet er jeg vokset opp, der ferdes jeg mellom skjær og bølger fra min tidlige barndom. Det er dyktige sjøfolk der jeg kommer fra, men det er ikke noe under, for de begynner tidlig: når barna har lært å gå, er deres første morgenvandring den at de i bare skjorten labber opp på nærmeste sten eller knatt for å se efter været og havet; og er det stille, putter de fingeren i munnen og stikker den i været for å kjenne, hvor luftdraget kommer fra. Så snart de kan løfte en åre, er de i båt, og nu varer det ikke lenge før de leker med havets farer. Under min oppvekst var jeg meget ute på sjøen sammen med en los, som var en av de stauteste sjømenn jeg har kjent. De dager jeg var sammen med ham, hører til de kjæreste i mine erindringer. Fri og glad som en fugl fløy jeg ut på bølgene; i en lett skjekte fór vi på skytteri efter ender, ærfugl og kobbe mellom skjærene; og når han fikk et skip å lose inn, seilte jeg undertiden båten hjem alene eller i følge med losgutten. Siden den tid har jeg alltid hatt en sterk lengsel efter sjøen og det salte hav.</blockquote><p>Den nordiske verden er full av lignende feiringer som finner sted nesten hele året. På nettstedet vårt vil du regelmessig bli kjent med de mest interessante og populære høytidene som finner sted hvert år i Danmark, Norge, Sverige, Finland, Island og generelt i andre nordeuropeiske land.</p><p>Drømmer går i oppfyllelse når man reiser;</p><p>Det er vi enige om;</p><p>Vi drømmer...</p><p/><p/><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Vugge Tyv av Tumanian, Signekjæringen Gubjør og norsk besvergelse]]></title><description><![CDATA[I Armenia og Norge imiterer onde ånder hverandre. Det blir vi overbevist om hvis vi sammenligner Tumanyans "Vugge Tyv" og den norske "Signekjæringen".]]></description><link>https://www.scandinavian.world/vugge-tyv-av-tumanian-signekjaeringen-gubjor-og-norsk-besvergelse/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/vugge-tyv-av-tumanian-signekjaeringen-gubjor-og-norsk-besvergelse/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80923d196f425d0e291b5105fbf0399e6efe8cc1-3264x2074.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80923d196f425d0e291b5105fbf0399e6efe8cc1-3264x2074.jpg" alt="Vugge Tyv av Tumanian, Signekjæringen Gubjør og norsk besvergelse"/><p>Samlingen , omhyggelig samlet inn av norges fromme sønner, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen</a> og pastor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Ingebretsen Moe</a>, inneholder samtaler overmettet med onde ånder, hvor av en beskriver i detalj "hjelpen" til et vuggebarn som viser legens besøk hos moren til et spedbarn fanget i overtroens klør.</p><p>I fortellingen "En signekjærring" er det detaljerte beskrivelser av triksene og magien til Langelår Gubjør, som besøkte en av gårdene for å helbrede et nyfødt spedbarn, og ut fra dette kan man danne seg en mening om overtroen og beskyttelsesmåtene mot onde ånder som var utbredt i Norge på den tiden.</p><p>Moren til det syke barnet klager til den signekjærringen og sier at hun har brukt nesten alle midler for å beskytte seg mot onde ånder, men at de likevel ikke har virket.<br/><br/>Her vil vi liste opp noen av disse midlene og sammenligne dem med lignende triks som er vanlige blant andre folkeslag, og for å gjøre det mer interessant for leseren, vil vi prøve å finne sammenligninger mellom de onde åndene som er kjent i armenske folkesamtaler og måtene å beskytte seg mot dem på.</p><p>Som kjent i armenske tradisjoner anses <em>Al</em> for å være den farligste onde ånden som skader den fødende kvinnen og det nyfødte barnet.</p><p><em>Al</em> har en monolitisk form, halvt dyr og halvt menneske, med frodig hår. <br/>Man kan beskytte seg mot <em>Al</em> onde ånd ved å legge et jernkors eller en ring, et tau eller en nøkkel, en løk eller hvitløk, salt, kull eller aske, en kniv, en nål eller andre skjærende metallgjenstander under puten til en fødende kvinne, og ved å legge Nareks evangelium under puten eller et av evangeliene.</p><p>En annen ond ånd, "tpgha", var også kjent i Armenia. Troen på tpgha kommer fra eldgamle kilder og trenger fortsatt omfattende studier.<br/><br/>I denne artikkelen skal vi se nærmere på en annen ond ånd som truer nyfødte, nemlig vuggetyven, som på folkemunne også kalles barnetyven.</p><p>Troen på vuggetyven er særlig utbredt i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lori_Province" target="_blank" rel="noopener">Lori</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tavush_Province" target="_blank" rel="noopener">Tavush</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Republic_of_Artsakh" target="_blank" rel="noopener">Artsakh</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Zangezur" target="_blank" rel="noopener">Zangezur</a>. Vuggetyven er spesielt farlig om natten. Han stjeler babyen fra vuggen mens foreldrene sover, og erstatter den med en demon. En gang i tiden, blant den overtroiske delen av folket, var det vanlig å sette et merke, grisehår, forskjellige sjarm i barnesengen for å beskytte mot de onde åndene, og en nål eller en nål ble festet til barnets pute.<br/>De glemte ikke å invitere presten til huset, eller vertene ba selv og krysset babyen og vuggen.<br/><br/><br/>Til tross for alt dette klarte vuggetyven likevel å stjele og skade babyen.</p><p>Den dag i dag, i henhold til den vanlige skikken i armenske familier, i løpet av de førti dagene etter fødselen, prøver foreldrene å ikke la det nyfødte barnet være alene på rommet sitt, nær barnesengen, med en tendens til å komme seg ut av de såkalte førti dagene uskadd.</p><p>Og så, "vuggevise", "tur", "sev tur", "zarks", "jadj", "sorg", "meshok pap", "arjabobol" eller "bare bobol", "bugdulavash", "uva", "khok" og osv.<br/>Disse og andre onde ånder er nærmere beskrevet i Hasmik Galstyans avhandling "Evil Spirits in Armenian Folk Conversations".</p><p>I armenske samtaler og forestillinger bekjempes vuggetyven med en tredukke eller antropomorfe fugleskremsler for å lure og villede den onde ånden.</p><p>Alt dette finner du med overraskende likhet i fortellingen "En signekjærring" fra samlingen "Norske folke- og huldreeventyr".<br/>Vi overlater lesingen av historien til leseren av hele boken, vi vil bare ta med et lite fragment her.</p><p>... "Nei, dette barnet her er ikke mere en bytting, enn jeg er bytting, og hvorledes skulle det ha båret til at de skulle fått bytta det om?" spurte hun.<br/>Nei, det kan jeg ikke skjønne heller," sa husmannskonen troskyldig; "for jeg har jo hatt bevergjel i vogga, - jeg har fyrt over han, og jeg har korsa han, og jeg har satt ei sølje i skjorta hans, og kniv har det stått over døra, så jeg veit ikke hvorledes de skulle få bytta 'n om."<br/><br/>"Jøss, de har inga makt da, nei korse meg da! jeg veit nok enda beskjed om det," tok signekjerringen til orde igjen: "for ute på bygdene ved Kristiansbyen der kjente jeg ei kone. Hun hadde et barn, og det var hun så syten for, hun korsa og fyrte over det, det beste hun hadde lært både med bevergjel og anna, for det var nok mye trollskap og fandenstøy - Gud bevare min munn likevel - på den bygda; men så var det ei natt, hun låg med barnet framfor seg i senga, og mannen han låg ved veggen...</p><p>Ja, epos og folkeeventyr, ordtak og gåter, som ikke anerkjenner grenser og beveger seg fra sted til sted med tidens marginer, har løst seg opp i hverandre.<br/>Hvilke av dem som sto i begynnelsen, hang spørsmålet fra himmelen, og overlot søken etter svar-nøkler til vitenskapsmennene-spesialistene, la meg her sitere en av de mystiske balladene publisert av den store armenske poeten Hovhannes Tumanyan "Vuggesangtyven" i 1893.</p><p>Կես գիշերին մութ խրճիթում I en mørk hytte midt på natten<br/>Մայրը լսեց մի խորդյուն, Hørte mor en hvisken:<br/>Եվ վեր թռավ ահը սըրտում, Med frykten i hjertet hoppet hun<br/>Նայեց քնած յուր որդուն։ Og så på sin sovende sønn.</p><p>Մի արարած սև ու խավար Et svart og mørkt vesen<br/>Նա նըկատեց սըրտադող, Hun la merke til et hjerteslag;<br/>Եվ ճանաչեց սարսափահար՝ Med skrekk og gru gjenkjente hun<br/>Օրորոցի մի չար գող, Denne onde vuggetyven;</p><p>Որ զավակի բուկը բռնած Skurken holdt barnet rundt halsen<br/>Խեղդում էր սև ճանկերում, Og kvalt i svarte klør;<br/>Եվ երեխան աչքերը բաց Barnets øyne var åpne<br/>Չարչարվում էր ու հևում։ Og han led og gråt.</p><p>Խելակորույս իսկույն ևեթ Alarmert og øyeblikkelig<br/>Վրա թռավ կատաղի, Mor stormet frem i raseri,<br/>Եվ բռնվեցան իրարու հետ Og grep hverandre<br/>Օրրանի մոտ երեխի։ Nær barnets vugge.</p><p>Կես գիշերին մութ խըրճիթում I en mørk hytte midt på natten<br/>Կիսակենդան մանուկին Til halvdødt barn<br/>Իրարից խլել են աշխատում Dratt fra hverandre<br/>Ծնող մայրն ու չար ոգին։ Mor og ond ånd.</p><p>Կռիվ են տալիս, նախատում են, De slåss og sverger<br/>Եվ կըրծում են և թըքում, Og bite og spytte<br/>Իրար սեղմում և խեղդում են, De klemmer og kveler hverandre<br/>Ճանկռում, ծեծում, ապտակում։ Klynger, slå, spank.</p><p>Եվ մայրական անհուն սերը Og en mors kjærlighet<br/>Ուժ էր տալիս գերբնական... Den ga overnaturlig styrke...<br/>Եվ ուժասպառ, հաղթված չարը Og utmattet, beseiret ondskap<br/>Թողեց օրրանը մանկան։ Overlot vuggen til barnet.<br/> (Oversatt av Hakob En. Sargsyan)</p><p>Det er åpenbart at både i det armenske høylandet og i det fjerne Skandinavia imiterer onde ånder hverandre og utfører de samme funksjonene, som om de styres av en felles kilde, og jakten på denne onde kilden åpner nye horisonter for spesialister-litteraturforskere, noe som absolutt er velkomment. Studiematerialet er omfattende, og vi tror at nye funn ikke vil la vente på seg...</p><p>For øvrig ble det i Norge, sammen med mange medisiner som ble brukt for å holde vuggebarnet borte fra byttinger, uttalt magiske ord som måtte brukes i en spesiell prosedyre.</p><p>Etter lang tids nøling bestemte vi oss for å presentere den, men vi anbefaler uansett foreldre å ikke lese den unødvendig i nærvær av vuggebarn... eller skaff deg en samling "Norske folke- og huldreeventyr" og les fortellingen "En signekjærring" nøye for å trekke konklusjoner:</p><p>"Jeg maner for svik og jeg maner for svekk;<br/>jeg maner den bort, jeg maner den vekk;<br/>jeg maner den ut, jeg maner den inn;<br/>jeg maner i vær, og jeg maner i vind;<br/>jeg maner i syd, og jeg maner i øst;<br/>jeg maner i nord, og jeg maner i vest;<br/>jeg maner i jord, og jeg maner i vann;<br/>jeg maner i berg, og jeg maner i sand;<br/>jeg maner den ned i en olderrot;<br/>jeg maner den inn i en folefot;<br/>jeg maner den inn i helvetes brann;<br/>jeg maner i nordenrinnendes vann;<br/>der skal den ete, og der skal den tære;<br/>til mén for barnet skal den inte være."</p><blockquote><em>«Կանչում եմ ես ցավագարի՛ն, կանչում եմ ես դարձվորյակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես դրսի ուժերի՛ն, կանչում եմ ես ներսի ուժերի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես եղանակի՛ն, կանչում եմ ես քամիների՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Հարավի՛ն, կանչում եմ ես Արևելքի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Հյուսիսի՛ն, կանչում եմ ես Արևմուտքի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Մայր Հողին, կանչում եմ ես Արձակ Ջրին,<br/> Կանչում եմ ես Խրոխտ Սարի՛ն, կանչում եմ ես Անհագ Ավազի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, լաստենու ար մատի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, քուռակի սմբակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, դժոխքի կրակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի Հյուսի՜ս հոսող, ժանտ ջրի՛ն,<br/> Թող ցավն այնտեղ կու՛լ գնա, թող ցավն այնտեղ կե՛ր դառնա,<br/> Թող ցավը խեղճ մանկիկի՛ց հուր-հավիտյան հեռանա»...</em></blockquote><blockquote>(oversatt av H. En. Sargsayan)</blockquote><p>Helse for alltid;</p><p>God natt og drøm søtt;</p><p>Vi drømmer...</p><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Թումանյանի Օրորոցագողը, Գրբաց Գյուբորը և նորվեգական կախարդանքը]]></title><description><![CDATA[Հայաստանում և Նորվեգիայում չար ոգիները նմանակում են իրար: Կհամոզվենք դրանում, եթե համեմատենք Թումանյանի «Օրորոցագող»−ը և նորվեգական «Գրբաց-հեքիմուհի»−ն]]></description><link>https://www.scandinavian.world/թումանյանի-բալլադը-նորվեգական-կախարդանքը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/թումանյանի-բալլադը-նորվեգական-կախարդանքը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80923d196f425d0e291b5105fbf0399e6efe8cc1-3264x2074.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80923d196f425d0e291b5105fbf0399e6efe8cc1-3264x2074.jpg" alt="Թումանյանի Օրորոցագողը, Գրբաց Գյուբորը և նորվեգական կախարդանքը"/><p>Սկանդինավյան աշխարհում՝ մասնավորապես Նորվեգիայում, միջին դարերում՝ այսպես կոչված դարձվորյակ-նորածիններին չար ոգիներից փրկելու համար, տուն էին հրավիրում ժողովրդական դեղամիջոցներով բուժող գրբաց կանանց: Գրբաց-հեքիմուհիները շրջում էին գյուղ առ գյուղ և ջահել ու սնահավատ մայրիկներին օգնում բուժելու իրենց վատառողջ նորածին մանկիկներին: Աղքատ գեղջկուհիները ճարահատյալ դիմում էին այդպիսի միջոցների, քանի որ որակյալ բժիշկների թանկարժեք ծառայություններից նրանք պարզապես չէին կարող օգտվել:<br/><br/>Նորվեգական ավանդազրույցներում հաճախ կարող ենք հանդիպել այնպիսի պատմությունների, որոնք լսողի մոտ ակամա զարմանք ու զարհուրանք են առաջացնում: Հյուսիսային բնակավայրերում թևածում էին կարծիքներ, որ անդրաշխարհյան ու գերբնական չար ոգիները գողանում են նորածիններին հենց օրորոցից և փոխարենը այնտեղ խցկում իրենց հրեշածին զավակներին, իսկ ծննդկան մայրիկները հաճախ չտարբերելով փոքրիկներին, անխռով կերակրում են նրանց մինչև ի վերջո համոզվում են, որ այդ ուրվատեսիլ ու հիվանդագին դարձվորյակները իրենցը չեն: <br/>Լուրը արագ տեղից տեղ էր անցնում ու ընկնում գրբաց-հեքիմների ականջը և նրանք իսկույն հայտնվում էին կարիքավորների մոտ ու անհավանական ու բիրտ միջոցներով սկսում բուժել նրանց մանկիկներին: Դե իսկ այդ վայ-բժիշկները հնարագետ գրբացներ էին, օժտված վարժ ճարտասանությամբ և, գործի դնելով ցանկացած հնարք փորձում էին վաճառել իրենց ձեռքով պատրաստված դեղամիջոցները:</p><p>, որը մեծ խնամքով ու բացառիկ ջանասիրությամբ կյանքի են կոչել Նորվեգիայի բարեպաշտ զավակներ Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենը և գերապատվելի Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուն, իր մեջ ընգրկում է չար ոգիներով գերհագեցած զրույցներ, որոնցից մեկում շատ հանգամանալից նկարագրված է օրորոցային երեխային «օգնություն» ցույց տվող գրբաց-հեքիմուհու այցը սնահավատության ճիրաններում հայտնված նորածնի մայրիկին:</p><p>«Գրբաց - հեքիմուհին» պատմվածքում տեղ են գտել նորածին-մանկիկին բուժելու նպատակով ագարակներից մեկը այցելած Երկարաոտ Գյուբորի հնարքների և կախարդանքների մասին մանրամասն նկարագրություններ, որոնցից կարելի է կարծիք կազմել այդ ժամանակ Նորվեգիայում լայն տարածում գտած սնահավատությունների և չար ոգիներից պաշտպանվելու ձևերի մասին:</p><p>Հիվանդ երեխայի մայրը գրբաց կնոջ մոտ գանգատվում է, ասելով որ օգտագործել է չար ոգիներից պաշտպանող գրեթե բոլոր միջոցները, որոնք այնուամենայնիվ իրենց չեն արդարացրել:<br/>Այստեղ ուզում ենք թվարկել այդ միջոցներից մի քանիսի մասին և դրանք համեմատել այլ ժողովուրդների մոտ տարածված նմանատիպ հնարքների հետ, իսկ որպեսզի ընթերցողին առավել հետաքրքիր լինի, մենք կփորձենք համեմատության եզրեր գտնել Հայ ժողովրդական զրույցներում հայտնի չար ոգիների և նրանցից պաշտպանվելու եղանակների միջև:</p><p>Ինչպես գիտենք հայկական ավանդազրույցներում ծննդկանին և նորածնին վնասող ամենավտանգավոր չար ոգին համարվում է <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D6%84" target="_blank" rel="noopener">Ալը:</a></p><p>Ալը փարթամ մազածածկույթով, կիսով չափ կենդանու և կիսով չափ մարդու միաձույլ կերպարարանք ունի: Ալից կարելի է պաշտպանվել, եթե ծննդկանի բարձի տակ դրվի երկաթե խաչ կամ մատանի, պարան կամ բանալի, սոխ կամ սխտոր, աղ, ածուխ կամ մոխիր, դանակ, ասեղ կամ այլ կտրող-ծակող մետաղյա իրեր, իսկ ամենազորեղ միջոց է համարվել բարձի տակ դրված Նարեկը կամ Ավետարաններից մեկը:<br/></p><p>Հայաստանում հայտնի է եղել նաև մեկ այլ չար ոգի՝ <a href="http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=29&dt=HY_HY&query=%D5%A9%D5%BA%D5%B2%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">«թպղա»-ն</a>: Թպղայի հավատալիքը սերվում է հնագույն ակունքներից և դեռ լայնածավալ ուսումնասիրության կարիք ունի:</p><p>Մենք մեր հոդվածում ավելի հանգամանալից կանդրադառնանք նորածնին սպառնացող մեկ այլ չար ոգուն՝ օրորոցագողին, որը ժողովրդի մեջ հայտնի է նաև մանկանց գող անվանումով:</p><p>Օրորոցագողի հավատալիքը տարածված է հատկապես Լոռիում, Տավուշում, Արցախում և Զանգեզուրում: Օրորոցագողը վտանգավոր է հատկապես գիշերվա ժամերին: Նա ծնողների քնած ժամանակ օրորոցից գողանում է երեխային, տեղը դնելով մի դև: Ժամանակին ժողովրդի սնահավատ մասի մոտ տարածված է եղել այդ դարձվորյակ-դևերից պաշտպանելու համար օրորոցի մեջ նշխարք, խոզի մազ, զանազան հմայիլներ դնելու սովորությունը, իսկ երեխայի բարձին ամրացրել են ասեղ կամ քորոց: <br/><br/>Չեն մոռացել նաև տուն հրավիրել քահանային կամ տանտերերն իրենք են աղոթել ու խաչակնքել երեխային ու օրորոցը:<br/><br/>Չնայած այս ամենին, միևնույն է օրորոցագողը կարողացել է գողանալ ու վնասել նորածնին:</p><p>Մինչ օրս էլ՝ հայ ընտանիքներում տարածված սովորույթի համաձայն, հետծննդյան քառասնօրյակի ընթացքում ծնողները նորածին երեխային իր սենյակում՝ օրորոցի մոտ, աշխատում են միայնակ չթողնել, այսպես կոչված քառասունքից անվնաս դուրս հանելու միտումով:</p><p>Եվ այսպես, օրորոցագող, տուր, սև տուր, զարկս, ջաջ, ծագ, մեշոկ պապ, արջաբոբոլ կամ պարզապես բոբոլ, բուղդուլավաշ, ուվա, խօխ և այլն:</p><p>Այս և այլ չար ոգիների մասին ավելի մանրամասն պատմվում է <a href="http://litinst.sci.am/am/archiv/Hasmik%20Galstyan.pdf" target="_blank" rel="noopener">Հասմիկ Գալստյանի «Չար ոգիները հայ ժողովրդական զրույցներում»</a> ատենախոսության մեջ:</p><p>Հայկական զրույցներում ու հավատալիքներում օրորոցագողի դեմ պայքարում են փայտաշեն տիկնիկով կամ մարդակերպ խրտվիլակներով, որպեսզի չար ոգուն խաբեն ու մոլորեցնեն:</p><p>Այս ամենը՝ զարմանալի նույնությամբ դուք կգտնեք «Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ» ժողովածուի «Գրբաց - հեքիմուհին» պատմվածքում: Պատմվածքի ընթերցումը թողնելով գիրքն ամբողջությամբ ընթերցողին, մենք միայն մի փոքրիկ պատառիկ մեջ կբերենք այստեղ.</p><blockquote>... այդ ինչպե՞ս եղավ, որ նրանք փոխանակեցին քո երեխային, չէ՞ որ կանխելու համար, դու ինչ ասես, որ չարեցիր:<br/>– Ես նույնպես չեմ կարողանում հասկանա՛լ, թե ինչպե՛ս դա եղավ,– զարմանքը դեմքից չթաքցնելով՝ ասաց տանտիրուհին, – չէ որ ես նրա օրորոցում տզկանեփ էի դրել, իսկ մինչ այդ աղոթել էի ու խաչակնքել, էլ չեմ ասում, որ նրա ներքնաշապիկին արծաթե մի զարդ էի հարմարեցրել, էլ չեմ ասում, որ դռան շրջանակի գլխավերևում դանակ էի խրել, և այդքանից հետո, նրանք ինչպե՞ս կարողացան երեխայիս փոխել: <br/>– Այո, դու ամեն ինչ արել ես ինչպես հարկն է, նրանք դա չէին կարող անե՛լ, – ասաց հեքիմուհի Գուբյորը, – դու նրան անգամ խաչակնքել ես, իսկ դա մեծ զորություն ունի: Ես հիմա քեզ մի բան կպատմեմ, իսկ դու շատ ուշադիր լսիր: Քրիստիանիայի արվարձաններից մեկում մի կին էր ապրում: Ես ճանաչում էի նրան: Այդ կինը մի երեխա ուներ, որին չափազանց շատ էր սիրում և հետևաբար նրան՝ չար աչքից հեռու պահելու համար և խաչակնքել էր, և տզկանեփ էր դրել օրորոցում, և էլի բազում հնարքներ կիրառել, որոնց մասին լսել էր այս ու այն կողմից, քանի որ այդ կողմերում շատ էր տարածված կախարդությունն ու սատանայական խարդավանքները: Օ՜, Տեր Աստված, թող բերանս պապանձվի, հեռու վանիր մեզ չարից: Եվ այդպես, մի գիշեր, երբ ամուսինները պառկում են քնելու, և...</blockquote><p>Այո, էպոսները, հեքիաթները, ժողովրդական ավանդազրույցները, ասացվածքներն ու հանելուկները՝ սահմաններ չճանաչելով և ժամանակի լուսանցքներով տեղից տեղ տեղափոխվելով, տարալուծվել են իրար մեջ:</p><p>Դրանցից որո՞նք են կանգնած եղել ակունքներում հարցը կախելով երկնքից, իսկ պատասխան-բանալիների փնտրտուքը թողնելով գիտնական-մասնագետներին, թույլ տվեք այստեղ մեջբերել ամենայն հայոց մեծ բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի կողմից 1893 թվականին լույս ընծայած խորհրդավոր բալլադներից մեկը՝ «Օրորոցագող» ժողովրդական առասպելը.</p><p>Կես գիշերին մութ խրճիթում<br/>Մայրը լսեց մի խորդյուն,<br/>Եվ վեր թռավ ահը սըրտում,<br/>Նայեց քնած յուր որդուն։</p><p>Մի արարած սև ու խավար<br/>Նա նըկատեց սըրտադող,<br/>Եվ ճանաչեց սարսափահար՝<br/>Օրորոցի մի չար գող,</p><p>Որ զավակի բուկը բռնած<br/>Խեղդում էր սև ճանկերում,<br/>Եվ երեխան աչքերը բաց<br/>Չարչարվում էր ու հևում։</p><p>Խելակորույս իսկույն ևեթ<br/>Վրա թռավ կատաղի,<br/>Եվ բռնվեցան իրարու հետ<br/>Օրրանի մոտ երեխի։</p><p>Կես գիշերին մութ խըրճիթում<br/>Կիսակենդան մանուկին<br/>Իրարից խլել են աշխատում<br/>Ծնող մայրն ու չար ոգին։</p><p>Կռիվ են տալիս, նախատում են,<br/>Եվ կըրծում են և թըքում,<br/>Իրար սեղմում և խեղդում են,<br/>Ճանկռում, ծեծում, ապտակում։</p><p>Եվ մայրական անհուն սերը<br/>Ուժ էր տալիս գերբնական...<br/>Եվ ուժասպառ, հաղթված չարը<br/>Թողեց օրրանը մանկան։</p><p>Ակնհայտ է, որ թե Հայկական Լեռնաշխարհում, թե հեռավոր Սկանդինավիայում, չար ոգիները նմանակում են իրար և նույն գործառույթներն են իրականացնում, ասես առաջնորդվում են մի ընդհանուր աղբյուրից և այդ չարաղետ ակունքի փնտրտուքը նոր հորիզոններ է բացում մասնագետ-գրականագետների առջև, ինչը իհարկե ողջունելի է: Ուսումնասիրության նյութը ծավալուն է և, կարծում ենք, նոր բացահայտումները իրենց երկար սպասել չեն տա...</p><p>Ի դեպ, Նորվեգիայում օրորոցային մանկիկին դարձվորյակներից հեռու պահելու համար կիրառվող բազմաթիվ դեղամիջոցների հետ մեկտեղ արտասանել են կախարդանքի բառեր, որոնք հարկավոր է եղել կիրառել հատուկ ընթացակարգով:</p><p>Մենք երկար երկմտելուց հետո, որոշեցինք ներկայացնել այն, սակայն ծնողներին խորհուրդ ենք տալիս՝ ամեն դեպքում, անհարկի չկարդալ օրորոցային երեխաների ներկայությամբ... կամ ձեռք բերել «Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ» ժողովածուն և ուշադրությամբ կարդալով «Գրբաց-հեքիմուհին» պատմվածքը՝ հետևություններ անել...</p><blockquote>«Կանչում եմ ես ցավագարի՛ն, կանչում եմ ես դարձվորյակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես դրսի ուժերի՛ն, կանչում եմ ես ներսի ուժերի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես եղանակի՛ն, կանչում եմ ես քամիների՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Հարավի՛ն, կանչում եմ ես Արևելքի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Հյուսիսի՛ն, կանչում եմ ես Արևմուտքի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես Մայր Հողին, կանչում եմ ես Արձակ Ջրին,<br/> Կանչում եմ ես Խրոխտ Սարի՛ն, կանչում եմ ես Անհագ Ավազի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, լաստենու ար մատի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, քուռակի սմբակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի վա՜ր, դժոխքի կրակի՛ն,<br/> Կանչում եմ ես՝ ցավն ի Հյուսի՜ս հոսող, ժանտ ջրի՛ն,<br/> Թող ցավն այնտեղ կու՛լ գնա, թող ցավն այնտեղ կե՛ր դառնա,<br/> Թող ցավը խեղճ մանկիկի՛ց հուր-հավիտյան հեռանա»...</blockquote><blockquote>Առողջություն ամենեցուն...</blockquote><blockquote>Խաղաղ գիշերներ ու բարի երազներ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[NATO-flåten, den eldre Edda og gamle manuskripter]]></title><description><![CDATA[21. april 1971 ankom et NATO-krigsskip fra Danmark til Island med pergamentmanuskriptene til Den eldre Edda.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/nato-flaten-den-eldre-edda-og-gamle-manuskripter/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/nato-flaten-den-eldre-edda-og-gamle-manuskripter/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ae24b801d91324297a5d737a44de960e50b08897-1494x1000.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ae24b801d91324297a5d737a44de960e50b08897-1494x1000.jpg" alt="NATO-flåten, den eldre Edda og gamle manuskripter"/><p>Bak den tilsynelatende merkelige tittelen skjuler det seg en historie som forteller om interessante hendelser, og en svært interessant video som vi har gravd opp på verdensveven.</p><p>Ja, den 21. april 1971 fant to svært viktige hendelser sted på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Iceland" target="_blank" rel="noopener">Island</a>. Disse hendelsene var svært viktige for Island, så vel som for hele Nord-Europa.</p><p>Den første viktige hendelsen var at et TV-program om hendelsene i havnen for første gang ble sendt direkte fra <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reykjav%C3%ADk" target="_blank" rel="noopener">Reykjavík</a>, hovedstaden på Island.</p><p>I videoen nedenfor kan du se hvordan programlederen flere ganger beklager overfor seerne at videosignalene fra havnen sviktet. Men TV-teknikerne fikser raskt senderne, og vi får se den andre svært viktige hendelsen.</p><p>Betydningen av den andre begivenheten var også ekstremt viktig for islendingene, ettersom det modige islandske folket hadde ventet på den i over tre århundrer.</p><p>Foran flaggskipet til den kongelige danske marinen, den heroiske <a href="https://da.wikipedia.org/wiki/F359_V%C3%A6dderen" target="_blank" rel="noopener">&quot;Vædderen&quot;</a>, foregikk det en seremoni på kaien i nærvær av en militær æresvakt, der tre bunter med gamle manuskripter fra Det kongelige danske bibliotek ble overlevert til sine rettmessige eiere. </p><p>Ja, de håndskrevne manuskriptenes betydning for verden var så stor at kongerikets flaggskip ble eskortert fra København til Reykjavik av andre krigsskip fra den nordatlantiske alliansen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NATO" target="_blank" rel="noopener">(NATO)</a>.</p><blockquote>Hva var disse bøkene?<br/>Hvorfor var transportsikkerhet så viktig?<br/>Hvorfor ble sjøveien valgt i stedet for luftveien?</blockquote><p>Før vi gir detaljerte forklaringer på spørsmålene, bør vi først se videoen.<br/></p><p><br/>Som vi har sett, startet seremonien med Danmarks og Islands nasjonalsanger, og deretter ble æresdelegasjonen fra den danske nasjonalforsamlingen ønsket velkommen av sine islandske kolleger.<br/><br/>Det er på sin plass å nevne at forhandlingene mellom de to nasjonenes litterære eksperter om å returnere de viktigste pergamentmanuskriptene til sine rettmessige eiere begynte allerede i 1904. Danskene motsatte seg dette på alle måter frem til 1928, men den nye virkeligheten som oppstod etter Islands de facto uavhengighet i 1944, tvang danske myndigheter til å ta nye beslutninger om å returnere manuskriptene til eierne. Noen av manuskriptene og brevene i den store danske samlingen til den islandske oppdagelsesreisende og statsmannen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%81rni_Magn%C3%BAsson" target="_blank" rel="noopener">Arni Magnusson</a> fra 1600-tallet begynte gradvis å bli tilbakelevert. Han hadde for øvrig samlet mange manuskripter og viktige litterære verker med stor omhu hjemme på Island, og kanskje av frykt for manglende sikkerhet ved oppbevaringen, og siden hans gamle landsmann, den islandske ypperstepresten <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brynj%C3%B3lfur_Sveinsson" target="_blank" rel="noopener">Brynjólfur Sveinsson</a>, en gang hadde sendt Edda-rullene til kong <a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Frederik_3." target="_blank" rel="noopener">Frederik III</a> av Danmark, sendte han også samlingen til Danmark. Arni Magnusson flyttet også til København, der han døde i 1730.</p><p>Argumentet om at manuskripter som er skrevet på islandsk, såkalt gammelnorsk, og som er skrevet på islandsk territorium, bør leveres tilbake til eierne på øya, vant til slutt frem.</p><p>Den lille bunken med manuskripter som man i videoen ser i hendene på en høytstående marineoffiser, inneholder blant annet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Codex_Regius" target="_blank" rel="noopener">Konungsbók (GKS 2365 4º)</a>, grunnlaget for den tysk-norske mytologien kjent som eller "Den poetiske Edda", med sine 45 bokruller. </p><p>Det andre mesterverket, den såkalte "Snorres Edda" eller "Prosa-Edda" som den kalles "Konungsbók - GKS 2367 4to" og inneholder 55 skriftruller, ble returnert til Island senere i 1985.</p><p>De to andre store buntene i videoen inneholder andre viktige islandske pergamenthåndskrifter, den såkalte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Flateyjarb%C3%B3k" target="_blank" rel="noopener">Flateyjarbók (Flateyjarbók)</a> eller Codex, GkS 1005 fol.<br/><br/>Disse middelaldermanuskriptene er omfangsrike og består av 225 blader, hvorav mange er illustrert. Fra en opplysning på sidene ble det kjent at boken ble skrevet mellom 1387 og 1394 etter ordre fra Håkons sønn prins Jon. Arbeidet ble utført med stor omhu av prestene Jón Þórðarson og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Magn%C3%BAs_%C3%9E%C3%B3rhallsson" target="_blank" rel="noopener">Magnús Þórhallsson</a>. Magnús Þórhallsson sto også for illustrasjonene.<br/><br/>Pergamentmanuskriptene dukket opp for å fylle ut de hullene i historien som ikke fantes i Eddaen og andre manuskripter.<br/>Håndskriftene forteller historien om de norske middelalderkongene <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_Tryggvason" target="_blank" rel="noopener">Olaf Tryggvason</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_II_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Olaf II Haraldsson</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sverre_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Sverre Sigurdsson</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haakon_IV" target="_blank" rel="noopener">Håkon Håkonsson</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Magnus_the_Good" target="_blank" rel="noopener">Magnus Olafsson</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Harald_Hardrada" target="_blank" rel="noopener">Harald Sigurdsson Hardrada</a>.<br/><br/>Her er forresten en unik kopi av sangen <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hyndluljod" target="_blank" rel="noopener">&quot;Hyndlas kvad&quot;</a> fra det skandinaviske eposet "Den eldre Edda".<br/><br/>I tillegg til kongesagaene inneholder disse manuskriptene historien om vikingenes erobring av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Greenland" target="_blank" rel="noopener">Grønland</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Erik_the_Red" target="_blank" rel="noopener">Erik Thorvaldsson</a> lange sjøreise, der mange av myntene hans ble slukt av Atlanterhavets farlige bølger, er beskrevet i detalj, og det finnes også beretninger om innbyggerne på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Orkney" target="_blank" rel="noopener">Orknøyene</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">Færøyene</a>.<br/><br/>Jeg tror vi senere vil få anledning til å gå nærmere inn på Erik den Rødes (Erik Torvaldson) atlanterhavsferd.</p><p>La oss nå bevege oss tilbake til Reykjavík, hovedstaden på Island, og kaste litt lys over de bokelskende islendingene.</p><p>Det er en utbredt oppfatning på Island at islendingene elsker bøkene sine mer enn barna sine. Kanskje var det en av grunnene til at de gamle manuskriptene ble sendt sjøveien i stedet for med fly. Det viser seg at islendingene først hadde besøkt flyplassen for å ta imot barna sine som kom hjem fra kontinentet og ønsket å delta i arrangementet, og deretter kom de til havnen for å ta imot bøkene de nå eier.</p><p>Islendingene var likevel takknemlige overfor Danmark og danskene for at de fikk tilbake manuskriptene som var så viktige for dem. Her er det på sin plass å minne om takkemeldingen til Danmark på Twitter-en til det islandske utenriksdepartementet i 2021, 50-årsjubileet for den viktige hendelsen. <br/>La meg presentere siden i sin helhet.</p><p>På våre vegne vil jeg også takke Gülfi, en YouTuber fra Island, som forsynte oss med sin engelske oversettelse i bildetekstene til denne videoen som er svært viktig for ettertiden. Det er sant, som Gülfi påpeker, at ikke alle islandske ord ble forstått av ham, spesielt talen til Islands daværende statsminister <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3hann_Hafstein" target="_blank" rel="noopener">Jóhann Hafstein</a>, der han bruker komplekse fraseologiske uttrykk på gammel islandsk, er ufullstendig, men videoen viser øyboernes gode humør, og ikke ordene. som skal formidle den triumferende stemningen som råder i havnen.</p><p>Bøker fortjener respekt...</p><p>Bøker er født av drømmer og føder nye drømmer...</p><p>Vi drømmer...</p><blockquote/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[ՆԱՏՕ-ի նավատորմը, Ավագ Էդդան և հին ձեռագրերը]]></title><description><![CDATA[1971 թվականի ապրիլի 21-ին Դանիայից Իսլանդիա ժամանեց ՆԱՏՕ-ի ռազմանավը՝ իր հետ բերելով «Ավագ Էդդա»-ի մագաղաթյա ձեռագրերը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նատօ-ի-նավատորմը-ավագ-էդդան-և-հին-ձեռագրերը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նատօ-ի-նավատորմը-ավագ-էդդան-և-հին-ձեռագրերը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ae24b801d91324297a5d737a44de960e50b08897-1494x1000.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ae24b801d91324297a5d737a44de960e50b08897-1494x1000.jpg" alt="ՆԱՏՕ-ի նավատորմը, Ավագ Էդդան և հին ձեռագրերը"/><p>Առաջին հայացքից տարօրինակ թվացող վերնագրի տակ հետաքրքիր իրադարձությունների մասին պատմող պատմություն է զետեղված, և անչափ հետաքրքիր մի տեսանյութ կա, որը պեղեցինք համաշխարհային տեղեկատվական սարդոստայնում:<br/><br/>Այո, 1971 թվականի ապրիլի 21-ին Իսլանդիայում տեղի ունեցան հույժ կարևոր երկու իրադարձություն: Այդ իրադարձությունները Իսլանդիայի համար, և ինչու չէ, ամբողջ Հյուսիսային Եվրոպայի համար նույնպես հույժ կարևոր նշանակություն ունեին:</p><p>Առաջին կարևոր իրադարձությունը կայանում էր նրանում, որ Իսլանդիայի մայրաքաղաք <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reykjav%C3%ADk" target="_blank" rel="noopener">Ռեյկյավիկից</a> ուղիղ եթերով՝ ոչ տաղավարային ռեժիմով առաջին անգամ, հեռարձակվում էր նավահանգստում կատարվող իրադարձությունների մասին պատմող հեռուստատեսային մի հաղորդում: <br/><br/>Ստորև ներկայացվող տեսանյությում դուք կտեսնեք, թե ինչպես է հաղորդավարուհին մի քանի անգամ հայցում հեռուստադիտողների ներողամտությունը, նավահանգստից ստացվող տեսաազդանշանների խափանման համար: Սակայն հեռուստատեսային ճարտարագետները արագ շտկում են հաղորդակները և մեր առջև բացվում է երկրորդ հույժ կարևոր իրադարձության ցուցադրությունը:</p><p>Երկրորդ իրադարձության նշանակությունը նույնպես չափազանց կարևոր էր իսլանդացիների համար այն առումով, որ Իսլանդիայի խրոխտ ժողովուրդը դրան սպասել էր ավելի քան երեք դար:</p><p>Դանիայի Թագավորության ռազմական նավատորմի «Խոյ» <a href="https://da.wikipedia.org/wiki/F359_V%C3%A6dderen" target="_blank" rel="noopener">(Vædderen)</a> հերոսական անունը կրող առաջատար նավի առջև՝ նավամատույցում, ռազմական պատվո պահակախումբի ներկայությամբ տեղի էր ունենում մի արարողություն, որի ժամանակ իրենց իրավական տերերին էին հանձնվում Դանիայի թագավորական գրադարանից բերված հին ձեռագրերից բաղկացած երեք կապոց: Այո, ձեռագիր մագաղաթյա մատյանների կարևորությունն աշխարհի համար այնքան մեծ նշանակություն ուներ, որ Դանիայի Թագավորության առաջատար ռազմական նավին Կոպենհագենից Ռեյկյավիկ ուղեկցել էին <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D4%B1%D5%8F%D5%95" target="_blank" rel="noopener">Հյուսիս Ատլանտյան Դաշինք Կազմակերպության (NATO)</a> այլ ռազմանավեր նույնպես:</p><blockquote>Որո՞նք էին այդ գրքերը...<br/>Ինչո՞ւ էր այդչափ կարևոր փոխադրման անվտանգությունը...<br/>Ինչո՞ւ էր ընտրվել ոչ թե օդային, այլ ծովային ճանապարհը...</blockquote><p>Մինչ հարցերին հանգամանալից պարզաբանումներ տալը, նախ եկեք դիտենք տեսանյութը.<br/></p><p><br/>Ինչպես տեսանք արարողությունը սկսվեց Դանիայի և Իսլանդիայի օրհներգներով, որից հետո Դանիայի ազգային ժողովի պատվո պատվիրակությանը դիմավորեցին նրանց իսլանդացի գործընկերները:<br/>Այստեղ տեղին է նշել, որ հույժ կարևոր մագաղաթյա ձեռագրերը իրական տերերին վերադարձնելու համար տեղի ունեցող բանակցությունները երկու ժողովուրդներին ներկայացնող գրականագետների միջև սկիզբ էր առել դեռևս 1904 թվականին: Դանիացիները ամեն կերպ դիմադրում էին մինչև 1928 թվականը, սակայն 1944 թվականին Իսլանդիայի փաստացի անկախացումից հետո ստեղծված նոր իրողությունը դանիական իշխանություններին ստիպեց ձեռագրերը տերերին վերադարձնելու համար նոր որոշումներ կայացնել: Սկսեցին աստիճանաբար վերադարձվել որոշ ձեռագրեր և նամակներ, որոնք պահպանվել էին XVII դարի իսլանդացի հետազոտող, պետական գործիչ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%81rni_Magn%C3%BAsson" target="_blank" rel="noopener">Արնի Մագնուսսոնի</a> դանիական մեծ հավաքածուում: Ի դեպ, բազմաթիվ ձեռագրեր և կարևորագույն գրական աշխատանքներ նա մեծ խնամքով հավաքել էր դեռևս Իսլանդիայում և գուցե վախենալով դրանց պահպահման համար անվտանգության ապահովվման բացակայությունից և ինչպես որ իր վաղեմի հայրենակից, Իսլանդիայի քահանայապետ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brynj%C3%B3lfur_Sveinsson" target="_blank" rel="noopener">Բրինլյոֆ Սվեյնսոնը</a> ժամանակին <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Frederick_III_of_Denmark" target="_blank" rel="noopener">Դանիայի Արքա Ֆրիդրիխ երրորդին</a> էր ուղարկել էդդայական մագաղաթյա ձեռագրերը, նա ևս իր հավաքածուն ուղարկել էր Դանիա: Կոպենհագեն էր տեղափոխվել նաև Արնի Մագնուսսոնը, որտեղ և 1730 թվականին կնքել էր իր մահկանացուն:</p><p>Եվ այսպես, ի վերջո հաղթեց այն հիմնավորումը, որ ձեռագրերը, որոնք գրառվել են հին իսլանդերենով՝ այսպես կոչված հին հյուսիսերենով, և գրառվել են Իսլանդիայի տարածքում, պետք է վերդարձվեն իրենց կղզիաբնակ տերերին:</p><p>Տեսանյութում, ծովային բարձրաստիճան սպայի ձեռքերում երևացող ձեռագրերի փոքրիկ տրցակն իր մեջ ընդգրկում է անվանյալ գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանության հիմքը հանդիսացող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Codex_Regius" target="_blank" rel="noopener">Թագավորական Կոդեքսը՝ (Konungsbók or GKS 2365 4º),</a> 45 մագաղաթյա թերթերից բաղկացած իր ձեռագրերով: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Copenhagen_University_Library" target="_blank" rel="noopener">Կոպենհագենի թագավորական գրադարանում</a> պահվող մյուս գլուխգործոցը՝ այսպես կոչված <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Prose_Edda" target="_blank" rel="noopener">«Սնորիի Էդդան»</a> կամ ինչպես ասում են «Արձակ Էդդան», որը հանդես է գալիս «Թագավորական Կոդեքս - GKS 2367 4to» անվամբ և պարունակում է 55 մագաղաթյա ձեռագրեր, Իսլանդիային է վերադարձվել ավելի ուշ՝ 1985 թվականին:</p><p>Տեսանյությում երևացող մյուս երկու մեծ կապոցների մեջ ներառված են իսլանդական այլ կարևոր մագաղաթյա ձեռագրեր, այսպես կոչված <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Flateyjarb%C3%B3k" target="_blank" rel="noopener">Ֆլատեյարի գիրքը (Flateyjarbók)</a> կամ Կոդեքսը՝ GkS 1005 fol.:<br/>Միջնադարյան այս ձեռագրերը ծավալուն են և բաղկացած են 225 թերթերից, որոնցից շատերը նկարազարդված են: Դրանց էջերում զետեղված մի տեղեկությունից հայտնի է դարձել, որ գիրքը գրվել 1387-ից մինչև 1394 թվականը՝ Հակոնի որդի Յոն արքայազնի պատվերով: Աշխատանքները մեծ խնամքով կատարել են քահանաներ Յոն Թորդարսոնը և <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Magn%C3%BAs_%C3%9E%C3%B3rhallsson" target="_blank" rel="noopener">Մագնուս Թորհալսսոնը</a>: Մագնուս Թորհալսսոնը կատարել է նաև նկարազարդումները:<br/>Մագաղաթյա ձեռագրերը երևան են եկել լրացնելու պատմության այն բաց դրվագները, որոնք տեղ չեն գտել էդդայական և մյուս ձեռագրերում:<br/>Ձեռագրերը պատմում են նորվեգական միջնադարյան թագավորներ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_Tryggvason" target="_blank" rel="noopener">Ուլաֆ Թրյուգվասոնի</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olaf_II_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Սուրբ Ուլաֆ II Հարալդսսոնի</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sverre_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Սվերի Սիգուրդարսոնի</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haakon_IV_of_Norway" target="_blank" rel="noopener">Հակոն Ավագի</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Magnus_the_Good" target="_blank" rel="noopener">Մագնուս Բարեգութի</a> և <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Harald_Hardrada" target="_blank" rel="noopener">Հարալդ Սիգուրդարսոն Հարդրադայի</a> մասին:<br/><br/>Ի դեպ, այստեղ առկա է սկանդինավյան էպոսի <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hyndluljod" target="_blank" rel="noopener">«Երգ Հյունդլիի մասին»</a> երգի եզակի պատճենը:<br/>Թագավորական սագաներից զատ այս ձեռագրերում տեղ է գտել վիկինգների կողմից <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1_(%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB)" target="_blank" rel="noopener">Գրելանդիայի</a> նվաճման պատմությունը. հանգամանալից ներկայացվում է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Erik_the_Red" target="_blank" rel="noopener">Էյրիկ Շիկահերի</a> ծովային երկարուձիգ ճանապարհորդությունը, որի ընթացքում նրա դրաքարներից շատերը կուլ են գնացել Անտլանտյան օվկիանոսի վտանգներով լի ալիքների գրկում, ինչպես նաև կան տեղեկություններ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Orkney" target="_blank" rel="noopener">Օրկնեյան</a> և <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">Ֆարերյան կղզիների</a> բնակիչների մասին:<br/>Կարծում եմ հետագայում առիթ կունենանք մանրամասն խոսելու Էյրիկ Շիկահերի ատլանտյան ծովային ճանապարհորդության մասին: </p><p>Այժմ եկեք վերստին տեղափոխվենք Իսլանդիայի մայրաքաղաք Ռեյկյավիկի նավահանգիստ և որոշ պարզաբանումներ տանք իսլանդացիների կողմից գրքերի հանդեպ ցուցաբերվող ջերմ վերաբերմունքի վերաբերյալ:<br/><br/>Իսլանդիայում այսպիսի մի կարծիք է թևածում, ըստ որի իսլանդացիները իրենց գրքերը ավելի շատ են սիրում, քան իրենց երեխաներին: Գուցե դա էր պատճառներից մեկը, որ հին ձեռագիր մատյանների համար ընտրվել էր ոչ թե օդային, այլ ծովային ճանապարհ: Ստացվում է, որ իսլանդացիները նախ այցելել էին օդանավակայան՝ դիմավորելու միջոցառմանը մասնակցել կամեցող, մայրցամաքից դեպի տուն վերադարձող իրենց երեխաներին, և հետո, եկել էին նավահանգիստ դիմավորելու այսուհետ իրենց պատկանող, գրքերը:</p><p>Իսլանդացիները այնուամենայնիվ երախտապարտ եղան Դանիայի Թագավորությանը և դանիացիներին՝ իրենց համար հույժ կարևոր ձեռագրերը վերադարձնելու համար: Այստեղ տեղին է հիշեցնել 2021 թվականին՝ այդ կարևոր իրադարձության 50-ամյա հոբելյանին, Իսլանդիայի Արտաքին գործոց նախարարության թվիթերյան էջում կատարած շնորհակալական ուղերձը Դանիային: Այդ էջը թույլ տվեք ներկայացնել ամբողջությամբ.</p><p>Թույլ տվեք նաև մեր անունից շնորհակալություն հայտնել «youtube»-յան օգտատեր իսլանդացի Գյուլֆիին, ով սերունդների համար անչափ կարևոր այս տեսանյութի տողագրերում մեզ է տրամադրել իր կողմից կատարված անգլերեն թարգմանությունը: Ճիշտ է, ինչպես Գյուլֆին է նշում, իսլանդերեն ոչ բոլոր բառերն են հասկացվել նրա կողմից, մասնավորապես թերի է Իսլանդիայի այն ժամանակվա վարչապետ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3hann_Hafstein" target="_blank" rel="noopener">Յոհան Հաֆսթեյնի</a> ճառը, որի մեջ նա օգտագործում է հին իսլանդերեն բարդ դարձվածքաբանական ասույթներ, սակայն տեսանյութից երևում է կղզիաբնակների բարձր տրամադրությունը, և բառերը չէ, որ պետք է փոխանցեն նավահանգստում տիրող հաղթական մթնոլորտը:</p><blockquote>Գրքերը արժանի են մեծարանքի...</blockquote><blockquote>Գրքերը սերվում են երազներից և ծնում նոր երազներ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norske julenisser er vodkasmuglere]]></title><description><![CDATA[Alkoholrestriksjonene i Norge varte i 12 år. Forbudet ble opphevet ved en folkeavstemning...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norske-julenisser-er-vodkasmuglere/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norske-julenisser-er-vodkasmuglere/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4b750a86e0d8b0f4c7f44c65c4f1653f24da0205-2448x1738.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4b750a86e0d8b0f4c7f44c65c4f1653f24da0205-2448x1738.jpg" alt="Norske julenisser er vodkasmuglere"/><p>På begynnelsen av 1900-tallet forbød mange vestlige land tilberedning, salg og inntak av alkoholholdige drikkevarer. Den skandinaviske verden ble heller ikke skånet for bruk av loven.</p><p>Forbudet mot salg og bruk av<a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Forbudstiden" target="_blank" rel="noopener"> alkoholholdige drikkevarer i Norge</a> varte fra 1916 til 1927. Forbudet mot bruk av alkoholholdige drikkevarer ble opphevet ved en folkeavstemning. Dette var den eneste gangen i Norges offentlige forvaltning at det ble lovfestet gjennom en folkeavstemning.<br/>Til sammenligning kan vi ta med de tilsvarende lovene som gjelder i andre land.</p><p>USA (1920-1933) - alle typer drikkevarer som inneholdt mer enn 0,5 % alkohol ble forbudt.<br/>Forbudet førte til utvikling og import av smuglede alkoholholdige drikker, såkalte hjemmelagde vodkaer, i landet. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Al_Capone" target="_blank" rel="noopener">Al Capones</a> kriminelle syndikater begynte å blomstre på Cuba og smuglet store mengder alkohol inn i USA, noe som førte til en økning i kriminaliteten uten sidestykke. Regjeringen, som var klar over alvoret i situasjonen, opphevet forbudet i 1933.</p><p>Alkohol var forbudt i Sverige fra 1919 til 27. august 1922, da det ble avholdt en landsomfattende folkeavstemning.<br/>55% av befolkningen deltok i folkeavstemningen, hvor av 51% var imot forbudet mot vin og andre alkoholholdige drikker. For øvrig var 63% av velgerne menn og 37% kvinner.</p><p>Finland (1919-1932) - alle typer drikkevarer som inneholdt mer enn 2,5% alkohol ble forbudt.</p><p>Færøyene (1907-1992) - alle typer alkoholholdige drikkevarer ble forbudt, med unntak av de som ble importert fra Danmark, som var beregnet på spesielle gjester som kunne konsumere dem i henhold til en strengt definert rekkefølge.</p><p>Island (1915-1935) - hele spekteret av brennevin.<br/>Frem til 1989 var også sterkøl over 2,25 % forbudt på Island.</p><p>Jeg synes det er hensiktsmessig å legge til et veldig interessant faktum om vår nordlige allierte, Russland. Det viser seg at fra 1914 til 1925 var mange typer alkoholholdige drikker forbudt i Russland. Kanskje er det fra disse årene at lederne i det enorme landet begynte å bruke vodka som en stabil valuta som ble brukt til utveksling og lønn, og innså den store avhengigheten av russisk selvbevissthet av alkoholholdige drikker.</p><p>For å vende tilbake til Norge igjen, kan vi konstatere at alkoholforbudet på begynnelsen av 1900-tallet skapte en ny situasjon for landet. Loven førte også med seg smutthull. Det var et stort behov for alkohol i medisinen. Det var vanskelig å forestille seg legenes virksomhet uten bruk av medisinsk alkohol. På den tiden ble det observert hyppige tilfeller av bruk av såkalt "rumpesprit" i samfunnet. Leger foreskrev resepter for medisinske formål til pasientene sine, og sistnevnte endret sine tradisjonelle administrasjonsmetoder. Loven som forbød alkoholholdige drikkevarer i disse vanskelige tidene, førte dermed med seg en fare for korrupsjon også på det medisinske området. Til og med veterinærer ble involvert, og når de skrev ut alkoholresepter til hester og kyr, ignorerte de heller ikke eierne av husdyrene, hvis gebyret oversteg de vanlige bidragene.</p><p>Det var da det ble destillert vodka av alle slags grønnsaker, frukt og planter, kjente og ukjente, i Norge. Dette førte med seg eksport av ulovlig destillert fruktsaft, og det er ikke uten grunn at skytteltrafikk-sakene begynte å utspille seg i buktene, der den forbudte fruktsaften ble eksportert hit og dit ved hjelp av småbåter. Dette fremgår av denne karikaturen fra <a href="https://www.batmagasinet.no/toppsak/glaedelig-jul-fra-nisser-pa-smuglertur/742392" target="_blank" rel="noopener">Båtmagasinet</a>, et av datidens tidsskrifter, som vår gode venn, historiker, skipsbygger og reisende <a href="https://www.facebook.com/eivind.luthen?__tn__=-UC*F" target="_blank" rel="noopener">Eivind Luthen</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vikingen" target="_blank" rel="noopener">&quot;Vikingen&quot;</a>, har bidratt med til artikkelen i desembernummer 2021 etter et gammelt bilde fra avisen. Karikaturen viser to smuglere, norske , som tar ut båten sin, lastet med en eske merket "Black and White" som inneholder forbudt brennevin, guidet av det hvite lyset fra det uslukkelige fyret på <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:F%C3%A6rder_fyr" target="_blank" rel="noopener">Ferderian Island i Oslofjorden.</a></p><p/><p>Før folkeavstemningen i 1926 som opphevet alkoholforbudet, fantes det ulike former for alkoholrestriksjoner i Norge. En av dem gikk for eksempel ut på at mengden alkohol som var tilgjengelig for en person over 25 år, ble registrert i et "spesielt hefte". Gifte kvinner hadde ikke slike hefter, men måtte registrere seg i ektemannens hefte, mens ugifte kvinner var forbeholdt svært små mengder alkohol.<br/>Fattige, arbeidsløse, bakere og drukkenbolter ble nektet muligheten til å få slike hefter.</p><p>La oss heller ikke glemme formaningene i det skandinaviske eposet , der skadene ved alkoholmisbruk diskuteres i detalj. <br/>I sangen "Håvamål" heter det:</p><blockquote>... verre niste ... ավելի անպիտան պաշար,<br/> på vegen har ingen քան գարեջուրն է քո կոնծած,<br/> enn den som har drukket for mye. չկա, երբ ճամփին ես արդեն։<br/><br/>12. 12. <br/>Så godt for folk Գարեջուրն այնքան լավը չէ,<br/>som folk sier, ինչքան նրան գովերգում են<br/>det er ølet ikke; ժամանակի որդիները։<br/>jo mer en drikker Գիտե´մ, ինչքան շատ ես խմում,<br/>dess mindre kan en այնքան խելքդ բան չի կտրում<br/>styre sitt vesle vett. ու դառնում ես խեղճ ու մոլոր:<br/><br/>13. 13. <br/>Glemselshegren svever Ձկնկուլը մոռացության<br/>over svirelaget, թևածում է խնջույքներին<br/>stjeler hver manns vet; ու մարդկանց անում խելահան... <br/>(oversatt av L. Holm-Olsen) (oversatt av H. En. Sargsyan)</blockquote><p/><p>I kapittelet "Berthe Tuppenhaugs Fortællinger" i den ekstremt fascinerende boken er det beskrevet en slik scene, der helbrederen Berthe, forsøker å gjennomføre en kur med sin egen infuserte brændevinet, på tross av legene som opererte i Norge på 1800-tallet.<br/>Her er en del av historien. </p><p>"Men når jeg tenker meg om, så kan du visst også gjøre åt for vred, Berthe?" sa jeg så alvorlig som mulig.<br/><br/>"Å ja, jeg kan nok gjøre åt for vred; for Siri Nordigarden hun blei da ikke bra før jeg kom, enda både doktoren og mor Nedigarden kulka med beinet hennes," sa hun med et fult trekk om munnen; "og hvis studenten trur på det," vedble hun med et tvilende blikk, "så kunne det nok ikke skade å lese i en tår brennevin og ha på."<br/><br/>"Les du over brennevinet og kom med det, det vil sikkert gjøre godt," sa jeg, for muligens å bli innviet i en eller annen av signekunstens hemmeligheter. Berthe hentet en undersetsig blå lerke og et brennevinsglass med trefot borte i det blommede skapet, skjenket i akevitten, satte glasset ved siden av seg på peishyllen, knappet snesokken opp og hjalp av meg skoen. Så begynte hun å korse og hviske ned i brennevinet; men da hun selv var temmelig døv, lempet hun ikke stemmen efter min høreevne, og følgelig hørte jeg hele formularen:<br/><br/>"Jeg red meg en gang igjennom et led, så fikk min sorte fole vred; så satte jeg kjød mot kjød og blod mot blod, så ble min sorte fole god."<br/><br/>Nu ble stemmen hennes borte i en utydelig hvisking. Enden på visen var et gjentatt "tvi!" som sendtes ut mot alle verdens fire hjørner.<br/><br/>Under besvergelsens hete hadde hun reist seg; nu satte hun seg igjen på peiskanten. Det kolde, fordampende brennevinet hun helte ut over min hete, hovne fot, brakte en behagelig kjøling.<br/><br/>"Jeg synes alt det hjelper, Berthe," sa jeg; "men si meg, hva var det egentlig for noe du leste i brennevinet?"<br/><br/>"Nei, om jeg det tør si, for han kunne gjerne sladre på meg både til presten og til doktoren," sa hun med et polisk grin, som skulle antyde at hun ikke brydde seg stort om noen av dem;</p><blockquote>Բե՛րթե, դու կարո՞ղ է գիտենաս հոդախախտումը բուժելու ձևը, – ամենայն լրջությամբ հարցրեցի ես:<br/>– Օ այո՜, իհարկե ես գիտեմ ինչ անել հոդախախտման դեպքում, չէ որ, երբ խեղճ Նուրդիգարդենը այդպես վնասվել էր, դարձյալ իմ օգնության կարիքը զգացվեց, մինչդեռ անգամ բժիշկն էր անզոր եղել, իսկ Նուրդիգարդենի մայրը ոտքին ինչ ասես, որ չէր դրել, – քմծիծաղը դեմքին ասաց Բերթեն, բայց անմիջապես լրջացավ և շարունակեց, – եթե հարգարժան ուսանողը հավատում է, ուրեմն պետք է ժամանակ չկորցնել ու անցնել բուժմանը: Ես այսպիսի դեպքերում վերքին գինու այրվածքով՝ բրենդիով, թրջոց եմ դնում:<br/>– Դե դո՛ւ բրենդիի զորությունը գիտես, թերև՛ս, էլ ո՞վ, եթե ոչ դու, իհարկե, վարվի՛ր այնպես, որ լավ լինի, – ասացի ես, փորձելով առավելագույնս օգուտ քաղել նրա արհեստի գաղտնիքներին ծանոթանալու մեկ կամ գուցե ավելի հնարավորություններից:<br/>Բերթեն վերցրեց <em>կապույտ խեժափիճուց</em> մի ցմփորիկ շիշ, երեք ոտնաչափ հեռավորության վրա գտնվող դեղնած պահարանից դուրս բերեց բրենդիի բաժակը և թրմօղին լցնելով մեջը, բաժակը զգուշորեն տեղադրեց բուխարու վրայի դարակին, որից հետո քանդեց ձմեռային գուլպայիս կապերը և օգնեց ինձ հանել կոշիկս: Այնուհետև նա սկսեց խաչակնքել բրենդիով լի բաժակն ու ինչ-որ խոսքեր շշնջալ վրան, բայց քանի որ բավականին խուլ էր, ձայնը չթուլացրեց և օգտագործելով ձայնի ընկալման իմ գերազանց ունակությունը, բնականաբար ես լսեցի նրա շուրթերից հնչած հմայախոսքերի ամբողջ շարակցությունը.</blockquote><blockquote><em>– Ես ինձ նետեցի գիրկը փորձանքի,<br/>Ոտքը ցավ առավ իմ սև քուռկիկի,<br/>Ջիլերով հյուսենք, արյունով օծենք,<br/>Իմ սև քուռկիկին շուտ ոտքի հանենք:</em></blockquote><blockquote>Այժմ նրա ձայնը գնալով վերածվեց անհասկանալի մի շշուկի: Ծիսակատարության վերջում նրա շուրթերից հնչեց կրկնակի «թյո՛ւ», և այդ «թյո՛ւ»-երն անմիջապես ուղարկվեցին աշխարհի չորս անկյունները: Կախարդանքի ազդեցության ներքո նա աստիճանաբար բարձրանում և իջնում էր բուխարու առաջ, մինչև որ հասավ այն պահը, երբ սառչող ու գոլորշիացող բրենդին լցրեց իմ ուռած ու կրակից ջերմացած ոտքին, ինչը հաճելի սառնության զգացողություն առաջացրեց ինձ մոտ:<br/>– Ես կարծում եմ, որ այս ամենը, իրո՛ք, օգնում է, Բերթե՛, – ասացի ես, – բայց ասա ինձ, դու իրականում ի՞նչ ես թելադրում բրենդիին:<br/>– Օ՜ ո՛չ, ես չեմ համարձակվի խոսել այդ մասին...<br/>(oversatt av H. En. Sargsyan)</blockquote><blockquote><br/>Uansett, nå som forbudet mot konsum og eksport av drikkevarer er opphevet i Norge, kan du nyte så mye du vil, uten å glemme formaningene om måtehold fra våre tapre forfedre...</blockquote><blockquote>Vi drømmer...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական Ձմեռ Պապիները թրմօղու մաքսանենգներ]]></title><description><![CDATA[Նորվեգիայում ոգելից խմիչքների օգտագործման սահմանափակումները տևեցին 12 տարի: Արգելքը հանվեց համընդհանուր հանրաքվեի միջոցով...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ձմեռ-պապիները-թրմօղու-մաքսանենգներ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ձմեռ-պապիները-թրմօղու-մաքսանենգներ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4b750a86e0d8b0f4c7f44c65c4f1653f24da0205-2448x1738.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4b750a86e0d8b0f4c7f44c65c4f1653f24da0205-2448x1738.jpg" alt="Նորվեգական Ձմեռ Պապիները թրմօղու մաքսանենգներ"/><p>XX դարասկզբին Արևմտյան շատ երկրներ արգելեցին ոգելից խմիչքների պատրաստումը, վաճառքը և օգտագործումը: Օրենքի գործածումից զերծ չմնաց նաև :</p><p><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Forbudstiden" target="_blank" rel="noopener">Նորվեգիայում ոգելից խմիչքների վաճառքի և օգտագործման արգելքը</a> տևեց 1916-ից մինչև 1927 թվականները: Ոգելից խմիչքների օգտագործման արգելքը հանվեց համընհանուր հանրաքվեի կիրառմամբ: Նորվեգիայի պետական կառավարման համակարգում սա միակ դեպքն էր, որը օրենքի ուժ ստացավ ժողովրդական համընդհանուր հանրաքվեի միջոցով:<br/>Համեմատության համար բերենք այլ երկրներում գործող նմանատիպ օրենքները.</p><p>Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (1920 -1933) − արգելված էր 0,5 %-ից բարձր ալկոհոլ պարունակող բոլոր տիպի խմիչքները: <br/>Արգելքը բերեց նրան, որ երկրում սկսեց զարգանալ մաքսանենգ ճանապարհով ոգելից խմիչքների, այսպես կոչված տնական թրմօղիների, պատրաստումը և ներկրումը: Կուբայում սկսեցին բարգավաճել Ալ Կապոնեի հիմնած ու ճյուղեր տված քրեական միավորումները, որոնք մաքսանենգ ճանապարհներով Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ներկրեցին մեծ խմբաքանակներով ոգելից խմիչքներ և հանցագործությունների աննախադեպ աճի գրանցման պատճառ հանդիսացան: Կառավարությունը քաջ գիտակցելով ստեղծված իրավիճակի ողջ լրջությունը, 1933 թվականին հանեց արգելքը:</p><p>Շվեդիայում ոգելից խմիչքները սահմանափակեցին 1919 թվականից մինչև 1922 թվականի օգոստոսի 27-ը, երբ ամբողջ երկրով մեկ տեղի ունեցավ ժողովրդական հանրաքվե: <br/>Հանրաքվեին մասնակցեց ազգաբնակչության 55%-ը, որոնցից 51%-ը դեմ արտահայտվեց գինու և սպիրտային այլ խմիչքների արգելանքին: Ի դեպ, քվեարկողների 63 %-ը կազմում էին տղամարդիկ, իսկ 37%-ը՝ կանայք:</p><p>Ֆինլանդիա (1919-1932) − արգելված էր 2,5 %-ից բարձր ալկոհոլ պարունակող բոլոր տիպի խմիչքները:</p><p>Ֆարերյան կղզիներ (1907-1992) − արգելված էր ոգելից խմիչքների ամբողջ տեսականին, բացի Դանիայից ներկրված այն խմիչքների, որոնք նախատեսված էին հատուկ պատվիրատուների համար, ովքեր կարող էին օգտագործել այն խստորեն սահմանված կարգի համաձայն:</p><p>Իսլանդիա (1915-1935) − ոգելից խմիչքների ամբողջ տեսականին: <br/>Մինչև 1989 թվականը Իսլանդիայում արգելվում էր նաև օգտագործել 2,25 %-ը գերազանցող թունդ գարեջուր:</p><p>Այստեղ տեղին է՝ կարծում եմ, ավելացնել մեր հյուսիսային դաշնակցի՝ Ռուսիայի, մասին մի շատ հետաքրքիր փաստ նույնպես: Պարզվում է, որ Ռուսաստանում 1914 թ.-ից մինչև 1925 թ.-ը արգելվել են ոգելից խմիչքների բազմաթիվ տեսակներ: Գուցե այդ թվականներից է, որ գիտակցելով ռուսների ինքնագիտակցության մեծ կախվածությունը ոգելից խմիչքից, այդ լայնածավալ երկրի ղեկավարները օղին սկսել են օգտագործել, որպես փոխանակման ու աշխատանքի վարձատրության համար կիրառվող կայուն վալյուտա:</p><p>Վերստին վերադառնալով Նորվեգիա, փաստենք, որ XX դարասկզբին ոգելից խմիչքների արգելումը նոր իրավիճակ էր ստեղծել երկրի համար: Օրենքն իր հետ նաև սողանցքներ էր բերել: Ալկոհոլն ահավասիկ հարկավոր էր բժշկության մեջ: Դժվար էր պատկերացնել բժիշկների գործունեությունն առանց բժշկական սպիրտի կիրառմամբ: Ահա այդ ժամանակ էլ հասարակության մեջ նկատվեցին, այսպես կոչված «հետույքային սպիրտի» օգտագործման հաճախակի հանդիպող միջադեպեր: Բժիշկները դեղագործական նպատակով դեղատոմսեր էին նշանակում իրենց պացիենտներին, իսկ վերջիններս փոխում էին դրանց կիրառման ավանդական մեթոդները: Այսպիսով ոգելից խմիչքների արգելման օրենքն այդ դժվարին ժամանակներում իր հետ բերեց կոռուպցիայի ծավալման վտանգ նաև բժշկության ոլորտում: Գործին լծվեցին անգամ անասնաբույժները, որոնք ձիերի ու կովերի համար նախատեսված ալկոհոլային դեղատոմսերը գրելիս, չէին անտեսում նաև անասունների տերերին, դե իհարկե եթե վճարը գերազանցում էր սովորական մուծումներին:</p><p>Այդ ժամանակ էր, որ Նորվեգիայում սկսեցին օղի թորել հայտնի և անհայտ բոլոր տեսակի բանջարեղեններից, մրգերից ու բույսերից: Դա իր հետ բերեց մասնանենգ ճանապարհով թորած մրգահյութների արտահանում և զուր չէ, որ ծովախորշերում սկսեցին ծավալվել մաքոքային ծովագնացության դեպքեր, որոնց ընթացքում փոքրիկ նավակների գործադրմամբ արգելված մրգողիները այս ու այն կողմ էին արտահանվում: Դա է վկայում այդ օրերին պարբերականներից մեկում՝ նավերի մասին պատմող <a href="https://www.batmagasinet.no/toppsak/glaedelig-jul-fra-nisser-pa-smuglertur/742392 " target="_blank" rel="noopener">«Båtmagasinet» ամսագրում, տեղ գտած այս ծաղրանկարը</a>, որը Ամունդ Ռիչի 2021 թ.-ի դեկտեմբերյան համարի հոդվածին է տրամադրել մեր լավ ընկեր, պատմաբան, նավաշինարար և ճանապարհորդ Էյվինդ Լյութենը, 1921 թվականի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vikingen" target="_blank" rel="noopener">«Vikingen»</a> թերթից պահպանված մի հին նկարից: Ծաղրանկարում պատկերված են երկու մաքսանենգ , ասել է թե նորվեգական Ձմեռ Պապիներ, ովքեր արգելված թրմօղի պարունակող «Սև ու Սպիտակ» գրառմամբ մակնանշված արկղով բեռնված իրենց նավակը, Օսլոյի ծովախորշի <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:F%C3%A6rder_fyr" target="_blank" rel="noopener">Ֆերդերյան կղզու անմար փարոսի</a> սպիտակ լույսի ուղղեկցությամբ դուրս են հանում.</p><p/><p>Մինչև ալկոհոլային խմիչքների արգելումը չեղարկող հանրաքվեի անցկացումը, որը տեղի ունեցավ 1926 թվականին, Նորվեգիայում ոգելից խմիչքի օգտագործման սահմանափակման տարբեր ձևեր էին կիրառվում: Դրանցից մեկով՝ օրինակ, «հատուկ նոթատետրում» գրանցվում էր 25 տարին լրացած անձի իրեն հասանելիք ալկոհոլի չափաբաժինը: Ամուսնացած կանայք չունեին այդպիսի գրքույկներ, այլ պարտավոր էին գրանցվել իրենց ամուսինների նոթատետրերում, իսկ այ չամուսնացած կանանց վերապահված էր ստանալ չափազանց փոքր քանակի ոգելից խմիչք: <br/>Աղքատները, անգործները, հացագործները և հարբեցողները զրկված էին այդպիսի գրքույկներ ունենալու հնարավորությունից:</p><p>Չմոռանանք նաև «Երգեր Աստվածների մասին» գրքում տեղ գտած խրատների մասին, ուր հանգամանալից խոսվում է խմելը չարաշահելու վնասների մասին: Զորօրինակ. «Բարձրյալի խարատանին» երգում տեղ գտած տողերում ասվում է.</p><blockquote>... Ավելի անպիտան պաշար,<br/>քան գարեջուրն է քո կոնծած,<br/>չկա, երբ ճամփին ես արդեն։<br/><br/>12. Գարեջուրն այնքան լավը չէ,<br/>ինչքան նրան գովերգում են<br/>ժամանակի որդիները։<br/>Գիտե´մ, ինչքան շատ ես խմում,<br/>այնքան խելքդ բան չի կտրում<br/>ու դառնում ես խեղճ ու մոլոր:<br/><br/>13. Ձկնկուլը մոռացության<br/>թևածում է խնջույքներին<br/>ու մարդկանց անում խելահան...</blockquote><p/><p> անչափ հետաքրքրաշարժ գրքի «Բերթե Թյուփենհաուգի պատմությունները» գլխում մի այսպիսի տեսարան կա նկարագրված, որի մեջ հեքիմուհի և գրբաց Բերթեն՝ ի հեճուկս Նորվեգիայում տասնիններորդ դարում գործող բժիշկների, փորձում է բուժում իրականացնել իր իսկ թրմած մրգօղիներով: Ահա մի հատված այդ պատմությունից.</p><blockquote>Բե՛րթե, դու կարո՞ղ է գիտենաս հոդախախտումը բուժելու ձևը, – ամենայն լրջությամբ հարցրեցի ես:<br/>– Օ այո՜, իհարկե ես գիտեմ ինչ անել հոդախախտման դեպքում, չէ որ, երբ խեղճ Նուրդիգարդենը այդպես վնասվել էր, դարձյալ իմ օգնության կարիքը զգացվեց, մինչդեռ անգամ բժիշկն էր անզոր եղել, իսկ Նուրդիգարդենի մայրը ոտքին ինչ ասես, որ չէր դրել, – քմծիծաղը դեմքին ասաց Բերթեն, բայց անմիջապես լրջացավ և շարունակեց, – եթե հարգարժան ուսանողը հավատում է, ուրեմն պետք է ժամանակ չկորցնել ու անցնել բուժմանը: Ես այսպիսի դեպքերում վերքին գինու այրվածքով՝ բրենդիով, թրջոց եմ դնում:<br/>– Դե դո՛ւ բրենդիի զորությունը գիտես, թերև՛ս, էլ ո՞վ, եթե ոչ դու, իհարկե, վարվի՛ր այնպես, որ լավ լինի, – ասացի ես, փորձելով առավելագույնս օգուտ քաղել նրա արհեստի գաղտնիքներին ծանոթանալու մեկ կամ գուցե ավելի հնարավորություններից:<br/>Բերթեն վերցրեց <em>կապույտ խեժափիճուց</em> մի ցմփորիկ շիշ, երեք ոտնաչափ հեռավորության վրա գտնվող դեղնած պահարանից դուրս բերեց բրենդիի բաժակը և թրմօղին լցնելով մեջը, բաժակը զգուշորեն տեղադրեց բուխարու վրայի դարակին, որից հետո քանդեց ձմեռային գուլպայիս կապերը և օգնեց ինձ հանել կոշիկս: Այնուհետև նա սկսեց խաչակնքել բրենդիով լի բաժակն ու ինչ-որ խոսքեր շշնջալ վրան, բայց քանի որ բավականին խուլ էր, ձայնը չթուլացրեց և օգտագործելով ձայնի ընկալման իմ գերազանց ունակությունը, բնականաբար ես լսեցի նրա շուրթերից հնչած հմայախոսքերի ամբողջ շարակցությունը.</blockquote><blockquote><em>– Ես ինձ նետեցի գիրկը փորձանքի,<br/>Ոտքը ցավ առավ իմ սև քուռկիկի,<br/>Ջիլերով հյուսենք, արյունով օծենք,<br/>Իմ սև քուռկիկին շուտ ոտքի հանենք:</em></blockquote><blockquote>Այժմ նրա ձայնը գնալով վերածվեց անհասկանալի մի շշուկի: Ծիսակատարության վերջում նրա շուրթերից հնչեց կրկնակի «թյո՛ւ», և այդ «թյո՛ւ»-երն անմիջապես ուղարկվեցին աշխարհի չորս անկյունները: Կախարդանքի ազդեցության ներքո նա աստիճանաբար բարձրանում և իջնում էր բուխարու առաջ, մինչև որ հասավ այն պահը, երբ սառչող ու գոլորշիացող բրենդին լցրեց իմ ուռած ու կրակից ջերմացած ոտքին, ինչը հաճելի սառնության զգացողություն առաջացրեց ինձ մոտ:<br/>– Ես կարծում եմ, որ այս ամենը, իրո՛ք, օգնում է, Բերթե՛, – ասացի ես, – բայց ասա ինձ, դու իրականում ի՞նչ ես թելադրում բրենդիին:<br/>– Օ՜ ո՛չ, ես չեմ համարձակվի խոսել այդ մասին...<br/></blockquote><p>Ինչևէ, այժմ Նորվեգիայում խմիչքների օգտագործման և արտահանման արգելքները հանված են, վայելեք ինչքան ցանկանում եք, չմոռանալով իհարկե խրոխտ նախնիների չափավորության մասին խրատները... </p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[ Den norske flerstrengs hardingfele, trolldansen og oppskrift av Aksel Bakunts]]></title><description><![CDATA[Vi skal lære om den norske flerstrengede folkefiolinen og Axel Bakunts resept på nettstedet Scandinavian World, til lyden av den svenske harpen...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/den-norske-flerstrengs-hardingfele-trolldansen-og-oppskrift-av-aksel-bakunts/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/den-norske-flerstrengs-hardingfele-trolldansen-og-oppskrift-av-aksel-bakunts/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80d95c49ac736783cd1175e9f03fd069aa218091-2399x1568.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80d95c49ac736783cd1175e9f03fd069aa218091-2399x1568.jpg" alt=" Den norske flerstrengs hardingfele, trolldansen og oppskrift av Aksel Bakunts"/><p>I norske eventyr møter vi ofte et nasjonalt musikkinstrument som kalles <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hardanger_fiddle" target="_blank" rel="noopener">Hardingfela</a> eller hardingfele.</p><p>Den norske flerstrengsfela består, i motsetning til den vanlige fiolinen, av 8 eller 9 strenger, hvor av fire, som vanlig, regnes som hovedstrenger, og de andre bare støtter dem på grunn av tonal harmoni, og skaper dermed inntrykk av romlig flerstemmighet.<br/><br/></p><p>En samling av , levendegjort med eksepsjonell flid av de aktive og fromme statsborgere i Norge <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen</a> og pastor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Engebretsen Moe</a>, inneholder episoder med den norske flerstrengede fela, og avslører flere av musikkinstrumentets særtrekk.<br/><br/>I novellen «En aftenstund i et proprietærkjøkken» forteller smeden på gården til landsbyboerne at den flerstrengede fiolinen må spilles forsiktig fordi husåndene ikke liker å bli forstyrret av de flerstemte lydene fra dette musikkinstrumentet. I historien forteller smeden om en virkelig hendelse med svigerfaren Jo, der skogstroll invaderer Jo's hytte og forstyrrer søvnen til jentene hans, noe som får eieren til å spille på den flerstrengede norske fela, danse og stampe i gulvet hele tiden, og dermed forstyrre husåndenes fred.<br/><br/><em>... "Folk forteller nå så mye," sa smeden, akkurat som om han nærte tvil om troverdigheten av denne fortellingen, men det var visst bare av ergrelse over å være blitt avbrutt, nå han hadde fått munnen så godt på glid. Det fantes neppe noen i hele bygden som var rikere på de vidunderligste fortellinger om huldren og de underjordiske enn han; og i troen på disse vesener hamlet han opp med de sterkest troende. "Folk forteller så mye," sa han, "en kan ikke tru det alt. Men når det er hendt i ens eia slekt, så får en tru det. og nå skal jeg fortelle noe som har hendt værfar min; det var en alvorlig og truverdig mann, så det nok var sant det han sa. Han budde på Skroperud på Lodding-eierne i Ullensaker; han hette Jo. Han hadde bygd seg ei ny stue, han hadde en to-tre kuer, feite og i god stand, og en hest som var utmerkt framfor alle andre. Med denne hesten fór 'n ofte i skyss fra Mo til Trøgstad, og når det falt seg så, derifra til Skrimstad og tilbake til Mo igjen; og han brydde seg ikke om hvordan han fór med hesten, for den var og blei like feit. Skytter var 'n også, og spelemann med. Ofte var 'n ute og spelte, men heime kunne de aldri få 'n til å røre fela; om så hele stua var full av ungdom, nekta 'n like fullt å spelle. Men en gang var det kommet noen gutten til 'n med lommeflasker og brennevin. Da de hadde fått kallen på en pisk, kom det flere til, og enda han sa nei i begynnelsen, så fikk 'n fela fatt til sist allikevel. Men da han hadde spelt ei stund, la han den bort, for han visste at de underjordiske ikke var langt borte, og at de ikke syntes om sånt spetakkel; men guttene fikk 'n til å spelle igjen, og således gikk det en to-tre ganger; han la fela bort, og de fikk 'n til å ta den fatt igjen. Til sist hengte han den opp på veggen og svor på at han ikke ville gjøre et strøk med buen mer den kvelden, og så jaga 'n dem ut alle sammen både gutter og jenter. Da han hadde begynt å kle av seg og sto i skjorteermene borte i skorsteinen og skulle tenne kveldspipa si med en brann, så kom det inn et følgje av store og små, så det yrte i stuen.</em></p><p><br/>Faktisk har fiolinen en magisk kraft som får lytterne til å danse. Det er hensiktsmessig å huske en slik avklaring fra rådene og forslagene til lignende behandling av hat-ondskap og bitsott som er inkludert i den andre sangen i det skandinaviske eposet .<br/><br/><em><strong>137. </strong>137.<strong><br/>Jeg rår deg, Loddfåvne, </strong></em> <em>Խորհուրդ կտամ քեզ, Լոդֆաֆնի´ր,<strong><br/>og lær mine råd, </strong>ականջ դնել խրատներիս։<strong><br/>til glede og gagn om du lærer, </strong>Կշահես, երբ այն ընկալես,<strong><br/>til nytte og hell om du husker: </strong>գոհ կլինես, երբ կիրառես։<strong><br/>Når du drikker øl, </strong>Եթե հարբել ես գարեջրից,<strong><br/>så søk jordas kraft, </strong>ուժդ հետ կբերես հողից,<strong><br/>for jorda tar imot ølet, </strong>հողը դարման է հարբածին,<strong><br/>bruk eld mot sotter, </strong>կրակը դեմ է ցավերին,<strong><br/>eik mot blodsott, </strong>կաղնին կօգնի քեզ լուծի դեմ,<strong><br/>aks mot trolldom, </strong>հասկը կօգնի չար աչքի դեմ,<strong><br/>hyll mot hus-trette, </strong>հասկաժանգը՝ ճողվածքի դեմ,<strong><br/>- mot hat hjelper månen -, </strong>լուսնի լույսը՝ չարոցքի դեմ,<strong><br/>meitemakk mot bitsott, </strong>տզրուկը՝ մաշկաբորբի դեմ,<strong><br/>mot mein runer, </strong>ռունագրերը՝ չիբանի դեմ,<strong><br/>fast jord mot flytende. </strong>հողն էլ կօգնի սելավի դեմ.<br/></em>(oversatt av L. Holm-Olsen) (oversatt av H. En. Sargsyan)<br/><br/><br/>I oldtiden ble smerten (<em>Khaghlatsav</em>) betraktet som en utbredt psykisk sykdom, såkalt demonbesettelse, et onde, der en av behandlingsmåtene var å drive ut såkalte ormer og onde ånder fra personens indre ved å danse i timevis og dager, i direkte sollys eller ved hjelp av månen. Legendene som spredte seg i Europa, antyder også at årsaken til demonbesettelse ikke er ormer og onde ånder, men bitt av en tarantel-edderkopp, og det er derfor folk har kjent et annet navn for psykisk sykdom, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tarantella" target="_blank" rel="noopener">&quot;tarantisme&quot;</a>, og dansen ble kalt Tarantella.</p><blockquote>Aksel Bakunts brukte også Khaghlatsav i et av sine verk.</blockquote><p><strong><em>"Det er som dyreinstinkt, vilt, smerte (khaghlatsav)... Jeg kunne ikke vite hva denne smerten var. Det sies at den kommer brått på grunn av overtenkning, plutselig indre tap eller enorm oppstemthet. Beina til den syke mannen verker. Smerten kommer til ham som en orm, med stor anstrengelse.... Det ene kneet gjennomborer og det andre rømmer under hjertet. Denne ormen må drepes. Og de dreper med (khaghlatsav)"...</em></strong></p><p>La oss heller ikke glemme at det i norsk folketro er en utbredt oppfatning at det var troll eller djevelen selv som lærte en mann å spille profesjonelt på den flerstrengede fiolinen, som i skandinaviske land ofte kalles Gamle-Erik. Vi skal få tid til å snakke om Gamle-Erik, men før vi snakker om den flerstrengede fiolinen, la oss først nyte en av de norske folkedansene.</p><p>Den fascinerende boken inneholder også det berømte eventyret <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peer_Gynt" target="_blank" rel="noopener">&quot;Peer Gynt&quot;</a>, som for øvrig ble utviklet av den berømte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Henrik_Ibsen" target="_blank" rel="noopener">norske dramatikeren Henrik Ibsen</a> og ble grunnlaget for et verdensberømt eventyrspill, som i sin tur ble skrevet av en annen populær norsk komponist, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Edvard_Grieg" target="_blank" rel="noopener">Edvard Grieg</a>. har blitt til en ikke mindre verdenskjent musikksuite med samme navn.<br/><br/> Også i eventyret "Peer Gynt" invaderer troll bevæpnet med flerstrengede feler hytta og begynner sin endeløse dans helt til Peere klarer å temme de gale monstrene.</p><p>I et annet skandinavisk land, Sverige, er den norske fiolinen i ferd med å bli erstattet, eller rettere sagt supplert, av et annet flerstrenget musikkinstrument, den flerstrengede <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nyckelharpa" target="_blank" rel="noopener">nøkkelharpaen</a>.</p><p><br/>Det er et litt mer komplekst instrument, men ofte hører du slike fremføringer at du blir helt oppslukt av instrumentets magiske musikk. Uten å misbruke tålmodigheten din, foreslår jeg at du lytter til fremføringen til den talentfulle svenske musikeren <a href="https://www.youtube.com/@TorbjornLars/about" target="_blank" rel="noopener">Torbjörn Näsbom</a>, en mester i multistjerneharpe.</p><p>Vi får likevel anledning til å snakke grundigere om dette fantastiske musikkinstrumentet og en annen versjon av det, den såkalte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hurdy-gurdy" target="_blank" rel="noopener">Hurdy-Gurdy</a>, et europeisk musikkinstrument som ligner på en "streng".</p><p>Vi drømmer... </p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական բազմալար ջութակը, տրոլների պարը և Ակսել Բակունցի դեղատոմսը]]></title><description><![CDATA[Նորվեգական ժողովրդական բազմալար ջութակի և Ակսել Բակունցի հետաքրիր դեղատոմսի մասին կիմանանք սկանդինավյան աշխարհ կայքում, շվեդական տավիղի հնչյունների ներքո... ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բազմալար-ջութակը-տրոլների-պարը-և-ակսել-բակունցի-դեղատոմսը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-բազմալար-ջութակը-տրոլների-պարը-և-ակսել-բակունցի-դեղատոմսը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80d95c49ac736783cd1175e9f03fd069aa218091-2399x1568.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/80d95c49ac736783cd1175e9f03fd069aa218091-2399x1568.jpg" alt="Նորվեգական բազմալար ջութակը, տրոլների պարը և Ակսել Բակունցի դեղատոմսը"/><p>Նորվեգական հեքիաթներում հաճախ ենք հանդիպում ազգային երաժշտական մի գործիքի, որը կոչվում է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hardanger_fiddle" target="_blank" rel="noopener">նորվեգական ժողովրդական բազմալար ջութակ (Hardingfele)</a> կամ (Hardanger fiddle):<br/><br/>Նորվեգական բազմալար պարզ ջութակը՝ ի տարբերություն սովորական ջութակի, բաղկացած է 8 կամ 9 լարերից, որոնցից չորսը՝ սովորականի պես, համարվում են հիմնական լարեր, իսկ մյուսները հնչյունային ներդաշնակության շնորհիվ ընդամենը օժանդակում են դրանց, այդպիսով ստեղծելով տարածական բազմահնչունության տպավորություն:<br/></p><p>, որը մեծ խնամքով ու բացառիկ ջանասիրությամբ կյանքի են կոչել նորվեգիայի բարեպաշտ զավակներ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենը</a> և գերապատվելի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուն</a>, իր մեջ ընգրկում է նորվեգական բազմալար ջութակի օգտագործմամբ դրվագներ, որտեղ բացահայտվում է այդ երաժշտական գործիքի մի քանի առանձնահատկությունները: <br/>«Իրիկնաժամը ագարակատիրոջ խոհանոցում» ավանդազրույցում ագարակի դարբնի շուրթերից հնչում է մի պատմություն, որից պարզվում է, որ բազմալար ջութակի վրա հարկավոր է զգուշությամբ նվագել, քայի որ տնամերձ ոգիներն այնքան էլ չեն սիրում, երբ իրենց հանգիստը խանգարում են այդ երաժշտական գործիքի պոլիֆոնիկ հնչյունները: Այդ պատմվածքում դարբինը պատմում է իր աներոջ՝ Յոյի, հետ կատարված իրիկնային մի միջադեպի մասին, որի ժամանակ անտառային տրոլները ներխուժելով Յոյի խրճիթ և անհանգստացնելով նրա աղջիկների քունը, տանտիրոջը ստիպում են նվագել բազմալար նորվեգական ջութակի վրա և անդադար պարում ու ոտքերով դոփում են հատակին, այդպիսով խանգարելով նաև տնային ոգիների անդորրը.<br/><br/>... Յոն որսորդ էր ու նաև ջութակ էր նվագում: Նա ջութակ նվագում էր միայն դրսում, իսկ երբ տուն էր մտնում, նրան ոչ մի կերպ չէիր կարող համոզել, որ նա երաժշտական գործիքը ձեռքն առնի: Հյուրասենյակում հավաքված ջահել բազմության խնդրանքները իզուր էին անցնում, քանի որ Յոն մատով անգամ չէր ուզում դիպչել ջութակի լարերին: Մի անգամ նրա մոտ հյուր են գալիս ինչ-որ ջահելներ ու իրենց հետ բերում են թրմօղիով լեցուն տափակ շշեր: Երբ նրանք արդեն մի լավ տաքացնում են իրենց գլուխները, սկսում են ձայն տալ ու ներս կանչել նոր տղաների, որոնք՝ միանալով այն հներին, սկսում են Յոյին համոզել, որ նա ձեռքն առնի ջութակն ու իրենց համար նվագի: Ի վերջո, նա տեղի է տալիս և ստիպված է լինում վերցնել ջութակն ու նվագել, սակայն քիչ անց դադարեցնում է իր նվագը, քանի որ քաջ գիտակցում է, որ անդրաշխարհի ոգիներն իրենցից այնքան էլ հեռու չեն, իսկ գերբնական այդ էակները չեն սիրում, որ մարդ մահկանացուներն իրենց հանգիստը խանգարում են: Բայց ուրախության մասնակից տղաները նրան պարտադրում են կրկին նվագել և այդպես շարունակվում է մի երկու-երեք անգամ: Յոն վայր է դնում ջութակը, իսկ տղաները ստիպում են նրան վերստին նվագել: Ի վերջո Յոն պատից կախելով ջութակը, երդվում է, որ այդ երեկո այլևս ոչ մի պայմանով չի դիպչի երաժշտական գործիքի լարերին...</p><p>Փաստորեն ջութակը մոգական ուժ ունի, որը ունկնդիրներին ստիպողաբար պարել է պարտադրում: Տեղին է հիշել երկրորդ երգում ընդգրկված չարոցքի և տզրուկի համանման բուժման խրատ-առաջարկներից մի այսպիսի պարզաբանում.<br/> <br/>137. Խորհուրդ կտամ քեզ, Լոդֆաֆնի´ր,<br/>ականջ դնել խրատներիս։<br/>Կշահես, երբ այն ընկալես,<br/>գոհ կլինես, երբ կիրառես։<br/>Եթե հարբել ես գարեջրից,<br/>ուժդ հետ կբերես հողից,<br/>հողը դարման է հարբածին,<br/>կրակը դեմ է ցավերին,<br/>կաղնին կօգնի քեզ լուծի դեմ,<br/>հասկը կօգնի չար աչքի դեմ,<br/>հասկաժանգը՝ ճողվածքի դեմ,<br/><em>լուսնի լույսը՝ չարոցքի դեմ,<br/>տզրուկը՝ մաշկաբորբի դեմ,</em><br/>ռունագրերը՝ չիբանի դեմ,<br/>հողն էլ կօգնի սելավի դեմ...<br/><br/>Խաղլացավը հնում տարածված հոգեկան հիվանդություն է համարվել, այսպես ասած դիվահարություն՝ չարոցք, որի բուժման ձևերից մեկը ժամերով և օրերով պարելու միջոցով, արևի ուղիղ կամ օժանդակ լույսով՝ լուսնի միջոցով, այսպես կոչված որդերին, չար ոգիներին մարդու ներսից դուրս վռնդելն է եղել։ Եվրոպայում տարածված լեգենդներն էլ հուշում են, որ դիվահարության պատճառը ոչ թե որդերն ու չար ոգիներն են, այլ տարանտուլ սարդի խայթոցն է, և դրա համար էլ մարդկանց հայտնի է եղել հոգեկան հիվանդության մեկ այլ անվանումը՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%AC%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">«Տարանտիզմ»</a>, իսկ պարը կոչվել է Տարանտելա։ </p><blockquote>Խաղլացավը իր աշխատություններից մեկում օգտագործել է նաև <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%BD%D5%A5%D5%AC_%D4%B2%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%81" target="_blank" rel="noopener">Ակսել Բակունցը</a>.<br/><br/>«Հայվանի ադաթա մեզանում էդ խաղը, խաղլացավը... Չկարողացա իմանալ, թե ինչ ցավ է. բռնում է հանկարծ, ասում են, շատ միտք անելուց, հանկարծակի կորստից կամ հրճվանքից անչափ: Հիվանդի ոսկորները ցավում են: Ցավը որդի պես, սաղ ջանով մանա գալիս... Մին ծունկնա ծակում, մեկ էլ փախնում սրտի տակ: Պետքա էդ որդին սպանեն: Եվ սպանում են «խաղլացավով»:</blockquote><p>Չմոռանանք նաև, որ նորվեգական ավանդազրույցներում լայն տարածում է գտել այն կարծիքը, որ մարդուն բազմալար ջութակի վրա արհեստավարժ նվագել են սովորեցրել տրոլները կամ հենց ինքը սատանան, որին սկանդինավյան երկրներում հաճախ Ծեր Էրիկ են անվանում: Ծեր Էրիկին մենք դեռ հնարավորություն կունենանք անդրադառնալու, իսկ այ բազմալար ջութակի մասին խոսքեր շռայլելուց առաջ, եկենք նախ վայելենք նորվեգական ժողովրդական պարերից մեկը.</p><p> հետաքրքրաշարժ գրքում տեղ է գտել նաև հանրահայտ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A5%D6%80_%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BF" target="_blank" rel="noopener">«Պեր Գյունտ» հեքիաթը</a>, որն ի դեպ հանրաճանաչ<a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AF_%D4%BB%D5%A2%D5%BD%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener"> նորվեգացի դրամատուրգ Հենրիկ Իբսենի</a> կողմից մշակվել է և աշխարհահռչակ հեքիաթային պիեսի համար հիմք հանդիսացել, որն էլ իր հերթին մեկ այլ հանրաճանաչ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3" target="_blank" rel="noopener">նորվեգացի կոմպոզիտոր Էդվարդ Գրիգի</a> միջոցով վերածվել է աշխարհին ոչ պակաս հայտնի, համանուն երաժշտական սյուիտի:<br/><br/> «Պեր Գյունտ» հեքիաթում նույնպես բազմալար ջութակով զինված տրոլները ներխուժում են խրճիթ ու սկսում իրենց անվերջանալի պարը, մինչև որ Պերը կարողանում է սանձել այդ խենթ հրեշներին:</p><p>Սկանդինավյան մեկ այլ երկրում՝ Շվեդիայում, նորվեգական ջութակին փոխարինելու է գալիս, կամ ավելի շուտ լրացնելու է գալիս մեկ այլ բազմալար երաժշտական գործիք՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nyckelharpa" target="_blank" rel="noopener">բազմալար ստեղնավոր տավիղը (Nyckelharpa)</a>: </p><p><br/>Այն մի փոքր ավելի բարդ գործիք է, բայց հաճախ այնպիսի կատարումներ ես լսում, որ ամբողջովին կլանվում ես այդ գործիքի դյութական երաժշտությամբ: Չչարաշահելով ձեր համբերությունը, առաջարկում եմ լսել բազմաստեղն տավիղի վարպետ տաղանդավոր շվեդ երաժիշտ Թորբյորն Նեսբյոմի կատարումը.</p><p/><p>Այս հրաշալի երաժշտական գործիքի և նրա մեկ այլ տարբերակի՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hurdy-gurdy" target="_blank" rel="noopener">Հուրդի-Գուրդի</a> անվանյալ, «շարմանկային» նմանվող եվրոպական երաժշտական գործիքի մասին մենք դեռ հնարավորություն կունենանք ավելի հանգամանալից խոսելու:</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Isle of Man, vikingene og biskop Hygualds gylne krystallkule]]></title><description><![CDATA[Nye funn på Isle of Man i hjertet av De britiske øyer kaster nytt lys over vikingenes reiser.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/isle-of-man-vikingene-og-biskop-hygualds-gylne-krystallkule/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/isle-of-man-vikingene-og-biskop-hygualds-gylne-krystallkule/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/000ce60ee32be954c4170fa61136ddded41a6ada-2710x1985.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/000ce60ee32be954c4170fa61136ddded41a6ada-2710x1985.jpg" alt="Isle of Man, vikingene og biskop Hygualds gylne krystallkule"/><p><br/>Nå kan vi uten å nøle slå fast at vikingene bar brystpanser av bronse for 1000 år siden. I <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Irish_Sea" target="_blank" rel="noopener">Irskesjøen</a>, på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Isle_of_Man" target="_blank" rel="noopener">Isle of Man</a>, omtrent like langt fra England, Irland, Skottland og Wales, ble slike smykker oppdaget av skattejegere ved hjelp av metalldetektorer. De 10 centimeter lange brystplatene ble oppdaget i desember 2018 av Craig Evans og John Crowe under en leteaksjon på øya. De kostbare funnene ble sendt til <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/York" target="_blank" rel="noopener">Yorks</a> prestisjetunge arkeologiske laboratorium for grundig undersøkelse, og etter desinfisering ble de returnert til funnstedet, Viking Age Museum i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Douglas,_Isle_of_Man" target="_blank" rel="noopener">Douglas</a>, hovedstaden på Isle of Man, for senere utstilling. Samlingen av vikingfunn i museet suppleres av et uvurderlig par ovale brystplater i bronse fra 950, med fuglemotiver innlagt med sølvfibre. Selv om det kan virke overraskende, har nøye undersøkelser vist at smykkene var <a href="https://www.bbc.com/news/world-europe-isle-of-man-59703390?fbclid=IwAR2skH2oMfSnzjmzk6HvPr7hc6P5Ft3iFJILy0Geoj_eTsR01tTk-dGy_aE" target="_blank" rel="noopener">beregnet på menn</a>, mens kvinnesmykker aldri ble funnet under utgravningene på øya. For øvrig bar de modige vikingenes mest ærverdige guder også brystplater. Det er ikke for ingenting at Rig, som ofte blir identifisert med den strålende guden Heimdalar, bærer en brystplate på en av de illustrerte sidene i kapittelet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/R%C3%ADgs%C3%BEula" target="_blank" rel="noopener">&quot;Rígsmál &quot;</a> i den armenske oversettelsen av det tysk-skandinaviske eposet ". Det var i hvert fall slik den geniale danske kunstneren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lorenz_Fr%C3%B8lich" target="_blank" rel="noopener">Lorenz Frølich</a> portretterte ham.</p><p>Vi kan bare legge til at de fryktede vikingene fra Nordsjøen plyndret Skottlands nordlige kyster allerede på 700-tallet, og at de selvsagt også besøkte Shetland,<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Orkney" target="_blank" rel="noopener"> Orknøyene</a> og Hebridene. Den dominerende delen av vikingene på den tiden var nordmenn, som plyndret de britiske kystkirkene og invaderte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Republic_of_Ireland" target="_blank" rel="noopener">Irland</a> og særlig Isle of Man i 793, 794, 795 (797).<br/></p><p>I de neste artiklene vil vi se nærmere på hvor de verdifulle skattene som ble plyndret fra de rike kirkene på Irskesjøkysten befinner seg, og vi vil gi utførlige forklaringer på de harde kampene mellom de norske og danske kongene som plyndret Irland, Skottland og England, men la oss nå se på en annen fascinerende artikkel fra <a href="https://www.bbc.com/news" target="_blank" rel="noopener">BBC News</a>. :</p><p>Som tidsskriftet skriver, ble det i 2014 også gjort viktige funn sør i Skottland, blant annet skattene fra den rekonstruerte Isle of Man. Et av funnene som ble oppdaget ved hjelp av en metalldetektor, har fått spesiell oppmerksomhet fra forskerne. En klynge naturlige bergkrystaller som ble funnet i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Galloway" target="_blank" rel="noopener">Galloway i Skottland</a>, var pakket inn i bomullsfiller. Som et resultat av en grundig inspeksjon ble det funnet en latinsk inskripsjon på en av kirkens dyrebare ornamenter, med følgende tekst: <a href="https://www.bbc.com/news/uk-scotland-south-scotland-59702916?fbclid=IwAR2nnfFMMHpLUtJxaGXmcLBjJT8R8yVsSBbFT4_Q6mBEr48YYKgQOAxvV84" target="_blank" rel="noopener">&quot;Jeg ble tilberedt av biskop Hyguald&quot;</a>. Ekspertene ble forvirret og fant ikke ut nasjonaliteten til den nye erkepresten, men de plasserte ham i hvert fall blant de åndelige fedrene som kom til<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scotland" target="_blank" rel="noopener"> Skottland</a> på 800-tallet.</p><p><br/>Galloway-skatten ble funnet av Derek McLennan og er nå utstilt på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kirkcudbright" target="_blank" rel="noopener">Kirkcudbright Museum</a>. Og som et resultat av grundige undersøkelser utført i anerkjente britiske ekspertverksteder, ble den kostbare krystallklyngen, som var besatt med forgylte tråder og stemplet med en gylden inskripsjon, og skattene som ble funnet sammen med den, tildelt konklusjonen om at funnene kom til vikingene fra det angelsaksiske Northumbria. </p><p>Ifølge professor Alex Woolf ved St Andrew's University hadde middelalderens <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Northumbria" target="_blank" rel="noopener">Northumbria</a> flere yppersteprester kjent som Hyguald, og det er ikke funnet noen opptegnelser om anglosaksiske biskoper etter 810.<br/></p><p>Dr. Martin Goldberg utelukker ikke at lignende krystallbokser med metalldekorasjoner også ble brukt i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Empire" target="_blank" rel="noopener">Romerriket</a>, og Vatikanet er ikke fritt for slike skatter.</p><p>Vel, la oss nå nyte den magiske videosangen "My mother told me" fremført av de norske modige vikingbrødrene Harald og Halfdan Konung-brødrene:</p><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Մարդու կղզին, վիկինգներն ու եպիսկոպոս Հայգուալդի ոսկեբյուրեղ կճուճը]]></title><description><![CDATA[Բրիտանական կղզիների սրտում գտնվող Մարդու կղզում հայտնաբերված նոր գտածոները նոր բացահայտումներ են անում վիկինգների անցած-դարձած ճամփաների մասին]]></description><link>https://www.scandinavian.world/մարդու-կղզին-վիկինգներն-ու-եպիսկոպոս-հայգուալդի-ոսկեբյուրեղ-կճուճը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/մարդու-կղզին-վիկինգներն-ու-եպիսկոպոս-հայգուալդի-ոսկեբյուրեղ-կճուճը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/000ce60ee32be954c4170fa61136ddded41a6ada-2710x1985.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/000ce60ee32be954c4170fa61136ddded41a6ada-2710x1985.jpg" alt="Մարդու կղզին, վիկինգներն ու եպիսկոպոս Հայգուալդի ոսկեբյուրեղ կճուճը"/><p><br/>Այժմ առանց վարանելու կարող ենք ասել, որ վիկինգները 1000 տարի առաջ բրոնզե կրծքազարդեր էին կրում: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Irish_Sea" target="_blank" rel="noopener">Իռլանդական ծովում</a>՝ Անգլիայից, Իռլանդիայից, Շոտլանդիայից և Ուելսից մոտավորապես նույն հեռավորության վրա գտնվող <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%B6_%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB" target="_blank" rel="noopener">«Մարդու» (Man)</a> կղզում, մետաղաորս սարքերի օգնությամբ այդպիսի զարդեր են հայտնաբերել գանձ որոնողները: 10 սանտիմետր երկարություն ունեցող կրծքազարդերը 2018 թ.-ի դեկտեմբերին հայտնաբերել են Քրեյգ Էվանսը և Ջոն Քրոուն կղզու տարածքում իրականացվող որոնողական գործողությունների ընթացքում: Թանկարժեք գտածոները ուղարկվել են <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84" target="_blank" rel="noopener">Յորքի</a> հեղինակավոր հնեաբանական լաբորատորիա, որպեսզի հանգամանալից ու հիմնարար հետազոտություններ իրականացվեն և մանրեապաշտպան գործողություններից հետո վերադարձվեն իրենց հայտնաբերման վայր՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Douglas,_Isle_of_Man" target="_blank" rel="noopener">Մեն կղզու մայրաքաղաք Դուգլասում</a> գտնվող վիկինգների դարաշրջանի թանգարան, հետագայում ցուցադրվելու համար: Թանգարանում վիկինգների ժամանակաշրջանի գտածոների հավաքածուն համալրվել է 950 թվականին պատրաստված անգնահատելի արժեք ունեցող օվալաձև բրոնզե զույգ կրծքազարդերով, որոնց մակերեսին արծաթե մանրաթելերով դրվագված են թռչնապատկերներ: Որքան էլ զարմանալի թվա, բայց մանրակրկիտ հետազոտությունները ցույց են տվել, որ<a href="https://www.bbc.com/news/world-europe-isle-of-man-59703390?fbclid=IwAR2skH2oMfSnzjmzk6HvPr7hc6P5Ft3iFJILy0Geoj_eTsR01tTk-dGy_aE" target="_blank" rel="noopener"> զարդերը նախատեսված են եղել տղամարդկանց համար</a>, իսկ այ կանանց զարդեր կղզում կատարված պեղումների ժամանակ այդպես էլ չեն հայնտնաբերվել: Ի դեպ, կրծքազարդեր են կրել նաև խրոխտ վիկինգների գերապատվելի աստվածները: Զուր չէ որ հայերեն թարգմանությամբ հրատարակված գրքի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%A3_%D5%8C%D5%AB%D5%A3%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">«Երգ Ռիգի մասին»</a> գլխի նկարազարդ էջերից մեկում Ռիգը, ով հաճախ նույնացվում է պայծառափայլ Հեյմդալար աստծո հետ, իր վերնազգեստի վրա կրում է կրծքազարդ: Համենայնդեպս այդպես է նրան պատկերել դանիացի հանճարեղ նկարիչ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%81_%D5%96%D6%80%D5%B5%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AD" target="_blank" rel="noopener">Լորենց Ֆրյոլիխը</a>:<br/></p><p>Մեզ մնում է հավելել, որ հյուսիսային ծովերի ահ ու սարսափ վիկինգները դեռևս 8-րդ դարում են ասպատակել Շոտլանդիայի հյուսիսային ափեր, իհարկե ճանապարհին մուտք գործելով նաև Շետլանդյան, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Orkney" target="_blank" rel="noopener">Օրկնեյան</a> և Հեբրիդյան կղզիներ: Վիկինգների գերակշռող մասը այդ ժամանակ նորվեգացիներն էին, որոնք թալանելով բրիտանական ափամերձ եկեղեցիները, 793, 794, 795 թվականներին ներխուժեցին նաև Իռլանդիա ու մասնավորապես Մեն կղզի(797թ.): <br/></p><p>Հաջորդաբար ներկայացվող մեր հոդվածներում մենք դեռ կանդրադառնանք Իռլանդական ծովի ափամերձ հարուստ եկեղեցիներից թալանված արժեքավոր գանձերի տեղակայման վայրերին և լայնածավալ պարզաբանումներ կտանք <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BC%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Իռլանդիան</a>, Շոտլանդիան և Անգլիան ասպատակող նորվեգացի և դանիացի կոնունգների միջև տեղի ունեցող կատաղի մարտերին, սակայն եկեք այժմ ծանոթանանք <a href="https://www.bbc.com/news" target="_blank" rel="noopener">«BBC News»</a> պարբերականի հետաքրքրաշարժ նյութերից ևս մեկին:</p><p>Ինչպես նշում է պարբերականը կարևորագույն նշանակություն ունեցող գտածոներ, ինչպիսիք որ վերոշարադրյալ Մեն կղզու գանձերն էին, հայտնաբերվել են նաև 2014 թվականին Շոտլանդիայի հարավում: Մետաղորսիչի օգնությամբ հայտնաբերված գտածոներից մեկը առանձնակի ուշադրության է արժանացել հետազոտողների կողմից: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Galloway" target="_blank" rel="noopener">Շոտլանդական Գալոուեյում</a> հայտնաբերված լեռնային բնական բյուրեղից պատրաստված կճուճը, փաթաթված է եղել բամբակյա լաթերով: Մանրակրկիտ զննելու արդյունքում թանկարժեք կճուճի զարդարանքներից մեկի վրա հայտնաբերվել է լատինատառ մի գրառում, ահա այսպիսի շարադրանքով. <a href="https://www.bbc.com/news/uk-scotland-south-scotland-59702916?fbclid=IwAR2nnfFMMHpLUtJxaGXmcLBjJT8R8yVsSBbFT4_Q6mBEr48YYKgQOAxvV84" target="_blank" rel="noopener">«Ինձ պատրաստել է եպիսկոպոս Հայգուալդը»: </a>Փորձագետները տարակուսանքի մեջ հայտնվելով և այդպես էլ չպարզելով եկվոր քահանայապետի ազգությունը, համենայնդեպս նրան ամրագրել են IX դարում <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D5%B8%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Շոտլանդիա</a> ժամանած հոգևոր հայրերի շարքում:<br/></p><p><br/> Գալոուեյի գանձախումբը հայտնաբերել է Դերեք ՄաքԼենընը և այն այժմ ցուցադրվում է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kirkcudbright" target="_blank" rel="noopener">Քըրքուդբրայթի թանգարանում</a>: Եվ այսպես, ոսկեզօծ թելերով ընդելուզած և ոսկետառ գրառումով դրոշմված թանկարժեք բյուրեղյա կճուճը և նրա հետ մեկտեղ հայտնաբերված գանձերը բրիտանական մեծահամբավ փորձագիտական աշխատանոցներում կատարված մանրակրկիտ հետազոտությունների արդյունքում արժանացել են այն եզրահանգմանը, որ գտածոները վիկինգների մոտ են հայտնվել անգլո-սաքսոնական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Northumbria" target="_blank" rel="noopener">Նորթումբրիայից</a>: Սուրբ Անդրեասի համալսարանի պրոֆեսոր Ալեքս Վուլֆի կարծիքով միջնադարյան Նորթումբրիայում հայտնի են եղել Հայգուալդ անունով մի քանի քահանայապետեր, իսկ 810 թվականից հետո անգլո-սաքսոնական եպիսկոպոսների մասին գրառումներ մինչ օրս չի հայտնաբերվել: <br/></p><p>Դոկտոր Մարտին Գոլդբերգը չի բացառում, որ մետաղապատ զարդարանքերով նույնատիպ բյուրեղյա կճուճներ գործածվել են նաև <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Հռոմեական կայսրությունում</a> և այդպիսի գանձերից զերծ չէ Վատիկանը:</p><p>Դե իսկ այժմ եկեք նորվեգացի խրոխտ վիկինգներ Հարալդ և Հալֆդան կոնունգ-եղբայրների կատարմամբ վայելենք «Մայրս ինձ ասաց» մոգական տեսաերգը՝</p><blockquote><br/>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Սուրբ Լյուսիան, Լյուսիֆերդան և փոքրիկ Յուլը]]></title><description><![CDATA[Սկանդինավյան աշխարհը նշում է Ս. Լյուսիայի տոնախմբությունը: Այն անվանում են նաև Փոքրիկ Յուլ: Իսկ Լյուսիֆերդայի, տրոլների և վալկիրիաների մասին կիմանաք ստորև...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/սուրբ-լյուսիան-լյուսիֆերդան-և-փոքրիկ-յուլը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/սուրբ-լյուսիան-լյուսիֆերդան-և-փոքրիկ-յուլը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81b0f711246e8a4cae2b359384263ed43255352d-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<blockquote>Դեկտեմբերի 13-ին ամբողջ սկանդինավյան աշխարհը նշում է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Lucy%27s_Day" target="_blank" rel="noopener">Սուրբ Լյուսիայի տոնը</a> կամ Սանտա Լուչիայի (ինչպես նշում են Իտալիայում) և գուցե Սուրբ Լույսի(եթե այն նշեին Հայաստանում)...<br/><br/><strong><em>Շնորհավորում ենք ամենքիդ Սուրբ Լյուսիի տոնի կապակցությամբ:<br/></em></strong><br/>Տոնախմբությունը նշվում է Սիրակուզիայի միանձնուհի Լուչիայի պատվին, ով դեռևս IV դարում վտանգելով կյանքը հալածյալ քրիստոնյաներին` իրենց մութ թաքստոցներում գոյատևելու համար, հաց ու լույս էր բերում: <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%B8%D5%AF%D5%B2%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD" target="_blank" rel="noopener">Հռոմի Կայսր Գայոս Ավրելիանոս Վալերիանոս Դիոկղետիանոս Օգոստոսը</a>, ի դեպ ում շնորհիվ Հայոց Արքայի գահին նստեց <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BF_%D4%B3" target="_blank" rel="noopener">Տրդատ Գ Մեծը</a>, հալածում էր քրիստոնյաներին, և այդ էր պատճառը, որ շատերը փրկություն էին գտնում մութ քարանձավներում պահ մտնելով: <br/>Եվ այդպես, անվեհեր ու առաքինի Լյուսիան հաց բերելիս կենարար լույսը կրում էր գլխին, իսկ ձեռքերը ազատ էր պահում, որպեսզի կարողանա հնարավորինս շատ ուտելիք բերել սովյալներին: Նա գլխին դնում էր վառված մոմերով զարդարված հատուկ պսակ, այդկերպ ներկայանալով երանյալ քրմուհու գալուստին սպասող ամենուրեք սփռված, մթնախորշերում տառապող քրիստոնյաներին: Ահա այս անձնվիրությամբ տոգորված եղելությունն է, որ հիմնավորվել է հիասքանչ տոնի ակունքներում ու մեզ թույլ է տալիս այսօր վայելել մեծ տոնախմբության հմայքն ու պերճանքը: <br/>Սուրբ Լյուսիան՝ տոնախմբության գլխավոր հերոսուհին, ներկայանում է ճերմակ երկայնահանդերձ զգեստով, որը հաճախ կրում են պարմանուհիներն ու պատանիները մկրտության ժամին, և անպայման կարմիր գոտիով: Սպիտակ շրջազգեստը խորհրդանշում է անաղարտությունը, իսկ կարմիր գոտին՝ որպես արյան բիծ, խորհրդանշում է նահատակությունը: Անեղծ միանձնուհու ձեռքում սինի է, որի վրա զաֆրան համեմունքով թխված բլիթներ կան: Այո, քրքումի ծաղկի կարմիր առէջները խորհրդանշական լրացումն են տոնախմբության ընթացակարգի: </blockquote><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81b0f711246e8a4cae2b359384263ed43255352d-1920x1280.jpg" alt="Սուրբ Լյուսիան, Լյուսիֆերդան և փոքրիկ Յուլը"/><p><br/>Կաթոլիկ և բողոքական եկեղեցիներում տոնակատարությանը մասնակցում են նաև պատանիները, իսկ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D6%86%D6%80%D5%A1%D5%B6_(%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84)" target="_blank" rel="noopener">զաֆրանե</a> թխվածքաբլիթները տեսքով նմանակում են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Stephen" target="_blank" rel="noopener">Սուրբ Ստեփանոսին</a> կամ ու : <br/><br/>Սուրբ Լյուսիի տոնը մեծ շուքով են նշում նաև Իտալիայի ողջ տարածքով մեկ, <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Խորվաթիայում</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dalmatia" target="_blank" rel="noopener">Դալմաթիայում</a> և <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Հունգարիայում</a>, որտեղ հենց այդ ժամանակ է, որ ցանում են ցորենի հատիկներ, որպեսզի Ծննդյան տոնին այն ծլարձակի և ունենա մի քանի սանտիմետր հասակ:</p><p><br/>Տոնը Սկանդինավյան երկրներում անվանում են նաև Փոքրիկ : Այդ մասին մենք կպատմենք ձեզ ստորև, կպատմենք տոնի հետ կապված տրոլների ու չար ոգիների մասին, որոնք տոնախմբության գիշերը կարող են անգամ հայտնվել խրճիթներում, ծխնելույզից իջնել վար, ու եթե նրանց չդիմավորեք համապատասխան գործողություններով, ապա ձեզ չի փրկի անգամ Սանտա Լյուսիան՝ իր մոմերի հավերժափայլ լույսով...<br/>Տոնակատարության սկանդինավյան տարընթերցումը նկարագրելուց առաջ, եկեք վայելենք կախարդանքով լեցուն մի երգ, որը կատարում է հեղինակը՝ չքնաղ շվեդուհի, երգահան Յոննա Յինտոնը... <br/>Տեսանյութը դիտելուց անմիջապես հետո, կծանոթանաք շվեդական այս գողտրիկ երգի արևելահայերեն թարգմանությանը: Բարի վայելում...<br/><br/></p><p/><p><strong>Լույսը խավարում</strong>,<br/><br/>Գիշերային ծանր քայլքով շուրջ բոլորը տան ու բակի,<br/>Երբ արևը լքում է մեզ, ստվերներն են պատում երկրին:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:</p><p>Կախարդանքները, ուժերը մութ լույսիդ առաջ ծունկ են չոքում,<br/>Երանելի ցոլքն է լույսիդ ամենքիս պահապան դառնում:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:</p><p>Աստղերն են մեզ ուղղորդում, որ հարթենք մեր ճանապարհը,<br/>Պայծառափայլ անեղծ քրմո՛ւհի, թող առկայծի հար հմայքդ:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:<br/>(շվեդերենից թարգմ. Յակոբ Էնկիի)</p><p>Մեծ ուրախությամբ թույլ տվեք նշել, որ մեր ինտերակտիվ կապը սկսել է աշխատել, և մենք Սկանդինավիայից սկսել ենք արձագանքներ ստանալ: Դաղբաշյանների ընտանիքը հեռավոր Շվեդիայից, Սուրբ Լյուսիայի տոնի կապակցությամբ, ուղարկել է իրենց չքնաղ դստրիկի և անվեհեր որդու այս տարվա տոնական բեմականացումը պատկերող մի ջերմ ու խորհրդավոր ընտանեկան լուսանկար և այն մեծ խանդավառությամբ ուզում ենք ամրագրել մեր կայքում:</p><p><br/>Այժմ անդրադառնանք Սկանդինավիային և մի փոքրիկ պարզաբանում մտցնենք IV դարում սկիզբ առած իրադարձության և այն դեպի հյուսիս տեղափոխելու մասին:<br/>Եվ ուրեմն, քրիստոնեության տարածումը հյուսիսային երկրներում տարածելու միտումով բազմաթիվ քարոզիչներ միջնադարում մուտք են գործում սկանդինավյան աշխարհ և իրենց հետ բերում են նաև Սուրբ Լյուսիայի հետ կապված չքնաղ պատմությունը: Անեղծ պարմանուհու կողմից խավարի ու սովի ճիրաններում ակամա հայտնված կարիքավորներին բերված լույսն ու հացը, պատկերացնում եք, ինչ մեծ նշանակություն պետք է ունենար հյուսիսային ծովերի ափերին բնակվող սկանդինավցիների համար, այն էլ դեկտեմբեր ամսին, երբ արևն իր ջերմով չէր տաքացնում նրանց, իսկ կարճ ու անլույս օրերը լի էին ամառվա կարոտով:<br/>Ենթադրվում է, որ Սուրբ Լյուսիայի տոնը Սկանդինավիա է եկել, փոխարինելու հեթանոսական Յոլին: Հին օրերում նույնպես խավարի ու լույսի ոգիները պայքարի մեջ էին գտնվում: Լյուսիի դերակատարությունը հեթանոսական շրջանում Սկանդինավիայում վերապահված էր դեկտեմբերի 13-ի գիշերը երկնքով սլացող ծեր կնոջը, ում անվանում էին Լյուսիֆերդա: Լյուսիի գիշերվա և բուն Յուլի միջև ընկած ժամանակահատվածում վերակենդանանում էին տրոլներն ու մնացյալ չար ոգիները, որոշ դեպքերում մեռած մարդկանց հոգիները և սլանում էին երկնքով՝ հետևելով Լյուսիֆերդային: Բայց ամենավտանգավորը հենց Լյուսիի գիշերն էր, երբ խորհուրդ չէր տրվում մնալ տանը: Օրինակ, եթե տանը չար երեխաներ կային, ապա պետք է անպայման զգուշանային, քանի որ սավառնող տիկինը կարող էր տան ծխնելույզով վար իջնել ու իր հետ երկինք տանել չարաճճի մանուկներին, իսկ եթե նրանց բախտը բերեր ու Լյուսիֆերդային կարողանային համոզել, ապա հարկ կլիներ ինչ-որ դժվարին առաջադրանք կատարել ու մինչև բուն Յոլի տոնախմբությունը ներկայացնել ծեր կնոջ դատին: Եվ այդպես, Լյուսիի գիշերը արթուն մնալու համար, հարկավոր էր կրակը վառ պահելով շուրջպար բռնել և ուրախանալ ու պարել, որպեսզի աչալուրջ լինելով դիմակայեին ահավիրքը: Դե իսկ չար ոգիները ճարահատյալ անվերջ թռչում էին երկնքով մեկ, թափառում էին տնամերձ անտառներում, լողում էին մոտակա լճերում ու գետերում ու ապարդյուն սպասում, թե մարդիկ երբ են հոգնելու իրենց երգ ու պարից, որպեսզի հարձակվեն ու գողանան նրանց հոգիները:<br/></p><p><br/>Լյուսիֆերդայի դերակատարությունը մեկնիչներից շատերը վերագրում են վալկիրիաներին՝ Օդինի քաջ ռազմուհիներին, որոնց մասին կատարյալ տեղեկություններ կքաղեք, եթե ձեռք բերեք ու կարդաք Անտարես հրատարակչության կողմից լույս ընծայված արևելահայերեն թարգմանությունը: Դուք այն կարող եք ձեռք բերել Երևանի բոլոր գրախանութներում կամ Դարան գրախանութի միջոցով Արցախում և արտասահմանյան երկրներում:<br/><br/>Սկանդինավիայում շատերն այս տոնը կապում են վիկինգների դարաշրջանում ասպարեզ եկած <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Oskorei" target="_blank" rel="noopener">«Օսկորեյա»</a> տոնի հետ, այսպես կոչված <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wild_Hunt" target="_blank" rel="noopener">«Վայրի որսի»</a> հետ, որը տեղ է գտել անգլո-սաքսոնական հին ձեռագրերում, հետագայում մտնելով հին նորվեգական առասպելների մեջ փոխակերպվել է «Åsgårdsreia»՝ Ասգարդի հեծյալներ, տարբերակի, անգամ անվանվել է «Julereia», աստիճանաբար մոտենալով Ծննդյան տոների հեծյալներ իր վերջանվանմանը: Կարծիքներ կան, որ այստեղ խոսք է գնում Վալկիրիաների մասին, որոնք երկնքից սրընթաց արշավելով մարտի դաշտ կամ գիշերային բնակատեղիների վրա, իրենց հետ Վալհալա էին տանում ընկածներին: <br/>Ինչևէ, կարծում ենք հետագայում մեզ առիթ կընձեռնվի ավելի մանրամասն ներկայացնել այս ամենի մասին, իսկ հիմա բավարարվենք Սուրբ Լյուսիի տոնի կապակցությամբ վերոշարադրյալ բացահայտումներով և շարունակենք հետևել «Սկանդինավյան աշխարհի» նոր անակնկալներին: Վերջաբանի փոխարեն վայելենք Յոննա Յինտոնի թողարկած տեսանյութերից ևս մեկը... Բարի վայելում...<br/></p><p><br/>Էանում ենք երազելով...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[St. Lucia, Luciferda og Lille Jul]]></title><description><![CDATA[I den skandinaviske verden feirer man Luciafesten. Den kalles også lillejulaften. Og nedenfor får du vite mer om Luciferda, troll og valkyrier...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/st-lucia-luciferda-og-lille-jul/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/st-lucia-luciferda-og-lille-jul/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81b0f711246e8a4cae2b359384263ed43255352d-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/81b0f711246e8a4cae2b359384263ed43255352d-1920x1280.jpg" alt="St. Lucia, Luciferda og Lille Jul"/><p>Den 13. desember feirer hele den skandinaviske verden Luciadagen eller <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Lucy%27s_Day" target="_blank" rel="noopener">Santa Lucia</a> (som den feires i Italia) og kanskje St. Luys (hvis den ble feiret i Armenia)...</p><p>Gratulerer med Luciadagen til dere alle!</p><p>Dagen feires til ære for Lucia, en nonne fra Syrakus, som på 400-tallet risikerte livet for å bringe brød og lys til de forfulgte kristne for å overleve i sine mørke skjulesteder. Den romerske keiseren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Diocletian" target="_blank" rel="noopener">Gaius Aurelianos Valerianos Diocletianos Augustus</a>, takket være hvem <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tiridates_III_of_Armenia" target="_blank" rel="noopener">Trdatus III</a> den store satt på den armenske kongens trone, forfulgte de kristne, og det var grunnen til at mange fant frelse ved å gå inn i mørke huler.</p><p>Og slik bar den edle og dydige Lucia det livgivende lyset på hodet mens hun brakte brød, og holdt hendene frie slik at hun kunne bringe så mye mat som mulig til de sultne. På hodet hadde hun en spesiell krone dekorert med tente lys, og på den måten presenterte hun seg for de kristne som var spredt over alt og led i mørket mens de ventet på den velsignede prestinnen. Det er denne selvoppofrende tilværelsen som ligger til grunn for denne fantastiske høytiden, og som gjør at vi i dag kan nyte sjarmen og prakten ved den store feiringen.<br/>Lucia, feiringens hovedheltinne, opptrer i en lang, hvit kjole, ofte båret av barpiker og unge mennesker ved dåpen, og nødvendigvis med et rødt belte. Den hvite kjolen symboliserer kyskhet, og det røde beltet, som en blodflekk, symboliserer martyriet. En kysk nonne holder en sini med safrankryddede smultringer på. Ja, de røde kronbladene på gurkemeieblomsten er et symbolsk tillegg til festprosedyren.</p><p><br/>I katolske og protestantiske kirker deltar også ungdommer i feiringen, og safrankaker imiterer <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Stephen" target="_blank" rel="noopener">Sankt Stefan</a> eller og .</p><p>Luciadagen feires også med brask og bram i hele Italia, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Croatia" target="_blank" rel="noopener">Kroatia</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dalmatia" target="_blank" rel="noopener">Dalmatia</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hungary" target="_blank" rel="noopener">Ungarn</a>, der man på denne tiden sår hvetekorn for at de skal spire og bli flere centimeter høye til jul.</p><p>Høytiden kalles også Little i de skandinaviske landene. Vi vil fortelle deg om det nedenfor, vi vil fortelle deg om trollene og onde ånder knyttet til ferien, som til og med kan dukke opp i hyttene på feiringsnatten, komme ned i skorsteinen, og hvis du ikke møter dem med passende handlinger, vil ikke engang Santa Lucia, med det evige lyset fra lysene hennes, ikke redde deg. ..<br/>Før vi beskriver den skandinaviske tolkningen av feiringen, la oss nyte en sang full av magi, fremført av den søvnløse svenske låtskriveren Jonna Jinton...<br/>Umiddelbart etter at du har sett videoen, vil du bli kjent med den østarmenske oversettelsen av denne koselige svenske sangen. God fornøyelse...<br/><br/></p><p/><p><br/>Natten går tunga fjät runt gård och stuva.<br/>Kring jord som sol'n förlät, skuggorna ruva.<br/>Drömmar med vingesus under oss sia,<br/>tänd dina vita ljus, Sankta Lucia.<br/><br/>Trollsejd och mörkermakt ljust du betvingar,<br/>signade lågors vakt skydd åt oss bringar.<br/>Drömmar med vingesus, under oss sia,<br/>tänd dina vita ljus, Sankta Lucia.<br/><br/>Stjärnor som leda oss, vägen att finna,<br/>bli dina klara bloss, fagra prästinna.<br/>/Drömmar med vingesus, under oss sia,<br/>tänd dina vita ljus, Sankta Lucia./</p><p><br/>(oversettelse fra svensk av Jacob Enki)</p><p><strong>Լույսը խավարում</strong><br/><br/>Գիշերային ծանր քայլքով շուրջ բոլորը տան ու բակի,<br/>Երբ արևը լքում է մեզ, ստվերներն են պատում երկրին:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:</p><p>Կախարդանքները, ուժերը մութ լույսիդ առաջ ծունկ են չոքում,<br/>Երանելի ցոլքն է լույսիդ ամենքիս պահապան դառնում:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:</p><p>Աստղերն են մեզ ուղղորդում, որ հարթենք մեր ճանապարհը,<br/>Պայծառափայլ անեղծ քրմո՛ւհի, թող առկայծի հար հմայքդ:<br/>Երազները թևատարած դյութանքներ են շաղում վերից,<br/>Վառիր ճերմակ մոմերը Քո, Սո՛ւրբ Լյուսիա առաքինի:<br/>(շվեդերենից թարգմ. Յակոբ Էնկիի)</p><p>Vi er veldig glade for å kunne meddele at vår interaktive lenke nå er live, og vi har begynt å få tilbakemeldinger fra Skandinavia. I anledning Luciadagen sendte familien Daghbashyan fra det fjerne Sverige et varmt og mystisk familiebilde av deres søvnige datter og kjekke sønn, som vi med stor entusiasme legger ut på nettsiden vår.</p><p><br/>La oss nå vende oss til Skandinavia og legge til en liten avklaring om hendelsen som startet på 400-tallet og flyttet den nordover.<br/><br/>Og slik, med tendensen til å spre kristendommen i de nordlige landene, kom mange predikanter inn i den skandinaviske verden i middelalderen og brakte med seg den mørke historien knyttet til St. Lyset og brødet som den ærlige barpiken brakte til de trengende som var i mørkets og sultens vold, kan du forestille deg hvor viktig det må ha vært for skandinavene som bodde ved kysten av de nordlige hav, i desember måned, da solen ikke varmet dem med sin varme, og de korte og lysløse dagene var fulle av lengsel etter sommer.<br/><br/>Mellom Luciferdas natt og selve julefeiringen ble troll og andre onde ånder, i noen tilfeller døde menneskers sjeler, vekket til live og løp over himmelen etter Luciferda. Men farligst var Luciferdas natt, da det ikke var anbefalt å holde seg hjemme. Hvis det for eksempel var uskikkelige barn i huset, måtte de være forsiktige, for den svevende damen kunne komme ned gjennom skorsteinen i huset og ta med seg de uskikkelige barna til himmelen, og hvis de var heldige og kunne overbevise Luciferda, ville det være en vanskelig oppgave. utføre og presentere for den gamle kvinnens hoff før selve Joleferien. <br/><br/>Så for å holde Lucy våken om natten var det nødvendig å holde bålet i gang og danse rundt, ha det gøy og danse, være på vakt mot terror. Vel, onde ånder fløy i det uendelige over himmelen, streifet rundt i skogene i nærheten av huset, badet i innsjøene og elvene i nærheten og ventet forgjeves på at folk skulle bli lei av sangen og dansen for å angripe og stjele sjelene deres. <br/></p><p><br/>De fleste av opphavsmennene tillegger Valkyriene, Odins tapre krigere, rollen som Luciferda, som du vil få perfekt informasjon om hvis du skaffer deg og leser den østarmenske oversettelsen av det tysk-skandinaviske eposet utgitt av Antares forlag. Du kan kjøpe den i alle bokhandlere i Jerevan eller gjennom Daran bokhandel i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Republic_of_Artsakh" target="_blank" rel="noopener">Artsakh</a> og andre land.</p><p>I Skandinavia forbinder mange mennesker denne høytiden med festivalen <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Oskorei" target="_blank" rel="noopener">Oskoreia</a>, (Åsgårdsreia) som dukket opp i vikingtiden, den såkalte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wild_Hunt" target="_blank" rel="noopener">&quot;Den ville jakten&quot;</a>, som ble funnet i de gamle angelsaksiske manuskriptene, som senere kom inn i de gamle norske mytene, den ble forvandlet til versjonen av "Åsgårdsreia", rytterne i Asgard. , fikk til og med navnet "Julereia", og nærmet seg gradvis det endelige navnet "Bursdagsrytterne". Det er meninger om at vi her snakker om valkyriene, som styrtet fra himmelen til slagmarken eller nattbosetningene og tok de falne med seg til Valhall.</p><p> <br/>Uansett tror vi at vi i fremtiden vil få anledning til å presentere alt dette i mer detalj, og inntil videre nøyer vi oss med de nye funnene i anledning Luciadagen og fortsetter å følge de nye overraskelsene i den "www.scandinavian.world". I stedet for en epilog kan vi glede oss over enda en av Jonna Jintons videoer... </p><p><br/>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ավետիք Իսահակյանը և Սկոնիայի գուսանները]]></title><description><![CDATA[Ավետիք Իսահակյանը իր գրական գործունեության ամբողջ ընթացքում արժևորել և կարևորել է հյուսիսային աշխարհի էպոսներ «Ավագ Էդդան», «Նիբելունգների երգը» և «Կալեվալան»:]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ավետիք-իսահակյանը-և-սկոնիայի-գուսանները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ավետիք-իսահակյանը-և-սկոնիայի-գուսանները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/522ac4cbbaf07afdb3be0762de80fb9e8ecd2e0c-3007x2347.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/522ac4cbbaf07afdb3be0762de80fb9e8ecd2e0c-3007x2347.jpg" alt="Ավետիք Իսահակյանը և Սկոնիայի գուսանները"/><p>Ավետիք Իսահակյանը իր գրական գործունեության ամբողջ ընթացքում արժևորել և կարևորել է համաշխարհային էպոսների դերն ու նշանակությունը: Էպոսների հանդեպ ցուցաբերած նրա հետաքրքրությունների շրջանում են հայտնվել սկանդինավյան աշխարհի գրական հուշակոթողներ և <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%A2%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A8" target="_blank" rel="noopener">«Նիբելունգների երգը»</a>: <br/><br/><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D6%84_%D4%BB%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Ավետիք Իսահակյանը</a>՝ գտնվելով Վենետիկում, 1922 թվականի ապրիլի 6-ին նամակ է գրում Վահան Զաքարյանին, նրան խնդրելով Բեռլինից իրեն ուղարկվող անհրաժեշտ գրքերի շարքում անպայման ընդգրկել «» գերմաներեն տարբերակը:</p><blockquote><br/>Իր նամակում նա գրում է.<br/><br/>«... 60 մարկի չափով կառնես հետևյալ գրքերից, բայց այնպես անես, որ ճամփու ծախս չունենաս, այսինքն բոլորը իմ փողով հոգաս. ես գրում եմ մի քանի գրքերի անուն, չգիտենալով գրքերի գները, որը որ առաջին տեղն եմ դրել, սկզբից նրանք են կարևորները, մնացածները, երբ փողը կբավարարե.<br/>Arnold, Leute Asiens; Byron, Ritte Harold; Indische sprache; Talmud; Nirvana; EDDA; Platon. Phaidros; Ollanta; Chinesche gedichte; Macculag; Gracian; Schelling; Emerson; Davids Badd; Carlyle... ».<br/><br/> (Իսահակյան Ա. Երկերի ժողովածու 6հ. էջ 186)<br/><br/>Իսահակյանի կողմից չի անտեսվել նաև կարելա - ֆիննական ազգային էպոսը՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kalevala" target="_blank" rel="noopener">«Կալևալան»</a>: 1949 թվականին՝ «Կալևալայի» հարյուրամյակին նվիրված իր խոսքում, Վարպետը ասում է.<br/>«Կարելո-ֆիննական ազգային էպոսը, «Կալևալան», արդեն անվիճելիորեն դասվում է համաշխարհային էպոսների շարքին — Հոմերոսի, «Էդդայի», «Նիբելունգների երգի» (Իսահակյան Ա. Երկերի ժողովածու 5հ. էջ 262):<br/></blockquote><blockquote><br/>Սկանդինավյան աշխարհի մասին Ավետիք Իսահակյանի պատկերացումները ավելի ընդհանրական դարձնելու համար հարկավոր է վերընթերցել հյուսիսցիների մասին պատմող նրա ստեղծագործությունները ՝ մասնավորապես 1924 թվականին Վենետիկում գրված նրա «Վիկինգների կյանքից» պատմվածքը:</blockquote><blockquote><br/>Մեր կայքում արժանիորեն տեղ ենք հատկացրել նաև այդ դրամատիկ պատմվածքին և թույլ տվեք սիրով ներկայացնել «Վիկինգների կյանքից» մի հատված.<br/><br/>« Սկոնիայի գուսանները, թափառաշրջիկ սկալդները, իրենց մրրկաշունչ բամբիռների վրա երգել են անվեհեր վիկինգների արարքները և սերունդները կրկնելով հասցրել են այդ հզոր երգերը մեզ:<br/>Քաջ վիկինգնե՜ր, ազնիվ և անդավաճան, որոնց համար կյանքն արկածների առիթ էր և մահը՝ ժպիտ:<br/>Սարսափն էին նրանք բրիտների և ֆրանկների, Իսպանիայի և իտալիայի պերճ դղյակների կողոպտողներն ու հրձիգները:<br/>Մթին անտառների դարավոր եղևնիներից շինած կարմիր ու անղեկ նավակներով՝ թևբաց, հածում էին նրանք անծանոթ ծովերի վրա, և հուզված ջրերի վրա միայն որոնելով իրենց հանգիստն ու հաճույքը:<br/>Փոթորիկների մեջ զվարթ երգում էին նրանք և վահանների հարվածներով ճեղքում էին իրենց վրա փլչող փրփրադեզ լեռները: Արշավում էին գետերի հոսանքներով դեպի վեր, կռվի շեփոր էին փչում, և նրանց սուրերի սոսկալի շառաչը տանում էին արձագանքները պարիսպավոր քաղաքներից ներս:<br/>Այրում էին, կողոպտում ավաններն ու ոստանները և ավարով դառնում էին հայրենի ափերը: Եվ նրանց իշխանության սահմանն այնտեղ էր, ուր գնում էր ալիքը ծովի՝ սպիտակ բաշերով»... </blockquote><p>Սկանդինավյան աշխարհը հետագայում նույնպես կանդրադառնա Ավետիք Իսահակյանի անմար գործերին, իսկ մենք՝ վերջաբանի փոխարեն, ըմբոշխնենք հյուսիսցիների մարտական երգերի ոգեշնչող խրոխտ հնչյունները...</p><p/><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Avetik Isahakyan og skaldene fra Scania]]></title><description><![CDATA[Gjennom hele sin litterære karriere verdsatte og vektla Avetik Isahakyan de nordiske eposene "Den eldre Edda", "Nibelungenlied" og "Kalevala".]]></description><link>https://www.scandinavian.world/avetik-isahakyan-og-skaldene-fra-skania/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/avetik-isahakyan-og-skaldene-fra-skania/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/522ac4cbbaf07afdb3be0762de80fb9e8ecd2e0c-3007x2347.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/522ac4cbbaf07afdb3be0762de80fb9e8ecd2e0c-3007x2347.jpg" alt="Avetik Isahakyan og skaldene fra Scania"/><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Avetik_Isahakyan" target="_blank" rel="noopener">Avetik Isahakyan</a> verdsatte og understreket verdenseposenes rolle og betydning gjennom hele sin litterære virksomhet. Blant hans interesser for epos var de litterære monumentene fra den skandinaviske verden og <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Nibelungenlied" target="_blank" rel="noopener">&quot;Nibelungenlied&quot;</a>.</p><p>Avetik Isahakyan som befant seg i Venezia, skrev et brev til Vahan Zakaryan 6. april 1922, der han ba ham om å inkludere den tyske versjonen av blant de nødvendige bøkene som ble sendt til ham fra Berlin.</p><p/><blockquote><br/>I brevet skriver han:</blockquote><p>"... du vil ta 60 mark fra følgende bøker, men gjør det på en slik måte at du ikke har reiseutgifter, det vil si at du betaler for alt med pengene mine. Jeg skriver navnene på flere bøker, uten å vite prisene på bøkene, som jeg setter først, det er de viktige fra begynnelsen, resten når pengene vil være nok: — Arnold, Leute Asiens; Byron, Ritte Harold; Indische sprache; Talmud; Nirvana; EDDA; Platon. Phaidros; Ollanta; Chinesche gedichte; Macculag; Gracian; Schelling; Emerson; Davids Badd; Carlyle... ".<br/>( Av. Isahakyan, Samling av sangene 6 vol. s. 186)</p><p>Isahakyan neglisjerte heller ikke det karelsk-finske nasjonaleposet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kalevala" target="_blank" rel="noopener">&quot;Kalevala&quot;</a>. I 1949, i sin tale i forbindelse med hundreårsjubileet for "Kalevala", sier mesteren:<br/>— <em>"Det karelsk-finske nasjonaleposet "Kalevala" er allerede utiskutabelt rangert blant slike verdensepos som Homers dikt, </em>"den eldre Edda" og "Nibelungensangen".<br/>(Av. Isahakyan, Samling av sangene 5 vol. s. 262).</p><blockquote><br/></blockquote><blockquote><br/>For å gjøre Avetik Isahakyans forestillinger om den skandinaviske verden mer generelle, er det nødvendig å lese hans verk om nordboerne på nytt, særlig fortellingen "Om livet til vikingene", skrevet i Venezia i 1924.</blockquote><blockquote><br/>Tillat oss å presentere deg på nettsiden vår et utdrag fra Avetik Isahakyans roman "Om livet til vikingene", som vi anså verdig å presentere for dere.</blockquote><p><em>"Skaldene i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scania" target="_blank" rel="noopener">Skania</a>, de vandrende skaldene, sang på sine bambirer om de mektige vikingenes gjerninger, og generasjoner har overlevert disse mektige sangene til oss ved repetisjon.<br/>Modige vikinger, ærlige og utro, for hvem livet var et eventyr og døden et smil.<br/>De var røvere og skyttere av de vakre borgene til britene og frankerne, Spania og Italia.<br/>Med røde båter uten ror, bygget av de mørke skauenes eldgamle graner, seilte de med åpne armer på de ukjente havene, og på de urolige farvannene bare på jakt etter hvile og glede.<br/>De sang lystig i stormene, og med slagene fra skjoldene sine knuste de skummende fjellene som falt over dem. Når de marsjerte oppover elvene, blåste de i stridstrompeter, og den skingrende klangen fra sverdene deres ga gjenlyd i de befestede byene.</em><br/><em>Byer og landsbyer ble brent, plyndret, og de innfødte strendene ble plyndret. Og grensen for deres makt var der hvor havets bølger gikk med hvite slag" ...</em></p><p>I fremtiden vil den skandinaviske verden også reflektere over de udødelige verkene til Avetik Isahakyan, og i stedet for en epilog vil vi absorbere den inspirerende, modige lyden av nordboernes kampsanger...</p><p/><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Դանիան նվաճում է ճապոնական Կուրիլները]]></title><description><![CDATA[Դանիան ցանկանում է վարձակալել Կուրիլյան կղզիներից մեկը՝ Ճապոնիային ջրածին մատակարարելու համար]]></description><link>https://www.scandinavian.world/դանիան-նվաճում-է-ճապոնական-կուրիլները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/դանիան-նվաճում-է-ճապոնական-կուրիլները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/df3e59e86cf0b9220d45457000fe5c92a19b53a6-1920x1417.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<blockquote>Սախալինում իրարանցում է, </blockquote><blockquote>ռուսական մամուլը ահազանգում է, </blockquote><blockquote>լրատվականները գրում են սկանդինավյան աշխարհի ընդլայնման մասին: </blockquote><blockquote>Իսկ ի՞նչ է պատահել:</blockquote><img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/df3e59e86cf0b9220d45457000fe5c92a19b53a6-1920x1417.jpg" alt="Դանիան նվաճում է ճապոնական Կուրիլները"/><p><br/><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Դանիայի Թագավորությունը</a> թիրախավորել է <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">Կուրիլյան կղզիներից</a> մեկը և ուզում է ամրապնդվել այնտեղ: Ռուսները վախենում են, որ ինչպես ժամանակին նավթով, բնական գազով, ածխով, պղնձով, երկաթով, ոսկով, ցինկով հարուստ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1_(%D5%B6%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3)" target="_blank" rel="noopener">Ալյասկան</a> աստիճանաբար վարձով տալով վերջնականապես կորցրին, այնպես էլ կարող են նույն ճակատագրին արժանացնել Կուրիլներին:</p><p>Իրականում Կուրիլյան կղզիներից մեկը՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paramushir" target="_blank" rel="noopener">Փարամուշիր</a> մարդաբնակ կղզու հարևանությամբ գտնվող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shumshu" target="_blank" rel="noopener">Շումշու կղզին</a>, վարձակալել է դանիական <a href="https://cipartners.dk/" target="_blank" rel="noopener">«Copenhagen Infrastructure Partners» </a>ընկերությունը և ցանկանում է կառուցել էներգետիկ մի համալիր կայան, որը քամու էներգիայի հաշվին կարտադրի տարեկան 120.200 տ. ջրածին և այն կիրացնի Ճապոնիայում: Ինչպես պնդում են նախագծի հեղինակները, խոսքը 2,5 միլիարդ դոլար ներդրման և կղզում կառուցվող ատասովոր թանգարանի կառուցման մասին է:</p><p>Ամբողջովին հրաբխային մոխրից բախկացած Շումշու(Սումսյու) կղզին այժմ անմարդաբնակ է: Կղզում կարելի է հանդիպել փարոսը գործարկող և սպասարկող սահմանափակ թվով անձնակազմին միայն: Ժամանակին այնտեղ բնակվել են Կուրիլյան կղզիների տերերը՝ <a href="https://www.aravot.am/2019/11/21/1078963/" target="_blank" rel="noopener">այնուները</a>, սակայն 1884 թվականից սկսած ճապոնացիները նրանց վերաբնակեցրել են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shikotan" target="_blank" rel="noopener">Շիկոտան կղզում</a>:</p><p>Ի դեպ, <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%AF%D5%AB_%D5%A5%D5%B2%D5%A2%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">Ստրուգացկի եղբայրների</a> գիտաֆանտաստիկ պատմվածքներից երկուսում («Պարտություն», «Ալաիդի ճերմակ կոնը») իրադարձությունները ծավալվում են հենց Շումշու կղզում և դա այն պատճառով, որ եղբայրներից մեկն իր զինվորական ծառայությունը այդտեղ է անցկացրել:</p><p>Ինչևէ, մենք կհետևենք իրադարձությունների հետագա զարգացումներին և թարմ լուրերով անպայման կկիսվենք մեր ընթերցողի հետ:</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Danmark erobrer de japanske Kurilene]]></title><description><![CDATA[Danmark ønsker å leie en av Kurilene for å levere hydrogen til Japan.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/danmark-erobrer-de-japanske-kurilene/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/danmark-erobrer-de-japanske-kurilene/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/df3e59e86cf0b9220d45457000fe5c92a19b53a6-1920x1417.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/df3e59e86cf0b9220d45457000fe5c92a19b53a6-1920x1417.jpg" alt="Danmark erobrer de japanske Kurilene"/><p>Det er uro på Sakhalin.</p><p>Russisk presse er alarmerende.</p><p>I alle nyhetsmedier skrives det om Nordens ekspansjon.</p><p>Hva har skjedd?</p><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Denmark" target="_blank" rel="noopener">Kongeriket Danmark</a> har siktet seg inn på en av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kuril_Islands" target="_blank" rel="noopener">Kurilene</a> og ønsker å få fotfeste der.</p><p>Russerne frykter at etter å ha mistet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alaska" target="_blank" rel="noopener">Alaska</a>, som var rikt på olje, naturgass, kull, kobber, jern, gull og sink, og nå har leid Kuriløyene, kan de også miste Kurilene.</p><p>Faktisk har en av Kurilene, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shumshu" target="_blank" rel="noopener">Shumshu Island</a>, som ligger i nærheten av den bebodde øya <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paramushir" target="_blank" rel="noopener">Paramushir</a>, blitt leid av det danske selskapet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Copenhagen_Infrastructure_Partners" target="_blank" rel="noopener">&quot;Copenhagen Infrastructure Partners&quot;</a> og ønsker å bygge et komplekst energianlegg som vil produsere 120 200 tonn vindenergi per år. hydrogen og vil implementere det i Japan. Som forfatterne av prosjektet hevder, handler det om å investere 2,5 milliarder dollar og bygge et uvanlig museum på øya.</p><p>Øya Shumshu (Sumsyu), fullstendig ødelagt av vulkansk aske, er nå ubebodd. Det er bare et begrenset antall ansatte som drifter og vedlikeholder fyrtårnet på øya. <br/>En gang i tiden bodde eierne av Kurilene, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ainu_people" target="_blank" rel="noopener">ainuene</a>, der, men siden 1884 har japanerne bosatt dem på øya <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shikotan" target="_blank" rel="noopener">Shikotan</a>.</p><p>I to av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Arkady_and_Boris_Strugatsky" target="_blank" rel="noopener">Strugatsky-brødrenes </a>science fiction-fortellinger ("Defeat", "The White Cone of the Alaid") utspiller hendelsene seg for øvrig på øya Shumshu, og det er fordi en av brødrene avtjente sin militærtjeneste der.</p><p>Vi vil uansett følge den videre utviklingen og sørge for å dele de siste nyhetene med leserne våre.</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Հայկական կցուրդը և Հյուսիսային Եվրոպայի ամենահին օրհներգը ]]></title><description><![CDATA[Հյուսիսային Եվրոպայի ամենահին օրհներգի՝ «Լսիր, Երկնային Դարբին» երգի, 800 ամյա գոյատևման նախապատմությունը]]></description><link>https://www.scandinavian.world/հայկական-կցուրդը-և-հյուսիսային-եվրոպայի-ամենահին-օրհներգը /</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/հայկական-կցուրդը-և-հյուսիսային-եվրոպայի-ամենահին-օրհներգը /</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/f3a3436f137973db3819650e7e42e5d69d66ee55-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/f3a3436f137973db3819650e7e42e5d69d66ee55-1920x1280.jpg" alt="Հայկական կցուրդը և Հյուսիսային Եվրոպայի ամենահին օրհներգը "/><p>Եկեք համեմատենք Հայ եկեղեցու երգեցողության հիմնական տիպերից մեկը՝ կցուրդը, և <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Իսլանդիայի</a> բազմադարյան օրհներգը, որը Հյուսիսային Եվրոպայի ամենահին օրհներգն է համարվում:<br/>Հարգելի ընթերցողնե՛ր, մինչ ծանոթանալը մեր նյութում տեղ գտած պարզաբանումներին, թույլ տվեք ձեզ հրամցնել Իսլանդիայի հին օրհներգի մեր կողմից ընտրված երեք տարբեր կատարումներ, իսկ թե տեսանյութերից որը կլինի ձեր նախընտրելի տարբերակը, մենք կիմանանք հետադարձ կապի միջոցով, դե իսկ անակնկալներն իրենց երկար սպասել չեն տա...</p><p>«Լսիր, Երկնային Դարբին» (Heyr himna smiður) երգը շատ հետաքրքիր նախապատմություն ունի, ինչը մեծ սիրով կներկայացնենք ձեզ ստորև, անմիջապես տեսանյութը դիտելուց հետո...<br/>Ի դեպ, երգը ձայնագրվել է 2016 թվականի դեկտեմբերի 31-ին Իսլանդիայի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%A6fellsnes" target="_blank" rel="noopener">Սնաէֆելսնես թերակղզու</a> «Sönghellir» քարանձավում, որի անունը իսլանդերենից թարգմանաբար նշանակում է «երգերի անձավ»: Այն կատարում են Գուդյոն Ստեֆանսոնը, Յոնաս Հելգասոնը, Արնար Ռիչարդսոնը և Մարթեյն Սնաէվարը:</p><p>«Լսիր, Երկնային Դարբին» երգի բառերը գրվել են XIII դարում, Հյուսիսային Իսլանդիայում Ասբիրնինգարների տոհմի առաջնորդ, միևնույն ժամանակ և պոետ, հռչակավոր Քոլբեյն Թումասոնի կողմից, կղզում քրիստոնեության հաստատման, կաթոլիկ եկեղեցու դիրքերի ամրապնդման ջատագովների և նրանց ըմբոստ ընդիմախոսների շարունակական պայքարի ժամանակաշրջանում: Վտանգներով ու ահավիրքներով լի այդ դաժան տարիներում վիկինգների հետնորդների մոտ արմատավորված ինքնատիպ հեթանոսության հետքերը դեռ հիմնովին չէին վերացել, իսկ նոր ձևավորվող համաքրիստոնեական գաղափարներն ու զգացումները թևածում էին բևեռափայլի դյութիչ ճաճանչներով տոգորված երկնքում: Քոլբեյն Թումասոնի տոհմի և նրա երբեմնի խնամի, կաթոլիկ եպիսկոպոս Գունդմունդուր Արասոնին հարող ուժերի մեջ սկիզբ առած մենամարտերից մեկը տեղի է ունեցել Վիդինսում 1208 թվականի սեպտեմբերի 9-ին: Այդ մարտում տաղանդավոր ցեղապետ Թումասոնը կնքում է իր մահականացուն՝ քարի վրա թողնելով ջարդված գլուխը, բայց մինչ այդ հասցնում է արտասանել այս չքնաղ երգի հռչակավոր բառերը, որը մեծ խնամքով թղթին են հանձնում և մեզ հասցնում նրա հետնորդները: Երաժշտությունը մշակել է և իր ավարտուն իրավիճակին է բերել Թորքել Սիգուրբյորնսսոնը՝ Քոլբեյն Թումասոնի մահվանից 700 տարի անց միայն: Շատերի կարծիքով դա Իսլանդիայի արժանի զավակ, մեծ հայրենասեր Սիգվալդի Քալդալոնսի շնորհիվ ազգային երաժշտությունները գրի առնելու արդյունքում պահպանված երգի մշակման հետևանքն է: <br/>Երգի հմայիչ հնչյուններն ու բառերը, որոնք մեզ հիշեցնում են մեր շարականները, գերում են բազմաթիվ երգչախմբերի և նրանք իրենց երգացանկերում ընդգրկում են այն: Ստորև՝ նյութում, կներկայացնենք իսլանդերենից հայերեն թարգմանված օրհներգի բառերը, իսկ մինչ այդ եկեք միասին վայելենք երկրորդ տեսանյութը: Այն կատարում է <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">Ֆարերյան կղզիների</a> չքնաղ երգչուհի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eiv%C3%B8r_(singer)" target="_blank" rel="noopener">Էլվիոր Փալսդոթիրը</a> 2015 թվականին Բերգենում անցկացվող Սուրբ Ծննդյան տոնախմբությանը նվիրված համերգի ժամանակ:<br/></p><p>Եվ ահա, եկավ ժամը, երբ պետք է փորձենք զուգահեռներ անցկացնել Հայ եկեղեցու երգեցողության հիմնական տիպերից մեկ՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">կցուրդի</a>, և Իսլանդիայի բազմադարյան օրհներգի միջև, բայց մինչ այդ թույլ տվեք ձեզ ներկայացնել Քոլբեյն Թումասոնի բանստեղծության իսլանդերենից արևելահայերեն թարգմանված տեքստն ամբողջովին: Այն թարգմանել է Հակոբ (Էնկի) Սարգսյանը:</p><p>Ո՛վ Երկնային Դարբին, լսի´ր,<br/>Քո պոետի աղերսն անեղծ,<br/>Ուշիկ ու հեզ ինձ մոտ արի,<br/>Օ՜, ողորմած Երկնային Տե՛ր:<br/>Քեզ իմ երդման խոսքն եմ ասում,<br/>Քանզի Դու ես ինձ արարել,<br/>Քո ծառան եմ ինձ համարում,<br/>Եղիր ինձ Տե՛ր ու Վեհապե՛տ:<br/><br/>Օ՜, Աստված իմ, աղերսում եմ, <br/>Տուր ինձ եռա՛նդ, կյանքի կոչի´ր,<br/>Արդ իմացիր, բարեգութ Տե´ր, <br/>Շնորհիդ ենք կարոտ ընդմի՛շտ:<br/>Ո՜վ տիրակալ մեր Արե՜ւի,<br/>Ո՜վ լիաձե՛ռն ու փառապա՛նծ,<br/>Վանի՛ր ամեն տրտմությունի՛ց,<br/>Որ կրում ենք մեր սրտի տակ: <br/><br/>Բարեգութ Տե´ր, շնորհդ մեզ բե՛ր, <br/>Զի կարիքդ մենք միշտ ունենք,<br/>Ամեն մի ժամ, ամեն րոպե<br/>Հողագործի արտին տուր բե՛րք:<br/>Ո՜վ Կույսածին, մեզ ուղարկի´ր<br/>Այն ամենն ինչ լավ է, Բա՛րի,<br/>Ու թող ամեն Քո օգնություն<br/>մեր սրտերում ծլարձակի:</p><p>Կցուրդները փոքրածավալ պարզագույն սաղմոսատիպ երգեր են, շարականներ, մարգարեական օրհներգեր, որոնք ծավալվում են այսպես կոչված «խիստ ոճի» օրենքներով, ութձայն համակարգի կիրառությամբ: Հայկական կցուրդները դեռ վաղ միջնադարում իրենց ուրույն տեղն են ամրագրել Հայ եկեղեցու երգեցողության հիմնական տիպերի շարքում և այդ հոգևոր նորաստեղծ երգերն են, որ հետագայում վերածվել են շարականների և պատմականորեն կարճ ժամանակամիջոցում տարածվել Հայկական Լեռնաշխարհում, իսկ հետագայում՝ ամբողջ աշխարհում: Կցուրդների անդրանիկ հեղինակներ են համարվում <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D5%BA_%D5%84%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%B8%D6%81" target="_blank" rel="noopener">Մեսրոպ Մաշտոցն</a> ու <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF_%D4%B1_%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%A9%D6%87" target="_blank" rel="noopener">Սահակ Պարթևը</a>: Ութձայն համակարգի մասին ծավալուն տեղեկություններ կգտնեք հայ երաժշտական գրականության էջերում:<br/>Դե իսկ «Լսիր, Երկնային Դարբին» իսլանդական հին օրհներգի ութձայն կատարումը ներկայացնելով կսպասենք ձեր արձագանքներին: Ձեզ ներկայացվող երրորդ տեսանյութը բրիտանական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Voces8" target="_blank" rel="noopener">«VOCES8»</a> երգչախմբի փայլուն կատարմամբ 2021 թվականին թողարկված «Հավերժություն» ալբոմից է: Բարի վայելում.</p><p/><p>Մեզ մնում է ավելացնել, որ Իսլանդիայի «Օ՜, Աստված իմ երկրի» վերնագիրը կրող այժմյան օրհներգի և դրան նախորդող միջանկյալ օրհներգի մասին ձեզ կպատմենք հաջորդիվ...</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Armensk salmen og den eldste salmen i Nord-Europa]]></title><description><![CDATA[Hvorfor har den eldste salmen i Nord-Europa, "Heyr himna smiður", eksistert i 800 år. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/armensk-salmen-og-den-eldste-salmen-i-nord-europa/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/armensk-salmen-og-den-eldste-salmen-i-nord-europa/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/f3a3436f137973db3819650e7e42e5d69d66ee55-1920x1280.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/f3a3436f137973db3819650e7e42e5d69d66ee55-1920x1280.jpg" alt="Armensk salmen og den eldste salmen i Nord-Europa"/><p>La oss sammenligne en av de viktigste sangtypene i den armenske kirken, salmen, med den århundregamle salmen på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Iceland" target="_blank" rel="noopener">Island</a>, som regnes som den eldste salmen i Nord-Europa.<br/>Kjære lesere, før du blir kjent med avklaringene i materialet vårt, la meg invitere deg til tre forskjellige fremføringer av den gamle islandske salmen valgt av oss, og hvilken av videoene som vil være din foretrukne versjon, vil vi vite gjennom tilbakemeldinger, og overraskelsene vil ikke la vente på seg...</p><p>Sangen<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Heyr_himna_smi%C3%B0ur" target="_blank" rel="noopener"> &quot;Heyr himna smiður&quot;</a> har en veldig interessant bakgrunn, som vi gjerne presenterer for deg nedenfor, rett etter at du har sett videoen...<br/><br/>Sangen ble for øvrig spilt inn 31. desember 2016 i Sönghellir-hulen på <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%A6fellsnes" target="_blank" rel="noopener">Snaefelsnes-halvøya</a> på Island, hvis navn betyr "sangenes hulen" på islandsk. Den fremføres av Guðjón Viðar Stefánsson - Bass, Jónas Örn Helgason - Baritone, Arnar Ingi Richardsson - Tenor, og Marteinn Snævarr- Tenor.</p><p>Ordene i sangen "Heyr himna smiður" ble skrevet på 1200-tallet av lederen for <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%81sbirningar_family_clan" target="_blank" rel="noopener">Ásbirningar</a>- mektigste familien på Nord-Island, samtidig som han var dikter, den berømte Kólbein Tumason, i perioden med kontinuerlig kamp mellom tilhengerne av kristendommens etablering på øya, styrkingen av den katolske kirkens posisjon og deres opprørske motstandere. </p><p>I disse tøffe årene, som var fulle av farer og redsler, var sporene etter den opprinnelige hedenskapen som var forankret i vikingenes etterkommere ennå ikke helt forsvunnet, og de nydannede pan-kristne ideene og følelsene flagret på himmelen fylt av fortryllende sommerfugler av nordlys. Et av slagene som brøt ut mellom <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kolbeinn_Tumason" target="_blank" rel="noopener">Kólbeinn Tumasons</a> styrker og hans tidligere svoger, den katolske biskopen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gu%C3%B0mundur_Arason" target="_blank" rel="noopener">Guðmundur Arason</a>, fant sted ved Widdins 9. september 1208. </p><p>I dette slaget besegler den talentfulle høvdingen Thomason sin død ved å legge sitt avhuggede hode på en stein, men før det rekker han å uttale de berømte ordene i denne søvnløse sangen, som hans etterkommere har nedtegnet med stor omhu. </p><p>Musikken ble utviklet og fullført av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%9Eorkell_Sigurbj%C3%B6rnsson" target="_blank" rel="noopener">Þorkell Sigurbjörnsson</a> bare 700 år etter Kolbeinn Tumasons død. Ifølge mange er det resultatet av sangens utvikling som ble bevart som et resultat av nedskrivningen av nasjonalmusikken, takket være Sigvaldi Kaldalóns, en verdig sønn av Island, en stor patriot.<br/><br/>Sangens sjarmerende klanger og tekst, som minner oss om armenske salmer, tiltrekker seg mange kor som tar den inn i repertoaret sitt. Nedenfor, i materialet, vil vi presentere teksten til salmen oversatt fra islandsk til armensk, og før det, la oss nyte den andre videoen sammen. Den er fremført av den færøyske sangerinne og komponist <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Eiv%C3%B8r_P%C3%A1lsd%C3%B3ttir" target="_blank" rel="noopener"><strong>Eivør Pálsdóttir</strong></a> under en julekonsert i Bergen i 2015.<br/></p><p>Nå er tiden inne for å trekke paralleller mellom en av de viktigste typene armensk kirkesang, salmen (հայկական կցուրդ), og den flere hundre år gamle islandske hymnen, men først vil jeg presentere den fullstendige teksten til Kolbeinn Tumasons dikt oversatt fra islandsk til østarmensk. <br/>Det ble oversatt av Hakob (Enki) Sargsyan.</p><p>Heyr, himna smiður<br/>Լսիր Երկնային Դարբի´ն<br/><br/>Heyr, himna smiður, Ո՛վ Երկնային Դարբին, լսի´ր,<br/>hvers skáldið biður. Քո պոետի աղերսն անեղծ,<br/>Komi mjúk til mín Ուշիկ ու հեզ ինձ մոտ արի,<br/>miskunnin þín. Օ՜, ողորմած Երկնային Տե՛ր:<br/>Því heiteg á þig, Քեզ իմ երդման խոսքն եմ ասում,<br/>þú hefur skaptan mig. Քանզի Դու ես ինձ արարել,<br/>Eger þrællinn þinn, Քո ծառան եմ ինձ համարում,<br/>þú ert drottinn minn. Եղիր ինձ Տե՛ր ու Վեհապե՛տ:</p><p>Guð, heit eg á þig, Օ՜, Աստվա´ծ իմ, աղերսում եմ,<br/>að þú græðir mig. Տուր ինձ եռա՛նդ, կյանքի կոչի´ր,<br/>Minnst þú, mildingur, mín, Արդ իմացիր, բարեգութ Տե´ր,<br/>mest þurfum þín. Շնորհիդ ենք կարոտ ընդմի՛շտ:<br/>Ryð þú, röðla gramur, Ո՜վ տիրակալ մեր Արե՜ւի,<br/>ríklyndur og framur, Ո՜վ լիաձե՛ռն ու փառապա՛նծ,<br/>hölds hverri sorg Վանի՛ր ամեն տրտմությունի՛ց,<br/>úr hjarta borg. Որ կրում ենք մեր սրտի տակ:<br/></p><p>Gæt þú, mildingur, mín, Բարեգութ Տե´ր, շնորհդ մեզ բե՛ր,<br/>mest þurfum þín, Զի կարիքդ մենք միշտ ունենք,<br/>helzt hverja stund Ամեն մի ժամ, ամեն րոպե<br/>á hölda grund. Հողագործի արտին տուր բե՛րք:<br/>Send þú, meyjar mögur, Ո՜վ Կուսածին, մեզ ուղարկի´ր<br/>málsefnin fögur, Այն ամենն ինչ լավ է, Բա՛րի,<br/>öll er hjálp af þér, Ու թող ամեն Քո օգնություն<br/>í hjarta mér. Մեր սրտերում ծլարձակի:</p><p>Armenske salmer (ktsurdner) er små, enkle salmesanger, hymner og profetiske sanger som utfolder seg i henhold til lovene for den såkalte "strenge stilen", med en åttetonestruktur.<br/><br/>Armenske salmer inntok allerede i tidlig middelalder en spesiell plass blant de viktigste typene armensk kirkesang og representerer nyopprettede åndelige sanger, som senere ble til hymner og spredte seg på historisk kort tid i det armenske høylandet og senere over hele verden.<br/><br/>Mesrop Mashtots og Sahak Partev regnes som de første skaperne av ktsurdners. Du finner omfattende informasjon om åttetonesystemet i armensk musikklitteratur.<br/><br/>Nå presenterer vi den tredje videoen av den gamle islandske salmen "Heyr, himna smiður" med en strålende fremføring av det britiske koret "VOCES8" fra albumet "Eternity" som ble utgitt i 2021. <em>God fornøyelse</em>! Have a good time!</p><p/><p/><p>Vi drømmer...</p><blockquote/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Շրջագայություն Օսլոյում, Համսունի Սովը և Մարտին էրնստսենը]]></title><description><![CDATA[Օսլոյում զբոսնե՞լ եք ցանկանում: Վեպերի սիրահա՞ր եք: Ուրեմն եկեք քայլենք Քնուտ Համսունի «Սովը» վեպի հերոսի հետքերով: Հետաքրքրաշարժ տեսանյութը կգտնեք կայքում...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/շրջագայություն-օսլոյում-համսունի-սովը-և-մարտին-էրնստենը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/շրջագայություն-օսլոյում-համսունի-սովը-և-մարտին-էրնստենը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/48a63fa2318a90e47c7575709cc84e77a9dace5e-1920x1285.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/48a63fa2318a90e47c7575709cc84e77a9dace5e-1920x1285.jpg" alt="Շրջագայություն Օսլոյում, Համսունի Սովը և Մարտին էրնստսենը"/><p><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A8" target="_blank" rel="noopener">«Սովը»</a> նորվեգացի տաղանդավոր գրող, Նոբելյան մրցանակակիր <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BF_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Քնուտ Համսունի</a> հոգեբանական վեպն է, նորվեգական գրականության մեջ առաջին մոդեռնիստական վեպը, որն ամբողջական տեսքով նա հանձնել է տպագրության 1890 թվականին: Քնուտ Համսունի և նրա ստեղծագործությունների մասին մենք մեր հաջորդ թողարկումներում ավելի հանգամանալից կխոսենք, իսկ այժմ թույլ տվեք ձեզ ներկայացնել Ռուսաստանում Նորվեգիայի դեսպանատան հովանավորչությամբ կյանքի կոչված տեսանյութը, որի ընթացքում միասին կծանոթանանք Օսլոյի փողոցներին ու հրապարակներին, նորվեգացի ճեպանկարիչ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Ernstsen" target="_blank" rel="noopener">Մարտին Էրնստսենի</a> պատկերների ընկերակցությամբ կքայլենք «Սովը» վեպի հերոսի հետքերով, իսկ շրջագայության ժամանակ մեզ կօգնի գրականագետ Իննա Ռուուդը:<br/></p><p>Հուսահատված ու լքված հերոսը թափառում է քաղաքի փողոցներով ու փորձում գլխում կուտակված գրական մտահաղացումները նյութականացնել ու թղթին հանձնել, սակայն ամեն ինչ մշուշոտ է, և միայն սովն է, ամենակուլ սովը, որը անհանգիստ դեգերումների մեջ է պահում հերոսին, չթողնելով կենտրոնացնել մտքերը, փողոցում թողնելով լոկ քայլող մարմինը նրա: Աշխատելու անհագուրդ տենչից գլուխը կորցնելով և հոգեմաշ սովից տանջվելով նա աստիճանաբար կորցնում է մարդկային կերպարանքը և վերածվում մերկ ու մոլոր քայլող ինքնագիտակցության...</p><p>Ի դեպ, ֆիլմում նկարահանվել է նաև համսունյան հանրահայտ «Սովը» վեպի մոտիվներով համանուն գրաֆիկական գրքի հեղինակ, նորվեգացի ճեպանկարիչ Մարտին էրնստսենը...</p><blockquote>Դիտենք ու խորհենք...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[En rundtur i Oslo, Hamsuns Sult og Martin Ernstsen]]></title><description><![CDATA[Har du lyst til å gå en tur i Oslo? Er du en fan av romaner? Så la oss gå i fotsporene til helten i romanen "Sult" av Knut Hamsun. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/en-rundtur-i-oslo-hamsuns-sult-og-martin-ernstsen/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/en-rundtur-i-oslo-hamsuns-sult-og-martin-ernstsen/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/48a63fa2318a90e47c7575709cc84e77a9dace5e-1920x1285.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/48a63fa2318a90e47c7575709cc84e77a9dace5e-1920x1285.jpg" alt="En rundtur i Oslo, Hamsuns Sult og Martin Ernstsen"/><p>"Sult" er en psykologisk roman av den talentfulle norske forfatteren og nobelprisvinneren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Knut_Hamsun" target="_blank" rel="noopener">Knut Hamsun</a>, den første modernistiske romanen i norsk litteratur, som han utga i sin helhet i 1890. </p><p>Vi vil snakke om Knut Hamsun og hans verk mer detaljert i våre neste utgaver, og la meg nå introdusere deg for videoen som er laget i regi av den norske ambassaden i Russland, der vi vil bli kjent med Oslos gater og torg sammen, i selskap med bildene til den norske maleren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Ernstsen" target="_blank" rel="noopener">Martin Ernstsen,</a> vil vi gå i fotsporene til helten i romanen "Sult". <br/>I løpet av turen får vi hjelp av litteraturkritiker Inna Ruud.<br/></p><p>Den fortvilte og forlatte helten vandrer rundt i byens gater og prøver å materialisere de litterære tankene som har samlet seg i hodet hans og sette dem på papiret, men alt er uklart, og bare sulten, den altoppslukende sulten, holder helten i rastløse degenerasjoner, lar ham ikke fokusere tankene sine, og etterlater bare sin vandrende kropp på gaten. Hans mister hodet av et umettelig ønske om å jobbe og lider av sjelelig sult, mister han gradvis sin menneskelige form og blir til en naken og vandrende selvbevissthet...<br/><br/>Den norske tegneserieskaperen Martin Ernstsen, skaperen av tegneserieboken med samme navn basert på motivene i Hamsuns berømte roman "Sult", medvirker for øvrig også i filmen...<br/><br/>Vi får se og fundere...</p><blockquote/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Փրկենք վտանգված կետերին և դելֆիններին]]></title><description><![CDATA[Ստորագրենք փրկության հանրագիրը, փրկենք կետերին ու դելֆիններին, Ֆարերյան կղզիներում նրանց որսում և անխնա սպանում են: ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/փրկենք-վտանգված-կետերին-և-դելֆիններին/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/փրկենք-վտանգված-կետերին-և-դելֆիններին/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ff377e3ed4c4e3eacf25d69394b8c2765990a6ba-1920x1080.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ff377e3ed4c4e3eacf25d69394b8c2765990a6ba-1920x1080.jpg" alt="Փրկենք վտանգված կետերին և դելֆիններին"/><p>SOS! - Փրկենք կետերի՛ն և դելֆինների՛ն, քանզի նրանց մեծ վտանգ է սպառնում <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">Ֆարերյան կղզիներում</a>: Վիկինգների հետնորդները հետևողականորեն նրանց որսում և անխնա սպանում են: Ամեն տարի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Whaling_in_the_Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">«Grindadráp»</a> կոչված այդ սպանդի ժամանակ տանջամահ են արվում մոտ 1000 կետեր և դելֆիններ: Այս տարի «Grinda»-ի ժամանակ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sk%C3%A1lafj%C3%B8r%C3%B0ur" target="_blank" rel="noopener">Սկալաֆյորդուր</a> ծովախորշի ափերին մորթվեցին 1400 կենդանիներ, որոնցից շատերը հղի էին և ափամերձ ավազների մեջ պարզապես շնչահեղձ եղան: Բայց չէ որ դելֆինները հիշողություն ունեն և սարսափելի է պատկերացնել անգամ, թե ինչպիսի ապրումներ են ունեցել նրանք մինչ վախճանվելը:</p><p><br/>Անմեղ կաթնասունների հրատապ պաշտպանության խնդրանքով այսօր մեզ է դիմել աշխարհահռչակ երգահան և երաժիշտ <a href="https://www.facebook.com/PeterGabriel" target="_blank" rel="noopener">Փիթեր Գեբրիելը</a>, և մենք չենք կարող չարձագանքել, հատկապես, երբ խնդիրը համամարդկային բնույթ ունի: </p><p>Ֆարերյան կղզիներում ծովային կաթնասունների խմբային որսի սկիզբը դրվել է դեռևս IX դարում: Անտլանտյան օվկիանոսի հյուսիսային ծովերում տեղաբաշխված կղզիախմբերի կողքով անցնող կետերի և դելֆինների հոտը նախ ուղղորդված քշում են դեպի կղզիների ծովածոցերում առկա ծանծաղուտներ, ապա դաժանաբար սրախողող անում: Արյունոտ խրախճանքը, որը կղզիների բնակիչները մեկնաբանում են, որպես ազգային ավանդույթի պահպանման ինքնատիպ դրսևորում, շարունակվում է մինչ օրս: Ճիշտ է, Ֆարերյան կղզիների իշխանությունը 1948 թվականից սկսած փորձում է կանոնակարգել մերօրյա վիկինգների այս դաժան սովորույթը՝ հատուկ հսկող նավակներ և ոստիկանական խմբեր տրամադրելով, սակայն կենդանիների պաշտպանության համաշխարհային կազմակերպությունները անընդունելի են համարում կենդանիների այսօրինակ սպանդը ու այդ առումով անդուլ պայքար են տանում:</p><p>Հարգելով համայն աշխարհի ժողովուրդների ազգային սովորույթները և ողջունելով դրանց պահպանմանը ուղղված ցանկացած դրսևորում, ուզում ենք հորդորել հարգել նաև կենդանիների գոյատևման իրավունքը և գործադրել համատեղ կեցությանը միտված բոլոր միջոցները, որի համար խնդում ենք ձեզ ստորագրել հետևյալ <a href="https://secure.avaaz.org/campaign/en/end_the_dolphin_grind_loc/?fbclid=IwAR3YR8k-uwSm6hQORsPaXVyigmZ-7Gl9OkZ21D1-pFESpEGK0E3Tc5CSK-w" target="_blank" rel="noopener"><strong>հանրագիրը.</strong></a><br/></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Redd utrydningstruede hvaler og delfiner]]></title><description><![CDATA[La oss skrive under på redningsmanifestet, redd hvalene og delfinene, de jaktes og drepes nådeløst på Færøyene.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/redd-utrydningstruede-hvaler-og-delfiner/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/redd-utrydningstruede-hvaler-og-delfiner/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ff377e3ed4c4e3eacf25d69394b8c2765990a6ba-1920x1080.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/ff377e3ed4c4e3eacf25d69394b8c2765990a6ba-1920x1080.jpg" alt="Redd utrydningstruede hvaler og delfiner"/><p>SOS! - La oss redde hvalene og delfinene, for de er i stor fare på Færøyene. Vikingenes etterkommere jakter konsekvent på dem og dreper dem nådeløst. Hvert år tortureres rundt 1000 hvaler og delfiner til døde under den såkalte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Whaling_in_the_Faroe_Islands" target="_blank" rel="noopener">&quot;Grindadráp&quot;-slaktingen.</a> Under "Grinda" i år ble 1400 dyr slaktet ved bredden av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sk%C3%A1lafj%C3%B8r%C3%B0ur" target="_blank" rel="noopener">Skálafjörður</a>-viken, mange av dem var drektige og ble rett og slett kvalt i sanden langs kysten. Men delfiner har hukommelse, og det er skremmende å forestille seg hva slags følelser de hadde før de døde.</p><p><br/>Den verdenskjente låtskriveren og musikeren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Gabriel" target="_blank" rel="noopener">Peter Gabriel</a> har i dag henvendt seg til oss med en inntrengende bønn om beskyttelse av uskyldige pattedyr, og vi kan ikke annet enn å svare, særlig når det dreier seg om et universelt anliggende.</p><p>Jakten på sjøpattedyr på Færøyene kan dateres tilbake til 800-tallet. Hval- og delfinflokker som passerer øygruppene i de nordlige havområdene i Atlanterhavet, blir først dirigert til stimene i buktene på øyene, og deretter voldsomt plaskende. De blodige festlighetene, som øyboerne tolker som en original manifestasjon av nasjonal tradisjon, fortsetter den dag i dag. Riktignok har regjeringen på Færøyene siden 1948 forsøkt å regulere denne grusomme skikken til de moderne vikingene ved hjelp av spesielle patruljebåter og politigrupper, men verdens dyrevernorganisasjoner anser denne typen dyreslakting som uakseptabel og kjemper aktivt mot den.</p><p>Vi respekterer de nasjonale skikkene til folkene i hele verden og ønsker velkommen enhver manifestasjon som tar sikte på å bevare dem, og vi vil oppfordre deg til å respektere dyrenes rett til å overleve og iverksette alle tiltak som tar sikte på sameksistens, og vi ber deg derfor om å undertegne følgende <a href="https://secure.avaaz.org/campaign/en/end_the_dolphin_grind_loc/?fbclid=IwAR3YR8k-uwSm6hQORsPaXVyigmZ-7Gl9OkZ21D1-pFESpEGK0E3Tc5CSK-w" target="_blank" rel="noopener">manifest:</a></p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ավագ Էդդայի պատկերազարդ դրվագները]]></title><description><![CDATA[Ամենազոր շուն Գարմրի, դժոխքի տիրուհի Հելի և «Վոլվայի գուշակության» գաղտնիքների մասին գերմանա-սկանդինավյան «Ավագ Էդդա» էպոսում]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ավագ-էդդայի-պատկերազարդ-դրվագները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ավագ-էդդայի-պատկերազարդ-դրվագները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1e3de3ecf208012254be80dfbf18a354f1d3fa19-2743x1222.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1e3de3ecf208012254be80dfbf18a354f1d3fa19-2743x1222.jpg" alt="Ավագ Էդդայի պատկերազարդ դրվագները"/><p>Հարավսկանդինավյան բրոնզեդարյան ժայռապատկերները մեզ հուշում են, որ դեռ անհիշելի ժամանակներից Սկանդինավյան թերակղզին բնակեցված է եղել: Հետո մարդկության պատմության հնագույն բնօրրանը համարվող Առաջավոր և Փոքր Ասիայից ժամանել են բանիմաց աստվածներ և օգնել տեղաբնակներին իրենց երկիրը շենացնելու ու զարգացնելու գործում: Այդ մասին գրված է միջնադարյան Իսլանդիայում հայտնաբերված մագաղաթյա ձեռագրերում, մասնավորապես գերմանա-սկանդինավյան էպոսում, որի գրեթե յուրաքանչյուր դրվագ պատկերված է վաղ միջնադարյան նկարիչների և քանդակագործների կողմից և, ոչ պակաս եռանդով, շարունակվում է մինչ օրս:</p><p><strong>... </strong>Աստվածներն այդժամ բազմեցին<br/>խորհելու իրենց գահերին,<br/>ժամն էր եկել օրհնյալների<br/>կարգ ու կանոն հաստատելու։<br/>Նրանք անուններ տվեցին<br/>գիշերվան իր սերունդներով,<br/>առավոտին, միջօրեին,<br/>անուն ստացավ և երեկոն,<br/>ինչպես նաև <em>միջկեսօրը</em><br/>և տարին հաշվել սկսեցին։<br/><br/><strong>7.</strong> Հանդիպեցին <em>ասերն </em>ահա,<br/><em>Իդավելի</em> դաշտավայրում,<br/>հիմնեցին բագին ու տաճար,<br/>սերտորեն հյուսված մեկմեկու։<br/>Հնոցները թեժ վառեցին<br/>և ձուլեցին ոսկե գանձեր,<br/>ապա աքցաններ բանեցրին,<br/>կռեցին գործիքներ, զենքեր...</p><p>Հետևելով հանրահայտ էպոսի տողերին շատ բան կարելի է իմանալ: Եվ այսպես, աստվածները ժամանեցին ժամանակակից Սկանդինավիայի տարածք ու այնտեղ մինչ այդ ապրող ցեղախմբերի կոնունգները նրանց արժանապատվորեն դիմավորելով, սկսեցին այդ բանիմաց այրերից սերտել արհեստի ու արվեստի նորությունները: Այդ ամենի մասին խոսում են ամբողջ Սկանդինավիայով մեկ տարածված հուշակոթող քարերին պատկերված ռունագրերը և կենդանդանիների ու գործիքների նկարները: Ժայռապատկերներին և քարե հուշակոթողներին լրացնելու են գալիս նաև պեղումների ընթացքում ի հայտ եկած մեծ արժեք ներկայացնող գտածոները՝ թաղված փայտե դրաքքարները, պատկերազարդ կարպետների կտորները, զենք ու զրահի, ամենատարբեր մետաղադրամների մնացուկները և այլն: Դրանցից շատերը այսօր իրենց արժանի տեղերն են գտել Նորվեգիայի, Դանիայի, Շվեդիայի և սկանդինավյան այլ երկրների թանգարաններում և ժամանակակից կերպարվեստի գլուխգործոցների հետ միասին ցուցադրվում են և գերում բազմահազար զբոսաշրջիկներին, նրանց ձգելով դեպի աշխարհին դեռ լիովին չներկայացած սկանդինավյան քաղաքակրթական դաշտ:</p><p>«Ավագ Էդդա» գերմանա-սկանդինավյան էպոսը Անտարես հրատարակչության կողմից 2018 թվականին թարգմանվել է հայերեն: Վերևում ձեզ ներկայացրեցինք «Երգեր աստվածների մասին» պատկերազարդ գրքի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8" target="_blank" rel="noopener">«Վոլվայի գուշակությունը»</a> երգի տողերը: Այդ երգի գլխավոր հերոսուհին գուշակուհի Վոլվան է, ով ի լուր աշխարհի սկսում է հաղորդել անհիշելի, նախապատմական ժամանակներից սկսած տիեզերքի արարման ընթացքի, կենաց ծառի, Ռագնարոկ աշխարհակործան պատերազմի և արդեն վերակառուցվող նոր աշխարհի մասին, պատմում է գոյություն ունեցող խորհրդավոր, գերբնական, անդրաշխարհյան ուժերի՝ հսկաների, թզուկների, ալֆերի, և այլ էակների մասին։ Վոլվային շատերն են պատկերել իրենց կտավներում, սակայն այստեղ ուզում ենք ներկայացնել մի նկար, ուր մեռյալների աշխարհի տիրուհի Հելն է պատկերված, ում մեկնիչներից շատերը նույնացնում են Վոլվայի հետ, իսկ նրա առաջ Գարմր անունը կրող շունն է:</p><p>«Վոլվայի գուշակությունը» երգի 44-րդ և 45-րդ տներում ասվում է.</p><p><em>Գարմրն </em>է ոռնում ուժգին ձայնով<br/><em>Գնիպա </em>քարանձավի առաջ,<br/><em>Ֆրեկին </em>դուրս կպրծնի շուտով՝<br/>շղթաները պատառոտած։<br/><em>Նրան<strong> </strong></em>ամեն ինչ է հայտնի։<br/>Տեսնում եմ ես և ապագան<br/>և գալուստը Ռագնարոկի՝<br/>աստվածների դժբախտության։<br/><br/><strong>45. </strong>Եղբայրներն իրար կբախվեն<br/>և կկոտորեն մեկմեկու,<br/>իսկ քույրերի զարմերի դեմ<br/>կսերմանեն թշնամություն։<br/>Տները վշտով կլցվեն,<br/>մեղքերն անվերջ կծավալվեն,<br/>դարերը ցավ կթափեն ցած,<br/>թուր ու տապան, կոտրած վահան,<br/>բուք ու բորան, գայլ ու գազան,<br/>մինչ աշխարհը գտնի վախճան,<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br/>մարդը մարդուն չի խնայի,<br/>մարդը մարդուն կկործանի։</p><p>Գարմրը մեռյալների աշխարհ Հելի դռանը կապված շան անունն է և ներկայացվում է հին հունական դիցարանում դժոխքի դռանը կապված Կերբերյան շան նմանությամբ։ Որոշ մեկնաբաններ Գարմրին նույնացնում են Ֆենրիր գայլի հետ։ 44-րդ տան երրորդ տողում տեղ գտած շղթաներից ձերբազատվող Ֆրեկիի մասին գրառումը նրանց թույլ է տալիս ենթադրելու, որ այստեղ խոսքը ոչ թե շան, այլ գայլի մասին է։ Ֆրեկին Օդինի թիկնապահ գայլերից մեկի անունն է, իսկ նա սնվում է չարագործ մարդկանց մարմինները լափելով։ Այս հանգամանքն է հենց ստիպել մեկնիչներից շատերին կանգ առնել Գարմրին որպես գայլ ներկայացնելու տարբերակի առաջ։ Սակայն Ֆրեկի բառը սկալդների կողմից կարող էր կիրառվել որպես ածական՝ շանը զարհուրելի և արյունռուշտ կեցվածքով նկարագրելու համար։ Մի բան պարզ է, որ Ֆենրիրը և Ֆրեկին տարբեր բևեռներում կանգնած գայլեր են, որոնք տարբեր գործառույթներ են իրականացնում էպոսում (Ֆենրիրը՝ կործանիչ, իսկ Ֆրեկին՝ պատժիչ) և նրանց պետք չէ նույնացնել Գարմրի հետ։</p><p>Իսկ հիմա ուշադիր նայելով մեր հոդվածում տեղ գտած հավաքական նկարին համեմատենք հայկական Գամփռի բրոնզաձույլ արձանը, որը քանդակել է ՀՀ ժողովրդական նկարիչ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D6%87%D5%B8%D5%B6_%D4%B9%D5%B8%D6%84%D5%B4%D5%A1%D5%BB%D5%B5%D5%A1%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Լևոն Թոքմաջյանը</a> և գերմանացի հայտնի նկարիչ-իլյուստրատոր Յոհաննես Գերցի 1889 թվականին կատարված «Հել» աշխատության վերատպությունը, որի մեջ տեղ է գտել մեռյալների թագավորության դժգույն տիրուհու առաջ պատկերված Գարմր շունը:</p><p>«Ավագ Էդդա» էպոսի մեկ այլ «Գրիմնիրի խոսքը» երգի 44-րդ տան մեջ ասվում է.</p><p>... Լավագույնը ծառերի մեջ<br/>դա հացենին է Իգդրասիլ,<br/>Սկիթբլաթնիրը՝ նավերի մեջ,<br/>աստվածների մեջ` Օդինը,<br/>նժույգների մեջ՝ <em>Սլեիպնիրը</em>,<em><br/>Բիլրոստը</em>՝կամուրջների մեջ,<br/>լավագույն սկալդը Բրագին է,<br/>լավագույն բազեն՝<em>Հաբրոքը</em>,<strong><em><br/>Գարմրն</em></strong> ամենազոր շունն է...</p><p>Եվ ահա, այստեղից պարզ է դառնում Գարմրի դերն ու նշանակությունը սկանդինավյան դիցարանում և, որ ամենազոր շան տիտղոսակրի պատվավոր կոչումը ի վերուստ վերապահված է հենց նրան: Կարծում ենք, որ հայկական Գամփռը նույնպես իր դիրքն ու կարևորությունը չի կորցրել և կարող է աշխարհի իր ցեղակիցների շրջանում հանդես գալ, որպես լիակատար ու արժանի առաջնորդ: </p><blockquote>Միով բանիվ՝ դարձեք մեր կայքի հետևորդը և... </blockquote><blockquote>Կատարեք նոր բացահայտումներ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Illustrerte episoder fra den eldre Edda]]></title><description><![CDATA[Om den allmektige hunden Garmr, helvetets herskerinne Hel og hemmelighetene bak "Volvas spådomskunst" i det tysk-skandinaviske eposet "Den eldre Edda".]]></description><link>https://www.scandinavian.world/illustrerte-episoder-fra-den-eldre-edda/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/illustrerte-episoder-fra-den-eldre-edda/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1e3de3ecf208012254be80dfbf18a354f1d3fa19-2743x1222.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/1e3de3ecf208012254be80dfbf18a354f1d3fa19-2743x1222.jpg" alt="Illustrerte episoder fra den eldre Edda"/><p>Sørskandinaviske helleristninger fra bronsealderen forteller oss at den skandinaviske halvøya har vært bebodd i uminnelige tider. Da kom kunnskapsrike guder fra Asia Minor, som regnes som menneskehetens gamle vugge, og hjalp lokalbefolkningen med å bygge og utvikle landet sitt. Det er nedtegnet i pergamentmanuskripter som er funnet på middelalderens Island, særlig i det tysk-skandinaviske eposet der nesten hver eneste episode er avbildet av kunstnere og billedhuggere fra tidlig middelalder, og som med like stor kraft fortsetter den dag i dag.</p><p>6.<br/>Til sine råd-stoler<br/>de styrende gikk,<br/>hellige guder<br/>og holdt sitt ting:<br/>nabn gav de natt<br/>og natts frender,<br/>kalte dem morgen,<br/>og middagstid,<br/>undorn og aften<br/>til årsregning.<br/><br/>7.<br/>Æser møttes<br/>på Idavollen,<br/>og horg og hov<br/>høyt tømret de,<br/>gruer la de,<br/>gull smidde de,<br/>hamret tenger<br/>og hendig redskap.<br/>Eddadikt, Voluspå, s. 17<br/>(oversatt av Ludvig Holm-Olsen)<br/>Cappelens Forlag 1975</p><p>Mye kan læres ved å følge linjene i det berømte eposet. Slik ankom gudene til det moderne Skandinavia, og stammene som bodde der før det, tok imot dem med verdighet og begynte å lære om håndverk og kunst av disse kunnskapsrike mennene. Runene og bildene av dyr og redskaper på minnesteinene spredt over hele Skandinavia vitner om alt dette. I tillegg til helleristningene og minnesteinene ble det gjort verdifulle funn under utgravningene: nedgravde trelekter, biter av billedtepper, rester av våpen og rustninger, alle slags mynter osv. I dag har mange av disse funnene fått sin rettmessige plass på museer i Norge, Danmark, Sverige og andre skandinaviske land, der de er utstilt sammen med mesterverkene innen moderne kunst og fascinerer tusenvis av turister, og trekker dem inn i det skandinaviske sivilisasjonsfeltet som ennå ikke har blitt presentert for verden.</p><p>Det tysk-skandinaviske eposet "Den eldre Edda" ble oversatt til armensk og utgitt av Antares forlag i 2018.<br/>Sangens hovedperson er spåkvinnen Volven, som begynner å fortelle verden om universets tilblivelse i urtiden, livets tre Yggdrasil, Ragnarok-krigen som ødela verden og den nye verdenen som allerede er i ferd med å gjenoppbygges, forteller om de mystiske, overnaturlige, underjordiske kreftene som finnes, om kjemper, dverger, alver og andre vesener. Volven har blitt avbildet av mange mennesker i maleriene deres, men her vil vi presentere et bilde der Hel, herskerinnen over de dødes verden, er avbildet, som de fleste kommentatorer identifiserer med Volve, og foran henne står en hund ved navn Garmr.</p><p>44.<br/>Garm gjør kraftig<br/>ved Gnipaheller,<br/>lenken slitner,<br/>løs farer ulven;<br/>eldgamle frasagn<br/>og framtid vet jeg,<br/>ser Ragnarok komme<br/>for kampguder.<br/><br/>45.<br/>Bror skal gi bror sin<br/>banesår i kampen,<br/>søskenbarn skal<br/>site blodsband;<br/>hardt er det i heimen,<br/>hor skal rå der,<br/>økstid, sverdtid,<br/>skjold blir splintret,<br/>vindtid, vargtid<br/>før verden går under;<br/>ingen skåner<br/>en annens liv.<br/>Eddadikt, Voluspå, s. 25<br/>(oversatt av Ludvig Holm-Olsen)<br/>Cappelens Forlag 1975</p><p>Garmr er navnet på hunden som er bundet til døren til Hel, de dødes verden, og er i gammel gresk mytologi representert som den hunden Cerberus som er bundet til døren til helvete. Noen kommentatorer identifiserer Garmr med ulven Fenrir. Bemerkningen om at Freki blir kvitt lenkene i tredje linje i strofe 44 (en freki rena) gjør at de antar at det ikke er snakk om en hund, men en ulv. Freki er navnet på en av Odins livvaktulver, og han lever av kroppene til onde mennesker. Nettopp dette forholdet fikk mange av initiativtakerne til å stoppe opp før de valgte å presentere Garmr som en ulv. Ordet (freki) kunne imidlertid brukes av skaldene som et adjektiv for å beskrive en hund med en heslig og blodtørstig fremtoning. En ting er sikkert, Fenrir og Freki er ulver som står ved ulike poler og har ulike funksjoner i eposet (Fenrir som ødelegger og Freki som straffer), og de bør ikke sidestilles med Garmr.</p><p>Og nå, når vi ser nøye på det kollektive bildet i artikkelen vår, la oss sammenligne bronsestatuen av den armenske hunden Gampr, skulpturert av Levon Tokmajian, og opptrykket av den berømte tyske kunstner-illustratøren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Johannes_Gehrts" target="_blank" rel="noopener">Johannes Gehrts</a>, (Dødsgudinnen Hel med Garm) 1889.</p><p>I den 44. strofen av "Grimnesmål" i eposet "Den eldre Edda" står det:<br/>Eddadikt, Grimnesmål, s 81,82<br/>(oversatt av Ludvig Holm-Olsen)<br/>Cappelens Forlag 1975</p><p>Yggdrasils ask Լավագույնը ծառերի մեջ<br/>er ypperst av trær դա հացենին է Իգդրասիլ,<br/>og Skibladne av skip, Սկիթբլաթնիրը՝ նավերի մեջ,<br/>Odin av guder, աստվածների մեջ` Օդինը,<br/>av gangere Sleipne, նժույգների մեջ՝ <em>Սլեիպնիրը</em>,<br/>Bilrost av bruer <em>Բիլրոստը</em>՝կամուրջների մեջ,<br/>og Brage av skalder, լավագույն սկալդը Բրագին է,<br/>Håbrok av hauker, լավագույն բազեն՝<em>Հաբրոքը</em>,<br/>av hunder Garm. <strong><em>Գարմրն</em></strong> ամենազոր շունն է. <br/><br/></p><p>Og herfra blir det tydelig hvilken rolle og betydning Garmr har i den skandinaviske mytologien, og at ærestittelen som den allmektige hunden er reservert for ham ovenfra. Vi tror at den armenske Gampr ikke har mistet sin posisjon og betydning, og at den kan opptre som en fullverdig og verdig leder blant sine brødre i verden. </p><p>Alt i alt, bli en tilhenger av nettstedet vårt og...</p><p>Gjør nye oppdagelser...</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Om solarsteinen og vikingenes tokt til sjøs]]></title><description><![CDATA[Vikingenes oppdagelse og bruk av solstein på reisene sine]]></description><link>https://www.scandinavian.world/om-solarsteinen-og-vikingenes-tokt-til-sjos/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/om-solarsteinen-og-vikingenes-tokt-til-sjos/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4c9b01514c3e2d40df5306a94b46d9ed08c1eff3-1920x1278.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4c9b01514c3e2d40df5306a94b46d9ed08c1eff3-1920x1278.jpg" alt="Om solarsteinen og vikingenes tokt til sjøs"/><p>Under sine tokt til sjøs brukte vikingene <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sunstone_(medieval)" target="_blank" rel="noopener"><em>en sólarsteinn</em></a> til å navigere i tåke. Den ekstremt interessante videoen som presenteres, vil sannsynligvis interessere deg, men også reise noen spørsmål. </p><p>La oss først se på den.</p><p>Hvordan kunne vikingene oppdage og bruke<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Iceland_spar" target="_blank" rel="noopener"> Iseland spar</a> for 1000 år siden da de seilte til det fjerne Grønland, hvis disse gjennomsiktige malmkrystallene først ble importert fra Island til kontinentet på slutten av 1600-tallet og da bare ble kalt islandspat?</p><p>Visste ikke vikinglederkongene om den magiske solsteinen og dens gode egenskaper før det tysk-skandinaviske eposet ble skrevet, da nesten annenhver gud eller gudinne i deres kanon var utstyrt med klarsynthet og evne til å spå?<br/><br/>Er det mulig å finne ut i fremtiden at solsteinen ikke kom til vikingene fra Island for 1000 år siden, men heller fra Lille Asia, det armenske høylandet eller Kaukasus, er det ikke iselandsk spar der også...?<br/><br/>Spørsmålene er mange og gjenstår fortsatt å besvare...<br/><br/>Det er åpenbart at den dobbelte brytningen av lysstrålen i iselandsk spar ble oppdaget og beskrevet av den danske vitenskapsmannen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Rasmus_Bartholin" target="_blank" rel="noopener">Erasmus Bartholinus</a> i 1669, og allerede i 1690 beskrev nederlenderen <a href="https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/physics-biographies/christiaan-huygens" target="_blank" rel="noopener">Christiaan Huygens</a> de optiske egenskapene til solarstein i detalj. Det er også kjent at spatkrystaller har blå, rosa, gule og fargeløse nyanser, noe som skyldes tilstedeværelsen av barium, bly, strontium og bitumen i malmen. Du kan også finne mer informasjon om solarstein i vår artikkel om norrøne oppdagelser </p><blockquote>En drøm er et vakkert bilde av virkeligheten...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Արևաքարի և վիկինգների ծովային արշավանքների մասին]]></title><description><![CDATA[Արևաքարի հայտնաբերումը և կիրառումը վիկինգների կողմից իրենց նավարկությունների ժամանակ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/արևաքարի-և-վիկինգների-ծովային-արշավանքների-մասին/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/արևաքարի-և-վիկինգների-ծովային-արշավանքների-մասին/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4c9b01514c3e2d40df5306a94b46d9ed08c1eff3-1920x1278.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/4c9b01514c3e2d40df5306a94b46d9ed08c1eff3-1920x1278.jpg" alt="Արևաքարի և վիկինգների ծովային արշավանքների մասին"/><p>Վիկինգներն իրենց ծովային արշավանքների ժամանակ, մառախլապատ երկնքի առկայության դեպքում կողմնորոշվում էին արևաքարի օգնությամբ: Ներկայացվող անչափ հետաքրքիր տեսանյութը հավանաբար կհետաքրքրի ձեզ, բայց նաև որոշակի հարցեր կառաջադրի: Նախ եկեք դիտենք այն.</p><p>1000 տարի առաջ դեպի հեռավոր Գրենլանդիա նավարկելիս վիկինգները ինչպե՞ս են հայտնաբերել ու կիրառել իսլանդական սպաթը, եթե այդ թափանցիկ հանքաքարի բյուրեղները XVII դարի վերջում են սկսել Իլսանդիայից մայրցամաք ներկրել և հետո միայն անվանել իսլանդական սպաթ:</p><p>Չգիտեի՞ն արդյոք գերմանա-սկանդինավյան էպոսի գրառումից առաջ հրաշագործ Արևաքարի և նրա օգտակար կարողությունների մասին վիկինգների առաջնորդ-կոնունգները, երբ նրանց դիցարանի գրեթե ամեն մի երկրոդ աստված կամ աստվածուհի օժտված էր պայծառատեսությամբ և գուշակելու ունակությամբ:</p><p>Հնարավո՞ր է արդյոք հետագայում պարզվի, որ Արևաքարը վիկինգների մոտ հայտնվել է ոչ թե Իսլանդիայից 1000 տարի առաջ, այլ ասենք Փոքր Ասիայից, <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0" target="_blank" rel="noopener">Հայկական լեռնաշխարհից </a>կամ Կովկասից, չէ՞ որ իսլանդական սպաթ կա նաև այնտեղ...</p><blockquote>Հարցերը շատ են և դեռ բացահայտման կարիք ունեն...</blockquote><p>Ակնհայտ է, որ իսլանդական սպաթի կողմից լույսի ճառագայթի կրկնակի բեկման հատկությունը հայտնաբերել ու նկարագրել է դանիացի գիտնական <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Rasmus_Bartholin" target="_blank" rel="noopener">Էրազմուս Բարթոլինուսը</a> 1669 թվականին, իսկ արդեն 1690 թվականին հոլանդացի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A3%D5%A5%D5%B6%D5%BD" target="_blank" rel="noopener">Քրիստիան Հյուգենսը</a> հանգամանալից նկարագրել է արևաքարի օպտիկական հատկությունները: Հայտնի է նաև, որ սպաթի բյուրեղները ունեն կապույտ, վարդագույն, դեղին, անգույն երանգներ, ինչը հանքաքարում բարիումի, կապարի, ստրոնցիումի, բիտումի ներկայության արդյունք է: Արևաքարի մասին լրացուցիչ տեղեկություններ կարող եք ստանալ նաև մեր բաժնի հոդվածից.</p><blockquote>Բացահայտումները միշտ շարունակելի են լինում...</blockquote><blockquote>Եկեք բացահայտենք միասին...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական անտառային կատուները, Վանա կատուներն ու Վիկինգները]]></title><description><![CDATA[Նորվեգական անտառային կատուները՝ անվախ վիկինգների հետ միասին, մասնակցել են երկարատև ծովային ճանապարհորդություններին: ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-անտառային-կատուները-վանա-կատուներն-ու-վիկինգները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-անտառային-կատուները-վանա-կատուներն-ու-վիկինգները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cd421529c8543dd1aae0f0731ff2a11b3173e1af-1920x1332.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cd421529c8543dd1aae0f0731ff2a11b3173e1af-1920x1332.jpg" alt="Նորվեգական անտառային կատուները, Վանա կատուներն ու Վիկինգները"/><p>Նորվեգական անտառային կատուներն աշխարհում միակ ցեղատեսակն են, որոնց ներկայացուցիչներն ի վիճակի են գլխիվայր իջնել ծառերից: </p><p>Նորվեգական անտառային կատուների մասին հիշատակվում է անգամ գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանության մեջ: Սիրո և գեղեցկության աստվածուհի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%B5%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Ֆրեյայի</a> կառքին լծված զույգ կատուների պատկերները չափազանց նման են նորվեգական անտառային կատուների ժամանակակից ներկայացուցիչներին: Ի դեպ Ֆրեյայի մասին զարմանահրաշ տեղեկություններ ստանալու համար կարող եք ձեռք բերել Անտարես հրատարակչության կողմից 2018 թվականին լույս տեսած էպոսի հայերեն թարգմանությունը, իսկ եթե չգտնեք դիմեք մեզ ու մենք ձեզ անպայման կօգնենք և դեռ ավելին... </p><p>Նորվեգական անտառային կատուների մնացորդներ հայտնաբերվել են Սկանդինավյան թերակղզու և Գերմանիայի հյուսիսային տարածքներում գտնվող բազմաթիվ դամբարանադաշտերից, որոնք փաստում են VIII-XI դարերում կատուներին իրենց վիկինգ-տերերի հետ համատեղ թաղումների մասին: Այսօր Դանիայի բնագիտության թանգարանում ներկայացված են կատվի կաշվից պատրաստված մարտական հագուստներ: Ըստ գիտնականների, նորվեգական անտառային կատուները անվախ վիկինգների հետ միասին կատարել են երկար ծովային ճանապարհորդություններ: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Longship" target="_blank" rel="noopener">Դրաքքարներում</a> վիկինգներին հաճախ էին անհանգստացնում առնետները, այնպես որ օգնելու պատրաստ կատուների կարիքը ստիպում էր նրանց խիզախ կաթնասուններին նույնպես ընդգրկել իրենց երկարատև ծովային ճանապարհորդություններում: Դրա վառ ապացույցն է հեռավոր <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Գրենլանդիայում</a> նորվեգական կատուների առկայությունը: Նրանք այնտեղ են հայտնվել միայն 1000 թվականից հետո: <br/><br/></p><p>Նորվեգական անտառային կատուները՝ հայկական Վանա կատուների նմանությամբ, ջրից վախ չունեն: Կատուների երկար ու բրդոտ մազերը պահպանում են նրանց հյուսիսային անտանելի ցրտերից, իսկ գերերկար ճանկերն օգնում են ծառից ամուր կառչած գլխիվայր իջնել ու հմտորեն ձուկ որսալ: Այս կատուները սիրում են ուղեկցել իրենց տերերին՝ երկարատև արշավների ժամանակ, և սիրով ընկերանում են նրանց ընտանիքի բոլոր անդամների հետ, ի տարբերություն Վանա կատվի, որը՝շան նման, միայն տիրոջն է ենթարկվում...</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norske skogkatter, vanakatter og vikinger]]></title><description><![CDATA[Norske skogskatter deltok sammen med fryktløse vikinger på lange sjøreiser.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norske-skogkatter-vanakatter-og-vikinger/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norske-skogkatter-vanakatter-og-vikinger/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cd421529c8543dd1aae0f0731ff2a11b3173e1af-1920x1332.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cd421529c8543dd1aae0f0731ff2a11b3173e1af-1920x1332.jpg" alt="Norske skogkatter, vanakatter og vikinger"/><p>Norske skogkatter er den eneste rasen i verden hvis representanter er i stand til å klatre ned fra trær opp ned.</p><p>Norske skogkatter er til og med nevnt i tysk-skandinavisk mytologi. Bildene av et par katter som er spent fast på vognen til Frøya, kjærlighetens og skjønnhetens gudinne, er svært like de moderne representantene for norske skogkatter.<br/>For å få fantastisk informasjon om <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Freyja" target="_blank" rel="noopener">Frøya </a>kan du forresten få tak i den armenske oversettelsen av eposet som ble utgitt av Antares Publishing House i 2018, og hvis du ikke finner den, kan du kontakte oss, så vil vi definitivt hjelpe deg og enda mer...</p><p>På en rekke gravplasser på den skandinaviske halvøya og i Nord-Tyskland er det funnet rester av norske skogkatter, noe som dokumenterer at kattene ble gravlagt sammen med sine vikingeeiere på 800- til 1000-tallet.<br/><br/>I dag viser det danske naturhistoriske museet ut kampklær laget av katteskinn.<br/><br/>I følge forskere foretok norske skogskatter lange sjøreiser sammen med de fryktløse vikingene. </p><p>I drakkar var vikingene ofte plaget av rotter, så behovet for katter som kunne hjelpe til, gjorde at de også tok med seg de modige pattedyrene på sine lange sjøreiser. Et levende bevis på dette er tilstedeværelsen av norske katter på det avsidesliggende Grønland. De kom ikke dit før etter år 1000.<br/></p><p> er, i likhet med armenske vanakatter, ikke redde for vann.<br/><br/>Skogkattenes lange og raggete pels beskytter dem mot den uutholdelige kulden i nord, og de ekstra lange klørne hjelper dem med å klamre seg fast til treet opp ned og dyktig fange fisk. Disse kattene liker å følge eierne sine på lange fotturer og blir gjerne venner med alle familiemedlemmene, i motsetning til Vanakatten, som i likhet med en hund bare adlyder eieren...</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Håkon Adalsteinsfostre, Nissen og Julen]]></title><description><![CDATA[Fra og med 900-tallet, etter ordre fra kong Hakon I Baregut av Norge, ble den hedenske jula, som beholdt navnet sitt, forvandlet til jul.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/haakon-adalsteinsfostre-nissen-og-julen/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/haakon-adalsteinsfostre-nissen-og-julen/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/601f9876e504c2d4f0675f1ced5b525f6ca68869-5184x3456.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/601f9876e504c2d4f0675f1ced5b525f6ca68869-5184x3456.jpg" alt="Håkon Adalsteinsfostre, Nissen og Julen"/><p>I Norge, Danmark, Sverige, Island, Grønland, Skottland og Færøyene kalles Julen for <a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3l" target="_blank" rel="noopener">&quot;Jóle&quot; eller &quot;Jól&quot;</a>. Den utbredte ringingen med bjeller innleder høytiden, og den begynner på ettermiddagen den 24. desember.</p><p>Nedenfor får du vite hva julaften er og hvordan den feires...</p><p>Tilbake på 900-tallet, etter ordre fra den norske kongen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haakon_the_Good" target="_blank" rel="noopener">Håkon den Gode Adalsteinsfostre</a>, begynte feiringen fra og med dagen for vintersolverv, den hedenske jula, å bli feiret som en kristen høytid. Før det ble festen feiret i århundrer til ære for de gamle norrøne solgudene. Festdagene ble ledsaget av ofringer og utstrakt servering av øl med honningsmak brygget i store kjeler.</p><p>For øvrig er "olje" (Øl) også navnet på den guddommelige drikken, som nå også er populær blant de tysk-skandinaviske nasjonene bare i form av øl.<br/><br/>Jóle eller Jól var kort sagt en forherligelse av solen, det vil si den forvandlende solen. La oss stoppe opp her et øyeblikk og minnes følgende linjer fra sangen "Vavtrudnesmål" fra det populære norrøne eposet "Den eldre Edda"...</p><p>Odin: Օդինն ասաց.<br/>46. Liv og Livtrase <strong>46. </strong>«Ես բազմիցս եմ ճամփորդել,<br/>De skal løyne seg begge բազմիցս վեճի մեջ կոփվել<br/>i Hoddmimes holt; աստվածների հետ պանծալի։<br/>morgendogg Ինչպե՞ս արևը կհայտնվի<br/>er all den mat de eier; երկնքի լուրթ կամարին,<br/>de blir opphav til nye ætter. երբ Ֆենրիրը կուլ տա նրան»։</p><p>Vavtrudne: Վաֆթրուդնիրն ասաց.<br/>47. En eneste datter <strong>47. </strong>«Կծնի մի աղջիկ այդժամ<br/>fra Alvrodul Ալֆրոդուլն առանց հապաղման,<br/>før hun felles av Fenre; մինչ Ֆենրիրը կուլ տա նրան։<br/>sin mors veger Իր մոր անցած ճանապարհը,<br/>skal møya fare երբ գա ասերի վախճանը,<br/>når æsers liv er endt. կանցնի նաև դուստրը նրա»<br/>(oversatt av L. Holm-Olsen) (oversatt av H. En. Sargsyan)</p><p>La oss se bort fra varulven Fenris, barnet til den utspekulerte Loke og kjempeheksen Angrboda, og avklare Alfrodul, som betyr "alvenes herlighet" på islandsk, det vil si at den symboliserer solen som er forherliget av disse lyse åndene. Av linjene i den poetiske andre strofen fremgår det at solen vil føde en ny sol som vil fortsette morens vei. Solens modergudinne, som gjenfødes fra dødens underverden, vil begynne sin nye periode, en ny syklus. </p><p>Det er klart at kongene som erklærte kristendommen som begynnelsen på en ny æra på den skandinaviske halvøya, ville ha funnet en sammenheng mellom Moder Sols forvandling til Datter Sol og Faderens pakte overføring til Jesusbarnet, og gjort den hedenske julehøytiden til en ny kristen høytid.</p><p>Ifølge noen fortolkere som forklarer betydningen av Jule, kommer ordet fra det gamle islandske ordet Jòlnir, som er et av navnene på Odin, ...</p><p>Men det følger slett ikke av det ovenstående at julen ikke feires med stor pomp og prakt i de skandinaviske landene, slik den ble tidligere. Men noen av disse underjordiske åndene har klart å trenge inn i våre dager og spiller selv nå en hovedrolle i festlighetene. Det er på tide å minne om Finlands Joulupukki og julens symbol, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nisse_(folklore)" target="_blank" rel="noopener">den norske nissen</a>.<br/><br/>En nisse er en mytologisk skapning fra nordisk folklore i dag typisk assosiert med vintersolverv og juletider med direkte tilknytning til hagearbeid, høyt elsket av barn.<br/><br/>Et annet navn "Tomte" som ble gitt til nisse i Sverige er også kjent. Senere ble nisene assosiert med julenissen, som deler ut gaver i julehøytiden. Men i norske eventyr blir nymfene ofte sinte og ser ikke ut til å kunne gjøre noe, med mindre du selvfølgelig mater dem i tide med favorittjulegrøten deres. La oss ikke glemme å unngå trollene som lurer i skogen også. Det finnes imidlertid troll som ikke har noe imot å få gaver på julaften.</p><p>I "Norsk folke- og huldre-teventyr" sies det at ingen av nissen fire fingre er tommelfingre, og at nevene hans er hårete. Det er sant, vi tror ikke noen har tatt ham i hånden ennå for å få vite om det, men vi er sikre på at denne husånden elsker å ta seg av hester, og det er ikke for ingenting at han har fått rykte på seg for å være den beste rytteren blant historiefortellerne.<br/><br/>Hvis du vil bli nærmere kjent med Nissen, kan du kjøpe utgitt av Antares forlag i 2020, som ble samlet inn med stor omhu og eksepsjonell flid av norges fromme sønner, Peter Christen Asbjørnsen og pastor Jørgen Ingebretsen Moe, og ble utgitt for andre gang i 1896 på Gyldendalske Boghandels Forlag, København.<br/>Boken ble oversatt fra originalen til det østarmenske språket av oversetteren Hakob Sargsyan.</p><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Յուլը, Հոկոն Բարեգութը, Նիսեն և Ծննդյան տոները ]]></title><description><![CDATA[X դարից սկսած Նորվեգիայի թագավոր Հոկոն I Բարեգութի հրամանով հեթանոսական Յուլը՝ պահպանելով իր անվանումը, փոխակերպվեց Սուրբ Ծննդյան տոների ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/յուլը-հոկոն-բարեգութը-նիսեն-և-ծննդյան-տոները/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/յուլը-հոկոն-բարեգութը-նիսեն-և-ծննդյան-տոները/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/601f9876e504c2d4f0675f1ced5b525f6ca68869-5184x3456.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/601f9876e504c2d4f0675f1ced5b525f6ca68869-5184x3456.jpg" alt="Յուլը, Հոկոն Բարեգութը, Նիսեն և Ծննդյան տոները "/><p>Նորվեգիայում, Դանիայում, Շվեդիայում, Իսլանդիայում, Գրենլանդիայում, Շոտլանդիայում և Ֆարերյան կղզիներում Ծննդյան տոները «Յուլ» կամ «Յոլ» են անվանում: Համատարած զանգերի ղողանջները ազդարարում են տոների սկիզբը, իսկ այն սկսվում է դեկտեմբերի 24-ին, օրվա երկրորդ կեսից:</p><p>Թե ի՞նչ է Յուլը և ինչպես են այն տոնում կիմանաք ստորև...</p><p>Դեռևս X դարում Նորվեգիայի թագավոր <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D5%B6_I_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB" target="_blank" rel="noopener">Հոկոն Առաջին Բարեգութի</a> հրամանով ձմեռային արևադարձի օրվանից սկսվող տոնախմբությունը՝ հեթանոսական Յուլը, սկսվեց նշվել որպես քրիստոնեական տոն: Մինչ այդ տոնախմբությունը դարերով նշվում էր արևային էությամբ սկանդինավյան հին աստվածների պատվին: Տոնական օրերը ուղեկցվում էին զոհաբերություններով և մեծ կաթսաներում պատրաստվող մեղրով համեմված գարեջրի համատարած մատուցմամբ: </p><p>Ի դեպ, «օյլ» (Øl) է կոչվում նաև հենց այդ աստվածային ըմպելիքը, որը սոսկ գարեջրի տեսքով այժմ նույնպես մեծ տարածում ունի գերմանա-սկանդինավյան ազգերի մոտ: <br/><br/>Մի խոսքով՝ Յոլը կամ Յուլը փառաբանումն էր արևի, ասել է թե փոխակերպվող արևի: Այստեղ մի պահ կանգ առնենք և վերհիշենք սկանդինավյան հանրահռչակ էպոսի «Վաֆթրուդնիրի խոսքը» երգի հետևյալ տողերը.</p><p>... Օդինն ասաց.<br/><strong>46. </strong>«Ես բազմիցս եմ ճամփորդել,<br/>բազմիցս վեճի մեջ կոփվել<br/>աստվածների հետ պանծալի։<br/>Ինչպե՞ս արևը կհայտնվի<br/>երկնքի լուրթ կամարին,<br/>երբ <strong><em>Ֆենրիրը</em></strong> կուլ տա նրան»։</p><p>Վաֆթրուդնիրն ասաց.<br/><strong>47. </strong>«Կծնի մի աղջիկ այդժամ<br/><strong><em>Ալֆրոդուլն</em></strong> առանց հապաղման,<br/>մինչ Ֆենրիրը կուլ տա նրան։<br/>Իր մոր անցած ճանապարհը,<br/>երբ գա ասերի վախճանը,<br/>կանցնի նաև դուստրը նրա»...</p><p>Խորամանկ Լոկիի և հսկա վհուկ Անգրբոդայի զավակ հրեշագայլ Ֆենրիրին թողնենք մի կողմ և պարզաբանենք Ալֆրոդուլին, որը իսլանդերենից թարգմանաբար նշանակում է «ալֆերի փառք», այսինքն խորհրդանշում է այդ լուսավոր ոգիների կողմից փառաբանված արևին: Ներկայացված բանաստեղծական երկրորդ տան տողերից երևում է, որը արևը ծնելու է մի նոր արև, որը շարունակելու է մոր անցած ճանապարհը: Արևի Մայր-աստվածուհին ընդերքի մահվան աշխարհից վերածնվելով սկսելու է իր նոր ժամանակաշրջանը, նոր ցիկլը: Պարզ է, որ քրիստոնեությունը Սկանդինավյան թերակղզում նոր դարաշրջանի սկիզբ հայտարարած թագավորները գտնելու էին հյուսիսային սոլար աստվածների կողմից փառաբանված Մայր Արևի փոխակերպումը Դուստր Արևի և Բարձրյալ Հոր ու նրա Հիսուս Զավակի միջև կապը ու հեթանոսական Յուլը դարձնելու էին նոր քրիստոնեական տոն:</p><p>Յուլի իմաստը պարզաբանող մեկնիչներից ոմանց կարծիքով բառը առաջացել է հին իսլանդերենով հնչող «Յոլնիր» Jòlnir բառից, որը սկանդինավյան դիցարանի գերագույն աստված <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Odin" target="_blank" rel="noopener">Օդինին</a> տրվող անուններից մեկն է...</p><p>Բայց վերոշարադրյալից ամենևին չի բխում, որ այսօր էլ սկանդինավյան երկրներում Յուլը մեծ շուքով չեն տոնում, ինչպես տոնում էին վաղ անցյալում: Բայց այ անդրաշխարհյան ոգիներից ոմանք հասցրել են թափանցել մեր օրեր և այժմ անգամ գլխավոր դերակատարություն ունեն տոնախմբությունների ժամանակ: Ժամանակն է վերհիշել ֆիննական -Ձմեռ Պապին և Ծննդյան տոների խորհրդանիշ ոգուն ՝ նորվեգական Նիսեին: Նիսեն Սկանդինավյան դիցաբանության մեջ այգեգործության հետ անմիջական կապ ունեցող՝ երեխաների կողմից շատ սիրված, թզուկ է: Հայտնի է նաև Շվեդիայում Նիսեին տրվող մեկ այլ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nisse_(folklore)" target="_blank" rel="noopener">«Տոմտե»</a> անվանումը: Ավելի ուշ Նիսեին կապել են Սուրբ ծննդյան տոներին նվերներ բաժանող Ձմեռ Պապի հետ: Բայց նորվեգական հեքիաթներում նիսեները հաճախ զայրանում են ու ինչեր ասես չեն կարող անել, եթե իհարկե նրանց ժամանակին չկերակրես իրենց նախընտրած տոնական շիլայով: Չմոռանանք խուսանավել նաև անտառներում ծվարած տրոլներից: Սակայն պատահում են տրոլներ, որոնք երբեք դեմ չեն լինում նվերներ ստանալ Սուրբ Ծննդյան նախօրեին.</p><p>Նորվեգական ավանդազրույցներում պատմվում է, որ Նիսեի ձեռքի չորս մատներից և ոչ մեկը բութ մատը չէ, իսկ բռունցքները մազակալված են: Ճիշտ է, կարծում ենք նրա ձեռքը դեռ ոչ ոք չի սեղմել, որ իմանա այդ մասին, սակայն համոզված ենք, որ այդ տնային ոգին ձիերին խնամել շատ է սիրում և զուր չէ, որ լավագույն ձիապանի համբավ է ձեռք բերել հեքիաթասացների մոտ: <br/>Նիսեներին ավելի հանգամանալից ծանոթանալու համար կարող եք ձեռքբերել 2020 թվականին Անտարես հրատարակչության կողմից լույս ընծայված հրաշապատումների համահավաք ժողովածուն, որը մեծ խնամքով ու բացառիկ ջանասիրությամբ հավաքագրվել է Նորվեգիայի բարեպաշտ զավակներ Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենի և գերապատվելի Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուի կողմից, իսկ բնագրից արևելահայերեն է թարգմանել</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Բևեռափայլը, Յուլուպուկին և հեքիաթային Ռովանիեմին]]></title><description><![CDATA[Ասում են XI դարում Հայաստանում դիտվել են թվով չորս բևեռափայլեր: Հաջորդիվ մատուցվող նորություններից մեկում կպարզաբանենք մեր ընթերցողների հետ...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/բևեռափայլը-յուլուպուկին-և-հեքիաթային-ռովանիեմին/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/բևեռափայլը-յուլուպուկին-և-հեքիաթային-ռովանիեմին/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6fc216ede45db86a62880f35137ec170ed33def6-1920x1200.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6fc216ede45db86a62880f35137ec170ed33def6-1920x1200.jpg" alt="Բևեռափայլը, Յուլուպուկին և հեքիաթային Ռովանիեմին"/><p><strong>Չքնաղագեղ ու հեքիաթային Ռովանիեմին</strong></p><p>Ինչքան ակտիվանում է արեգակը և իր արյվող շիթերից փնջեր ուղարկում դեպի երկիր, այնքան ավելի գույնզգույն է դառնում Ռովանիեմիի երկնակամարը:</p><p>Իսկ որտե՞ղ է <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Rovaniemi" target="_blank" rel="noopener">Ռովանիեմին</a>, հավանաբար կհարցնեք դուք:</p><p>Չքնաղագեղ ու հեքիաթային քաղաք Ռովանիեմին գտնվում է Ֆինլանդիայի հյուսիսային մարզերից մեկում՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BA%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Լապլանդիայում</a>: Այո-այո, հենց այն Լապլանդիայում, ուր բնակվում է հռչակավոր <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Joulupukki" target="_blank" rel="noopener">Յուլուպուկին</a>՝ Ձմեռ Պապը: Դե իսկ որտեղ ապրում է Յուլուպուկին, այնտեղ հրաշքներն անպակաս պետք է լինեն և հրաշագործ Ձմեռ Պապը՝ իր անբաժան օգնական-եղջերուների օգնությամբ, աշխարհե աշխարհ պիտի սլանա ու բոլոր երեխաներին ուրախացնի նրանց համար նախատեսված անթիվ-անհամար նվերներով:</p><p> Հյուսիսային Ֆինլանդիայի երկրորդ խոշոր քաղաք Ռովանիեմին լավագույն վայրերից մեկն է, որտեղ կարող ես զմայլվել կախարդական լույսերով լեցուն երկնակամարով:</p><p> Դա հյուսիսափայլն է, որը երկինքն ասես նետահարում է պայծառ ճառագայթներով, ստիպելով նրան անընդհատ փոփոխվել իր երփներանգների մեջ: Սակայն մի փոքր ճշտում մտցնենք: Նախ արեգակն է իր հսկայական շիկացած նետերով, այսինքն էլեկտրականությամբ լիցքավորված մանրագույն մասնիկների հոսքերով, այսպես կոչված արևային քամիով ռմբահարում մեր երկինքը, և հետո, դա նկատվում է ոչ միայն երկրագնդի հյուսիսում, այլև հարավում: Եվ լավ կլինի եթե մենք այս երևույթը բնորոշենք բևեռափայլ բառով:</p><blockquote>Բևեռափայլեր բացի Երկիր մոլորակի բևեռային մակերևույթից դիտվում են նաև Սատուրնի մակերեսին:</blockquote><p>Ասում են, թե 11-րդ դարում Հայաստանում նույնպես դիտվել են բևեռափայլեր: Մենք փորձում ենք հավաստի տեղեկություններ հավաքել և նյութը պատրաստ լինելուն պես մեր հաջորդ նորությունների մեջ մատուցել մեր Ընթերցողին, իսկ այժմ եկեք վայելենք բևեռափայլի հրաշքները... </p><p>Բարի երթ...</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Nordlys, Joulupukki og det eventyrlige Rovaniemi]]></title><description><![CDATA[Det sies at det ble observert fire nordlys i Armenia på 1000-tallet. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/nordlys-joulupukki-og-det-eventyrlige-rovaniemi/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/nordlys-joulupukki-og-det-eventyrlige-rovaniemi/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6fc216ede45db86a62880f35137ec170ed33def6-1920x1200.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/6fc216ede45db86a62880f35137ec170ed33def6-1920x1200.jpg" alt="Nordlys, Joulupukki og det eventyrlige Rovaniemi"/><p><strong>Vakre og eventyrlige Rovaniemi </strong></p><p>Etter hvert som solen blir mer aktiv og sender sine blødende stråler mot jorden, blir Rovaniemis skyline mer fargerik.</p><p>Og hvor ligger <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Rovaniemi" target="_blank" rel="noopener">Rovaniemi</a>, spør du kanskje?</p><p>Den sjarmerende og eventyrlige byen Rovaniemi ligger i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lapland_(Finland)" target="_blank" rel="noopener">Lappland</a>, en av de nordlige regionene i Finland. Ja, i Lappland, der den berømte <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Joulupukki" target="_blank" rel="noopener">Joulupukki</a>, julenissen, bor. Vel, der Joulupukki bor, bør det ikke være mangel på mirakler, og den magiske julenissen, med hjelp av sine uatskillelige hjelpere - hjortene, vil løpe verden rundt og gjøre alle barn lykkelige med utallige gaver til dem.</p><p> Det er nordlyset som skyter himmelen med sterke stråler, noe som gjør at den stadig skifter i farger. Men la oss gjøre en liten presisering. Først bombarderer solen himmelen vår med sine enorme glødende piler, det vil si strømmer av elektrisk ladede små partikler, den såkalte solvinden, og da observeres den ikke bare nord på kloden, men også i sør. Og det ville være bra om vi beskriver dette fenomenet med ordet Polarlys.</p><p>Polarlys observeres ikke bare på jordens polare overflate, men også på Saturns overflate.</p><p>Det sies at nordlys også ble observert i Armenia på 1000-tallet. Vi prøver å samle inn pålitelig informasjon og levere materialet til leserne våre så snart det er klart i vår neste nyhet, så la oss nå nyte nordlysets underverk... </p><p>Ha en fin tur...</p><p>I begynnelsen av november 2023 ble nordlyset for første gang observert i den byen <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Van_(Tyrkia)" target="_blank" rel="noopener">Van</a> og de omkringliggende provinsene på grunn av en kraftig solstorm.<br/><a href="https://www.swissinfo.ch/eng/culture/northern-lights-dazzle-over-swiss-alps/48955254" target="_blank" rel="noopener">Nordlyset</a>, som er svært sjeldent i disse delene av verden, farget himmelen med rødt og grønt lys, skrev lokalavisen Akşam.<br/><br/>Van (armensk: Վան, kurdisk: Wan; fra armensk van - «landsby», «bebyggelse»), som ligger på østbredden av Vansjøen, har vært en del av den tyrkiske Van-provinsen (Vest-Armenia) i mer enn 100 år.<br/>Arkeologiske utgravninger i byen viser at tidlig bebyggelse i Van-området går helt tilbake til rundt 5000 år f.Kr.<br/>Allerede i det første årtusenet f.Kr. var det en stor by etter datidens målestokk. Fra 800-tallet til 600-tallet f.Kr. var den kjent som Tushpa, hovedstaden i riket Urartu (Ararat), og deretter som sentrum for det armenske riket Vaspurakan.<br/>Her har det blitt funnet kileskriftinskripsjoner datert til det 8. og det 7. århundre f. kr. I de flerspråklige behistuninnskriftene bestilt av kong Dareios I av Persia, heter landet som ble kalt urartu på babylonsk, Armenia på gammelpersisk.<br/><br/>Van nevnes ofte i forbindelse med historiske hendelser knyttet til Vest-Armenia. Etter det osmanske rikets folkemord på armenerne i 1915 ble den armenske befolkningen drastisk redusert, og kurderne ble den dominerende befolkningsgruppen.</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Norske folke og huldre-eventyr]]></title><description><![CDATA[Du trenger ikke å lete lenger etter troll, huldra, dverger, buktdrauger, skogs-, fjell- og husånder, de er alle her...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/norske-folke-og-huldre-eventyr/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/norske-folke-og-huldre-eventyr/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/015fc86c5e835cfedb05270483c130e2de77b132-1428x960.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/015fc86c5e835cfedb05270483c130e2de77b132-1428x960.jpg" alt="Norske folke og huldre-eventyr"/><p>Denne samlingen av norske folke og huldre-eventyr omhyggelig samlet inn av norges fromme sønner, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Christen_Asbj%C3%B8rnsen" target="_blank" rel="noopener">Peter Christen Asbjørnsen</a> og pastor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8rgen_Moe" target="_blank" rel="noopener">Jørgen Ingebretsen Moe</a>, ble utgitt for andre gang i 1896 på Gyldendalske Boghandels Forlag, København.</p><p>Boken ble for første gang oversatt fra originalspråket til østarmensk og ble presentert for leserne av <a href="https://antares.am/?fbclid=IwAR1IPBby4rXEZSfDz_z8q2E1pa0dMEsYUwwZPFKdJQC94PV6Y2wTIBP5oAw" target="_blank" rel="noopener">det armenske forlaget &quot;Antares&quot;</a> med støtte fra <a href="https://norla.no/en/home" target="_blank" rel="noopener">NORLA</a>.</p><p>Bokens illustrasjoner er laget av Peter N. Arbo, Hans F. Goode, Vincent St. Lerche, Eilif Petersen, August Schneider, Otto L. Sinding, Adolf Tiedemand, Erik Werenskiold.</p><p> </p><p/><p> </p><p>De norske folkeeventyrene er fulle av mystiske og overnaturlige vesener: troll, huldrer, dverger, kvernknurr og fossegrim, grotter og vannmagasiner, skogs- og fjellånder.<br/>Fremstillinger av norske folkeeventyr går ofte ut over kristen teologi og har delvis røtter i hedenske forestillinger om naturkreftene.<br/>Her er hemmeligheten bak skjønnheten og holdbarheten til denne storslåtte samlingen av eventyr.</p><p>Det er bare å gå i bokhandelen og kjøpe...</p><p>God lesning...</p><p/><p>"Norske folke- og huldre-eventyr" er beregnet på nysgjerrige og følsomme gutter og jenter, foreldre med super fantasi og erfarne besteforeldre som har lært seg ulike fabler og ordtak utenat. Vi inviterer også forskere og etnografer til å lete etter paralleller til andre folks tradisjoner, spesielt armenske tradisjonelle samtaler og fortellinger, med sine ekspertinngrep.</p><p>I middelalderens Skandinavia ble dramaer, tragedier og poetiske dikt betraktet som et privilegium for overklassen, og folket måtte nøye seg med eventyr, moralsk-instruktive historier, fortellinger og illustrerte bøker, som var mer tilgjengelige for publikum, og som også ble ansett som lettere å forstå.</p><p> På begynnelsen av 1800-tallet utgir den danske forfatteren Just Mathias Thiele (1795-1874) og utgir i 1818 "<em>Danske Folkesagn</em>". I likhet med brødrene Grimm forsøkte han å forene eventyrene med tradisjonene i de skriftlige kildene som er bevart i den saksiske grammatikken (1140-1215) og hos andre middelalderforfattere.</p><p>Overnaturlige vesener og underjordiske ånder i harmoni med naturen ble introdusert i eventyr og tradisjoner hovedsakelig fra den strålende skolen for tysk-skandinavisk mytologi, hvis hjørnestein selvfølgelig er "Den eldre Edda" eposet, og begynte å trenge inn i nesten alle skandinaviske land.</p><p>De svenske forfatterne Lorenzo Hammarsköld og Johan Imnelius begynte å følge de danske folkeeventyrene og ga ut "Svenske folkeeventyr" i 1819. I disse årene fikk den islandske demografen Jón Arnason (1819-1888) stor berømmelse da han publiserte sine "Islandske folkeeventyr".</p><p>Nordmennene ligger selvfølgelig ikke etter, og selv om den første samlingen av norske eventyr ble utgitt i Norge i 1833 takket være Andreas Faye, er de mest kjente samlerne av norske folkeeventyr og eventyr Peter Christen Asbjørnsen og Jørgen Ingebretsen Moe.</p><p>Norske eventyr er fulle av mystiske og overnaturlige vesener: troll, huldrer, dverger, skogs- og fjellånder som bor i viker, svaberg, huler og tjern. Mange av eventyrene er basert på virkelige historiske hendelser som skjedde i fortiden, og som har blitt glorifisert og overlevert til oss gjennom tradisjonen. Leseren kan få nok informasjon om dette i notene som følger med denne boken.</p><p>Og enda et interessant faktum: Som et resultat av mange undersøkelser som er gjennomført blant nordmenn, har det vist seg at omtrent en tredjedel av befolkningen tror på at det finnes troll. Forestillingene i norsk folklore og eventyr er delvis forankret i hedenske forestillinger rettet mot naturkreftene, og disse forestillingene har fortsatt en sterk plass i det norske folks hukommelse. Det er her den folkloristiske sjarmen og hemmeligheten bak holdbarheten til denne praktfulle samlingen må søkes.</p><p>H.C. Andersen pleide å si:</p><p>"Det finnes ikke noe eventyr som er mer fantastisk enn livet selv. Et eventyr er som livet, der alt ofte skjer i henhold til naturlige regler, uten at magiske krefter er involvert, men i et påfallende uvanlig format. Det overraskende er menneskets komplekse skjebne, som av og til byr på overraskelser som ingen fantasi kan hamle opp med."</p><p>Vi vil fortløpende presentere de mest dristige meningene og reaksjonene på de 34 fascinerende norske sagnene og magiske fortellingene i boken, det er bare å følge med på siden vår og være konsekvent.</p><p>Vi drømmer...</p><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ]]></title><description><![CDATA[Այլ տեղ մի փնտրեք տրոլներին, հյուլդրաներին, թզուկներին, ծովախորշային դրաուգներին, անտառային, լեռնային ու տնային ոգիներին, նրանք բոլորն այստեղ են... ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ժողովրդական-ավանդազրույցներ-և-հեքիաթներ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/նորվեգական-ժողովրդական-ավանդազրույցներ-և-հեքիաթներ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/015fc86c5e835cfedb05270483c130e2de77b132-1428x960.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/015fc86c5e835cfedb05270483c130e2de77b132-1428x960.jpg" alt="Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ"/><p> Հայ ընթերցողին ներկայացվող և բնագրից առաջին անգամ արևելահայերեն թարգմանված նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցների, հրաշապատումների ու հեքիաթների այս համահավաք ժողովածուն մեծ խնամքով ու բացառիկ ջանասիրությամբ կյանքի են կոչել Նորվեգիայի բարեպաշտ զավակներ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6_%D4%B1%D5%BD%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենը</a> և գերապատվելի <a href="https://daran.company.site/%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%AA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%A6%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80-%D6%87-%D5%B0%D5%A5%D6%84%D5%AB%D5%A1%D5%A9%D5%B6%D5%A5%D6%80-p294443354" target="_blank" rel="noopener">Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուն:</a> </p><p> Թարգմանությունը կատարվել է բնագրից՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BA%D5%A5%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Կոպենհագենում</a> 1896 թվականին՝ Ֆ. Հեգել և Որդիներ հրատարակչական ընկերության կողմից լույս ընծայված «Նորվեգական կախարդական հեքիաթներ և ժողովրդական ավանդազրույցներ» աշխատությունից: </p><p>Գիրքը տպագրվել է <a href="https://antares.am/about-us/?lang=hy" target="_blank" rel="noopener">Անտարես հրատարակչության</a> կողմից 2020 թվականին Երևանում՝ «Նորվեգական գրականությունը արտասահմանում» կազմակերպության աջակցությամբ: </p><p> Թարգմանությունը, ծանոթագրությունները և վերջաբանը կատարել է : </p><p> Գրքի նկարազարդումները կատարել են՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Nicolai_Arbo" target="_blank" rel="noopener">Պետեր Ն. Արբոն</a>, <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD_%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%A5" target="_blank" rel="noopener">Հանս Ֆ. Գյուդեն</a>, <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Vincent_Stoltenberg_Lerche" target="_blank" rel="noopener">Վինսենթ Ս. Լերկեն</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eilif_Peterssen" target="_blank" rel="noopener">Էյլիֆ Պետերսենը</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/August_Schneider" target="_blank" rel="noopener">Ավգուստ Շնայդերը</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Otto_Sinding" target="_blank" rel="noopener">Օտտո Լ. Սինդինգը</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Adolph_Tidemand" target="_blank" rel="noopener">Ադոլֆ Թիդեմանը</a>...</p><blockquote>Այն այլևս անվիճելի իրողություն է...</blockquote><blockquote>Պարզապես պետք է գնալ գրախանութ ու գնել...</blockquote><blockquote>Բարի ընթերցու՛մ...</blockquote><p> <a href="https://m.facebook.com/antaresaraqum/photos/a.936469070075679/1548874245501822/?type=3&source=57" target="_blank" rel="noopener">«Նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցներ և հեքիաթներ»</a> ժողովածուն նախատեսված է հետաքրքրասեր ու նրբանկատ պատանիների ու աղջնակների, գերունակ երևակայությունով օժտված հայրիկ-մայրիկների և զանազան առակներ ու ասացվածքներ մտապահած փորձառու տատիկ-պապիկների համար: Հրավիրում ենք նաև բանագետներին ու ազգագրագետներին, որպեսզի նրանք իրենց փորձագիտական միջամտություններով զուգահեռներ փնտրեն այլ ժողովուրդների ավանդույթների և մասնավորապես հայկական ավանդական զրույցների ու հեքիաթների հետ:</p><p> Միջնադարյան սկանդինավիայում դրամաները, ողբերգությունները, իմաստասիրական բանաստեղծությունները համարվել են բարձր խավի առանձնաշնորհությունը և ժողովուրդը ստիպված է եղել բավարարվել հեքիաթներով, բարոյա-խրատական պատմվածքներով, ավանդազրույցներով և նկարազարդ գրքույկներով, որոնք ավելի մատչելի լինելով հասարակությանը, նաև դյուրըմբռնելի են համարվել: </p><p> XIX դարասկզբին ժողովրդական ավանդազրույցների ու հեքիաթների հավաքագրմամբ սկսում է զբաղվել դանիացի գրող <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Just_Mathias_Thiele" target="_blank" rel="noopener">Յու. Մ. Թիլեն</a> (1795-1874) և 1818 թ.-ին հրատարակում է «Դանիական ժողովրդական հեքիաթները»: «Դանիական ժողովրդական ավանդազրույցները» 1823 թ.-ին հրատարակել է մեկ այլ դանիացի բանահավաք՝ Մ. Վինտերը: Նրանք՝ հետևելով Գրիմմ եղբայրների օրինակին, փորձել են հեքիաթները համադրել գրավոր աղբյուրներում զետեղված այն ավանդությունների հետ, որոնք պահպանվել են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Saxo_Grammaticus" target="_blank" rel="noopener">Սաքսոն Գրամատիկի </a>(1140-1215) և այլ միջնադարյան հեղինակների մոտ:</p><p>Բնության հետ ներդաշնակված գերբնական էակներն ու անդրաշխարհյան ոգիները հեքիաթների և ավանդազրույցների մեջ են ներմուծվել հիմնականում գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանության փառահեղ դպրոցից, որի հիմնաքարն է իհարկե ու սկսել են թափանցել սկանդինավյան գրեթե բոլոր երկրներ:</p><p>Դանիացի բանահավաքներին սկսում են հետևել շվեդ գրողներ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lorenzo_Hammarsk%C3%B6ld" target="_blank" rel="noopener">Լորենցո Համարշյոլդը</a> և Յոհան Իմնելիուսը, որոնք 1819 թ.-ին հրատարակում են «Շվեդական ժողովրդական հեքիաթները»: Այդ տարիներին մեծ հռչակ է ձեռք բերում իսլանդացի ժողովրդագետ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3n_%C3%81rnason_(author)" target="_blank" rel="noopener">Յոն Արնասոնը</a> (1819–1888), որը հրատարակում է իր «Իսլանդական ժողովրդական հեքիաթները»:</p><p>Դե իհարկե նորվեգացիները մրցավազքից հետ չեն մնում և չնայած նորվեգական հեքիաթների առաջին հավաքածուն 1833 թվականին Նորվեգիայում լույս է տեսնում <a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Andreas_Faye" target="_blank" rel="noopener">Անդրեաս Ֆայեի</a> շնորհիվ, այնուհանդերձ նորվեգական ժողովրդական ավանդազրույցների և հեքիաթների ամենահայտնի հավաքագիրներ են համարվում Պետեր Քրիստեն Ասբյորնսենը և Յորգեն Ինգեբրետսեն Մուն:</p><p> Նորվեգական հեքիաթները լի են խորհրդավոր ու գերբնական էակներով՝ տրոլներով, հյուլդրաներով, թզուկներով, ծովախորշերի, ժայռակղզիների, քարանձավների և ջրավազանների բնակիչներ հանդիսացող անտառային ու լեռնային ոգիներով: Հեքիաթներից շատերը հիմնված են իրական պատմական իրադարձությունների վրա, որոնք տեղի են ունեցել վաղ անցյալում և ավանդազրույցների միջոցով գովերգվել ու հասել են մեզ: Այդ մասին Ընթերցողը կարող է բավարար տեղեկություններ քաղել հենց այս գրքում զետեղված ծանոթագրություններից:</p><p>Եվ մի հետաքրքիր փաստ ևս՝ նորվեգացիների մեջ անցկացված բազմաթիվ հարցումների արդյունքում պարզվել է, որ բնակչության մոտ մեկ երրորդը հավատում է տրոլների գոյությանը: Նորվեգական ավանդազրույցների և հեքիաթների մասին պատկերացումները մասամբ արմատավորվում են հեթանոսական հավատալիքներում, որոնք ուղղված են դեպի բնության ուժերը և այդ հավատալիքները դեռ պահպանում են իրենց ամուր դիրքերը Նորվեգիայի ժողովրդի հիշողությունում: Ահա այստեղ է, որ պետք է փնտրել այս փառահեղ ժողովածուի բանահյուսական հմայքը և հարատևության գաղտնիքը:</p><p><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Հանս Քրիստիան Անդերսենն</a> ասում էր.</p><p>«Չկա ավելի չքնաղ հեքիաթ, քան ինքը՝ կյանքը: Հեքիաթը նմանվում է կյանքին, որտեղ հաճախ ամեն ինչ ընթանում է բնական կանոններով, առանց կախարդական ուժերի մասնակցության, բայց ապշեցուցիչ անսովոր ձևաչափով: Հրաշալի է մարդու խճճված ճակատագիրը, որը երբեմն այնպիսի անակնկալներ է մատուցում, որին չի կարող համադրվել ոչ մի երևակայություն»:<br/><br/>Մենք շարունակաբար կներկայացնենք գրքում զետեղված 34 նորվեգական հետաքրքրաշարժ ավանդազրույցների և կախարդական հեքիաթների մասին ամենահամարձակ կարծիքներն ու արձագանքները, պարզապես հարկավոր է հետևել մեր էջին և ցուցաբերել պատշաճ հետևողականություն:</p><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Den eldre Edda]]></title><description><![CDATA[Når du kjøper boken "Den eldre Edda", vil du lære om de skandinaviske gudene, om Codex Regius 2365, om "vikingkonstitusjonen"... ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/den-eldre-edda/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/den-eldre-edda/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/2d540d35f49d3117d44917f75822e699fb094a20-4101x2958.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/2d540d35f49d3117d44917f75822e699fb094a20-4101x2958.jpg" alt="Den eldre Edda"/><p>Ved å ta den armenske oversettelsen av boken i hendene vil du bli kjent med Konungsbók (Codex Regius 2365), mysteriene i skandinavisk mytologi og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Viking_Age" target="_blank" rel="noopener">vikingtiden</a>.<br/>Her får du vite mer om hva forfatteren Avetik Isahakyan og den store armenske komponisten Komitas interesserte seg for i forbindelse med Den eldre Edda.</p><p> Den illustrerte boken av det litterære monumentet "Den eldre Edda", som er grunnlaget for det tysk-skandinaviske eposet, og for første gang er oversatt fra gammelislandsk til østarmensk, er resultatet av Hakob Sargsyans mangeårige arbeid.</p><p>En introduksjon til Den eldre Edda og tolv kapitler med detaljerte innledninger vil lede deg gjennom en av de mest interessante periodene i verdenshistorien, den såkalte "vikingtiden".<br/>Når du lytter til linjene i de sjarmerende sangene du finner på sidene i boken, vil du føle det som om du lytter til islandske skalder, som resiterer i en unik rytmisk stil.<br/><br/>Kristne ideologiske prekener som representerte nye verdier, som tok behørig hensyn til bevaring og nedtegning av gamle historier, og som så kunnskap om historien som den viktigste faktoren for å bevare nasjonen, ble skrevet ned og bevart i Eddaene og de islandske sagaene for ettertiden av prestene på Island selv. Men samtidig glemte de selvsagt ikke å overholde sine kristne plikter.</p><p>Հե´յ , ուշադիր լսե´ք դուք ինձ, Hør meg i taushet<br/>օրհնյալ սերունդնե´ր, պատվելի, hellige ætter,<br/>զավակնե´ր, ավագ ու կրտսեր, høye og lave<br/>պայծառափայլ Հեյմդալարի։ Heimdalls sønner;<br/>Վալֆա´թր, կամքիդ համաձայն, Valfar, du ønsket<br/>ինչպես հիշում եմ, կպատմեմ jeg ville fortelle<br/>ճակատագրերն էակների, det gamle budskap<br/>հին ու դյութիչ երգերի հետ։ som best jeg mins.<br/>(oversatt av H. En. Sargsyan) (oversatt av L. Holm-Olsen)</p><p>Den eldre Edda, som mange kaller<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Poetic_Edda" target="_blank" rel="noopener"> &quot;Den poetiske Edda&quot;</a>, har vært en inspirasjonskilde for litterære verk av kjente forfattere som <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_Ekelund" target="_blank" rel="noopener">Vilhelm Ekelund</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/August_Strindberg" target="_blank" rel="noopener">August Strindberg</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ezra_Pound" target="_blank" rel="noopener">Ezra Pound</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jorge_Luis_Borges" target="_blank" rel="noopener">Jorge Borges</a> m.fl. og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/J._R._R._Tolkien" target="_blank" rel="noopener">J. R. R. Tolkien</a> har basert alle sine verk på eddadiktene.</p><p>Gjennom sin episke gjenfortelling har Den eldre Edda inspirert mange geniale kunstnere.<br/>I verdenskulturens hav har skipet "Eddadikt" seilt gjennom grenseløse horisonter akkompagnert av sterke vinder fra Wagners trompeter.<br/><br/>Den store armenske komponisten Komitas, som refererte til Richard Wagners "Nibelungens ring", hvis litterære materiale er hentet fra sangene i "Den eldre Edda" og "Welsungen-sagaen", betraktet den som det største dramaet gjennom tidene og lengtet til og med etter å skrive en identisk opera i fire deler og kalle den "Sasna Tsrer", som er det armenske helteeposet og kjent for alle under navnet "Sasuntsi David".</p><p><br/>Den berømte armenske forfatteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Avetik_Isahakyan" target="_blank" rel="noopener">Avetik Isahakyan </a>viste også stor interesse for "Edda" da han i 1922, mens han var i Venezia, skrev et brev til Vahan Zakaryan og ba ham om å inkludere den tyske versjonen av "Edda" blant de nødvendige bøkene som ble sendt til ham fra Berlin.</p><p><br/>Akademikeren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Orbeli" target="_blank" rel="noopener">Hovsep Orbeli</a>, en berømt forsker av den armenske nasjonen, gjorde i forordet til det armenske helteeposet <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/David_of_Sassoun" target="_blank" rel="noopener">&quot;David av Sassoon&quot;</a> og andre folks episke fortellinger, interessante sammenligninger mellom de udødelige heltene i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Daredevils_of_Sassoun" target="_blank" rel="noopener">&quot;Sasna Tsrer&quot;</a> og heltene i andre folks episke fortellinger.</p><p><a href="https://www.facebook.com/sjurcp/posts/10158691577216743" target="_blank" rel="noopener">Innlegget </a>til Sjur Cappelen Papazian, utdannet ved Universitetet i Oslo med en bachelorgrad i sosialantropologi og filosofi, en norsk intellektuell som tok en mastergrad i pedagogikk ved Universitetet i Bristol, og en venn av det armenske folk, om det skandinaviske eposet "Den eldre Edda" er fortjent plassert på vår nettside.</p><p>Sjur Cappelen Papazians interessante avklaringer innen global eposologi i sosiale nettverk er enestående.</p><p>Sjur Cappelens skarpe blikk går ikke glipp av selv de nyoppståtte omstendighetene og oppdagelsene, som er rettet mot å oppdage, filtrere og klassifisere i henhold til juridiske standarder resultatene av virkeligheten fra det grove kaoset i de gamle og nye sivilisasjonene i øst og vest, noe som kan oppheve mange spørsmål som har plaget menneskeheten i århundrer.</p><p>De armenologiske studiene til Sjur Cappelen fortjener spesiell oppmerksomhet, og jeg tror at vi etter avtale med den kjære armenske elskeren kan inkludere disse notatene i en av våre fremtidige artikler, og la meg nå presentere hans notat om "Den eldre Edda".</p><p>La oss nå komme med en presisering til.</p><p>Den skandinaviske mytologiens guder kom til Nord-Europa og satte sitt preg på livsstilen og verdensbildet til innbyggerne i det kalde nord i uminnelige tider.<br/><br/>Ifølge den islandske historikeren, presten og dikteren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Snorri_Sturluson" target="_blank" rel="noopener">Snorre Sturluson</a> fra 1200-tallet brakte en gruppe kloke og modige guder fra Asia til Nord-Europa hemmelighetene bak perfeksjonering av jordbruk, hesteoppdrett, jern- og gullbearbeiding, astronomi og lovene for menneskelige relasjoner. Disse bestemmelsene er delvis tatt med i sangen <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/H%C3%A1vam%C3%A1l" target="_blank" rel="noopener">&quot;Håvamål&quot;</a> i første del av det germansk-skandinaviske eposet Den eldre Edda.<br/><br/>"Håvamål", den såkalte vikinggrunnloven, kommer fra munnen til Odin, den øverste guden i skandinavisk mytologi, guden for leseferdighet og makt.<br/><br/>I en av sine prekener til hele menneskeheten sier den mektige Odin til folkets antatte prest Loddfåvne.</p><blockquote>134. 134.<br/>Խորհուրդ կտամ քեզ, Լոդֆաֆնի´ր, Jeg rår deg, Loddfåvne,</blockquote><blockquote>ականջ դնել խրատներիս։ og lær mine råd,</blockquote><blockquote>Կշահես, երբ այն ընկալես, til glede og gagn om du lærer,</blockquote><blockquote>գոհ կլինես, երբ կիրառես։ til nytte og hell om du husker:</blockquote><blockquote>Ճերմակահեր ծեր գուսանին Av en eldgammel tul</blockquote><blockquote>չծաղրես դու ամենևին, skal du aldri le,</blockquote><blockquote>թանկ են խոսքերն ալևորի. ofte er det godt det de gamle sier;<br/>(oversatt av H. En. Sarksyan) (oversatt av L. Holm-Olsen)</blockquote><p><br/>Kjære leser, for å bli kjent med disse og andre fascinerende detaljer, og viktigst av alt, for å nyte disse herlige sangene, for å kommunisere med hans linjer, må du skaffe deg og lese boken så snart som mulig.</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Ավագ Էդդա]]></title><description><![CDATA[Ասերի ու Վաների, Թագավորական կոդեքսի, Մեծն Կոմիտասի ու Վագների, Ավ. Իսահակյանի, Վիկինգների դարաշրջանի մասին կիմանաք ձեռք բերելով «Ավագ Էդդա»-ն ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/ավագ-էդդա/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/ավագ-էդդա/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/2d540d35f49d3117d44917f75822e699fb094a20-4101x2958.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/2d540d35f49d3117d44917f75822e699fb094a20-4101x2958.jpg" alt="Ավագ Էդդա"/><p> Ձեռք բերեք գերմանա-սկանդինավյան էպոսը և կծանոթանաք Իսլանդիայում պահպանվող Թագավորական կոդեքսին, կիմանաք, թե ինչու էին հետաքրքրված սկանդինավյան էպոսով Մեծ վարդապետ Կոմիտասն ու Ավ. Իսահակյանը, կվերագնահատեք վիկինգների դարաշրջանը, կբացահայտեք սկանդինավյան դիցաբանության գաղտնիքները: </p><p> Գերմանա-սկանդինավյան դիցաբանության հիմք հանդիսացող <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A1%D5%A3_%D4%B7%D5%A4%D5%A4%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">«Ավագ Էդդա»</a> գրական հուշակոթողի հին իսլանդերենից արևելահայերեն թարգմանված «Երգեր Աստվածների մասին» նկարազարդ առաջին գիրքը Հակոբ Սարգսյանի երկար տարիների աշխատանքի արդյունքն է: Ծավալուն նախաբանը, տասներկու գլուխները՝ իրենց մանրամասն ծանոթագրություններով, ձեզ կուղեկցեն համաշխարհային պատմագրության հետաքրքրաշարժ ժամանակաշրջաններից մեկը, այսպես կոչված «Վիկինգների դարաշրջանը»: Ներդաշնակվելով գրքի էջերում տեղ գտած դյութիչ երգերի տողերին, դուք ասես կլսեք իսլանդական արքունական ու թափառական գուսանների՝ սկալդների, համապատասխան ռիթմիկ քնարաչափական յուրահատուկ ոճով արտաբերած երգեցիկ խոսքերը, հաղորդակիցը կլինեք նրանց կողմից հնչեցրած հին հեթանոսական ավանդույթների ու առասպելների խրոխտ ելևէջներին, որոնք կամա-ակամա բախվում են ավետաբեր ու նոր արժեքներ ներկայացնող քրիստոնեական գաղափարական քարոզներին: Իսկ ամենահետաքրքիրն այն է, որ հին առասպելների պահպանման և գրառման գործում պատշաճ մոտեցում դրսևորելով, ինչպեսև առասպելագիտությունը համարելով ազգապահպանության գերագույն գործոն, էդդաները և իսլանդական սագաները գրառել, պահել ու պահպանել են սերունդների համար հենց Իսլանդիայի քահանաները, չմոռանալով իհարկե համընթաց կատարել իրենց քրիստոնեական պարտավորությունները.</p><blockquote>Հե´յ , ուշադիր լսե´ք դուք ինձ,<br/>օրհնյալ սերունդնե´ր պատվելի,<br/>զավակնե´ր ավագ ու կրտսեր<br/>պայծառափայլ<strong><em>Հեյմդալարի</em> ։</strong><br/><strong><em>Վալֆա´թր</em>, </strong>կամքիդ համաձայն,<br/>ինչպես հիշում եմ, կպատմեմ<br/>ճակատագրերն էակների՝<br/>հին ու դյութիչ երգերի հետ...</blockquote><p>«Ավագ Էդդա»-ն կամ այսպես կոչված՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A1%D5%A3_%D4%B7%D5%A4%D5%A4%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">«Պոետիկ Էդդա»</a>-ն, իրենց գրական գործունեության համար, որպես ոգեշնչման աղբյուր են համարել այնպիսի հայտնի գրողներ, ինչպիսիք են <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_Ekelund" target="_blank" rel="noopener">Վիլհելմ Էքելունդը</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/August_Strindberg" target="_blank" rel="noopener">Ավգուստ Ստրինդբերգը</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ezra_Pound" target="_blank" rel="noopener">Էզրա Փաունդը</a>, <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%AD%D5%A5_%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%BD_%D4%B2%D5%B8%D6%80%D5%AD%D5%A5%D5%BD" target="_blank" rel="noopener">Խորխե Բորխեսը</a> և այլոք, իսկ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%A4_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC_%D4%B9%D5%B8%D5%AC%D6%84%D5%AB%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Ջ. Թոլկիենը</a> իր ամբողջ ստեղծագործությունները հյուսել է էդդայական առասպելների հենքի վրա։</p><p> Ավագ Էդդան իր էպիկական գերարժևորման շնորհիվ, ոգեշնչել է բազմաթիվ հանճարեղ արվեստագետների։ Համաշխարհային մշակույթի օվկանոսում «Էդդա» անունը կրող նավը վագներյան շեփորներից ծնունդ առած հուժկու քամիների ուղեկցությամբ է հաղթահարել անծայրածիր հորիզոնները։<br/> Մեծ վարդապետ Կոմիտասը, անդրադառնալով Ռիխարդ Վագների «Նիբելունգների մատանին» քառապատմանը, որի գրական հիմնանյութը վերցված է «Ավագ Էդդա»-ի երգերից ու «Ասք Վյոլսունգների մասին» սագայից, այն համարել է բոլոր ժամանակների ամենամեծ դրաման և անգամ դրա օրինակով երբեմնի մտահաղացում է փափագել՝ կյանքի կոչել «Սասնա ծռեր» քառապատում-օպերան:</p><p><br/>«Էդդա»-ին մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերել նաև մեծանուն հայ գրող <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D6%84_%D4%BB%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Ավետիք Իսահակյանը</a>, երբ 1922 թվականին, գտնվելով Վենետիկում, նամակ է գրում Վահան Զաքարյանին, նրան խնդրելով Բեռլինից իրեն ուղարկվող անհրաժեշտ գրքերի շարքում ընդգրկել նաև «Էդդա» -ի գերմաներեն թարգմանված տարբերակը։</p><p><br/>Հայազգի մեծանուն գիտնական, ակադեմիկոս <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%A5%D6%83_%D5%95%D6%80%D5%A2%D5%A5%D5%AC%D5%AB" target="_blank" rel="noopener">Հովսեփ Օրբելին</a> հայկական հերոսական էպոսի նախաբանում՝ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%81%D5%AB_%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9" target="_blank" rel="noopener">«Սասունցի Դավիթը»</a> և մյուս ժողովուրդների էպիկական զրույցները բաժնում, հետաքրքիր համեմատություններ է կատարել <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1_%D5%AE%D5%BC%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">«Սասնա Ծռերի»</a> անմահ հերոսների և մյուս ժողովուրդների էպիկական ավանդազրույցների հերոսների միջև...</p><p>Մեր կայքում արժանիորեն տեղ է գտել Օսլոյի համալսարանի սոցիալական մարդաբանության և փիլիսոփայության բակալավրի որակավորումով շրջանավարտ, Բրիսթոլի համալսարանում մանկավարժության մագիստրոսի կոչում ստացած նորվեգացի մտավորական, Հայ ժողովրդի բարեկամ Սյուր Կապելեն Փափազյանի <a href="https://www.facebook.com/sjurcp/posts/10158691577216743" target="_blank" rel="noopener">գրառումը</a> «Ավագ Էդդա» սկանդինավյան էպոսի վերաբերյալ:</p><p>Ակնառու են Սյուր Կապելեն Փափազյանի սոցիալական ցանցերում կատարված հետաքրքրական պարզաբանումները համաշխարհային էպոսագիտության ոլորտում: </p><p>Սյուրի սուր աչքից չեն վրիպում անգամ նոր երևան եկած հանգամանքներն ու բացահայտումները, որոնք միտված են հին և նոր Արևելքի ու Արևմուտքի քաղաքակրթությունների համախառն քաոսից հայտաբերելու, զտելու և ըստ իրավական չափանիշների դասակարգելու իրողության այն արդյունքները, որոնք կարող են ի չիք դարձնել դարերով մարդկությանը տանջող շատ հարցականներ:</p><p>Առանձնահատուկ ուշադրության են արժանի Սյուր Կապելենի հայագիտական ուսումնասիրությունները և կարծում եմ, որ մեծարգո հայասերի հետ նախապես պայմանավորվելուց հետո, մեր հետագա հոդվածներից մեկում կարող ենք զետեղել նաև այդ գրառումները, իսկ այժմ թույլ տվեք ներկայացնել նրա գրառումը «Ավագ Էդդայի» վերաբերյալ.</p><p>Այժմ եկեք ներկայացնենք մեկ պարզաբանում ևս.</p><p>Հյուսիսային Եվրոպա մուտք գործելով սկանդինավյան դիցարանի աստվածները զգալի ազդեցություն են թողել ցրտաշունչ Հյուսիսը անհիշելի ժամանակներից բնակեցրած տեղաբնակների ապրելակերպի ու աշխարհայացքի վրա: <br/>Ըստ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Snorri_Sturluson" target="_blank" rel="noopener">XIII դարի իսլանդացի պատմիչ, քահանա և բանաստեղծ Սնորրի Ստուրլուսոնի</a> Ասիայից հյուսիս ժամանած իմաստուն ու քաջ աստվածների մի խումբ Հյուսիսային Եվրոպա է բերել հողագործության կատարելագործման գաղտնիքները, ձիաբուծությունը, երկաթի և ոսկու մշակման արհեստները, աստղագիտությունն ու մարդկային հարաբերությունների օրենսդրական դրույթները: Այդ դրույթները մասամբ ներառված են «Ավագ Էդդա» գերմանա-սկանդինավյան էպոսի «Երգեր Աստվածների մասին» առաջին գրքի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%B1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%AB_%D5%AD%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">«Բարձրյալի խրատանին» երգում</a>:</p><p>«Բարձրյալի խրատանին», այսպես կոչված «վիկինգների սահմանադրությունը», հնչում է սկանդինավյան դիցարանի գերագույն աստված, գրագիտության և հզորության գերաստված Օդինի շուրթերից և նույնքան կարևորություն ունի ինչպես մեծահասակների, այնպես էլ մանկական լսարանի համար: <br/><br/>Զորօրինակ Օդինը՝ համայն մարդկությանն ուղղված իր պատգամ-խրատներից մեկում, այսպես է դիմում Միդգարդը բնակեցնող մարդկանց ենթադրյալ քրմապետ Լոդֆաֆնիրին.</p><blockquote>134. Խորհուրդ կտամ քեզ, Լոդֆաֆնի´ր,</blockquote><blockquote>ականջ դնել խրատներիս։</blockquote><blockquote>Կշահես, երբ այն ընկալես,</blockquote><blockquote>գոհ կլինես, երբ կիրառես։</blockquote><blockquote>Ճերմակահեր ծեր գուսանին</blockquote><blockquote>չծաղրես դու ամենևին,</blockquote><blockquote>թանկ են խոսքերն ալևորի...</blockquote><p><br/>Թույլ տվեք մեր ջերմագին ողջույնները հղել հայալեզու այն բոլոր պարբերականներին և հրատարակչություններին, որոնք ջանք ու եռանդ չեն խնայում համաշխարհային առասպելաբանության գլուխգործոցների լուսաբանման ու տարածման պատվաբեր գործում:<br/>Հարգելի Ընթերցո՛ղ, այս և այլ հետաքրքրաշարժ մանրամասներին ծանոթանալու համար, իսկ ամենակարևորը՝ այս փառահեղ երգերը վայելելու, նրա տողերին հաղորդակցվելու համար, հարկավոր է շուտափույթ ձեռք բերել և կարդալ գիրքը... <br/>դե իհարկե չմոռանալով հարցեր ուղղել թարգմանիչ Հակոբ Սարգսյանին.</p><blockquote>«Ավագ Էդդա» - ի մասին դեռ կշարունակենք գրել...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Vestmannaeyjar, Eldfell-vulkanen og Björk]]></title><description><![CDATA[Innbyggere ble berørt av utbruddet på Vestmannaeyjar, og øyen Elliðaey ble dedikert til Björk av statsminister. Sant eller usant?]]></description><link>https://www.scandinavian.world/vestmannaeyjar-eldfell-vulkanen-og-bjork/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/vestmannaeyjar-eldfell-vulkanen-og-bjork/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd37615710b6f4d345f932159d208303b21f8e32-4608x3072.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd37615710b6f4d345f932159d208303b21f8e32-4608x3072.jpg" alt="Vestmannaeyjar, Eldfell-vulkanen og Björk"/><p>Nord i Atlanterhavet ligger øygruppen Vestmannaøyene. Bare fire av de 14 Vestmannaøyene utenfor Islands sørkyst er bebodd. De resterende øyene domineres av lundefugler.</p><p>Mange innbyggere ble berørt av utbruddet av "Ildfjellet" i <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vestmannaeyjar" target="_blank" rel="noopener">Vestmannaeyjar</a>, og øya <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Elli%C3%B0aey" target="_blank" rel="noopener">Elliðaey</a> ble dedikert til sangerinnen<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B6rk" target="_blank" rel="noopener"> Björk</a> av Islands statsminister. Om det er sant eller usant, skal vi finne ut av nedenfor, og før det skal vi høre og se denne fantastiske opptredenen til Björk.</p><p>Den største øya i øygruppen, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Heimaey" target="_blank" rel="noopener">Heimaey</a>, der det bor litt over fire tusen innbyggere, ble kjent for verden 23. januar 1973 på grunn av utbruddet av vulkanen <a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Eldfell" target="_blank" rel="noopener">Eldfell</a> som ligger på sørkysten av øya. Og det er ikke for ingenting at den 200 meter høye åsen betyr "ildfjellet" på islandsk. Det plutselige vulkanutbruddet ødela rundt 400 bolighus, og innbyggerne kunne reddes av en raskt organisert evakuering.</p><p>De fleste av de små øyene i Vestmanaeyjar er ubebodde, men de er ikke uten hytter. En slik hvit hytte ligger i skråningen på Elliðaey og er den eneste på øya. Det har lenge versert rykter om at den berømte låtskriveren og sangeren Björk Gudmundsdottir bor i denne mystiske hytta, og hytta ble gitt til Björk av Islands statsminister som en påskjønnelse for den enorme innsatsen sangeren har gjort for landet.<br/></p><p>Hvem som faktisk bodde i den hvite hytta som sto på denne ensomme øya for 300 år siden, vil vi presentere for den nysgjerrige leser om kort tid i vår videre nyhetsserie nedenfor, og inntil da kan du nyte lyden av et av de fantastiske diktene til den berømte norske lyrikeren <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Johan_Sebastian_Welhaven#Career" target="_blank" rel="noopener">Johan Sebastian Cammermeyer Welhaven</a><strong> </strong>(1807-1873) linjene.</p><p>Til Havs, i Vest for Helgelands Skjær, Ծովում՝ Հելգելանդի ժայռերից արևմուտք, <br/>der svømmer en Ø paa de skinnende Vover; ցոլուն ալիքներին հեծած մի կղզի է լողում,<br/>men kommer en Gang en Seiler den nær, ու երբ կղզուն նավավար է մոտենում,<br/>da sænke sig Skyer derover; ամպերն են նրան ձեռաց մշուշում:<br/>og skjult er da den vinkende Strand, Այդ ժամ փակվում է ափը դողացունց,<br/>og ingen kan Øen bestige. ոչ ոք չի կարող ոտնել այդ կղզին,<br/>Med Tanken kun tør Kystboen bige թե ափաբնակ քաջ չէ, թե չունի ձգտում<br/>mod Vest til det deilige Alfeland. դեպի արևմուտք, դեպի չքնաղ երկիրն Ալֆերի:<br/>Johan Sebastian Welhaven (Oversatt H. En. Sargsyan) </p><p/><p>Og her, i motsetning til de absurde ryktene som ble spredt av mange fans av Björk, som om den talentfulle islandske sangeren var begavet med det hvite huset, vil vi informere deg om den korrigerte informasjonen om at øya fremdeles er ubebodd, og misforståelsen ble dannet på feil grunnlag, Islands tidligere statsminister <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dav%C3%AD%C3%B0_Oddsson" target="_blank" rel="noopener">Davíð Oddsson</a> skal nemlig ha sagt i en tale i 2000 at han var villig til å la Björk bo gratis på øya <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brei%C3%B0afj%C3%B6r%C3%B0ur" target="_blank" rel="noopener">Breiðafjörður</a>, som ofte kalles Flatey eller Eliayey, noe som skaper forveksling med navnet på øya Elliðaey. Vel, den hvite hytta er bare en vanlig jakthytte, og det finnes slike hytter på andre små øyer også. Slike ting...</p><p>Men drømmer går i oppfyllelse dag for dag...</p><p>Seil fulle av drømmer vil føre oss til nye verdener...</p><p>Vi drømmer...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Վեստմանաէյարը, Էլդֆել հրաբուխն ու Բյորքը]]></title><description><![CDATA[Վեստմանաէյարում «Կրակի սարի» ժայթքումից տուժվել են բազմաթիվ բնակիչներ, իսկ Էթլիդայեյ կղզին Իսլանդիայի վարչապետը նվիրել է երգչուհի Բյորքին: Ճի՞շտ է, թե՞ սուտ...]]></description><link>https://www.scandinavian.world/վեստմանաէյարը-էլդֆել-հրաբուխն-ու-բյորքը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/վեստմանաէյարը-էլդֆել-հրաբուխն-ու-բյորքը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd37615710b6f4d345f932159d208303b21f8e32-4608x3072.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/bd37615710b6f4d345f932159d208303b21f8e32-4608x3072.jpg" alt="Վեստմանաէյարը, Էլդֆել հրաբուխն ու Բյորքը"/><p><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D5%BE%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD" target="_blank" rel="noopener">Անտլանտյան օվկիանոսի</a> հյուսիսում է գտնվում <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vestmannaeyjar" target="_blank" rel="noopener">Վեստմանաէյար</a> կղզիախումբը: <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Իսլանդիայի</a> հարավային ափերի ուղղությամբ տեղաբաշխված Վեստմանյան 14 կղզիներից միայն չորսն է մարդաբնակ: Մնացած կղզիներում գերիշխում են <a href="https://hy.stamford-bridge.dk/11074-puffin.html" target="_blank" rel="noopener">անտլանտյան պուֆինները</a>:</p><p>Վեստմանաէյարում «Կրակի սարի» ժայթքումից տուժվել են բազմաթիվ բնակիչներ, իսկ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Elli%C3%B0aey" target="_blank" rel="noopener">Էթլիդայեյ</a> կղզին Իսլանդիայի վարչապետը նվիրել է երգչուհի Բյորքին: Ճի՞շտ է, թե՞ սուտ, կիմանանք ստորև, իսկ մինչ այդ լսենք ու տեսնենք Բյորքի այս հրաշալի կատարումը...</p><p>Կղզիախմբի ամենամեծ կղզին՝ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Heimaey" target="_blank" rel="noopener">Հեյմաէյը</a>, ուր ապրում են չորս հազարից մի փոքր ավելի բնակիչներ, աշխարհին հայտնի է դարձել 1973 թվականի հունվարի 23-ին կղզու հարավային ափին տեղաբաշխված Էլդֆել հրաբխի ժայթքման շնորհիվ: Եվ զուր չէ, որ 200 մետր բարձրություն ունեցող բլուրը իսլանդերենից թարգմանաբար նշանակում է «Կրակի սար»: Հանկարծակի ժայթքած հրաբուխը ավերել է մոտ 400 բնակելի տուն, իսկ բնակիչներին հնարավոր է եղել փրկել արագ կազմակերպված տարհանումով:</p><p>Վեստմանաէյարի փոքրիկ կղզիներից շատերը բնակեցված չեն, սակայն զերծ չեն տնակներից: Մի այդպիսի սպիտակ տնակ էլ գտնվում է Էթլիդայեյ կղզու թեք սարալանջին և այն միակն է կղզու վրա: Երկար ժամանակ շշուկներ էին թևածում, թե այս խորհրդավոր տնակում է ապրում հանրաճանաչ երգահան ու երգչուհի <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B6rk" target="_blank" rel="noopener">Բյորք Գուդմունդսդոթիրը</a>, իսկ տնակը Բյորքին է նվիրել Իսլանդիայի վարչապետը՝ գնահատելով երգչուհու կողմից երկրին մատուցած հսկայածավալ ծառայությունները...</p><p/><p>Թե իրականում ո՞վ է ապրել 300 տարի առաջ այս մենավոր կղզում հիմնված ճերմակ խրճիթում, մենք հետաքրքրասեր ընթերցողին կներկայացնենք քիչ անց՝ ստորև շարադրված մեր հետագա նորությունների շարահոսքում, իսկ մինչ այդ վայելենք նորվեգացի հանրահայտ քնարերգու <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Johan_Sebastian_Welhaven" target="_blank" rel="noopener">Յոհան Սեբաստիան Վելհավենի (1807-1873)</a> սքանչելի բանաստեղծություններից մեկի չքնաղ տողերը.</p><p/><p>Ծովում՝ Հելգելանդի ժայռերից արևմուտք,<br/>ցոլուն ալիքներին հեծած մի կղզի է լողում,<br/>ու երբ կղզուն նավավար է մոտենում,<br/>ամպերն են նրան ձեռաց մշուշում:<br/>Այդ ժամ փակվում է ափը դողացունց,<br/>ոչ ոք չի կարող ոտնել այդ կղզին,<br/>թե ափաբնակ քաջ չէ, թե չունի ձգտում<br/>դեպի արևմուտք, դեպի չքնաղ երկիրն Ալֆերի...<br/>Թարգմ. Հակոբ (Էնկի) Սարգսյանի</p><p>Եվ ահա, ի հեճուկս Բյորքի բազմաթիվ երկրպագուների կողմից տարածած անհեթեթ լուրերի, իբրև թե իսլանդացի տաղանդավոր երգչուհուն նվիրել են այդ սպիտակ տնակը, ցանկանում ենք տեղեկացնել ճշգրտված տեղեկություն առ այն, որ կղզին մինչ օրս անմարդաբնակ է, իսկ թյուր կարծիքը ձևավորվել է այն սխալ հենքի վրա, ըստ որի Իսլանդիայի նախկին վարչապետ <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dav%C3%AD%C3%B0_Oddsson" target="_blank" rel="noopener">Դավիթ Օդսսոնը</a> 2000 թվականին իր արտասանած ճառերից մեկի ժամանակ ասել է, թե ինքը պատրաստ է Բյորքին թույլ տալ անվճար ապրելու <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Flatey,_Brei%C3%B0afj%C3%B6r%C3%B0ur" target="_blank" rel="noopener">Բրեյդաֆյոդուր</a> կղզում, որին հաճախ տրվում է Ֆլատեյ կամ Էլիայեյ անունը՝ շփոթմունք առաջացնելով Էթլիդայեյ կղզու անվանման հետ: Դե իսկ սպիտակ տնակը պարզապես մի սովորական որսորդական խրճիթ է և այդպիսի տնակներ կան նաև մյուս փոքրիկ կղզիներում: Այ այսպիսի բաներ...</p><blockquote>Սակայն երազները օրերից մի օր իրականանում են...</blockquote><blockquote>Երազներով լեցուն առագաստները մեզ կուղղորդեն նոր աշխարհներ...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Kan vi ignorere tiden?]]></title><description><![CDATA[Spørsmålet ville høres retorisk ut hvis det ikke fantes mennesker et eller annet sted på kloden som kommer til å få det til å skje. ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/kan-vi-ignorere-tiden/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/kan-vi-ignorere-tiden/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/af4439f25df6223801742e87fb8c35cfed7014de-1920x799.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/af4439f25df6223801742e87fb8c35cfed7014de-1920x799.jpg" alt="Kan vi ignorere tiden?"/><p><strong>Somarøys innbyggere ignorerer tiden</strong><br/></p><p><br/>Kan vi ignorere tiden?</p><p><br/><br/>Spørsmålet ville høres retorisk ut hvis det ikke fantes mennesker et eller annet sted på kloden vår som kommer til å få det til å skje.<br/><br/>I juni 2019 anmodet 350 innbyggere på en norsk "solskinnsøy" landets øverste myndigheter om midlertidig å stanse bruken av tid i området. Avgjørelsen hadde ingen presedens i verden, og hvis den ble akseptert, ville innbyggerne på Somarøy måtte rulle ut av havet i en viss del av sommeren, sa at det skulle være en midlertidig stopp av tiden, sa at perioden mellom 18. mai og 26. juli ville bli ignorert tiden.<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/></p><p>Det var den "tiden" da man på øya kunne se barn som spilte fotball om natten, huseiere som malte husene sine, kvinner som nøt solstrålene, natteravner og øyboere som badet i havet "om natten". Solen ville ikke forlate himmelen da. Langs broen som forbinder <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sommar%C3%B8y" target="_blank" rel="noopener">Somarøy</a> med fastlandet, hang innbyggerne opp klokkene sine for å demonstrere sin tidløshet.<br/></p><p><br/><br/>Vi tror ikke det er viktig om det skjedde eller ikke, det kan du finne ut ved å følge med i pressen, men at øyboerne viste oppfinnsomhet er allerede et viktig faktum. Som den mest spøkefulle øyboeren i Somarøy ville sagt. "Dette er ikke en spøk, men et ønske."<br/><br/><br/><br/></p><p/><p>Ifølge sluttakten til organisasjonskomiteen <a href="https://worldhappinesssummit.com/" target="_blank" rel="noopener">Toppmøtet om verdens lykke</a> i 2019 ble Norge tross alt tildelt tredjeprisen, Norge kom på tredjeplass, kun slått av <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Denmark" target="_blank" rel="noopener">Danmark</a> og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Finland" target="_blank" rel="noopener">Finland</a>, og nå ønsket en gruppe modige nordmenn fra nord å styrke sin posisjon på lykke så mye som mulig ved å prøve å leve uten tid.<br/></p><p><br/>For et dristig og innovativt program.<br/></p><p><br/>For et dristig initiativ for å tiltrekke seg turister til landet.<br/></p><p><br/>Bravo nordmenn!<br/></p><p>Vi drømmer...</p><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Արդյո՞ք կարող ենք անտեսել Ժամանակը]]></title><description><![CDATA[Արդյո՞ք կարող ենք անտեսել Ժամանակը: Հարցը կհնչեր հռետորական, եթե ինչ-որտեղ մեր մոլորակում չգտնվեին մարդիկ, ովքեր պատրաստվում են այն իրագործելի դարձնել: ]]></description><link>https://www.scandinavian.world/արդյոք-կարող-ենք-անտեսել-ժամանակը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/արդյոք-կարող-ենք-անտեսել-ժամանակը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/af4439f25df6223801742e87fb8c35cfed7014de-1920x799.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/af4439f25df6223801742e87fb8c35cfed7014de-1920x799.jpg" alt="Արդյո՞ք կարող ենք անտեսել Ժամանակը"/><p><strong>Սոմարոյցիները անտեսում են Ժամանակը</strong></p><p>Արդյո՞ք կարող ենք անտեսել Ժամանակը:</p><p>Հարցը կհնչեր հռետորական, եթե ինչ-որտեղ մեր մոլորակում չգտնվեին մարդիկ, ովքեր պատրաստվում են այն իրագործելի դարձնել:</p><p>Նորվեգական մի «արևային կղզյակում» 2019 թվականին տեղի 350 բնակիչների կողմից դեռ հունիս ամսին հայտ էր ներկայացվել երկրի բարձրագույն իշխանություններին, որպեսզի ժամանակավորապես դադարեցնեն ժամանակի կիրառումը այդ տարածքում: Որոշումը աշխարհում նախադեպը չուներ և այն ընդունվելու դեպքում <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sommar%C3%B8y" target="_blank" rel="noopener">Սոմարոյ</a> կղզու բնակիչները ամռան մի որոշակի հատված պետք է գլորվեին շավղից դուրս, ասել է, թե այնտեղ պետք է ժամանակի ժամանակավոր կանգ գրանցվեր, ասել է, թե մայիսի 18-ից մինչև հուլիսի 26-ը ընկած ժամանակահատվածում անտեսվելու էր ժամանակը:</p><p/><p>Հենց այդ «ժամանակն» էր, որ կղզում կարելի էր տեսնել գիշերաժամին ֆուտբոլ խաղացող մանուկների, իրենց տնակները ներկող սեփականատերերի, արևի ճառագայթները վայելող կանանց, գիշերային հնձվորների, «գիշերը» ծովում լողացող կղզիաբնակների: Արևն այդ ժամանակ երկինքը չէր լքելու: Սոմարոյը մայրցամաքին կապող կամրջի ամբողջ երկայնքով բնակիչները կախելու էին իրենց ժամացույցները՝ ի ցույց դնելով իրենց ժամանակից դուրս գտնվելու հանգամանքը ...</p><p><br/>Եղավ այդպես, թե՞ ոչ, կարծում ենք էական չէ, դուք կարող եք իմանալ մամուլին հետևելով, բայց որ կղզիաբնակները հնարամտություն ցուցաբերեցին, դա արդեն կարևոր փաստ է: Ինչպես կասեր սոմարոյցիներից ամենակատակասեր կղզիաբնակը. «Սա կատակ չէ, այլ լոկ ցանկություն»:</p><p/><p>Առանց այն էլ՝ ըստ 2019 թվականին համաշխարհային երջանկության համաշխարհային վեհաժողովի կազմկոմիտեի եզրափակիչ ակտի համաձայն, Նորվեգիան արժանացել էր երրորդ պատվավոր մրցանակի՝ իրենից առաջ թողնելով լոկ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Դանիային</a> ու <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Ֆինլանդիային</a>, և հիմա հյուսիսային համարձակ նորվեգացիների մի զանգված ցանկանում էր առավելագույնս ամրապնդել իրենց դիրքերը երջանկության հարցում՝ փորձելով ապրել առանց ժամանակի գոյության...</p><blockquote>Այ քեզ ինովացիոն ծրագի՛ր...</blockquote><blockquote>Այ քեզ զբոսաշրջիկներին երկիր ներգրավելու համարձակ ձեռնարկո՛ւմ...</blockquote><blockquote>Այ քեզ նորվեգացինե՛ր...</blockquote><blockquote>Այ քեզ սոմարոյցինե՛ր...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով...</blockquote><p/>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[I kjølvannet av lyset eller vikingene ledes av en solstein ]]></title><description><![CDATA[Vikingene, som var dyktige i havforskning, benyttet seg alltid av "solsteinen" på sine reiser.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/i-kjolvannet-av-lyset-eller-vikingene-ledes-av-en-solstein/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/i-kjolvannet-av-lyset-eller-vikingene-ledes-av-en-solstein/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cf0a4f6546957bab11b6e146e8a1fdfa662e0ed9-4896x3264.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cf0a4f6546957bab11b6e146e8a1fdfa662e0ed9-4896x3264.jpg" alt="I kjølvannet av lyset eller vikingene ledes av en solstein "/><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jarl" target="_blank" rel="noopener">Sjøfarende </a><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Vikings" target="_blank" rel="noopener">vikinger</a> ble alltid hjulpet på sine reiser av "solsteinen", som i middelalderens norrøne sagaer ble gitt som en gave fra gudene og en støtte til <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Germanic_kingship" target="_blank" rel="noopener">konger</a> og jarlar.</p><p><br/>Og først i 1967, takket være den danske arkeologen <a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Thorkild_Ramskou" target="_blank" rel="noopener">Thorkild Louison Ramskou</a> (1915 –1985), ble verden klar over at denne magiske steinen nå er velkjent <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Iceland_spar" target="_blank" rel="noopener">islandsk spar</a>, og det magiske mineralet som ble funnet på skipet fra 1500-tallet, funnet på bunnen av den engelske kanal, var et levende bevis på dette.</p><p>Dette gjennomskinnelige mineralet kunne skille mellom vanlige og polariserte lysstråler. Lyset som passerte gjennom krystallen, ble delt i to, og ved å rotere sparren og beregne posisjonene til de normale og brutte strålene korrekt, fant vikingnavigatørene den nøyaktige posisjonen til solen som var skjult bak skyene.</p><p>Mineralet islandsk spar <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Calcium_carbonate" target="_blank" rel="noopener">(CaCO3)</a> ble på 1600-tallet utvunnet på den sørøstlige delen av Island, i området <a href="https://guidetoiceland.is/travel-iceland/drive/eskifjordur" target="_blank" rel="noopener">Eskifjörður</a>, og det er derfor det har fått sitt nåværende navn.</p><p>Ja, det var en vanskelig oppgave for konungene som ledet vikingekspedisjonene å navigere på åpent hav, og det i et tåkete og mørkt hav, men takket være at de behersket solsteinen, som de kan ha arvet fra seergudene i nord, hadde vikingene likevel tilgang til landene bortenfor Atlanterhavet.</p><p>Hva mer de nordlige gudene, innhyllet i solens essens, har gitt i arv til sine etterkommere, får du vite hvis du kjøper den østarmenske oversettelsen av det tysk-skandinaviske eposet , som ble utgitt på Antares forlag i Jerevan i 2018, oversatt av Hakob Sargsyan.<br/></p><p>Du kan også finne mer informasjon om solstein i vår artikkel om norrøne oppdagelser havtokt.</p><blockquote>Følg solen og alt vil bli bra...</blockquote><blockquote>Vær glad for å gjøre andre glade...<br/><br/>Lykkelig er den hvis ønsker går i oppfyllelse...<br/><br/>Lykkelig er den som lever av å drømme...</blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Լույսի հետքերով կամ Արևաքարը որպես վիկինգների առաջնորդ]]></title><description><![CDATA[Ծովագիտության մեջ հմտացած վիկինգներին իրենց նավարկությունների ժամանակ միշտ օգնության էր հասնում «արևային քարը»]]></description><link>https://www.scandinavian.world/լույսի-հետքերով-կամ-արևաքարը-որպես-վիկինգների-առաջնորդ/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/լույսի-հետքերով-կամ-արևաքարը-որպես-վիկինգների-առաջնորդ/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cf0a4f6546957bab11b6e146e8a1fdfa662e0ed9-4896x3264.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/cf0a4f6546957bab11b6e146e8a1fdfa662e0ed9-4896x3264.jpg" alt="Լույսի հետքերով կամ Արևաքարը որպես վիկինգների առաջնորդ"/><p> Ծովագիտության մեջ հմտացած <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" target="_blank" rel="noopener">վիկինգներին</a> իրենց նավարկությունների ժամանակ միշտ օգնության էր հասնում «արևային քարը», որը միջնադարյան սկանդինավյան սագաներում ներկայացվում էր, որպես աստվածների կողմից ուղարկված պարգև և աջակցություն <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3" target="_blank" rel="noopener">կոնունգներին</a> և <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%85%D5%A1%D6%80%D5%AC" target="_blank" rel="noopener">յարլերին</a>:</p><p><br/> Եվ միայն 1967 թվականին դանիացի հնագետ <a href="https://www.abebooks.com/National-Museum-Guides-Prehistoric-Denmark-Thorkild/20123579633/bd" target="_blank" rel="noopener">Թորքիլդ Ռամսկու</a>ի շնորհիվ աշխարհին հայտնի դարձավ, որ այդ կախարդական քարն այժմ արդեն բոլորին քաջ հայտնի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%A9" target="_blank" rel="noopener">իսլանդական սպաթն</a> է և Լա-Մանշ նեղուցի հատակից հայտնաբերված XVI դարի նավում գտնված հրաշագործ-հանքանյութը դրա վառ ապացույցն էր: Այդ կիսաթափանցիկ հանքանյութը կարող էր առանձնացնել սովորական և բևեռացված լույսի ճառագայթները: Լույսն անցնելով բյուրեղով երկփեղկվում էր և սպաթը պտտելով ու ճիշտ հաշվարկելով սովորական և բեկված ճառագայթների դիրքերը, վիկինգ-նավագնացները գտնում էին ամպերի հետևում թաքնված արևի ճշգրիտ տեղը: </p><blockquote>Իսլանդական սպաթը (<a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A2%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%BF" target="_blank" rel="noopener">CaCO3</a>), որպես հանքանյութ XVII դարում սկսվել է շահագործվել Իսլանդիայի հարավ-արևելյան մասից՝ <a href="https://guidetoiceland.is/travel-iceland/drive/eskifjordur" target="_blank" rel="noopener">Էսկիֆյորդուր</a> տեղանքից, այդ պատճառով էլ ստացել է իր ներկայիս անվանումը:</blockquote><p>Այո, կողմնորոշվել բաց ծովում վիկինգների արշավները ուղղորդող կոնունգների համար դժվար լուծելի խնդիր էր, այն էլ մառախլապատ ու մութ ծովերոում, բայց Արևաքարին տիրապետելու հնարամտության շնորհիվ, ինչը նրանց գուցե ժառանգել էին իրենց հյուսիսային գուշակ-աստվածները, վիկինգներին այնուամենայնիվ հասանելի դարձան Անտլանտյան օվկիանոսից անդին ընկած երկրները: </p><p>Իսկ թե էլ ինչեր են ժառանգել արևային էությամբ պարուրված հյուսիսային աստվածները իրենց հետնորդներին կիմանաք, եթե ձեռք բերեք Անտարես հրատարակչության կողմից 2018 թվականին Երևանում հրատարակված գերմանա-սկանդինավյան էպոսի արևելահայերեն թարգմանությունը, որը հին իսլանդերենից փոխադրել է :<br/></p><p>Արևաքարի մասին լրացուցիչ տեղեկություններ կարող եք ստանալ նաև մեր Սկանդինավյան Բացահայտումներ բաժնի հոդվածից:</p><blockquote>Հետևիր Արևին ու ամեն ինչ լավ կընթանա...</blockquote><blockquote>Էանում ենք երազելով... </blockquote>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Որտեղ գտնել Էդ. Մունկի «Ճիչը»]]></title><description><![CDATA[Մեզնից ո՞վ չի հիշում ճչացող մարդուն՝ ներծծված արնագույն երկնքի բնապատկերի վրա: Մունկի «Ճիչը» կտավին այլևս յուրահատուկ տեղ է հատկացված:]]></description><link>https://www.scandinavian.world/որտեղ-գտնել-մունկի-ճիչը/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/որտեղ-գտնել-մունկի-ճիչը/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/5e1e997c59f85133ba772d3d878140d111f7ceaf-2305x925.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/5e1e997c59f85133ba772d3d878140d111f7ceaf-2305x925.jpg" alt="Որտեղ գտնել Էդ. Մունկի «Ճիչը»"/><p><strong> Էքսպրեսիոնիզմի խորհրդանիշ «Ճիչը» այժմ նոր հասցե ունի:</strong></p><p><br/> Հոկտեմբերի 22-ին, Նորվեգիայի մայրաքաղաք <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%AC%D5%B8" target="_blank" rel="noopener">Օսլոյում</a>, գեղատեսիլ ծովախորշի ափին բացվեց աշխարհահռչակ նկարիչ-էքսպրեսիոնիստ <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AF" target="_blank" rel="noopener">Էդվարդ Մունկի(1893-1910)</a> նոր թանգարանը, որն իր մեջ ընգրկում է նկարչի ստեղծագործությունների ամենամեծ հավաքածուն:</p><p><br/>Թույլ տվեք Հայ ժողովրդի և նրա արվեստասեր զավակների անունից շնորհավորել <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%A3%D5%AB%D5%A1" target="_blank" rel="noopener">Նորվեգիայի Թագավորության</a> քաղաքացիներին այս կարևոր նվաճման համար: <br/>Սա արվեստի աշխարհի համար մեծ ձեռքբերում է ... <br/> </p><p>Այո, մեզանից ո՞վ չի հիշում նրա ճչացող մարդուն՝ ներծծված արնագույն երկնքի բնապատկերի վրա: Այստեղ յուրահատուկ տեղ է հատկացված նկարչի <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%83%D5%AB%D5%B9_(%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80)" target="_blank" rel="noopener">«Ճիչը»</a> կտավին: Այն էքսպրեսիոնիզմի խորհրդանիշն է, 20-րդ դարաշրջանի նախագուշակ-նախերգանքը: </p><p/><p>Գերժամանակակից ճարտարապետությամբ կերտված բազմաֆունկցիոնալ այս թանգարանը՝ Էդվարդ Մունկի գլուխգործոցների միատեղ կենտրոնացած իր հավաքածուով, կարևոր նշանակություն ունի մշակույթային ժառանգության պահպանման գործում ոչ միայն Նորվեգիայի, այլև ողջ աշխարհի համար... <br/><br/>Իսկ թե ցանկանում եք տեսնել ու վերհիշել հին ու նոր Օսլոն և Էդվարդ Մունկի հազար ու մի նկարները, բաց ծով դուրս գալ վիկինգների ուղղեկցությամբ, գտնվել <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%B5%D5%B8%D6%86_%D5%86%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Ֆրիտյոֆ Նանսենի</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fram_(ship)" target="_blank" rel="noopener">«Ֆրամ»</a> և <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AC_%D4%B1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%BD%D5%A5%D5%B6" target="_blank" rel="noopener">Ռուալ Ամունդսենի</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gj%C3%B8a" target="_blank" rel="noopener">«Յոյա»</a> հանրահայտ նավերի հարևանությամբ, վայելել սկանդինավյան տոնական լույսերը, ձեզ կօգնի այս տեսանյութը, որը պատրաստել է չեխ ճանապարհորդ Օնդջեյ Ցեստրը... Բարի երթ...</p>]]></content:encoded></item><item><title><![CDATA[Hvor skal du finne Edvard Munch Skrik]]></title><description><![CDATA[Hvem av oss husker ikke en skrikende mann dynket i et landskap av blodige skyer? Munchs lerret "Skrik" har en helt spesiell plass.]]></description><link>https://www.scandinavian.world/hvor-skal-du-finne-edvard-munch-skrik/</link><guid isPermaLink="true">https://www.scandinavian.world/hvor-skal-du-finne-edvard-munch-skrik/</guid><media:content url="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/5e1e997c59f85133ba772d3d878140d111f7ceaf-2305x925.jpg" medium="image"/><content:encoded><![CDATA[<img src="https://cdn.sanity.io/images/bpx0t39s/production/5e1e997c59f85133ba772d3d878140d111f7ceaf-2305x925.jpg" alt="Hvor skal du finne Edvard Munch Skrik"/><p><strong> Det ekspresjonistiske symbolet "Skrik" har fått ny adresse.</strong></p><p>Den 22. oktober 2021 ble det nye museet til den verdensberømte ekspresjonistiske kunstneren <a href="https://www.britannica.com/biography/Edvard-Munch" target="_blank" rel="noopener">Edvard Munch (1893-1910)</a> åpnet i hovedstaden Oslo, ved bredden av en vakker bukt, med den største samlingen av kunstnerens verk.</p><p>Tillat meg å gratulere innbyggerne i kongeriket Norge på vegne av det armenske folket og deres kunstinteresserte barn med denne viktige bragden.<br/>Dette er en stor bragd for kunstverdenen!</p><p>Ja, hvem av oss husker vel ikke hans skrikende mann dynket i et blodig himmellandskap? Kunstnerens lerret "Skrik" får en spesiell plass her. Det er symbolet på ekspresjonismen, forløperen til det 20. århundret.</p><p>Dette flerbruksmuseet i ultramoderne arkitektur, med sin konsentrerte samling av Edvard Munchs mesterverk, er av stor betydning for bevaring av kulturarven, ikke bare for Norge, men for hele verden...</p><p>Vil du se og huske det gamle og nye Oslo og Edvard Munchs tusen og ett malerier, dra på åpent hav under vikingenes ledelse, være i nærheten av de berømte skipene <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fridtjof_Nansen" target="_blank" rel="noopener">Fridtjof Nansen</a>s "Fram" og <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Roald_Amundsen" target="_blank" rel="noopener">Roald Amundsen</a>s "Gjøa", nyte de skandinaviske julelysene, vil denne videoen laget av den tsjekkiske reisende Ondřej Cestr hjelpe deg... Ha en fin tur...</p>]]></content:encoded></item></channel></rss>